VRIJDAG IS SEPTEMBER 1927
BERICHT.
18e Jaargang
No. 5S71
e £eicbeHe Gou/tont
0 ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal,
ize Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal,
anco per post f2.95 per kwartaal.
>t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
I
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlên 30 cent per regei
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. n
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ven
huur, koop en verkoop f 0.50.
NUMMER BESTAAT BIT DBIE BLADEN.
Zij, die zich met I October a.s.
„De Leidsche Courant" wenschen
abonneeren ontvangen tot dien
uturn de courant gratis.
De Administratie.
Oordeel naar het uiterlijk.
Wij leven in een wereld van uiterlijk-
klen.
Alles wordt beoordeeld naar het uiter-
ke.
Menige wereldling is haast niet in slaat,
zicb bij de beoordeeling van zijn me-
>menschcn los te maken van het uiter-
jke, of zich althans daardoor niet al
en of uitsluitend te laten leiden.
En menige wereldling kan de waardee-
ng vin zijn medemenschen als deze in
>t innerlijke, in het zuiver-geestelijke en
edelijke moet worden gezocht, niet, in
j verste verte niet peilen.
Een illustratie daarvan wordt gegeven
r wat „De Maasbode" schrijft in een ar-
kel „Bij een afscheid'' (zie „Uit de
èrs", 3de blad van dit nummer).
Nog erger haast, minstens even erg, is
dit opzicht wat mevr. Wijnaends Tran
en schrijft in „De Vrijheid":
De liberale feministe heeft nog al ver
ouwen in de kracht der vrouwelijke
iatholieke afgevaardigden, maar zij
toch haar angst uit over de hou-
van een Katholiek raadslid in de
inge verzuchting:
Als nu maar het slot niet hetzelfde is
als haar karaktervolle voorgangster
mevrouw BronsveldVitringa te zien
geeft, die naar een Katholiek blad
dezer dagen meldde, zich in een
klooster terugtrekt. Niet dat we derge
lijke houding onbegrijpelijk achten; er
zijn ook protestanten met veel en bit
tere levenservaring, die achter klooster
muren zitten, al bemerkt de wereld dat
misschien niet eens. Wij gunnen het
dappere oud-Kamerlid ten volle haar
gemoedsvrede, maar wij betreuren het
voor de gemeenschap als juist derge
lijke figuren het opgeven om voor hun
medemenschen te werken en hen ten
voorbeeld te zijn.
Wat 'n dwaasheid toch, voor wie kloos-
ers en kloosterlingen kent; en wat 'n on-
leschaamdheid feitelijk, om er over te
chrijven, als men ze niet kent.
Zooals 'n Kleerekoper en 'n mevr.
nevr. Wijnaends Franken denken of
nisschien beter gezegd: ni et-denken en er
naar-op-los-oordeelen zoo doen het
lok mogelijk in nog ernstiger mate de
nenschen, die hen achter na loopen; men-
chen „uit het volk" en menschen, die men
,heeren'' en „dames" noemt!
BUITENLAND
Volkenbond
DE RAADSVERKIEZING.
Canada, Cuba en Finland zijn gekozen.
Ontstemming in België.
Met groote spanning werd de Volken-
wndsvergadering van gistermiddag tege
moet gezien, daar de verkiezing voor
len Raad op de agenda stonden. Voor de
3 vrijkomende niet-permanente zetels stel
len zich officieel 5 staten camdidaat. De
landidalen worden voor 8 jaar gekozen.
stem-opncmers werden Stresemann
en Chamberlain aangewezen, hetgeen ge-
laeji uitlokte.
stemmming zelf duurde nauwelijks
rijf minuten. Na een kwartier verkondigt
Suani als resultaat, dat gekozen zijn: Cu-
met 43 stemmen; Finland met 33 stern-
toen en Canada met 26 stemmen.
Bovendien waren op Portugali 16 en op
Griekenland 23 stemmen uitgebracht, ter-
irijl een aantal stemmen verdeeld over
todero staten waren uitgebracht. Het aan
bal uitgebrachte geldige stemmen bedroeg
19. de volstrekte meerderheid derhalve 25.
