DONDERDAG 20 OCTOBER 1927
buitenland
binnenland
stadsnieuws
,ge Jaargang
No. 5P99
ü>e £ald^eli^0oii^omt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal,
a Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal,
per post f2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
lang. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
agsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlên 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. t:
Kleine advertentiên, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
PIIEB BESTAAT UIT TWEE BLADEN-
Duitschland
schoolstrijd in den Rijksdag.
Duitsche Rijksdag heeft gisteren de
van het ontwerp-rijksschool-
roortgezet. Van belang was daarbij
edevoering van den woordvoerder der
Khe volkspartij, Runkei, daar deze
voor de al of niet aanvaarding van
ntwerp den doorslag geeft.
Runkei constateerde, dat de tot de
e volkspartij behoorende rijksmi-
zich uitdrukkelijk hun houding ten
;hte van het ontwerp hebben voorbe-
welke voorbehoud in overleg met de
[ge van het rijkskabinet deel uitma-
i ministers niet bekend is gemaakt
fractie der Duitsche volkspartij, al-
spreker, beschouwt het onderhavige
erp echter als een bruikbaren grond-
Toor onderhandelingen. Zij gaat er
apieel mede accoord, dat aan de bij-
pre school een grondwettelijke positie
gegeven. Doch dit mag niet geschie-
ite van scholen, die krachtens
rondwet reeds recht van bestaan heb-
Duitsche volkspartij verlangt, dat
scholen, die sinds jaren openbare
en waren, dit ook in de toekomst
blijven en dat alle nieuw op te rich-
icholen zonder meer eveneens open-
scholen worden, in dien geen rechts-
voorstel aanwezig is, ze als bijzon-
scholen te doen beschouwen. De in de
ju bestaande volksscholen moeten be-
worden tegen den wensch der
rs, deze in bijzondere scholen om te
ir met den wil dezer ouders
de grondwet slechts „naar mo-
heid" rekening behoeft te worden ge-
De vlagkwestie.
bevel aan de Pruisische
ambtenaren,
een omzendbrief van 17 October aan
emeentebesturen en andere plaatse
autoriteiten heeft de Pruisische re-
ng bevólen dat geen Pruisische amb-
aan feestelijkheden mogen deel-
m bij welke aan de rijksvlag niet de
«en voornaamste plaats in de versie-
Tan de feestzal of het feestgebouw is
lend.
ïbtenaren of corporaties van ambte-
dio aan feestelijkheden deelnemen
;n zich te voren vergewissen of aan
ETermelde voorwaarde is voldaan, en,
noodig, den leider van het feest op
nam maken op het ontbreken van de
ilcuren bij de aangebrachte versie-
si. Voor zoover het geen feestelijkhe-
betreft, door gemeenten of gemeente
lenaren georganiseerd, zal ieder deel-
sid ambtenaar persoonlijk verant-
delijk worden gesteld voor naleving
voorschriften.
Noorwegen,
De Noorsche verkiezingen.
communisten vernietigd.
Oslo wordt aan bet „Berl. Tag." 'ge-
Jat de soc-dem. zeer versterkt uit de
bus zijn gekomen. Zij hebben zoowel
boks als van rechts een groot aantal
ffien gekregen, zoodat zij met ten min-
«n dozijn nieuwe mandaten in het
ng zullen terugkeeren.
liberalen verliezen enkele zetels, de
frvatiaven leden zwaren verliezen,
"i de communisten vrijwel zijn ver
sa.
lot van het conservatieve ministerie-
ia thans bezegeld.
Italië.
°E ROMEINSCHE KWESTIE.
Italië heeft geen haast
^olini's broeder Araaldo, geeft in
^'I^ilia" een antwoord op de
van de „Osservatore Romano"
10 de Romeinsche kwestie. Hij
toeemng dat het Vaticaan de evo-
^n. Italië gedurende de afgeloopen
02 k "^^ent en geeft een uiteen-
s noe de Italiaansche regeering de
eo de wereldlijke macht beschouwt
zvn meening bestaat er geen ver-
^chen de wereldlijke macht van
lus en de historische en universeele
E. Rome als centrum der
^■katholieke Christenheid,
schrijver acht de Romeinsche kwes-
a Priori onoplosbaar, doch Italië
'ann11 an2on als natie beschermen.
