ige jaargang
DINSDAG 4 OCTOBER 1927
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
INGEZONDEN MEDEDEELING
No. 5685
Séicbclve 0ou/tomt
eABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling
Leiden 19 cent pei week f 2.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
Leo per post f 2.95 per kwartaaL
r t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
rjj«baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
Sètaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
ondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeclingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. a
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-
huur, koop en verkoop f 0.50
HIIMWER BESTAAT ÜIT DRIE BlUDEli
De dienstplicht.
„4 schreven in ons vorig nummer een
.("keltje, waarin wij er op wezen, dat een
ludie in de R. K. Staatspartij van de
jaag of opheffing van den dienstplicht
of! instelling van een vrijwilligersleger
I voor ons vaderland, in de gegeven om-
tanügheden. gewenscht is, van groot
iel a n g en zeer actueel moet
r0rden geacht; voor de beantwoording van
pZ0 vraag, zou, natuurlijk, op de eerste
Jaats de vraag moeten worden gesteld,
afschaffing van den dienstplicht, in
et algemeen, internationaal, ge
acht is. Doch over deze laatste vraag
meenen wij, in o n z e kringen althans
del zooveel meeningsverscbil. Wel zal
erschil van meening bestaan over eerst-
euoemde vraag, die daarom juist een on-
erwerp van studie en debat kan. en, om
la^r belangrijkheid en actualiteit, o. i.
iok moét zijn.
Wij hebben van enkele onzer lezers, die
nze driestar van Zaterdag hadden gele
es de opmerking geboord: maar zouden
rij, door den dienstplicht af te schaffen,
pjet ontrouw worden aan onzen grooten
tbaepman. die, met Kolkman samen, zulk
hengen strijd gestreden heeft juist om
lien dienstplicht in te voeren.
Deze opwerping steunt op een totaal
erkeerd begrijpen.
Schaepman heeft niet gevochten om den
ienstplicht in te voeren de dienstplicht
eslond al lang maar om den per-
oonlijken dienstplicht in de wet vast
Ie leggen; om een einde te maken aan den
lesland, dat iemand, die wat geld had,
e vervulling van zijn dienstplicht aan een
nder een remplacant kon overdra-
en. Dat is dus heel wat anders dan in-
oering van den dienstplichtl En wij acht-
wel nuttig, op dit misverstand te
Ongetwijfeld zal dit vraagstuk in onze
'artij wel binnen korten tijd aan de orde
men. En dan moet men weten, waar het
imgaat. De afschaffing van den dienst-
ilieht waarvoor in de plaats een vrij-
rilligers-leger komt is het aangewezen
liddel, om een leger te vormen, volkomen
oor zijn eventueele taak berekend, en te-
dijkertijd de oorlogskans zoo gering mo
te maken; aldus beweren en betoo-
3 voorstanders. Is dit zoo internatio-
lal; zoo ja, waarom? Kan het systeem
.k door iedere natie afzonderlijk, en met
lama door ons land, worden ingevoerd,
d voordeele of althans niet ten nadeele
3 land? Ziehier vragen; die, naar
:e meening, een heldere belichting nood-
akelijk maken en daarom in onze Partij
lehandeld moeten worden met welke
êkandeling o.i. niet lang behoort te wor-
b gewacht.
BUITENLAND
Duitschland
HINDENBURG 80 JAAR.
Een grootsche huldiging.
Aanbieding van het
Hindenburgfonds.
ndag j.l. heeft de Duitsche rijkspresi
dent von Hindenburg zijn 80sten verjaar-
erd. Zooals te verwachten was, is
hem op dien dag een grootsche hulde be
leid. Reeds Zaterdagmorgen waren de
rijkskanselier Marx, de rijksminister van
nbeid Brauns en de minis ter ialrat Kar-
t ten paleize van den rijkspresident
'«schenen om dezen namens het cura-
orium van het Hindenburgfonds een ar-
isüek waardevol adres te overhandigen,
daarin den rijkspresident het beschik-
mgsrecht over de tot dusverre ingekomen
de nog verder in het Hindenburgfonds
jianenkomende bedragen wordt overge
legen.