De regeeringen der gekozen landen moe
ien thans elk het lid benoemen, dat zij
naar den Volkenbondsraad wenschen af te
Vaardigen. Als zeker kan men echter aan
nemen, dat Cuba zijn gezant te Berlijn
Aguero y Bethanscourt tot vertegenwoor-
hgro in den Raad zal benoemen. Tot ver
tegenwoordiger van Finland zal waar
schijnlijk do gezant te Bern. tevens per
manent vertegenwoordiger van Finland
Ph den Volkenbond, Erich, worden be-
Iöoemd, terwijl Canada naar allo waar
schijnlijkheid senator Dandurand zal af-
Nrdigeu
..Het bericht over do verwerping der her-
Pfesbaarheid van België als lid van den
•-©-kenbondsraad heeft te Brussel ont
goocheling verwekt, te meer, daar men
tot op het laatste oogenblik op vernieu
wing van het mandaat had gerekend.
Perzië wenscht een Aziatis.ch
1 i d.
Nadat de verkiezing der niet-perma
nente Raadsleden had plaats gehad, ver
klaarde de Perzische gedelegeerde, dat hij
er ditmaal van afgezien had de verkiezing
voor den Volkenbondsraad nog meer te
compliceeren. Hij wenschte echter te con-
stateeren, dat ook thans weer hoofdzake
lijk vertegenwoordigers der Amerikaansch
Europeesche oultuur in den Raad zitting
hebben en hij behield zich het recht voor,
het volgend jaar iemand candidaat te stel
len die tot de Aziatisch-Mohammedansche
cultuur behoort.
De vergadering werd vervolgens geslo
ten en voor onbepaalden tijd verdaagd.
Ten gevolge van het uittreden van Bel
gië en Tsjecho-Slowakije uit den Volken
bondsraad verliezen deze twee staten ook
hun lidmaatschap in de permanente mili
taire commissie van den Volkenbond en,
wat van bijzonder bealng is. tevens hun
lidmaatschap in de voorbereidende ont
wapeningscommissie, welker beteekenis
steeds grooter begint te worden. Evenwol
kan men aannemen, dat de Volkensbonds-
raad de beide staten zal uitnoodigen, lid
dezer laatste commisie te blijven.
Ontwapening en veiligheid.
t Geruchten over een voorstel-
B r i a n d.
In Britscho kringen doet het, tot dus
ver onbevestigde, gerucht de ronde, dat
Briand vóór Jiet einde der thans bijeen
zijnde Assemblée een nieuw voorstel zal
indienen. Dit zou tot strekking hebben, alle
aanhangig gemaakte voorstellen voor het
sluiten van een veiligheidspact te laten
varen, mits de huidige Assemblée accoord
gaat met de opstelling van een nieuw pro
tocol, voor te leggen aan de in 1928 bij
een te roepen negende Volkenbondsverga-
dering. te za men-mei-een .vollarügq rat'
werp-ontwapenlngsconcentie.
MacDonald's pleidooi voor het protocol.
Krachtige steun van
Lord Parmoor.
Het voorstel door den leider der Engel-
sche Labour Party, MacDonald, in de
„Daily Herald" gedaan, om de uitvoer
baarheid en de eventueel gewenschte
amerideering van het protocol van Genève
opnieuw te onderzoeken, en wel in een
speciale Volkensbondscommissie en om
tegelijkertijd opnieuw en grondig de ver
houding van het Eritsche empire en zijn
onderdeelen tegenover het protocol vast te
stellen, vindt warmen bijval bij lord Par
moor en professor Gilbert Murray. Laatst
genoemde brengt in herinnering, dat de
Engelsche Volkensbondsunie reeds in
1925 de regeering heeft verzocht, de kwes
tie van het protocol aan een rijksconfe
rentie voor te leggen.
Lord Parmoor zijnerzijds ontkent, dat
het empire zóó los in elkaar zou zitten,
dat aanvaarding van het protocol van Ge
nève tot ontbinding van het Britsche em
pire zou leiden, welke verklaring, door
Chamberlain te Genève afgelegd hij in
hooge mate ongelukkig noemt.