Precieert Italië de kalme wijze,
J ue kwestie wordt behandeld, toch
er Soen reden, om nu overhaast
lea rege^ng te komen, Italië kan
Tekering tegen "Tuberculose.
a^.a^n scf10 ministerraad heeft
urcl het wetsontwerp voor een ge
dwongen verzekering van alle arbeiders
tegen tuberculose. Alle arbeiders zullen
aan den Staat een kleine premie hebben
te betalen, waarvoor hun familieleden vrije
behandeling en ondersteuning zullen ge
nieten, wanneer de gevreesd ziekte een
van ben mocht treffen.
Naar schatting zullen meer dan twin
tig millioen personen onder deze verze
kering vallen. Do te betalen premies zul
len worden gebruikt voor het oprichten
van sanatoria en voor steunverleening.
Roemenië.
Een Roemeensch protest in Tirana.
De Roemeensche regeering heeft beslo
ten een scherpe protestnota te zenden
aan de Alhaneesche regeering, waarin
geprotesteerd wordt tegen de sluiting van
de Roemeensche scholen in Albanië. De
eisch wordt gesteld, dat de Alhaneesche
regeering de scholen onmiddellijk weer
opent. In geval van weigering zal Roe
menië scherpe tegenmaatregelen nemen.
Rusland
Het politiek bureau te Moskou bijeen.
Tsjitsjerin over de Fransch
Russische betrekkingen.
Uit Moskou wordt gemeld, dat Dinsdag
een zitting heeft plaats gehad van het po
litiek bureau. In deze zitting werd ook de
buitenlandsche politiek van de Sovjet-
Unie besproken.
Stalin bracht eerst rapport uit over
den toestand in de communistische partij.
Hij drong er op aan, dat krachtiger maat
regelen tegen de oppositie zullen worden
genomen. Hij stelde de volgende maatre
gelen voor:
le. ontbinding van de oppositie in de
communistische partij; 2e uitsluiting van
alle aanhangers der oppositie uit de par
tij; 3e verbod tegen Trotski en Zinowjef
om redevoeringen te houden.
Tsjitsjerin bracht rapport uit over den
buitenlandschen politieken toestand. Hij
constateerde dat de betrekkingen tusschen
Frankrijk en Rusland sinds de terugroe
ping van Rakofski uit Parijs verbeterd
zijn De nieuwe Russische gezant te Pa
rijs, Dowgalefski, zal dezer dagen naar
Parijs gaan.
In Moskou hoopt men, dat de Franscbe
regeering tegemoetkoming zal toonen in de
kwestie van de regeling der schulden van
vóór den oorlog en de onderhandelingen
over een garantieverdrag met Rusland zal
willen bespoedigen.
Tsjitsjerin deelde verder nog mede, dat
de Perzische regeering nog in den loop
van deze week het Russisch-Perzische ver
drag zal ratificeeren.
Hooge rijwielbelasting te Moskou.
Het dagelijksch bestuur van den Mos-
kouschen Sovjet heeft, naar de „Prawda"
meldt, nieuwe tarieven voor de rijwielbe
lasting vastgesteld, welke voor bepaalde
groepen lang niet malseh zijn. De arbei
ders en employé's, die niet meer dan 150
roebel per maand verdienen,, de werkloo-
ze leden van de vakvereenigingen en de
studeerenden, die een beurs genieten, be
talen voortaan 2 roebel per jaar. De ar
beiders, die een maandelijksch inkomen
van meer dan 150 roebel hebben, zullen 4
roebel moeten storten. Voor de handwerks
lieden, die zelfstandig werken is de belas
ting op 6 roebel gebracht. Alle overige bur
gers zullen niet minder dan 10 roebel heb
ben te betalen.
Tegen deze cijfers steekt onze zoozeer
gesmade rijwielbelasting dus nog niet al te
slecht af.
