$)e Céicbelie 0ou^omt
li
V
f
V
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1927
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
sultaten te Genève.
buitenland
binnenland
m
Ill
e Jaargang
NO. 56Ö£
ONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
,eiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal,
e Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal,
per post f 2.95 per kwartaal,
yülustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ir tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor-
ing. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
iblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hel
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
1KER BESTAAT DIT TWEE BLADES.
De oogst van drie weken.
olkenbond heeft ons nooit verwend,
spreekwoord: „Veel beloven en
geven, doet de gekken in vreugde
scheen do Bond tot zijn devies te
gekozen.
iets meer afwist van het werken
n Bond, rekende zichzelf niet lan
der die categorie „gekken", leefde
eer in hoop en vreugde, maar zag
vergadering van de thans af-
ii Volkenbondszitting met gefun-
Bcepticisme tegemoet,
het feit, dat thans een groote
ken geleden niet minder dan twin-
ïisters van Builenlandsche Zaken
ersoonlijk naar Genève begaven om
besprekingen van de achtste Vol
ksvergadering deel te nemen, deed
lachte, dat deze vergadering iets
;ou heteekenen, dan haar voorgang-
niet opleven. In vroeger jaren had
mmers meer reden gehad om zijn
ïhtingen boog te spannen en toch
k edelmoedig streven, om de wereld
tot den vrede te brengen, mislukt,
wat bad ons de laatste tijd te zien
mislukte voorbereidende ontwape-
onferentie en een mislukte drie-mo-
iden-conferentie. En wat was het
at van de economische wereldcon-
e, welke nu eens niet mislukt, maar
schitterend gelukt was? Knaleffect,
niet.
oand verwachtte iets bijzonders van
Volkenbondsbijeenkomst en toch
;ij een verrassing. „Wij zaten in een
opend slob", zeide de Franschman
Boncour, „en daar zijn wij nu uit-
len."
weg om uit het moeras te geraken is
rezen. En wat meer zégt, de Vol-
idsstaten hebben zich bereid ver-
om dien weg te gaan. Dat is het
jeweest van onze delegatie, dat suc-
te danken aan het initiatief van de
landscbe regeering en van onzen
er van Builenlandsche Zaken, jhr.
[|j rts van Blokland, „De levenskwestie
Volkenbond, aldus sprak jhr.
f^rts, blijft de vermindering en afba-
r der bewapening. Deze kwestie heeft
j! latsten tijd in de geheele wereld een
jdheid verwekt, welke een ernstig en
"jaand onderzoek door deze vergade-
"scht".
was de eerste klaroenstoot, welke
>orlog tegen den oorlog inzette,
daarna is de Assemblée stap voor
een grootsche campagne begonnen,
oorlog, althans de aanvalsoorlog,
plechtig in den ban gedaan door het
men van de Poolsche resolutie. Nu
t weliswaar niet veel meer dan een
II, maar een woord dat toch z'n weer
vindt en dat dan ook gevolgd is door
ische besluiten, om de wegen in te
welke voeren naar een daadwerke
verbanning van den oorlogsgod,
waren al heel wat gewonnen, als
3 niets anders bereikt bad, dan deze er-
ng van een totaal veranderde Taen
ia t onder de volkeren. Wist men vroer*
een uitweg meer en kon men z'n wen
en verlangens niet bevredigd krij-
an greep men naar de wapens om
lischen kracht bij te zetten. Dat was
onrecht, dat was krachtig regeeren!
nate der grootheid van koningen en
T3 werd afgemeten naar de kracht
mede zij het zwaard wisten te
ien. Thans is elke aanvalsoorlog ge-
Imerkt als een internationale misdaad,
is financieele steun in uitzicht ge-
aan staten, die desniettemin het
toffer van een aanvalsoorlog zouden
en.
eft men er zich wel eens reken-
van gegeven dat een dergelijke uit-
ik der volkeren en der regeeringen
nooit is voorgekomen in de geheele we-
eschiedenis?