De rijkspresident dankte de heeren
i oorkonde, welke in gouden, en
^arte letters op perkament geteekend is,
D ontvangst. Het stuk ligt in een groen
to.dat bovenaan het rijkswapen draagt,
in het midden de woorden te 1<
Zum 2 Oktober 1927.
ens de rijksregeering werd den
at een geschenk aangeboden, be-
uit een porcelein servies, dat in
Porceleinfabriek van den Pruisischen
^t ia vervaardigd. Het servies is in den
bodewijk den Grooten.
Amnestie verleend.
Op voorstel van den minister van justi-
neeft de rijkspresident gratie verleend
'O door rijksrechtbanken veroordeel-
'Personen.
«**heeft kb' de straf kwijtgesckol-
j®j degenen, die veroordeeld zijn we-
Deleediging van zijn persoon en op
i hebben ook de xegeeringen
oncUtaten zich daartoe bereid ver-
kebben voorts een aantal door
Qni i" an^eri ver°ordeelden gratie
nadering van straf geschonken.
Een nationale feestdag.
De feestelijkheden van Zondag begon
nen reeds vroeg. Duizenden belangstellen
den stonden reeds om acht uur 's morgens
voor het presidentieel paleis te wachten
om getuige te zijn, dat Hindenburg zich
naar de Drievuldigheid®kerk zou begeven,
waar een plechtige godsdienstoefening
werd gehouden. Kort voor tien uur ver
scheen Hindenburg met zijn schoondoch
ter en zoon, majoor Von Hindenburg, in
de kerk. Daar was het altaar ter gelegen
heid van het dankfeest voor den oogst
geheel met eikenloof, korenaren en herfst
bloemen versierd. Op straat werd de pre
sident overal luid toegejuicht.
Tegen halftwaalf ontving de president
in zijn paleis de autoriteiten van het rijk
en de afzonderlijke landen. De rijkskanse
lier verscheen aan het hoofd van alle
rijksministers; het Pruisische kabinet on
der leiding van minister-president Braun,
de minister-presidenten van alle afzonder
lijke landen met hun Berlijnsche gezan
ten.
Om twaalf uur verscheen de doven van
het corps diplopiatique, de pauselijke nun
tius Pacelli, in violet gewaad, om Hinden
burg de gelukwenschen der buitenland-
sche missies over te brengen. Dan volg
den vertegenwoordigers van het leger en
de vloot. Rijksdagpresident Loebe ver
scheen aan het hoofd van het bureau van
den Rijksdag en hij was de eenige, die het
woord „republiek'' uitsprak. Hij dankte
den rijkspresident er voor, dat hij, na door
het Duitsche volk tot den hoogsten post te
zijn geroepen, zijn geheele kracht in dienst
van het Duitsche volk en de Duitsche re
publiek had gesteld. In het bijzonder dank
te hij voor do pogingen van den rijkspre
sident om een geest van verzoening te
:en en den onvermijdelijken politie-
ken strijd in waardige en zakelijke banen
te leiden.
De recepties eindigden met de ontvangst
van de vertegenwoordigers der oude ar
mee, onder wie men weer, met uitzonde
ring van Ludendorff, de meest bekende
ineraals uit den oorlog zag.
Toen de president om halfvier uitreed
naar het stadion, ging een donderend ge
juich onder de menschenmenigte op, dat
zich, naar gelang de stoet voortreed, ver
der voortplantte. De menigte zong het
volkslied en de overal opgestelde muziek
korpsen ondersteunden den zang. Zoodra
de president verscheen, neigden zich over
al de vaandels. Voorop reed de politie-pre-
sident; dan volgde Hindenburg met rijks
kanselier dr. Marx.