In Engelsche conservatieve en ook li
berale kringen is echter het principieele
verzet tegen een uitbreiding der bestaan
de verplichtingen zóó diep geworteld, dat
MacDonald huiten Labomrkringen en bui
ten de kringen der Engelsche Volken
bondsunie weinig steun voor zijn plan kan
verwachten.
De „"Westminster Gazette", het eenige
blad dat het voorstel bespreekt, volstaat
met te zeggen, dat MacDonald de in En
geland tegen het protocol bestaande be
staande bezwaren te licht acht.
i Duitschland
De Rijksdag 17 October bijeen.
De kwestie der Schoolwet.
Het Seniorenconvent van den Rijksdag
kwam. nadat gisteren de vergadering ver
daagd was, gisterenmiddag nogmaals bij
een om te beraadslagen over den datum,
waarop de Rijksdag bijeengeroepen zal
worden. Bij het begin der zitting consta
teerde president Loebe, dat do Rijksminis
ter van Binnenlandsche Zaken von Keudel
niet geprotesteerd had bij de Pruisische
regeering wegens de vertraging in de be
slissing in zako de Rijksschoolwet. Het
senioren-convent sloot zich eenstemmig
bij deze conclusie aan. Een voorstel der
communisten, den Rijksdag nog in Sep
tember bijeen te roepen, om hem to laten
beraadslagen over de huurverhoogingen
en do crisisvoorzorgsmaatregelen, vond
slechts instemming bij de sociaal-democra
ten en de democraten, zoodat het werd
verworpen. Er werd besloten, den Rijks
dag tegen 17 October bijeen te roepen, en
daarvan slechts af te wijken, als de Rijks
schoolwet ook dan nog niet ingediend zou
zijn.
Pruisen en de Hohenzollerns.
Sedert 1 Januari 1924 heeft Pruisen
aan de leden van het voormalige vorsten
huis 2.2 millioen Mark uitbetaald. Do
PruisLche regeering staat op het stand
punt, dat de regeling, nu er geen rijkswet
tot stand is gekomen, alleen door middel
van „Abfindung" mogelijk is, en dat een
vergoeding van 12V4 pet. kan worden toe
gestaan. Naar het „Berl. Tageblatt" ver
neemt, kan men verwachten, dat de Prui
sische regeering bij den op IJ October bij-
eenkomenden landdag een wetsontwerp
in dien geest zal indienen.
Frankrijk
De moord op Nardini.
De identiteit van den
moordenaar.
De indentiteit van den moordenaar van
den Italiaanschen vice-consul te Parijs,
Nardini, is thans vastgesteld. De rechter
van instructie heeft hem in de gevangenis
ondervraagd. Nog heel moeilijk kunnende
spreken, schreef hij op een stuk papier zijn
naam, Serge di Modrigno, 25 jaar oud.
Hij was eerst drie weken te Parijs en woon
de in een hotel. In zijn kamer is huiszoe
king gehouden, behalve eenige brieven van
zijn vrouw, vond men er een exemplaar
van de „Liberta". een anti-fascistisch blad.
De Teden van den moord kon hij nog niet
opgeven.
De „Populo di Roma" schrijft, dat een
journalist uit Napels, die Zaterdag met
Nardini gedejeuneerd heeft, verklaard
heeft dat Nardini een dreigbrief had ont
vangen. De reden, waarom hij met den
dood werd gedreigd, bleek uit dien brief
niet duidelijk."
Modrigno zal voor den Franschen rech
ter terecht staan, al is hij een Italiaan, die
in het Italiaansche consulaat een Ita-
liaansch onderdaan doodde.
Vorstelijke verloving.
De verloving wordt gemeld van prinses
Anna van Frankrijk, derde dochter van
den hertog en de hertogin van Guise, met
prins Amedeo van Savoie-Aosta, hertog
van Apulië, zoon van den hertog en her-
-tuftlu A.olt., -Uro*1
plaats hebben.