verband met deze verwerping van den
als beslechter van geschillen tus-
de naties, nam de Volkenbondsver-
fing dan ook een motie aan, om het
uut van scheidsrechterlijke uitspra-
bij opkomende geschillen uit te brei-
Hiermede is niet gezegd, dat nu alle
'ren zich plechtig verbonden hebben
al hun geschillen voortaan aan arbi-
te onderwerpen,
st is nog een lange weg van motie
Practische uitvoering. Maar het is
eer een belangrijke uitspraak der vol-
1: zóó moet het, zóó hoort het. En
woord mist z'n uitwerking niet.
utsckland heeft alvast het goede voor
gegeven door de facultatieve clausule
het Volkenhondscovenant voor ver
te arbitrage te onderteekenen.
a slotte is aan den Volkenbondsraad
om de voorbereidende ontwa-
^scommissio uit te noodigcn een co
in te stellen voor dp bestudecring
draagstukken van arbitrago en veilig-
t'e ontwapeningscommissie zelf
reeds uitgenoodigd om zoo spoedig moge
lijk voortgang te maken met haar voorbe
reidende technische werkzaamheden opdat
binnenkort de ontwapeningsconferentie
bijeen kan komen.
Dat zijn belangrijke resultaten.
Zijn ze reeds tastbare werkelijkheid?
Neen, dat nog niet. Maar men vergete
niet, dat hier twintig ministers bijeen wa
ren, die verantwoording schuldig zijn van
hun woorden en daden.
Bij de economische conferentie waren
het particulieren die spraken namens in
dustrie en handel, maar niet namens de
verantwoordelijke regeeringen.
Achter de gedelegeerden van deze Vol
kenbondszitting echter staan de regeerin
gen en achter de regeeringen staan de.
volkeren.
Volkenbond
DE VOLKENBONOSRAAC
De slotzitting.
In de gisteren gehouden slotzitting van
den Volkenbondsraad is o.m. behandeld
het GriekschDuitsche conflict over do
kwestie der levering van den reeds in 1912
door Griekenland bij de Vulcanwerf te Stet-
itn bestelden kruiser „Salamis". De leve
ring werd door het uitbreken van den oor
log verhinderd.
De Gezantenraad had in deze aangele
genheid heslist, dat het schip, dat reeds
in December 1914 te Stettin van stapel was
geloopen, door de Vulcanwerf geleverd
mocht worden, doch dat het in Amerika
moest worden bewapend.
Daartegen kwam de Grieksche regeering
evenwel in verzet, die verklaarde, dat het
schip niet meer aan de moderne eischen
voldeed en derhalve het leveringscontract
vernietigd wenschte te zien.
De Nederlandsche deskundige, de gepen-
sionneerde schout-bij-nacht Surie, ver
klaarde evenwel, dat het schip volkomen
bruikbaar was.
De Grieksche regeering wendde zich
daarop opnieuw tot den Raad, waarbij zij
verlangde, dat het Permanente Hof van In
ternationale Justitie in Den Haag een
nauwkeurige interpretatie der artikelen
190 en 192 van het vredesverdrag van Ver
sailles zou geven. Een door den Raad in
gestelde commissie adviseerde, een rap
port van het Hof over een préalabele kwes
tie te vragen.
De Duitsche minister van Buitenland
sche Zaken, Stresemann, stelde zich echter
op het standpunt, dat de Raad met deze
aangelegenheid niets te maken had.
Het tegenovergestelde standpunt verde
digde de Grieksohe gedelegeerde Politis.
Ook de Nederlandsche gedelegeerde, jhr.
