I MARTENSI
2.75
WEEK-RECLAME
DREESMANN
Zita-Vereeniging
UITGIFTE
7 pCf. TIEN-JARIGE
OBLIGATIELEENING
Leert de betere Dansen in juiste stijl
Wijn-tlstverkeop!
KOOPT NU, VQOR DE PRIJZEN HOOGEit GAAN
lil NDO VOOR OUDE HE PitSJZEN I
GRASLINNEN
LAKENS
PER
STOK
I VROOM
Een hevig vuurgevecht volgde, waarbij
de aanvoerder der bandieten werd gedood,
de twee anderen konden echter ontsnap
pen, nadat zij nog den journalist hadden
doodgeschoten. Een van de twee werd la-
Ier gevangen genomen en voor het huis
van den acteur onthoofd., waarna zijn
hoofd in een ijzeren kooi werd tentoonge
steld. Den geheelen dag trok een dichte
menigte langs het huis van den acteur om
liet gruwelijke schouwspel gade te slaan.
De acteur heeft besloten uit dankbaar
heid den familieleden van den vermoordo
journalist een lijfrente te verkenen.
Zes dagen in Poolstormen.
Mét een jachtje van 22 ton.
Te Montreal zijn dezer dagen we
hebben het al met een enkel woord ge
meld door het Nederlandsche s.s. „Al-
cor" twee jonge Engclschen aangebracht,
do student Jackson en de onderwijzer Sin
clair, de opvarenden van dn yawl „Joan"
van 22 ion, die door het stoomschip wa
ren gered tijdens een storm in de Straat
van Belle Isle hij Newfoundland. Zes da
gen en nachten hadden zij daar met den
storm gevochten en toen de „Alcor" op
hun noodseinen afkwam, waren beiden
uitgeput. Ze waren eind Juni van Erith
Pij Londen vertrokken om naar IJsland te
gaan. Den 4-en Augustus kreeg Jackson's
vader een brief dat zo IJsland gehaald
hadden.
Hun bedoeling was blijkbaar van IJs
land naar Newfoundland te gaan en van
daar langs de kust en de rivier naar
New York. Die brief was het laatste wat
de vader gehoord had tot hij dezer dagen
oen draadloos bericht kreeg: „Joan ver
loren, bemanning gered'V Uit de bladen
vernam hij toen dat ze door de „Alcor"
waren opgepikt en naar Montreal ge
bracht.
Een „onbekende" overleden.
Een raadselachtig geval meldt de „Sun
day Express" uit Cannock. In het zieken
huis aldaar is een man gestorven, die ge
durende een jaar in het Cannock-district
woonde en werkte. Zijn naam en zijn ante
cedenten zijn evenwel absoluut onbekend.
Op de acte van overlijden moest zijn naam
oningevuld blijven en hij werd begraven
als „onbekende".
De „geheimzinnige man", zooals hij in
de plaats genoemd werd, was ongeveer 65
jaar oud. Hij was doofstom, kon lezen
noch schrijven en was evenmin op de hoog
te met het doofstommenalphabet. Toen hij
te Teddlesley Coppice, een dorpje bij
Cannock, aankwam, gaf hij door middel
van gebaren te kennen, dat hij wenschte
te werken. Zaterdags ontving hij zijn loon,
dankte met een hoofdknik, gï^g naar huis,
betaalde zijn kostgeld en verder zag nie
mand hem.
Alle onderzoekingen der politie over
zijn verleden en zijn ideititeit zijn vruch
teloos gebleven en men gelooft dan ook,
dat het geheim wel nimmer meer ont
sluierd zal worden.
Een held der wetenschap.
Dr. Wilson, de bekende narcotiseur uit
Manchester, blijkt inderdaad gestorven te
zijn bij proeven met een nieuw narcotisch
middel. Hel was bekend, zoo is bij de lijk
schouwing meegedeeld., dat hij bezig was
naar een mengsel van gas en zuurstof te
zoeken, waardoor patiënten bij bewustzijn
zouden blijven echter zonder pijn te ge
voelen en de proeven daarmee op zichzelf
nam. Toen men hem in zijn studeerver-
rek dood vond, had hij een gasmasker
voor., terwijl een cylinder met lachgas
open was gezet.
Een grappenmaker.
In den mailtrein van tie Great Western
Railway, tusscben Bristol en Chippen-
ham,, heeft een man met een revolver ge
tracht een aantal reizigers te berooven,
door hen te noodzaken hun geld voor den
dag te halen. De collecte bracht echter
slechts vijf shillings op; do man zeide
daarop, dat hij hiermee niet geholpen
was en liet hun het geld behouden.