Engeland
Voor den vrede in de Engelsche industrie.
Een beroep op de spoorweg
arbeiders.
Thomas, de secretaris der nationale unie
van spoorwegarbeiders, heeft een merk-
waardigen brief gericht tot de leden van
dezen bond, om hen aan te zetten tot sa
menwerking met de maatschappijen om
een voorspoedigen en doelmatigen spoor
wegdienst te helpen tot stand brengen. De
brief staat in nauw verband tot de circu
laire, welke door Sir Josiah Stamp verle
den maand is gericht tot den staf van den
London Midland and Scottish Railway en
waarin aangedrongen wordt op een harte
lijke samenwerking tusschen alle takken
van dienst. Thomas zegt: „Er wordt op dit
oogenblik ijveTig gediscuteerd in openbare
vergaderingen en in de pers over den vrede
in de industrie, doch velen van hen, dio
deelnemen aan het debat, zijn niet be
trokken bij de industrie, doch stellen er
slechts een academisch belang in. Wat
den toestand van de spoorwegen aangaat,
is er een groote verandering ingetreden in
de laatste jaren. Er doen zich thans haast
geen kwesties voor op het gebied der spoor
wegen, welke niet vrijelijk besproken kun
nen worden tusschen de directio en de ver
tegenwoordigers der arbeiders."
Ierland.
De verkiezingen.
257 candidaten.
Gisteren zijn in den Ierschen Vrijstaat
de verkiezingen gehouden. Er zijn 153
zetels in de Dail, maar in drie hiervan is
reeds voorzien door onafhankelijke verte
genwoordigers van universiteiten, die zon
der tegencandidaat gekozen wenden. Voor
de overige zetels zijn 257 candidaten ge
steld tegen 375 voor de verkiezing in
Juni.
Do regeering verwacht dat zij een groote
meerderheid zal krijgen, als er maar 10
pet. meer kiezers naar de stembus gaan
dan in Juni het geval was, toen 65 pet.
van de kiezers opkwamen. Do regeering
heeft meer dan 500 auto's tot haar beschik
king om kiezers naar de stembus te bren
gen, torwijl de Valera veel minder vervoer
middelen heeft. Het weer is prachtig ge
worden na een regenachtigen ochtend, en
dat is een voordeel voor de regeering
Er waren heden weinig rumoerige tafc-
reelen, behalve op een vergadering in
Shercock (graafschap Monaghan), waar
de vice-president van den graafschapsraad
door een boer met een zweep werd be
dreigd. Dit dreigement was het sein tol
een algemeens vechtpartij, waarhij stokken
en zweepen vrijelijk werden gebruikt.
Pas morgenavond zullen er eenige uit
slagen bekend worden; de volledige uitslag
zal niet voor Maandag bekend zijn.
Italië.
Turati c.s. veroordeeld.
10 maanden gevangenisstraf,
i Gisterenavond zijn Turati, Pertini, Pari.
Roseli, Dabove en Botanso veroordeeld tot
10 maanden gevangenisstraf, terwijl Al-
bini en drie anderen van rechtsvervolging
werden ontslagen. De mécanicien Oxilia,
die de motorboot bestuurde, waarmede
Turati ontvluchtte, wend veroordeeld tol
dertien maanden en twintig dagen gevan
genisstraf. Het O. M. had straffen van
vijf jaar en boeten van twintigduizend lire
voor de voornaamste verdachten geëischt.
Litauen.
DE STAATSGREEP IN LITAUEN.
In totaal 100 personen gevangen gezet.
Een protest tegen de
arrestaties.
De correspondent van het „Berl. Tag."
Ie Kowno meldt, dat do soc -idem. en de
volks-soc. gisteren een delegatie naar den
minister van oorlog en den Litauschen
aartsbisschop hebben gezonden om te pro
testeeren tegen de massa-arrestaties van
hun partijleden. Naar verluidt heeft deze
delegatie slechts een matig succes kunnen
boeken.