Loudon, was van oordeel, dat de Raad in
deze kwestie niet bevoegd was-
De Italiaansche gedelegeerde Scialoja
wees op de groote moeilijkheid der kwes
tie, die den Volkenbondsraad door het
verzoek der Grieksche regeering om inter
pretatie der artikelen 190 en 192 worden
voorgelegd, en hij steunde 't voorstel van
den Golumbiaanschen gedelegeerde Urru-
tia, het advies van het permanent hof over
de kwestie van de bevoegdheid van den
Raad te vragen. Tenslotte stelde hij voor,
dè aangelegenheid tot de Decemberzitting
van den Raad te verdagen.
Nadat de Volkehbondsraad ook gister
middag nog drie uur aan het Grieksch
Duitsche geschil had besteed, stelde ook de
voorzitter de verdaging der kwestie voor,
waartoe de Raad daarop besloot.
Voorts heeft de Volkenbondsraad zich
bezig gehouden met de door de Assemblée
aangenomen resolutie betreffende de bij
eenroeping der conferentie voor de codifi
catie van het Internationaal recht, die in
1929 in Den Haag zal worden gehouden.
Op voorstel van den rapporteur, den
Poolschen gedelegeerde Sokal, is besloten,
dat een voorbereidende commissie van vijf
leden zal worden benoemd. De voorzitter
van den Raad, Villegas, zal te zamen met
den secretaris-generaal van den Volken
bond, sir Eric Drummond, vijf bekende
autoriteiten op het gebied van het interna
tionaal recht uitnoodigen, die zoo spoedig
mogelijk zullen bijeenkomen, opdat de voor
bereidende werkzaamheden vóór den aan
vang der Assemblée van 1928 beëindigd
zullen zijn.
Do gedelegeerde van Columbia, Urrutia,
stelde'voor, dat de benoeming der vijf com
missieleden in December door den Volken
bondsraad zou geschieden. Daarop verklaar
den zoowel Sokal als de Grieksche gedele
geerde Politis, dat de benoeming der com
missieleden urgent was, waarop de Raad
ondanks het Columbiaansche verzet, be
sloot de leden door Villegas en sir Eric
Drummond to doen benoemen.
Bij do behandeling der kwestie van het
internationaal paedagogisch bioscoop-insti
tuut te Rome verlangde Sokal, dat de com
missie voor de bescherming van het kind
gehoord zou worden.
De Raad vertolkte zijn dankbaarheid voor
het aanbod der Italiaansche regeering,
w».3tïij£ de hesnrekingen werden gesloten.
Engeland
Verklaring van Cook.
Naar een nieuwe mijnwerkers-
staking?
Volgens de Engelsche bladen heeft Gook,
de secretaris van den mijnwerkersbond,
verklaard, dat de mijnwerkers een nieuwe
staking overwegen.
De plaatselijke organisaties zouden al
gemeen verklaard hebben, dat de tegen
woordige toestand onhoudbaar is, en zou
den bereid zijn, met de executieve commis
sie nader overleg te plegen.
Frankrijk
De Grande „Chartreuse".
Een fanatiek besluit.
Men zal zich herinneren, dat een volks
referendum in de Dauphiné heeft doen
blijken, dat de bevolking - unaniem den
terugkeer der Karthuizers in de Grande
Chartreuse wenscht, niet alleen om een
onrecht ie herstellen, maar ook om in de
sterk achteruit gegaue streek de welvaart
van weleer te doen terugkeeren.
Bij de zittingen van do „algemeene ra
den" kon die van het Isère-departement
waaronder de streek van de Grande Char
treuse behoort dit referendum niet onop
gemerkt laten voorbijgaan. De minister
van koloniën, de heer Perrier, die van dien
gewestelijken raad voorzitter is en tot de
meest fanatieke radicalen behoort, heeft
echter een motie doen aannemen, waarin
er op wordt aangedrongen de wet van
1901 integraal te handhaven in haar toe
passing op de Karthuizers, zoowel als op
de andere congregaties en waarhij aan
Perrier wordt opgedragen, met spoed en
met kracht de Grande Chartreuse zóóda
nig in te richten en een dusdanige bestem
ming aan het complex te geven, dat het ge
heel onmogelijk zal worden, dat de Kart
huizers er nog ooit kunnen terugkeeren.