Te Chippenham dienden de reizigers
hun beklag in, de trein werd opgehouden
en de politie gehaald. Deze doorzocht den
trein en vond den man, die pas na een
hevige worsteling werd ingerekend. Het
vuurwapen werd nog op hem gevonden,
maar het bleek ongeladen te zijn!
LUCHTWAART
VLIEGDIENST HOLLAND— INDIë.
Invoering over negen maanden?
Aneta seint uit Medan: In een persge-
sprek heeft de administrateur van de K.
L.M., de heer Plesman, zich zeer optimis
tisch uitgelaten over de met de regeering
te houden bespreking en de eventueele re
sultaten. Hij hoopt, dat de vliegdienst na
negen maanden zal zijn ingevoerd en be
sprak de mogelijkheid om de toestellen,
die gebruikt zullen worden, naar Indië te
doen vliegen. De verbinding Nederland
Indië is afhankelijk van de inrichting van
het burgerlijk luchtverkeer in Indië.
Ook Koennecke geeft zijn Oceaanvlucht op.
Koennecke beeft zijn plan, om over den
Oceaan te vliegen, thans definitief opge
geven. Hij is voornemens een grooten
vliegtocht naar het Oosten te ondernemen,
zoo mogelijk, langs den weg over den
Noordelijken Stillen Oceaan San Francisco
te bereiken.
Wrakstukken van de „Golden Eagle"?
Uit San Francisco wordt gemeld: De be
manning van een visschersboot heeft gerap
porteerd. dat zij in den Stillen Oceaan
wrakstukken heeft gezien, die naar men
veronderstelt, afkomstig zijn van het vlieg
tuig „Golden Eagle", dat tijdens de vlucht
naar Honoloeloe is vergaan.
Enge.'sche militaire vliegers veronge'ukL
Het ministerie van de luchtvaart deelt
mede, dat 2 militaire vliegers vandaag zijn
omgekomen hij een ongeluk te Hinaidi
(Irak).
VOOR Mms EN HOF.
DE TIJD VAN VRUCHTBOOMEN
PLANTEN.
Een met zorg en beleid verrichte plan
ting is noodig, wil een vruchtboom voor
spoedig groeien, want het is een feit. dat
hoornen, die door een ervaren hand en
volgens een doelmatige snoeiïng behan
deld, nooit te weelderig kunnen groeien.
Iu welk jaargetijde zullen wij nu het
beste tot planten kunnen overgaan, in 't
najaar of voorpaar?
De ervaring heeft ons hierbij geleerd
dat het meest geschikte tijdstip voor het
planten der boomen gelegen is tusschen
half October en einde van November, en
daarna zoolang geen strenge vorst of bui
tenmatig vochtig weer liet werk verhinde
ren.
De planting na den winter is, indien al
niet aanbevelenswaardig, dan toch min
der schadelijk voor sommige boomen voor
zeer laten groei en voorzien van vleezigo
wortels, zooals moerbezie, walnoot en den
wingerd.
Buiten deze gevallen kan echter een
voorjaarsplanting nooit worden aanbevo
len. Sommige tuinbouwkundigen willen
voor natte en lage gronden een uitzonde
ring toelaten, doch de ervaring toont, ons
meer en meer aan dat degerlijke gronden
geheel voor de fruitcultuur moeten worden
uitgeschakeld.
De herfstbeplanting der vruchtboomen
biedt ons de volgende voordeden:
a. Wanneer men de boomen van oen
boomkweekerij betrekt, heeft men in den
herfst een grootere keuze dan in het
voorjaar.
b. Bij herfstbeplanting halen de verwon
de wortels spoedig, en loopen in 't voor
jaar gemakkelijk uit.
c. In den herfst geplante, van bladeren
bevrijde boomen, lijden, daar zij zich snel
ler bewortelen, in het voorjaar minder van
droogte als in 't voorjaar geplante, en
men behoeft deze dan ook niet te gieten.
d. Daar de houtoogen en bloesemknop
pen reeds in Februari beginnen te zwel
len, zullen zij bij voorjaarstransnort, van
uit de kweekerij lichter beschadigen dan
in den herft.
e. Worden de jonge boomen eerst in
April of aanvang Mei geplant, wanneer
de dagen reeds langer en warmer worden,
dan loonen de boomen boven den grond
reeds uit, voor de wortels voldoende vocht
en vordingssappen kunnen opnemen, in
Juni en Juli staat de groei geheel stil, de
boom staat er kommerlijk bij, bliift jaren
lang een sukkel of sterft soms geheel af.
b. Voorjaarsbeplanting geeft ons groote
risico voor mislukkingen. Daartegenover
zullen in den herfs in goed toebereiden
bodem geplante boomen in den regel goed
gedijen.