Amerika
Amerika is droog.
Toch bloeit de wijnbouw.
In de laatste twee dagen zijn 2500 wa
gonladingen druiven uit Galifornië, ter
waarde van 7.500.000 gulden, te New-
York aangekomen. Deze druiven zullen ge
veild worden en het is een publiek ge
heim, dat zij zullen worden gebruikt voor
de vervaardiging van wijn.
De druiventelers in Califomië beleven
een gouden tijd ten gevolge van het drank
verbod en zullen altijd „droog" stemmen.
Hun productie is in de laatste paar jaren
tot het honderdvoudige gestegen. Het valt
ook niet te verwonderen: de particulieren,
die het betalen kunnen, geven er de voor
keur aan, met deskundige hulp vervaardig
den wijn te drinken, liever dan vaak ver
giftigde bootleg-whisky te moeten slik
ken.
Door rebellen overvallen.
Volgens te Managua (Nicaragua) ont
vangen berichten werden Amerikaanscho
matrozen en Nicaraguaansche politieman
nen, die op zoek waren naar vermislo Ame
rikaanscho vliegers, 9 Sept. door Nicara
guaansche rebellen bij Nueva Segovia aan
gevallen. Zij bonden den strijd aan en
doodden of verwondden 57 rebellen. Vier
politiemannen werden gedood. De Ameri
i kanen leden geen verliezen.
Mexico.
De opstand.
De voortvluchtige generaal
Gomez.
Men houdt het er voor dat generaal Go
mez, de leider van den opstand, die tever
geefs wordt gezocht door do regeerings-
troepen, zich verborgen houdt in het ge
bergte bij Vera Cruz.
Generaal Alvarez heeft in de hoofdstad
gerapporteerd, dat de opstandelingen-lei
der, Gomez, aan de regeeringstroepen was
ontsnapt en misschien de kust' had be
reikt.
Aanslag op de familie van Calles.
Ontploffingsmiddelen in een
wagon.
Volgens een tot dusver onbevestigd be
richt uit Mexico is Dinsdag j.l. een dyna-
mietaanslag gepleegd op een trein, waar
in zich leden van het gezin van president
Calles bevonden. Ten gevolge van dezen
aanslag, die plaats had tusschen Villa-
reyes en Jara del Britto, werden zes per
sonen gedood en zeven gewond. De fami
lieleden van den president bleven echter
ongedeerd. Men vermoedt, dat een bende
van zestig man onlploffingsmiddelen heeft
aangebracht onder een tweede-klas wagon.
Australië
Geruststellend nieuws van de Salomons
eilanden.
De laatste berichten van de Salomons
eilanden melden, dat de moeilijkheden be
perkt blijven tot twee of drie stammen. Een
algemeene opstand wordt niet gevreesd,
ofschoon de toestand in enkele dorpen op
het Malaita-eiland, waar de recente mas
samoorden hebben plaats gehad, als ern
stig beschouwd kan worden. In het alge
meen is er evenwel geen roden tot onge
rustheid. Alle zendelingen zijn veilig.
Van het Vaticaan.
Japan en de H. Stoel.
Diplomatieke betrekkingen
binnenkort verwacht.
Naar uit Tokio wordt gemeld, schijnt
Japan voornemens zeer binnenkort diplo
matieke betrekkingen met den H. Stoel
aan te knoopen door een gezant naar het
Vaticaan te zenden.
Reeds vier jaar geleden heeft de Japan-
sche regeering een voorstel in dien geest
bij het parlement ingediend, doch moest
't in verband met de sterke oppositie der
Japanse he priesters laten rusten. Enkele
maanden zijn de besprekingen officieel
hervat en het schijnt, dat nu spoedig een
overeenkomst te wachten is.
Uit de S. D. A. P.
De heer Henri Polak heeft
bedanktals voorzitter.
Het „HblcL" verneemt, dat de heer Hen
ri Polak kortgeleden heeft bedankt als
voorzitter der S. D. A. P.
UITVAART PASTOOR CROMBAG.
Naar de kerk gebracht.