Inderdaad, het 6ectarisme woedt nog
steeds voort 1
En men ziet nu wel weer, dat de unie-
politiek, waarvoor men de Katholieken
noodig hooft, niet belet, óat een der mi
nisters zich als de fanatieke vervolger der
kloosterlingen opwerpt tegen den algemce-
nen wensch der bevolking in, en zelfs te
gen het directe landsbelang.
Een frisch beeld van het officieele
Frankrijk geeft het treurig gedoe met do
„Grande Chartreuse" niet.
Regeling der Russische schuld.
Overeenstemming onmogelijk?
De „Petit Parisien'' meent te weten, dat
in het antwoord der Fransche regeering
op de jongste voorstellen van Moskou een
accoord in zake de ergeling der schulden
op de voorgestelde basis absoluut onmoge
lijk wordt geacht.
Bij het onderzoek der voorstellen zou
gebleken zijn dat de nieuwe voorstellen,
hoewel tegemoetkomender dan de vroegere,
toch belangrijk van de voorwaarden der
Fransche voorstellen afwijken. Tegenover
de opvatting van Rakowski, dat Sovjet-
Rusland met zijn concessies tot de gren
zen der mogelijkheid is gegaan, schijnt de
Fransche regeering van gevoelen te zijn
dat de Sovjets allereerst van hun goeden
wil dienen blijk te geven en niet direct op
crodieten hadden mogen aandringen.
Evenwel is in de nota geen sprake van
opschorting der onderhandelingen in zake
de schulden, doch wel schijnt de Fransche
regecring van meening te zijn dat op den
grondslag der huidige voorstellen geen over
eenstemming kan worden bereikt. Van
hijeenroeping van de plenaire bijeenkomst
ter bestudeering der voorstellen is dan ook
voorhands- nog geen sprake.
Krachtig optreden tegen de Fransche
communisten.
De Fransche justitie treedt met kracht
op tegen do communisten, die door hun
agitatie onder de soldaten en opruiende
artikelen in bladen* die speciaal onder do
soldaten worden verspreid, de militairen
trachten op te zotten tot dsertie en insu
bordinatie. De straffen, die gisteren door
den president van de 12de correclioneele
rechtbank zijn opgelegd maken deze onrust
stokers dan ook voor geruimen lijd on
schadelijk.
De afgevaardigde Duclos, directeur van
„La Caserne'' werd, zooals nader is geble
ken, tot zesmaal vijf jaar gevangenisstraf
en totaal 18.000 francs boete veroordeeld.
Marty, oen ander communistisch afge
vaardigde, kreeg twee maal vijf jaar ge-
vangenistsraf en een totale boete van zes
duizend francs. Morel, Alloyer, Barbe en
Monneveux werd een straf van drie jaar
en een boete van tweeduizend francs op
gelegd. Een' gelijke straf is uitgesproken
tegen twee communisten, die nog niet door
de politie gearresteerd konden worden.
Rusland
Poolsch-Russisc.hc overeenstemming. t
De laatste besprekingen tusschen
Tschitsjerin en de Poolsche gezant te Mos
kou nopens eenige punten van het non-
agrassiepact hebben tot volledige overeen
stemming geleid.
Griekenland
Verijdelde aanslagen.
Te Saloniki zijn drie Bulgaarscho ko-
mitadsjis gearresteerd, die bekenden voor
nemens te zijn geweest de gebouwen van
de internationale tentoonstelling en het
Joego-Slavisch consulaat in de vrije zone
en andere openbare gebouwen in de lucht
te laten vliegen. De regeering heeft hevel
gegeven de Grieksch-Bulgaarsche grens te
sluiten. Medegedeeld wordt, dat komitads-
jis getracht hebben de officiersclub van
een garnizoensstad in Joego-Slavië op te
blazen.
China.
Communistische agitatie in Tsjekiang.
Tegenmaatregelen der
nationalisten.
