18e Jaargang MAANDAG 5 SEPTEMBER 1927 No. 5661 e£cici>clve6omcmt Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal. Franco per post f2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlên 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentlên, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. Oil RUMMER BESTBAT BIT TWEE BLADER HEEREN CORRESPONDENTEN. Wi] verzoeken heeren correspondenten ons zoo spoedig mogelijk een kort verslag toe te zenden van de Wet- lioudersverkiezing, die morgen - Dinsdag- in de gemeente plaats heeft. BUITEHLAND Volkenbond Wereldconferentie voor bevolkings vraagstukken. Dalende geboortecijfers. De wereldconferentie voor bevolkings vraagstukken vergaderde dezer dagen te Genève. Ongeveer 2000 biologen* sociolo gen en statistici waren uit alle landen der wereld overgekomen. De besprekingen droegen meestal een wetenschappelijk ka rakter. Van belang was vooral het rap- port van Albert Thomas over het emigratie vraagstuk. Albert Thomas legde den na druk op de groote be teekenis van het emi gratie-vraagstuk ook uit een oogpunt van internationale politiek. Hij bepleitte de stichting van een internationaal bureau, dat o.m. het emigratie-vraagstuk bestu- deeren zal, en dit tot onderwerp van in ternationale besprekingen zal maken. Onder de rapporten, die tot een. belang wekkende discussie aanleiding gaven, be hoorde dat van onzen landgenoot prof. dr. H. W. Methorst, directeur van het Cen traal bureau voor Statistiek te 's-Graven- hage, over de mogelijkheid voor een land ©m een politiek aan te nemen, die hetzij een snelle toeneming hetzij een groole af neming der geboortecijfers ten gevolge heeft. In dit rapport gaf prof. Methorst tal» van cijfers uit de geboortestatistieken van Nederland, die aantoonen, dat er se dert 1876 een voortdurende vermindering van het geboortepercentage plaats heeft. Terwijl in 1876 het geboortecijfer nog 37.1 per duizend inwoners was, bleek dit ver leden jaar gedaald te zijn tot 23.8. Stichting van een permanent* int. organisatie. Het wereldcongres voor bevolkings vraagstukken besloot tot stichting van een permanente internationale organisatie ter bestudeering van bevolkingskwesties op strikt wetenschappelijken grondslag. Onze landgenooten professor Methorst en dr. van Herwerden werden benoemd tot leden yan den adviseerenden raad. üuitschland DUITSCHE KATHOLIEKENDAG TE DORTMUND. Vijftigduizend personen bij de opening. .Vooral sociale kwesties op het program. De Duitscke Katholiekendag, waaraan de Duitsche rijkskanselier Mars, de Oos- tenrijkscbe bondskanselier Seipel en de pauselijke nuntiuó te Berlijn* mgr. Pa celli, deelnamen, vond gisteren te Dort mund plaats onder het parool „Christus res socialis". Het congres werd in 1©l woordigheid van 50.000 personen door mgr. Pacelli geopend. Dat de sociale kwesties in het middel punt staan, kwam tot uiting bij de verkie zing van den voorzitter van het congres, Waartoe werd uitverkoren de leider der christelijke vakvereenigingen en voormalig Pruisisch premier, Stegerwald. Deze wees in zijn openingsrede op de sociale taak van onzen tijd, die door de revolutie aller minst is opgelost. Mgr. Pacelli betoogde in zijn begroe tingsrede dat het sociale beroep, dat kerk op onzen tijd doet, ongehoord zal weerklinken, indien er niet een groote aanhang ontstaat van katholiek denkende Werkgevers en katholieke arbeiders en ge zinnen, waarin het opgroeiende geslacht doorwarmd zal worden met den gloed en de innigheid van het katholieke leven. Met een toespeling op Wirth c.s. ver klaarde mgr. Pacelli* dat het een noodlot tige vergissing is te