In politieke kringen hebben de draconi
sche maatregelen der regeering groote
ontstemming gewekt.
De arrestaties duren nog steeds voort
In geheel Litauen zijn thans reeds meer
dan 1000 personen in hechtenis genomen.
In het grensstadje Moseiki zijn zooveel
personen aangehouden, dat de gevangenis
aldaar to klein was om zo te hergen en een
restaurant moest worden gerequireerd om
als hulpgevangenis dienst te doen.
Mexico.
De Katholieken-vervolging.
Navarelte, de bisschop van Sonora in
Mexico., heeft zich gisteravond aangemeld
hij het federale hof van Tucson in den
staat Arizona. Tegen borgstelling van 2500
dollar werd hij weder vrijgelaten, totdat
zijn proces zal beginnen. De bisschop be
hoort tot de personen, tegen wie verleden
ingediend wegens samenzwering en aè
organiseering van een militaire expeditie
tegen Mexico. De bisschop heeft zich vrij
willig naar Tucson begeven om een ver
hoor te ondergaan.
Een lugubere reis.
Een telegram uit Nogales meldt: Het
personeel van een trein, die gisteravond
te Guyamas in den staat Sonora aan
kwam, deelt mede, dat men 38 lijken had
geteld van mannen, dio waren opgehangen
aan hoornen en telegraafpalen langs de
spoorlijn in den staat Nayarit. Men ver
moedt, dat dit de lijken waren van de on
langs gevangen genomen opstandigen.
Samenzweerders aangehouden.
Generaal Garrido, oud-directeur der
Mexicaansche militaire academie, en Jose
Granados, oud-chef van den geheimen
dienst, zijn aangehouden onder de be
schuldiging te hebben samengespannen
om den oud-president Obregon te dooden.
BIHNEHLAHD
Koninklijke Besluiten.
Burgemoester.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Nistelrode J. F.
van de Ven.
De wethoudersverkiezing te Utrecht.
De Vrijz. Dem. weigeren.
Een drukbezochte ledenvergadering van
de Vrijz. Dem. Vereeniging te Utrecht
sprak met bijna algemcene stemmen als
haar meening uit. dat het beter was, dat
dr. Meijer de wethouderszetel niet zal
aanvaarden, omdat de sociaal-democraten
geen zetel aannemen.
Minister Beelaerts van Blokland.
Minister Beelaerts van Blokland, die
heden naar Holland Irad willen terugkee-
ren, heeft zijn terugreis tot Zaterdagavond
uitgesteld, omdat do volkenbondsraad het
bekende HongaarschRoemcensch ge
schil over agrarische kwesties eerst Zater
dag behandelen .zal en onze minister er
prijs op stelt deze discussies persoonlijk
Lij te wonen.
Hollandsche Maatschappij van Landbouw.
Op de in de jaarvergadering van
Hollandsche Maatschappij van Landbouw
le Ridderkerk is tot voorzitter gekozen dr.
H. J. Lovink, Lid v. d. Tweede Kamer,
burgemeester van A1 p h en a. d. R ij n
Do voorzitter, do heer D. do Boer, had
om gezondheidsredenen bedankt.
Tot hoofdbestuursleden werden in plaats
van do aftredende heeren P. Stapel Czn.,
P. S. Overwater, H. K. Koster en E.
Huysman verkozen do heeren J. Blauw-
boer uit Passingerhorn, P. Leeuwenburg
uit Numansdorpj K. Kuiper uit Oost-
woudo en A. N. Vaandrager uit Rotter
dam.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Volkenbondsvergadering heeft Cana
da, Cuba en Finland in den Raad gekozen.
Teleurstelling in België over de niet-
herkiezing.
BINNENLAND.
De dichter dr. Herman Gorter te Brussel
overleden. (L. en K., 1ste blad).
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend tot wijziging van de arti
kelen 53 en 88a der Tabakswet 1921. (2do
blad).