De jongste berichten uit Tsjekiang be
vestigen de geruchten omtrent de vijan
dige gezindheid dier provincie jegens de
nationalisten. Het communistische element
is in die provincie doorgedrongen uit de
aangrenzende provincies Kiangsi en Foe-
kiang en uit belangrijke centra zooals
Nngpo, de voornaamste zeehaven. Er
wordt reeds gesproken over het onteige
nen van builenlandsche eigendommen zon
der vergoeding, evenals over het autonoom
verklaren der provincie onder communis
tische heerschappij. Vandaar do vrees der
nationalisten, die een divisie naar Kasjing
gezonden hebben.
De nationalisten verkoeren in groote
geldverlegenheid en trachten te Sjanghai
uit dQ belastingen zooveel mogelijk geld
binnen te krijgen. Men acht het waar
schijnlijk, dat de noordelijken in December
weer Sjanghai zullen bezetten.
EERSTE KAMER.
Commies-Griffier. Naasting van een
spoorweg.
In do gislor gehouden vergadering clcr
Eerst© Kamer dood de voorzitter, baron
Van Voorst tot V o o r s t, 'mededeo-
ling vaai het ingekomen voorstel van do
heeren Wibaut, Van Embden, Koster en
De Veer, om te besluiten den voorzitter en
do voorzitters der z8s fracties uit te noo-
digen zich in een commissie te vereenigen,
ten einde de Kamer een niet bindende
aanbeveling voor te leggen, ten einde de
Kamer een niet bindende aanbeveling voor
t© leggen voor de benoeming van een nieu
wen commies-griffier.
De heer Van Embden (V.-D.) lichtte
dit voorstel toe. Hij wees er op, dat er
vijftien candidaten voor de vervulling der
vacature zijn, zoodat het z.i. wel wensche-
lijk geacht moet worden, deze benoeming
door een commissie te doen voorbereiden.
De heer Do Vos van Steenwijlc
Chr.-H.) opperde evenwel bezwaren togen
het voorstel, omdat daardoor de commissie
te grooten invloed zou krijgen op de keuze.
Bovendien hebben de Kamerleden ruim
schoots den tijd om de noodige inlichtin
gen over de candidaten in t© winnen. Laat
do Kamer, zoo ried spr. aan, den weg be
wandelen, dien zij altijd bij een dergelijke
benoeming heeft bewandeld.
Het voorstel-Wibaut c.s. werd daarop
aangenomen met 19 tegen 15 stommen.
De voorzitter deelde mede t.z.t. een com
missie te zullen bijcenroepon.
Tot rapporteurs in zake het wetsontwerp
tot nadere regeling van do collectieve ar
beidsovereenkomst zijn aangewezen de
heeren Westerdijk, De Jong, Do Savornin
Lobman, Koster cn Dantz.
Waarvoor dp Kamer eigenlijk bijeen
kwam, dat was de behandeling van het
wetsontwerp tot naasting van den spoor
weg Enschedé naar de Nederlandsch
Pruissische grens in de richting van
Ahaus.
't Ging met de behandeling van dit ont
werp niet geheel van een leien dakje, zoo
als in de Tweede Kamer het geval was ge
weest.
Er waren leden (ze werden aangevoerd
door den heer Do Muralt (V.-B.), die
zich ongerust maakten over do belangen
van de aandeelhouders der particuliere
maatschappij, welko den spoorweg thans
in bezit heeft, in verband met de omstan
digheid, dat Duitschland zal pogen het op
zijn gebied liggende gedeelte van den
spoorweg voor een appel cn een ei to krij
gen, door na de naasting het Duitsche deel
buiten exploitatie te houden.