Gistermiddag om 12 uur is het stoffe
lijk omhulsel van den overleden Herder
der Hartebrugparochie van het St.-Elisa-
bethsgesticht vervoerd naar de kerk.
Hier werd het lijk opgewacht door de
geestelijkheid der parochie en de leden van
het kerkbestuur. En, nadat de weleerw. pa
ter v. d. Donk de lijkkist met gewijd water
had besprenkeld, werd deze onder gebe
den de kerk ingedragen tot in het pries
terkoor
Hij, die elf jaar lang in dezen tempel
had gearbeid, Gode ter eere en den zielen
tot zogen zóó lang totdat hij doodelijk
vermoeid op het ziekbed is neergevallen
hij zal nu dit kerkgebouw nooit meer
betreden: alleen zou zijn gestorven li
chaam er nog enkele uren vertoeven
En in den middag van 1 tot 6 uur
was er onafgebroken een file van paro
chianen en vrienden en kennissen van den
Overledene, die, gedreven door 'n gevoel
van maar-niet-kunnen-scheiden, een groet
aan het lijk kwamen brengen, om zoo de
gedachten nog 'ns sterker te kunnen bin
den op hem, die dat lichaam had verla
ten.... En zij allen baden, en gingen dan
heen, stilhet leven weer-in, onder de
levende menschen
Do kerk was in een indrukwekkend
rouw-gewaad gestoken. Geen moeite cn
zorgen waren ontweken, om ook in dit
opzicht den overleden Herder een zoo
waardig mogelijke uitvaart te brengen.
De Metten.
Om zeven uur worden de plechtige
Metten gezongen. De kerk was, zooals
van zelf spreekt, heel goed bezet. En zeer
talrijk waren de aanwezige geestelijken.
Agens was de hoogeerw. pater S. Bcn-
nebroek O.F.M., oud-provinciaal, custos
der Ned. Provincie van de Minderbroeders,
diaken de zeereerw. pater A. de Wit O.F.M.
pastoor te Gorinchem, subdiaken de wel
eerw. zeergel. pater drs. B. de Goede
O.F.M.directeur van de H. B. S. alhier.
Als cantoree fungeerden de zeereerw. heer
pastoor Th. Beukers en de weleerw.
zeergel patex mr. E v. d. Helm, leeraar
aan de H. B. S. alhier.
Onder de aanwezige geestelijken waren
de hoogeerw. pater R. Hazebroek O.F.M.,
provinciaal, de hoogeerw. hooggel. heer
mgr. H. Taskin, kanunnik, president van
het groot-seminarie te Warmond, de zeer
eerw. heer Th. Pichot, secretaris van het
Bisdom Haarlem, de zeereerw. zeergel.
pater drs. J. Keijsere, rector-directeur te
Katwijk, de zeereerw. hooggel. heer prof.
J. Visser van Warmond, de zeereerw.
heer deken J. Borsboom van Noordwijk,
zeereerw. heer en pastoors uit Leiden en
omgeving en van elders, weleerw. hceron
kapelaans uit Leiden en van elders, de
weleerw. paters van de_Hartebrug en van
het Klooster aan den
De Lauden.
Nog talrijker dan gisteravond was de
belangstelling van de zijde der geestelijk
heid getuigend van het feit, dat de
overleden priester niet aleen onder de lee-
ken, maar ook onder de priesters in hooge
achting stond, geëerd werd om zijn een
voud en deugd. Onder de zeer vele pries
ters waren weer aanwezig de hoogeerw.
hooggel. heer kanunnik mgr. H. J. M.
Taskin; verder de hoogeerw. hooggel. heer
kanunnik prof. J. D. J. Aengenent, de
ken Janssen van Zoeterwoude, .l&rijke pas
toors en kapelaans, zoowel van de regu
liere als van de saeculiere geestelijkheid.
Verscheidene corporaties hadden afge
vaardigden gezonden; aanwezig waren de
presidentcommissaris en gedelegeerd-com
missarissen van „De Leidsche Courant",
waarvan pastoor Grombag censor was, be
stuursleden van do Broederschap van de
Leidsche Processie naar Kevelaer, waar
van de overledone geestelijk adviseur was;
verder het armbestuur, afgevaardigden van
de R.-K. Stud. Ver. Sanctus Augustinus,
de Vereeniging tot Versiering van arme
kerken, enz.