Voor de technische hoogeschool in Ghar
loltenhurg hield de president een oogen-
blik stil. Een student wenschte Hinden
burg geluk namens de geheel academische
jeugd. Hindenburg antwoordde: „In de
Duitsche jeugd ligt de toekomst van ons
vaderland. Ik geloof aan de jeugd en ik
bouw op haar". Toen zette de stoet zich
weer in beweging onder stormachtig ge
juich, terwijl in de lucht vliegtuigen cir
kelden.
In het algemeen kan men zeggen, dat
de tachtigste verjaardag van president
Hindenburg het eerste groote nationale
feest is, dat sedert oorlog en revolutie door
geheel Duitschland, zonder onderscheid
van partij, gevierd is. Duidelijk trad aan
den dag, welk een door en door populaire
figuur de president der republiek is. Do
geheele stad droeg het stempel der feeste
lijkheden. Nog nooit is er in de laatste
zeven jaar in Berlijn zoo druk gevlagd
heden. Ieder eerde den president op zijn
manier. De oude rijksvlag was overheer-
schend, maar ook het zwart-rood-goud was
flink vertegenwoordigd. Daarnaast zag
men de vlaggen van alle Duitsche landen
en in het bijzonder hadden de vele Beier-
scho brouwerijen voor reusachtige blauw
witte vlaggen gezorgd.
Zoo hingen zij alle kris en kras door el
kaar en het was oen uitzondering, als een
huis geen verschillende vlaggen vertoonde.
Overal, ook in de volksbuurten, waren por
tretten van den president, met bloemen
versierd, ten toon gehangen.
Socialisten en communisten
onthouden zich.
Do communisten en socialisten hebben
zich officieel van deelneming aan de fees
telijkheden onthouden. De socialisten de
den dit op waardige wijze. Daarentegen
gingen do communisten agressief te werk.
In auto's met groote roodo vlaggen reden
zij door de stad, doch zij trokken weinig
belangstelling. Het volk was blijkbaar niet
op relletjes gesteld.
Hier en daar haalden de communisten
vlaggen van de huizen, maar meestal
was de politie zoo snel ter plaatse, dat de
ordeverstoorders gearresteerd werden. In
het geheel zijn ongeveer driehonderd com
munisten ingerekend.
Ook do pogingen, die men van commu
nistische zijdo gdeaan had om stakingen
uit te lokken, mislukten. Het tramperso
neel, dat men sterk bewerkt had, was vol
tallig opgekomen en den geheelen dag re
den de versierde trams door de stad. Ook
de staking van het personeel der café's
en restaurants, die men had willen laten
uitbreken, werd afgewimpeld. Slechts de
werklieden van de bierbrouwerijen staak-
AMSTEROAMSCHE
ANTHRACIET-MIJ. Ve
Heerensingel 34/35-Tel.1523
A'damHilversum Bussnm Haarlem,
ten, maar van gebrek aan hier was niets
te bespeuren.
Spanje
Het revolufionnair complot.
Twee leiders der republikeinen
gearresteerd.
Uit Madrid wordt gemeld, dat zich on
der de gearresteerde revolutionnairen de
repub'ikeinsche leiders Marcelino Do
mingo en Baldcmero Lezama bevinden. De
politie heeft honderd helsche machines ge
vonden
Rusland
DE UITSLUITING VAN TROTSKI.
Zijn geheime drukkerij ontdekt.
Hij wilde een vierde interna
tionale stichten.