meenen, dat de be vordering der cultuur in school, kerk en gezin mag worden ten achter gesteld bij ,de tenuitvoerlegging van het sociale pro gram en bij het economisch leven. Ten slotte gaf de kerkvorst de vergade ring, die in de groote zaal der „Wcstfalen- hallo" wordt gehouden, den apostolischen zegen. Aan den Paus en president Hindenburg Werden telegrammen gezonden. In do rede, dio Kaas hield over do kerk in het huidige Duitschland, zeide bij o.hl: Wij Duitsche Katholieken zien in het sluiten van een overeenkomst tusschen den nieuwen Duitschen volksslaat en de kerk het bewijs, dat het nieuwe democrati sche Duitschland bereid is, ook de katho lieken te helpen bij bet bouwen van een huis op Duitschen bodem. Wij moeten echter één ding in het oog houden: het concordaat beschermt het eigen leven der kerk, maar het vervangt dit niet. Maar juist van dit gezichtspunt uit treedt de groote betcekenis der schoolkwestie aan het licht. De eisch van een bijzondere school vormt het hoofdbestanddeel van het cultureel-politieke program der katholie ken. Aan geen enkele richting en geen enkelen kring in het eigen kamp kunnen wij het recht geven het front der katho lieke Duitsche cultuur- en schoolpolitiek te doorbreken. Het laatste was natuurlijk gericht aan het adres van Dr. Wirth. Huldigen en vechten. In den nach't van Zaterdag op Zondag hebben te Potsdam botsingen plaats ge had tusschen communisten en leden van rechtsradicale organisaties. Onder beschermheerschap van veld maarschalk von Mackensen had Zaterdag avond een z.g. „veteranen-huldiging" plaats gehad, waarbij een aantal oud strijders uit den Fransch-Duitschen oor log van 1870'71 werd gehuldigd. Na de huldiging kwam een groep van omstreeks veertig leden van den Bismarck-bond met communisten in botsing. Beide partijen kregen versterking en er ontstond een he vig straatgevecht, waarbij een der com munisten, waarschijnlijk door dolksteken levensgevaarlijk werd gewond. Ook een der leden van den Bismarck-bond liep verwondingen op. Toen de politie verscheen, maakten de communisten aanstalten de beambten te lijf te gaan. Zij werden echter met den gummistok uiteengedreven. Rusland Contra-revolutionaire organisaties. Te Petersburg is de Gepeoe twee organi saties op het spoor, gekomen, die van plan zouden zijn geweest een aanslag te ple gen op hooge sovjet-ambtnearen. Bij de vervolging der leden van een dezer orga nisaties werden twee gewezen officieren doodgeschoten. Zij bleken in het bezit van revolvers, handgranaten en bommen te zijn. Een hunner zou een rol hebben ge speeld bij den aanslag, die begin Juni j.l. werd gepleegd op het gebouw van de ar beidersclub te Petersburg, die het signaal was tot een lange reeks aanslagen op be kende communistische voormannen. Een aantal arrestaties vond plaats. Twee der gearresteerden zijn Finsche onderdanen, ook zij waren voorzien van wapenen. Eerst thans wordt bekend gemaakt, dat eenigen tijd geleden drie gewezen officie ren gearresteerd werden die naar Peters burg zouden zijn gezonden om aldaar in opdracht van Parijsche emigranten een reeks aanslagen te plegen. Zij zouden tij dens hun verhoor hebben verklaard, onder steuning te ontvangen van 'n Letland- schen spionnagedienst; bovendien zou ook, aldus de sovjetberichten, de Finsche gene rale staf terroristen hebben gestuurd. Hoe de sovjet muiterij vonnist.... Het schip verbeurd verklaard. Eenigen tijd geleden werd het s.s. In terman", loebehoorende aan een Egypti sche Scheepvaart-Maatschappij door mui tende manschappen naar Odessa gebracht, nadat de mannen twee officieren over boord hadden