Bij de plechtig gezongen Lauden was
agens de Hoogeerw. Pater Regalatus Ha
zebroek, provinciaal der Franciscanen,
met assistentie van den Zeereerw. Pater
B. Woolderink, o.f.m., praeses van het
klooster aan den Haagweg, als diaken en
den Weleerw. Pater P. C. Frigge, o.f.m.,
als sub-diaken, terwijl als cantores fun-
geedren de Zeereerw. heer pastoor Beu
kers en de Zeereerw. Zeergel. heer mr.
E. v. d. Helm, o.f.m.
De H. Mis.
De plechtig gezongen Mis van Requiem
werd opgedragen door den Hoogeerw.
heer P. L. Dessens, deken van Leiden, mét
assistentie van den Zeereerw. heer S.
Haanen, o.f.m., pastoor te Rotterdam a!s
diaken en den Zeereerw. heer A. Leu-
sen, pastoor der St.-Jozefskerk alhier,
als sub-diaken. Geremoniarius was de
Zeereerw. Hooggel. heer W. Nolet, pro
fessor aan het Groot-Seminarie te War
mond, terwijl als cantores fungeerden de
Weleerw. Paters E. v. d. Helm en E. En
gels, o.f.m.
Op de zij-altaren werd de H. Mis opge
dragen door den hoogeerw. pater S. Ben-
nebroek en kapelaan Grombag, een neef
van den overleden pastoor.
Het zangkoor, onder leiding van den
heer TheeJen, voerde op voortreffelijke
wijze, de driestemmige Requiemmis van
Perosi uit.
De lijkrede.
Toen het H. Misoffer ten einde was,
beklom de Zeereerw. Pater Ed. de Graaf,
o.f.m., pastoor te Gouda ,den kansel.
Onder ademlooze stilte begon de gewijde
redenaar zijn rede met den aanhef:
Hoogeerw. Paters, Zeereerw. Heeren,
Verweesde Parochianenl
Ik behoef hedenmorgen, aldus spr., geen
tekstwoorden, om mijn korte toespraak bij
u in te leiden. Ik kan mij de moeite spa
ren om u met vele woorden te brengen in
de stemming, die deze plaats en deze om-
standighden van u vorderen.
Die stemming is niet die als van de
schrijnende droefheid bij den dood eener
moeder, niet die van wanhopige smart
bij den dood van uw kind, niet die van de
hartstochtelijk beproefde, die aller ziet
wegzinken in het graf, maar die van de
parochianen, die hun herder zien wegdra
gen naar het graf.
Zoovele weken hebben wij de kansen ge
wogen, of uw pastoor zijn ziekte te boven
zou komen, wij hebben den stijgenden en
dalenden barometer nagegaanen
toen viel Zondag nog onverwacht do harde
tijding onder u: Pastoor Grombag is
doodEen zucht van deernis en wee
moed welde op uit het hart van de man
nen, in vele vrouwonoogen stonden tra
nen
De rouwfloers hangt zwaar en breed
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Arnaldo Mussolini over de Romeinsche
kwestie.
Het Russisch politiek bureau bijeen.
Geruststellend nieuws van de Salomons
eilanden.
BINNENLAND.
Overzicht Tweede Kamer: De Robaver.
(2de blad).
LEIDEN.
Uitvaart pastoor Crombag. (lste blad).
De heer L. Mulder, arts te Leiden, over
leden.
over uwe ziel, nu, na weken van strijd toch
deze sterke man is moeten vallen voor den
sterken dood.
Johannes Huhertus Grombag werd ge
boren den 8stcn September 1865. Zijn le
ven ging zonder groote schokken voorbij.
Het was de gewone geschiedenis van zoo
menig priesterleven.
Reeds jong zagen wo hem op de altaar*
treden, dienend don priester bij het H.