Zooals wij Zaterdag nog in 't kort kon
den melden is Trotsky weer eens in on
genade gevallen. Zijn verdrijving uit de
Komintern beteekent een belangrijke ont
wikkeling in den strijd om den invloed
in de commnistische partij, na een schijn
bare verzachting van den strijd. Sinds de
conferentie der partij in Augustus weiger
de de verbanning van Trotski en Zinowjef
uit het centraal-comité der partij goed te
keuren, heeft Stalin blijkbaar zijn aan
vallen op Trotski's aanhangers met nieu
we kracht hervat Aanvankelijk werd het
in officieele kringen het besta geacht, den
strijd tegen Trotski te later rusten tot na
den tienden verjaardag der revolutie, om
zoo aan de geheele wereld de krachtige
eenheid der communistische partij te de-
fonstreeren. Dit is evenwel niet mogelijk
geweest doordat een geheime drukkerij
werd ontdekt, georganiseerd door de lei
ders der oppositie. Het ontdekte materiaal
toonde aan, dat de oppositie niet van zins
was het bevel van het politiek bureau, om
tijdelijk alle geschillen te laten rusten, op
te volgen, doch dat zij het plan had om
van de feestviering gebruik te maken, ten
einde het groote aandeel, dat Trotski naast
Lenin' heeft gehad bij de bolsjewistische
revolutie in het licht te stellen.
Daar Trotsky zich schuldig had gemaakt
aan samenzwering met buitenlandsche,
vooral Duitsche „communistische rene
gaten" en de slechtste elementen die uit
de communistische partijen van verschil
lende landen zijn geworpen, ten einde een
nieuwe partij en een vierde internationale
to stichten, werd hij voor de disciplinaire
commissie van de Komintern geroepen om
zich te verantwoorden Trotski is voor deze
commissie verschenen, doch verklaarde
niet geneigd te zijïi, zich aan de beslissing
van deze commissie te onderwerpen, even
min als aan die van het eerstkomend con
gres, omdat deze lichamen naar zijn mee
ning geen autoriteit bezitten.
Trotski beschuldigde de heerschende
groep communisten van de bedoeling zich
aan het kapitalistische buitenland te on
derwerpen wat aangaat de twee kwesties,
die voor het communisme van vitaal be
lang zijn, namelijk de kwestie der oude
schulden en die van het monopolie van den
buitenlandsche handel. Trotski eischte dat
deze twee vraagstukken onderworpen zou
den worden aan een onbelemmerde uit-
sprank van de geheele partij.
Het presidium van de Komintern heeft,
zegt Trotski, niet de geringste werkelijke
macht en is slechts een vergadering van
ambtenaren, die do bevelen van Stalin en
Boecharin ten uitvoer brengen.
Deze aanval van Trotski heeft onder de
aanhangers van Stalin groote beroering
gewekt, daar het oogenblik van een strijd
tegen Trotski wel zeer ongunstig is aan
den vooravond van do komst der buiten
landsche delegaties, die men zoo gaarne
een grootschen indruk van macht en een
heid zou willen geven bij de October-fees-
telijkhedcn.
Het einde van den strijd is nog niet in
het zicht, doch niemand in Moskou is in
staat te voorspellen, hoe de gebeurtenissen
zich zullen ontwikkelen. Trotski is nog
steeds lid van het centraal comité der Rus
sische communistische partij.
China.
De krijgsoperaties.
Dreigende debacle der
N o o r id e 1 ij k e n.
De troepen der provincie Ejansi hebben
liet offensief legen de troepen van
Tsjang Tso-lin voortgezet. Deze laatste zijn
teruggetrokken over een afstand van 20
K.M.. doch wachten thans op versterkin
gen. Volgens do jongste berichten zouden
i de Noordelijken hot gebied bij Kalgan ont
ruimd hebben. Men verzekert, dat de de
bacle der Noordelijke troepen, welke in
Noord-Sjansi operecren, bijna zeker is.
Do roode hoeren uit Swatau
verdreven.
Swatau is thans in handen van do
troepen van Li Tsjai-soem, die naar ge
meld wordt, de soldaten van Tsjang
Kai-sjek's leger bij zijn strijdmacht zou
hebben ingelijfd. De rooden trekken terug
naar het Zuiden, doch men verwacht, dat
zijn spoedig, uiteen zullen worden ge
dreven.
Mexico.
DE KERKVERVOLGING.
Steeds nieuwe gruweldaden.