Als al^emeene regel bij het planten kun
nen wij hier nog aangeven, dat het plant-
gat niet te diep doch wel flink van om
vang moet worden gemaakt, zoodat de
boom niet dieper kan komen te staan tian
de wortelhals in den regel een weinig on
der de veredelingsplaats. De beschadigde
woTtels worden met een scherp snoeimes
glad bijgesneden.
Is het plantgat gemaakt en do boom er
5r geplaatst, dan moeten Je wortels eerst
met wat vochtige fijne turfmolm goed be
dekt worden, daarna kan het gat met ge
wone tuinaarde worden dicht gemaakt
Een noodzakelijkheid is verder nog, dat
onmiddellijk na het planten een stevige
paal in den erond wordt geslagen, waar
aan de jeugdige boom bevestigd wordt
Niet alleen dat jong geplante boomen na
een sterke wind schuin komen te staan,
ook zullen dan de jong gevormde wortels
weer wonden beschadigd, zoodat daardoor
alle voordeelen van een najaarsplanting
ens zullen ontgaan. M.
Leüerem en Kunst
AAN DE TAALHOVEN VAN VONDEL,
HOOFT EN HUYGENS.
De 17de eeuw is de gouden eeuw onzer
Geschiedenis. Ook onzer letterkundige Ge
schiedenis. En in die gouden eeuw leefden
onze dichters, vorsten in het rijk der Taal:
Vondel, Hooft en Huygens. Toch moet men
niet meenen, dat de literaire taal van Von
del gelijkt op de literaire taal van Hooft
of Huygens, zooals de eene waterdroppel
gelijkt op de andere. Het was natuurlijk,
dat ieder op zijn kunstuitnig zijn eigen
cachet stempelde, zooals ieder mensch
zijn eigen stijl gebruikt. Zoo was er dus
in de 17de eeuw geen absolute eenheid van
taal. Juist, omdat in dien tijd drie, vier,
meer groote dichters waren, met eigen
smaak en eigen manier van zeggen. In de
18de eeuw de eeuw van verval, ook van
literair verval was dat anders. Toen
hadden we geen groote dichters met eigen
karakter en toen was er wèl eenheid van
taal. Als Prof. Van Heiten dus een boek
schrijft over VondePs taal, dan hebben we
waarjn niet te zien eene verhandeling over
de algemeene taal der 17de eeuw, maar
alleen en grammatica v. VondePs Neder-
landsch. Wel was de toestand zóó, dat de
taal van Vondel grooten invloed had op
de taal van andere dichters en schrijvers.
Bij Vondel kunnen we uit een taalkundig
oogpunt onderscheiden eene oudere en
eene jongere periode. De jongere periode
begint dan omstreeks 1625, als Vondel na
besprekingen met Hooft, Huybert en Reoel
een anderen kijk krijgt op verschillende
taalverschijnselen Hoe Vondel over taal
dacht, kan men lezen vooral in zijne „Aan
leiding der Nederlandsche dichtkunst"
van 1650. Voor Vondel was de taal van
het Hof de taal. Natuurlijk hebben ook
op VondePs taal vreemde invloeden inge
werkt: de invloed der rederijkers, de in
vloeden der groote Latijnsche. Grieksche
en Fransche dichters, Dikwijls verbeterde
Vondel zichzelf. Hij bracht dan techni
sche veranderingen aan, zoo b.v. bij de Ta-
lamedes (het treurspel van Oldenbarne-
veldt) en hij de Gijsbrecht van Aemstel.
Hooffs taal wijst op invloed van den
Italiaanschen dichter Tetrarca (14de
eeuw) en van den Franschen dichter
Ronsard (16de eeuw). Het spreekt vanzelf,
dat hij ook in zijne „Nederlandsche His
toriën" sterk onder vreemden invloed staat
t.w. onder invloed van den Romeinschen
geschiedschrijver Facitus, dien hij her
haalde ma'cn had gelezen. Ook Hooft
bracht later veranderingen aan in z'n
werk Zoo b.v. in z'n Granida en in z'n
Geeraerdt van Velzen. Van Hooft is be
kend, dat bij veel aan purisme (taalzuive
ring) deed. De Puristen voelden zich door
en door Nederlanders en waren daarom
te trotsch om zich van vreemde woorden
te bedienen Woorden van vreemden oor
sprong vervingen ze door echt-Nederland-
scbe woorden. Zoo stelde Hooft o.a. voor
./register" te vervangen door „schrijfwas
rande", „advocaat" door „voorspraak".