Misoffer. Toen reeds kwam bij hem de
mooie gedachte op, dat 0. L. Heer die daar
tegenwoordig was, zoo dichtbij hem, toch
eens zooveel van hem zou houden, dat hij
ook eens priester mocht zijn.
Die kinderlijke liefde groeide tot een
heerlijk ideaal van den jongeman, waar
naar hij later doelbewust zou streven
Hij volbracht zijn lagere studies te Ven-
ray. Don 4den October 1885 deed hij zijn
geloften aan God, om Hem te dienen in
gehoorzaamheid, in armoede en reinheid.
Met jeugdigen geestdrift bracht hij dat
groote offer en wij, die jarenlang met
hem mochten samenwonen, zijn getuigen
geweest van zijn stricte observantie, van
zijn nauwgezette onderhouding der rege
len, wij hebben gezien, hoe lnj zijn drif
ten heeft weten te beteugelen en zijn op-
bruischendcn geest heeft weten te rich
ten naar de kloosterwetten.
t Was een overgave Gods, een afster
ven aan zijn eigen persoonlijkheid, waar
op vo'gen zou het heerlijke priesterleven.
Nu kon hij uitgaan, zich geven door
de zielskracht van zijn woord, den troost
n zijn zegen, het licht van zijn raad,
optreden als overste dergenen, wier die
naar hij werd
Toen kwam hij voor 11 jaar bij u. Daar
heeft bij geleefd dat leven, dat van alle
krachten naar lichaam cn ziel iederen dag
het beste gaf. Dat leven, dat zich uit
strekte op het breede terrein van het pries
terschap.totdat het kranke hart nu
en dan verpoozing vroeg.
Maar wie hem ontmoeten mocht aan
ziekbed of aan stervensponde, wie bij hem
klagen kwam in ellende of nood, wie sterk
was en moedig om de eerste weigering te
weerstaan van den man, die zooveel te
leurgesteld washij kon niet van hem
heengaan zonder steun.
Hij was als de profeten uit het Oud
Verbond, die meermalen streng moesten
optreden, maar in wie men hoorde do
kloppingen van het Vaderhart.
Goedheiddat was de allesverdu-
rende kracht van zijn karakter, een goed
heid, die zich uitstrekte over allen, een
goedheid, die hem deed meeleven in al'er
vreugde, maar ook in aller zorg en ver
driet cn die zich hier niet het minst
toonde.
't Was zijn goedheid, die altijd een goed
woord had voor den minderen man cn
een gave voor de armen
Daar staat hij voor u, ten voeten uitge
spreidPastoor Crombag Vader der
armen!
Hij was een man van Godsgaven bij uit
nemendheid.
Het gebed was de stuwkracht van zijn
arbeid, een troost in de dagen van ziele*
pijn, een sterkte in de dagen van ziekte.
't Was een man van gebed en dat gebed
omvatte allen, grooten cn kleinen, recht
vaardigen en zondaren, dat omvatte u,
uw huisgezin, uwen arbeid, voor u bad hij
alle dagen opnieuw....
Pastoor Grombag.... Vader der ar
men een man van gebed! Diep drukt hij
zijn beeltenis in uw aller hart!
Een gebed vraagt hij nu op zijn beurt
van alien, voor wio hij heeft gewerkt, ge
zwoegd en gebeden tot zijn laatsten snik.
Wilt dan ook biddend waken bij zijn lijk
baar.... bij zijn graf, opdat God spoedig
moge geven aan dezen arbeider in Zijnen
wijngaard de Eeuwige rust.
De absoute.
Machtig-indrukwekkend galmde dan b t
„Libera me" door de gewelven der kerk,
toen do Hoogeerw. Pater Provinciaal aan
den voet des altaars de absoute over het
stoffelijk overschot van den beminden her-»
der uitsprak.
De uittocht.
Helder klonk dan het ,Jn Paradisum"...>
vergezeld met den innigen beÖ van alle
aanwezigen, dat pastoor Crombag, de goe^
de herder do minzame vader, in God'a
heerlijke woontenten reeds mocht zijn bim
nengetreden.