Arrestaties en martelingen
Uit Mexico wordt aan de „Reichpost"
geschreven:
Florentine Alvarez, die door de honds-
troepen in het hoofdkwartier van de liga
voor de verdediging des geloofs te Leon
gevangen genomen is, is zonder verhoord
te zijn doodgeschoten.
Ongeveer veertig andere mannen en
vrouwen werden gevangen genomen en in
bun tegenwoordigheid wend de terechtstel
ling van Auvarcz voltrokken.
Onder de gevangenen bevond zich de
secretaris van de liga, Pedra Vargas, de
broeder van Salvador Vargas, die reeds
in Januari den marteldood gestorven is
De te Loon gevangen genomen vrouwen
werden weer vrijgelaten, de zeventien
mannen werden naar de gevleesde ge
vangenkampen op de Maria-eilaniden
gebracht, ofsschoon Galles onlangs „be
loofde", do gevangen Katholieken vrij te
laten.
Andere berichten uit Mexico, over ver
schrikkelijke bloedige gebeurtenissen, mel
den, dat le St. Juan in den staat Jalisco
Anselmo Padilla ontzettende martelingen
moet verduren. Hij wend door de bonds-
troepen gearresteerd, toen hij op zijn boer
derij juist bezig was een koe te melken.
De beulen sneden hem met een oud mes
iden neus af. Vervolgens trokken zij hem
huid en vleesch van het gelaat, omdat hij
niet „Lang leve Calles"! wilde roepen.
Ten slotte trokken zij hem de huid van do
voetzolen en dwongen hem in dezen toe
stand met hen naar het kamp te gaan.
Onderweg viel Padilla dood neer. Zijn lijk
liet men eenvoudigweg liggen.
De arrestaties zijn zonder tal. Onlangs
werd Edmondo Belmonto, eigenaar en
uitgever van een katholiek dagblad „La
Controversia", dat verscheidene maanden
geleden verboden werd, gevangen geno
men. Hij wordt er van beschuldigd voor
heb tingslectuur voor Katholieke lezers
gedrukt en verspreid te hebben.
Voorts werd de advocaat Joseph Eli-
ziado de voorzitter van de Mexicaansche
vereeniging van Katholieke jongemannen,
met vier andere leden van de vereeniging
gearresteerd. Het oficicele bericht hier
omtrent luidt: Elizade is schuldig aan de
ondersteuning van de opstandige bewe
ging welke geleid heeft tot een opstand
te El Alto, waarvan een advocaat, Flores
genaamd de ziel was. Deze is kort daar
op doodgeschoten.
Vele priesters, Zenon Pacheco, Gre-
gorio Martinez, Raphael Moreno en Faus-
tino Reyes, allen van Pueblo, werden kort
geleden door de bondsautoriteiten gevan
gen genomen wegens „deelname aan het
oproer", hetgeen bestond in het geheim
opdragen van H.H. Missen in een parti
culier huis
Ondanks alle verzekeringen van Galles,
is do behandeling van de gevangenen
uitermate slecht.
Opstand onder de troepen.
Tegen do verkiezings-
practijken.
Zondagavond zijn vijfhonderd soldaten
van het stadsgarnizoen van Mexico City
in verzet gekomen. Zij hebben do hoofdstad
verlaten.
Vermoedelijk steunen zij do tegen de
regeering gerichte compagno tegen de her
kiezing van Obregon, welke campagne
wordt aangemoedigd door de generaals
Arnefo Gomez en Francisco Serrano, bei
den candidaten voor het presidentschap,
die sedert Zaterdag verdwenen zijn. Of
schoon aan verscheidene kanten melding
wordt gemaakt van agitatie onder de troe
pen, wordt uit gezaghebbende bron ver
klaard, dat volgens do totnogtoe ontvangen
berichten, de toestand overal rustig is.
HET VOORNAAMS.TE NIEUWS
BUITENLAND.
De 80ste verjaardag van den Duitechet)
rijkspresident von Hindenburg is een
nationale feestdag geworden. Een grootsche
huldiging. Socialisten en communiste!)
onthielden zich.