Met z'n ingenieur-vcrnufteling is menig
maal de spot gedreven.
Huygens gebruikt behalve z'n eigen li
teraire taal soms ook dialect, zoo b.v. het
dialect van Delfland. Daar Huygens eene
klassieke opvoeding had genoten, heeft hij
Latijn in zijne werken. Eigenaardig is bij
Huygens de voorliefde voor ongewone
woorden en uitdrukkingen. Zoo is Huy
gens een moeilijk dichter. Hij was besmet
met het z.g. Marinisme, eene kunstuiting
genoemd naar den Italiaanschen dichter
Marino.
Ze bestond in eene soort van ontaarde
geestigheid. Ook in andere letterkunden
(b.v. de Fransche) kwam dat verschijn
sel voor. Tot Huygens' Ouvre behooren
ook z'n talrijke Brieven. De kunsl, om
Brieven te schrijven, mooi van stijl, is
van Italië naar hier overgebracht. En uit
het Latijn (Cicero) èn uit het Italiaansch
(Petrarca) kwam de brief als literair pro
duct in de West-Europeesche letterkunde.
De Fransche letterkunde wijst terecht met
trots op de „Lettres de Madame de Se-
vigne", modellen in dit genre. Brieven
waren publieke stukken, welke werden
gedrukt «n in boekdeelen gebundeld uit
gegeven. Gewoon'ijk hielden ze in betui
gingen van vriendschap, dikwijls ook
vleierij, vooral, als ze gericht waren aan
een machtige in den lande. Zoo kennen
wij in onze letterkunde brieven van Coorit-
hert, Hooft, Huygens, in lateren tijd voor
al van Staring.
Sprekende dus over de taal uit ons glo
rietijdperk (17de eeuw), kan men niet
zeggen, dat die taal overal en altijd gelijk
was, omdat de groote dichters hunno
eigen literaire taal hadden. Ook kan men
niet zeggen, dat de literaire taal van dien
tijd uitsluitend het Amsterdamscli was,
al waren Vondel en Hooft en Breero ook
door en door Amsterdammers. Dan toch
zouden de Zeeuw Gatz en de Hagenaar
Huygens er buiten vallen. En dat het
Zeeuwsch uit dien tijd invloed heeft uit
geoefend op het Hollandsch van dien tijd,
is duidelijk, gezien de buitengewoon groo-
te populariteit van Catz, om nog niet eens
te spreken van andere Zeeuwsche dichters
en schrijvers, die er toch ook mochten zijn:
Van Borsselen, Simon van Beaumont en
Johan de Brunc.
W. SPITZEN.
KERKNIEUWS
Benoemingen.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem
heeft benoemd tot kapelaan aan de kerk
van O. L. Vr. Onb. Ontv. te 's-Gravenhage
den weleerw. Pater H. Verhoeven S.J
Z. D. H. de Bisschop van Den Bosch
heeft eervol ontslag verleend aan den wel
eerw. Pater Jos. Strick S.J. als kapelaan
van do Ganisiuskerk te Nijmegen, en iu
diens plaats benoemd den weleerw pater
A. Stumpel S.J.
MARKTBERICHTEN
DELFT, 15 Sept. Boter. Aanvoer 111*8
en 9(16 wegende samen 2310 Kg. Prijs
2.252.45 rer kilo.
Vee. Vetfo Koeien 180Si'5, Kalf-
koeicn 200--400, Vaarkoeien 150300
Weischapen 2532, Magere Varkens
1648, Nd?ht>ie Kalveren 022; Big
gen 616, Paarden 100— 300, Run-d-
vleesch 1.100 95 —0 80. Aanvoer 257
Runderen, 3 Pearden, 71 Magere Kalve
ren, 130 Schapen of Lammeren, 754 Var
kens, 852 Biggen, iO Gfiten of Bokken
NOOTDORP, 14 Sept. Vrije Veiling.
Aangevoerd 2947 eieren 2" 'ppeneieron
8.35—9.60, E n^nt'e-en 7 05—7.30
per 100 stuks; Hanen 0.201,05. Kip
pen 0.25—1.3.5, Panden 70 cent, Konij
nen 1.50 per ,v:.uk, Peren 15 cent per
Kg.; Meloenen 65 ccnf per stuk
LEBBEN
tSBTHKELOOT
Premieieening 1918. Nos. 38,61,
66, 97, 143, 144, 182 en 192
Betaalbaar per I October 1927
met f 125.—
5% Leening 1921. Obligaties,
groot f500—, Nos. 21, 37,
39, 40, 43 en 4G.