De heer De Gijselaar (Chr.-H.), die
over aanhouding sprak totdat do zaak met
Duitschland zou geregeld zijn, had het zelfs
over gemis aan goede trouw. Iets waarover
minister Van der Vegte zich nogal boos
maakte. De Minister heeft zich volledig
gehouden aan do concessiebepalingen. En
opzettelijke verwaarloozing van liet Duit
sche gedeelte zal worden voorkomen door
dat de Nederlandsche Spoorwegen zich
hebben bereid verklaard eventueel de ex
ploitatie voort te zetten.
Het antwoord des Ministers kan de op
positie, waarbij zich ook de heer^ Blom-
jous voegde, niet bevredigen.
Do heer Do Gijselaar (Chr.-H.)
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND
De slotzitting van den Volkenbondsraad.
Een fanatiek besluit aangaande den te
rugkeer der paters van de Grande Char
treuse.
Nadere bijzonderheden omtrent de over
stroomingen in Zwitserland (Builenland
sche Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
De desbetreffende commissie voor geor
ganiseerd overleg verklaarde zich tegen
uniformkleeding voor belastingambtenaren
(lste blad).
De melkprijs in Zuid-Holland (L. cn T„
2de blad).
LEIDEN
Overleden is prof. dr. W. Einthoven (lste
blad).
PROF. ÜR. W. EINTHOVEN f
Prof. Dr. W. Einthoven, hoogleeraar in
de physiologie, uitvinder van do snaar
galvanometer, waarvoor hem verleden jaar
do. nohelprijs werd toegekend, is gister
avond in het Diaconessenhuis op 67-jarigen
leeftijd overleden-
Prof. Dr. W. Einthoven werd in 1860
te Semarang geboren, hij studeerde van
18791885 aan do Universiteit to Utrecht
onder do hoogleeraren Donders, Koster
en Snellen en promoveerde in 1885 tot doc
tor in de geneeskunde op proefschrift, ge
titeld: Stereoscopic door kleurcnverschil.
Reeds een jaar daarna in 1886 werd dr.
Einthoven benoemd tot hoogleeraar in de
physiologie aan de Rijks-Universiteit al
hier. Op 24 Febr. van dat jaar aanvaardde
hij zijn ambt met een rede over,, de leer
der specifieke energieën".
Als hoogleeraar schreef hij een groot
aantal verhandelingen in binnen- en bui
tenlandsche tijdschriften en een hoofdstuk
in Heyman's Handbuch der Largyngologio
und Rhinologie.
Hij was uitgever van do „Onderzoekin
gen uit het physiologisch laboratorium"
lo Leiden.
Prof. Einthoven heeft zich vooral naam
gemaakt door zijn onderzoek op het terrein
van den hartslag de uitvinding vau den
snaargalvanimeter en van het electro
cardiogram.
De ter aarde bestel »ng zal plaats hebben
Zaterdagmorgen te 11 uur op de begraaf
plaats het Groene Kerkje te Oegstgeest
(Zio verder Pag 3).
kwam dan ook met het voorstel om de be
handeling van hot ontwerp te schorsen
totdait de maatschappij gelegenheid zal
hebben gehad om met Duitschland te on
derhandelen over do voortzetting der ex
ploitatie en de belangen der aandeelhou
ders.
Dit voorstel werd evenwel verworpen
met 19 tegen 13 stemmen.
Waarna het wetsontwerp werd «aangeno
men met 28 tegen 4 stemmen.
GEORGANISEERD OVERLEG.
Ontvangkantoren.
In de op 22 September j.l. gehouden
vergadering van do Bijzondere commissie
voor georganiseerd overleg voor de dienst
vakken der diverso belastingen enz. en der
registratie enz. is behandeld een verzoek
van den min. van Financiën om advies in
zake een adres van de Broederschap van
ontvangers der directe belastingen enz. om
het aantal ontvangkantorén. waaraan een
vaste bezoldiging is verbonden, te yerhoo-
gen. De commissie kon neen gunstig ad
vies op bedoeld adres uitbrengen, omdat
inwilliging een wijziging van het salaris-,
besluit voor de ambtenaren zou medebren
gen. Ze beveelt het adres in do belangstel-'