De uitsluiting van Trotsky. Hij wilde een
de internationale stichten.
Nieuwe vervolgingen in Mexico. Een
cpsiand coder dc troepen.
BINNENLAND.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerknieuws, 1ste blad).
De leerverplichting voor het zevende
schooljaar wenscht minister Waszink niet
op Uanuari a.s. te doen ingaan, (lsto
blad).
De radio-zender van de N.S.F. te Hil
versum stroomloos. (Radio, 3de blad).
Vreesefijk auto-ongeluk bij Abcoude;
drie personen gedood. (Gemengde Be
richten, 2de blad).
Een Eerw. Zuster van het Louisehuis
door een der verpleegden vermoord. (Ge
mengde Berichten. 2de blad).
Bij een brand in de Emmastraat te Am
sterdam is een Duitsche dienstbode ge
stikt. (Gemengde Berichten, 2de blad)
Dc „Postduif" is op haar vlucht naar
Indië te Bushir aangekomen. Vandaag
naar Bender Abbas. (Luchtvaart, 2do
blad.
Onze Geïllustreerde Pagina
De pholo-pagina geeft o.m. kiekjes van:
do Holland-Indië-vluclit van luitenant
Koppen; de Noord-Hollandsche Jacht
club; do aankomst van Leon Daudet; W.
A. F. Baron Gevers t.
WIJ GEVEN EEN PHOTO-PAGIN A,
GEHEEL GEWIJD AAN DE 3-OCTOBER-
FEESTVIERING.
Afrika
Stormachtige tooneelen te Bloemhof.
Nationalisten contra Z.-Afrik.
p a r t ij.
Stormachtige tooneelen hebben Vrijdag
j.l. plaats gehad le Bloemhof (Zuid-Afrika)
waar een vergadering, waar Smuts het
woord voerde, door nationalisten in do
war werd gestuurd.
Een 300-lal nationalisten, die besloten
waren, niet toe to staan, dat Smuts zou spre
ken, bestormden de vergaderzaal, waar een
hevig gevecht ontstond met leden der Zuid
Afrikaansche partij. Van stoelen en fles-
schen werd daarbij een ruim gebruik ge
maakt en velen moesten met builen in het
hoofd en bebloede gezichten het terrein van
den strijd verlaten.
De aanhangers van Smuls bleken in do
minderheid en moesten voor de nationalis
ten het veld ruimen.
Do „union Jack", die in de zaal hing,
werd in flarden gescheurd.
De gevochten duurden eenigen tijd buiten
de zaal voort, waar een aantal leden der
Zuid-Afrikaansche partij mishandeld wer^
den.
In den avond heeft Smuts een verkla
ring gepubliceerd, waarin hij zegt, dat niet
alleen do nationalisten de vrijheid van het
woord hebben, en dat het land op weg is
om spoedig oen klein Rusland te worden.
BIWMEMLAWD
HET VERPLICHTE ZEVENDE
LEERJAAR.
Niet met ingang van 1 Jan. a.s.
Op do vraag van het Tweedo Kamerlid
den heer Albarda betreffende het tijdstip
van indiening van hot wetsontwerp tot ver
vroegde invoering van do leerverplichting
voor het zevende schooljaar, heeft de minis
ter van Onderwijs, K. en W. geantwoord,
dat hij bedoeld wetsontwerp Zaterdag van
den Raad van State terugontvangen heeft.
Do indiening kan dus spoedig worden ver-
wachf.
Het tijdstip van indiening is overigens
voor do in do vraag bedoelde kwestie van
geen practisch belang, daar inwerkingtre
ding op 1 Januari 1928 voor den minister
onaannemelijk is en derhalvo een in dien
zin geamendeerd ontwerp niet verder ver-<
dedigd zou worden.
Hij verwijst in dit verhand naar hetgeen
hij opmerkte op bladz. 943 van do Hande
lingen der Eerste Kamer (Zitting 192G-*
1927).