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend tot wijziging van enkele
artikelen van de gemeentewet betreffende
plaatselijke belastingen. (2de blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
De photo-pagina geeft o m. photo's van:
Prinses Juliana te Leiden; een prachtige
dahlia op de Leidsche bloemententoonstel
ling; Koninklijk Bezoek aan Ridderkerk;
de verongelukte „Old Glo*-y".
OGtiDERWUS
Eindexamens Gymnasium.
Hoeveel slaagden.
Voor het eindexamen dor openbare
gymnasia zijn in 1927 geëxamineerd 476
candidaten, waaronder 185 vrouwelijke,
waarvan zijn geslaagd 401 met 153 vrou
welijke; van de 395 candidaten der bij
zondere gymnasia, waaronder 89 vrouwe»
lijke slaagden 334, waaronder 77 vrouwe
lijke. In 1926 waren de cijfers "lesp. 408
(167), 362 (146) en 399 (104), 343 (89)
De Co-opera-tie.
De co-opera-tio heeft eenige mededeelin
gen gedaan omtrent het speelplan voor het
komende seizoen. Door financicelen steun
van verschillende kunstlievende particulie
ren is het mogelijk geweest aanmerkelijk©
verbeteringen aan t© brengen, waardoor
de operaopvoeringen boter voorbereid kun
nen worden. Het orkest is uitgebreid tcvt
twee en vijftig leden, welke allen in vas
ten dienst genomen zijn, en die zich ver
bonden hebben voor een bepaald aantal
repetities en opvoeringen. Ook is een nieuw
koor samengesteld van vijftig bcroepsko-
risten en nog dertig reserveleden. Voorts
is do co-opera-tie in hot bezit gekomen van
een eigen gebouw, waarin voldoende ruim
te is voor solisten, koor en orkest om to
ropeteeren, zoodat dit niet moer verspreid
behoeft to geschieden. Dit jaar zal bijna
uitsluitend met Hollandsche a-rtisten go-
werkt worden: do dames Liesbeth Pool-
ma.n-Meissnor, Helene van Raalte-Horno-
ma-n, en de heeren Jac. Urlus, Chris d«
Vos en Drost, tenoren, Paul Pul, Anten
Dirks en van Hervoirt Pel, bariton, en Jcl
de Roode, bas, torwijl nog met bekende
artisten en een vijftal jongere talenten on-
dorhandeld wordt. Het seizoen zal in Don
Haag geopend worden op 16 October met
do „Tannhauser" in de zoogenaamde Pa-
rijscho bewerking.
Eenige nieuwere ideeën, die reeds bij do
opvoering van duck's (Orpheus) gepro
beerd zijn, zullen in deze opera worden
toegepast. Het ballot is uitgebreid tot 28
dames en staat ondor leiding van fitern-
vold. Op 18 October volgt do première voor
Holland van do VIaamacho opera „Rena"
van Jan v. d. Eeden. Verder staat nog op
hot program dio geheelo opvoering van
„ring der Nibolungen" van Richard Wag
ner met Jac. Urlus als Siegfried en Chris
de Vos als Siogismund. Het „Rheingold"
zal eind November begonnen worden. Allo
opora's worden in de oorspronkelijke taal
opgevoerd. behalve „Figaro's Hochzeit"
van Mozart. Deze opera staat voor het
eerst op het program van de Co-opcra-tio
en zal in het Hollandsoh gezongen wor
den. Dirigenten zijn do hoeren van RaalU
en Zeldenrust. De lieer Zeldenrust zal dit
jaar 50 jaar worden en tevens 30 jaar aan
do opera verbonden zijn. Dit jubileum zal
gevierd worden met een opvoering van
„Fans't', die door den jubilaris zal gediri
geerd warden.
SPORT
WATERPOLO.
Om het kampioenschap van Nederland.
Dolfijn—Het IJ 2—2.
Gisteravond werd de „roturnmatch" ge
speeld om het waterpolokampioenschap
van Nederland tusschen do Dolfijn en het
IJ, in het voormalig Badhuis Obelt te Am
sterdam.
Do strijd eindigde ook boden onbeslist
on wel met 22. Hoewel het IJ veelal in.
do meerderheid was, kreeg men toch den