Obligaties, groot 11000.
Nos. 3, 14 en 15.
8708 IIET BESTUUR.
Leiden, 14 September 1927.
Fransche Kaas.
Camembert, groote doos 6 portions
75 ct.
bee! G5 ct.
Camembert V2 doosjes 45 ct.
Brie Colomier'per doosje 25 ct
Fromage Roquefort, p. portion 20 ct.
3/2 Fleschjes zuur, piccalily
augurkjes 80 ct.
Rose Zalm, i/z doos 40 ct.
Vi doos 60 ct.
2 Blikken SHer Asperges
van 2.50 voor f 1.70
2 Blikken têtes d'Asperges f 1.50
WAAR DE MOLEN DRAAIT
MAARSMANSSTEEG 17 - TEL. 1399
3237
te OSNABRUCK
VAN EEN
GROOT f 4.(00.000.- NOMINAAL
in stukken van f 1000.- en f 500.-
KOERS VAN UITGIFTE (00 pCt.
Ondergeteekende bericht, dat de inschrijving op boven
genoemde 7 pCt. Tien-jarige Obligatie-leening,
(met recht van voorkeur voor houders van 7 pCt. obli
gaties Caritas-Verband te Hamburg tegen den koers
van 991/2 pCt.) zoolang de voorraad strekt, tot don koers
van 100 pCt. voor vrije inschrijving te hunne kantoren
is opengesteld, alwaar prospecti en inschrijvingsbiljetten
verkrijgbaar zijn.
Het recht van voorkeur tot inschrijving kan uitge
oefend worden tot en met 24 September 1927.
DE SPAARNEBANK, te HAARLEM, AMSTERDAM
en BEVERWIJK. 8713
alsmede bij
DUYNSTEE VAN DER VELDEN te LEIDEN
PR1VÉLES f2.50, ©Ik gewenscht uur.
CLUB LES f 0.75, Zondagsmiddags. 8715b
Danspaar» VISSER
Instituut: Rapenburg 13 - Tel. 933 - LEIDEN
En gros - En detail
VA! EHGEL's
HAARLEMMERSTR. 24,
Telef. 1743. 8716
ZIE ETALAGE I m
HAARLEH1SR8TRUT 245 NIEUWE EBJ89 58
Cassa Dameshemden.
Cassa Damespantalons
Cassa Damesnachthemden.
Cassa Damesonderjurken
2 Persoons Lakens
Kussenslopen
Geel Katoen Manshemden
Damesflanellen.
Heerenflanellen
59
59
1.29
1.38
1.08
33
86
59
89
Blauw keper Overalls 3.95
Blauw keper Jassen. 2.18
Blauwe Mansbroeken 1.98
Manchester Mansbroeken 2.63
Engelsch leer 2.35
Amerlkaansche Kielen 1.88
Manssporthemden. 1.09
Mansoverhemden 89
Drill Boezeroenen. 1.33
H.H. BAKKERS.
Er biedt zich aarteen ?do Bakkcrs-
bediendo, oud 19 jaar, R. K.
Br. onder no. 3238 aan CL v. d.
NEUT'b Boekhandel, Eiouwkoop.
PIANIST
gevraagd op 22 September, voor
een gezelligcn* avond.
Brieven met prijsopgaaf bureau
van dit blad onder Ho. 8709b.
Advcrtceren doet verkoopen.
ALLEEN BESTE ARTSECELEN
geven onze zaak den goeden naam, waar
door iedere kooper 'n blijvende klant wordt 8707
Advocaat, heerlijk, f I.S5 p. fi.
Boerenjongens, fijn 11.65 p. L.
Inmaakwijn, vanatfl.p. L.
OUD's Springbok f 1.40 p. fl.
Fransche Cognac f4.p. fl.
Port, rood en wit
Spaansche wijn, f 75Cf.
rood en wit t
Sam os, smaakvol
Gaat naar fa. FRANCHliM, Tel. 1611, Haaii.straat 204
il
PRIJZEN ALLEEN GELDIG VAN
17 SEPT. TOT 24 SEPTEMBER
BUITENGEWONE AANBIEDING
Zware 2-Persoons Graslinnen Lakens
150X210clVI. met 5 cM. breeden zoom
Da beste kwaliteit Graslinnen,
afwerking onberispelijk.
Gewone prijs f 3.50 per stuk.
ALLEEN DEZE WEEK
HEBEN Restant-aanbiedingen
in DIVERSE SOORTËN WOL.
VERKOOP: AFD. HANDWERKEN.
1