geworpen. De Sovets heb ben in het daarop volgende geding de uitspraak gedaan, dat het stoomschip thans aan de Sovet-regeering behoort. Het schip werd niet alleen verbeurd verklaard, maar de nationale Egyptische Scheep vaart-Maatschappij,' aan welke het toebe hoorde, werd tevens tot betaling van de proceskosten veroordeeld. Men is blijk baar van plan, de lading te confisceeren, ten einde op deze wijze de kosten te kun nen binnenkrijgen. China. Soen's operaties. Uit Peking wordt gemeld: De aanval len van Soen Tsjoean-fang concentreeren zich thans op een punt, ongeveer 30 K.M. beneden Nanking gelegen. Sen heeft daar langzamerhand een leger van ongeveer 20.000 man verzameld, terwijl hij thans voldoende artillerie te zijnor beschikking heeft. Zaterdagmorgen werden 1800 van zijn manschappen gevangen genomen; sindsdien is er hevig gevochten, maar zonder beslissende resultaat. De meeste soldaten van Soen's leger bc- hooren in Kiangsoe thuis en zijn zeer ver langend, naar hun woonsteden terug te keeren Soen is den Jangtse overgestoken zonder toeslemming van het hoofdkwar tier in Peking. Zijn optreden baart hier eenige ongerustheid. Een afdeeling Sjan- toentroepen zal naar Noord-Anhwei ge- zodnen worden om Soen's rechtervleugel te steunen tegen elke beweging van Anking of Wouhoe uit. Amerika Ruzie onder de aanhangers van Sacco en Vanzetti. Communistische hulp. Tusschen het Sacco- en Vanzetti-verde- digingsomité en de communisten in do Vereenigde Staten is een heftig dispuut ontstaan, wegens de geringe som, die laatstgenoemden in de kas van hot verde- digingscomitó hebben gestort. De penningmeester van het comité, Fe- liciani, beschuldigt de communistische partij ervan do zaak der beide veroor deelden te hebben veraden, daar het haar veeleer te doen is geweest voor zichzelf propaganda te maken, dan Sacco en Van zetti te hulp te komen. Van do zesdui zend dollar zoo verklaart hij voorts, die de communisten voor het comité van hun leden ontvingen, zijn in werkelijkheid slechts driehonderd dollar afgedragen, on der voorwendsel, dat de rest door de groote kosten op do inteekening was ver slonden. Australië Het spoorwegverkeer in Queensland stop gezet. Naar uit Brisbane wordt gemeld is Za terdag tegen den middag het geh'eele spoorwegverkeer in Queensland stop gezet. Het geheele spoorwegpersoneel is ontslagen, met uitzondering van diegenen, die een verklaring hebben geteekend, dat zij de voorschriften zullen gehoorzamen. Men verwacht Maandag den dienst ge deeltelijk te kunnen herstellen. BINHEB3LAND Wijziging Ongevallenwet 1921. Wetsontwerp. Bij de Tweede Kamer is een wetsont werp ingediend tot wijziging van de On gevallenwet 1921, bevattende een regeling, waarbij voor ondernemingen, welke in bet bezit zijn van een behoorlijk ingerichten eigen geneeskundigen dienst, de gelegen heid wordt opengesteld, dien dienst te ge bruiken zoowel ten behoeve van de onge valsverzorging van in de betrokken onder neming door een ongeval, getroffen ar beiders en do geneeskundig© controle op die arbeiders, als ten behcrcv© van vermin dering van de administratieve bemoeiin gen, welke de Ongevallenwet voor den werkgever medebrengt, waarbij daartegen over waarborg wordt gegeven voor de rechten en belangen der verzekerde arbei- ders. Men zie ook de rubriek Slaten-Gene- raal. Vragen van Kamerleden. De elec-tr if icatie van do spoor lijn AmsterdamRotterdam. Het Tweede Kamerlid Van Braambeek beeft den minister van waterstaat de vol gende vragen gesteld: Wil de minister mededeelen, hoe groot de kosten zijn, die tot nog toe zijn besteed in verband met de electrificatie van de spoorlijn AmsterdamRotterdam en wel ke kosten ter zake nog dienen te worden gemaakt? Wil de minister tevens een overzicht geven van de voordeelen, geldelijk, zoowel als die, welke aan den dienst worden ont leend, welke van deze electrificatie wor den verwacht? „Een geval dat zich nooit herhalen mag'\ Het Tweedo Kamerlid Van der Heide heeft den minister van binnenlandsche en landbouw de volgende vragen lo. Heeft de minister kennis genomen van de artikelen in Het Vaderland lot opschrift dragend: „Een geval, dat zich nooit herhalen mag", voorkomende in het avondblad van 17 Augustus 1927 en vlg? 2o. Is de minister bereid een onderzoek in te stellen naar de in die artikelen ver melde feilen en de resultaten van een even tueel onderzoek openbaar te maken? 3o. Is de minister bereid, alvast tor griffie van de Tweede Kamer, ter inzage voor de leden, te willen deponceren het rapport van den psychiater, dat gediend hoeft tot het verkrijgen van do machtiging van den burgemeester, en het observatie rapport van de inrichting, waarin de krankzinnig verklaarde dame 14 dagen opgesloten is geweest? Hetzelfde Kamerlid heeft den minister van justitie gevraagd: lo. Heeft de minister kennis genomen van de artikelen in Het Vaderland, avond blad van 17 Augustus 1927 en vlg., onder het opschrift: „Een geval dat zich nooit meer herhalen mag?" 2o. Is liet den minister bekend, dat kor ten tijd nadat de krankzinnig verklaarde dame naar een gesticht was gebracht, aan den officier van justitie bij do rechtbank in den Haag een schrijven is gericht door mr. H. G. Nederburgh, waarin het gehee le verloop van de zaak werd uiteengezet en den officier werd verzocht een onder zoek in to stellen en to overwegen of er termen waren den echtgenoot van do dame of den psychiater, die de machtiging van den' burgemeester tot in hewaring- stelling had gevraagd, te vervolgen we gens onrechtmatige vrijheidsberooving? 3o. Wil dc minister mededeelen of do officier van justitie een zoodanig onder- y zoek heeft ingesteld? Zoo niet, waarom die niet is geschied? Zoo ja, tot welke conclusie de officier van justitie is geko men? 4o. Wil de minister onderzooken of de psychiater, toen deze op 28 Maart des avonds ongeveer 8 uur toegang eisch te tot do woning van do dame om haar in een gesticht in bewaring te stellen, in het be zit was van do machtiging, volgons art. 14 door den burgemeester in spoedeischen- do gevallen af to geven? De bewuste artikelen in het Vader land betreffen een geval, waarin een vrouw te wier huizo zich spiritische ver schijnselen zouden hebben voorgedaan, op verzoek van haar man, die haar 5 jaar geleden had verlaten* door oen psychiater en zijn helpers met geweld uit haar wo ning zou zijn weggevoerd om in observatie te worden opgenomen. De artikelen richt ten zich voornamelijk tegen artikol 14 der Krankzinnigenwet van 1884. Red. Mevrouw Bronsveld-Vitringa. Dezer dagen werd bericht, dat mevrouw Bronsveld-Vitringa, oud-lid van do Twee de Kamer en oud-lid van den gemeente raad van Hoorn, haar intrede zou doen in het klooster. „Onze Courant'' kan nog mededeelen, dat mevrouw Bronsveld j.l. Maandag als Zuster Joanna het kleed der orde van de Benedictijnessen heeft aangenomen. Zij verblijft in t' klooster Affligem te Heide bij Antwerpen. UIT DE OBflGEtflMG STOMPWIJK. GEMEENTERAAD. De uitwoning van den gemeente ontvanger. Het afscheid. Vrijdagavond kwam de Raad dezer ge meente in openbare vergadering bijeen. Voorz. burgemeester W. Kcijzcr; afwe zig do heer van Dam, die bericht van ver hindering zond. De Voorz. opent de vergadering met ge bed, waarna do notulen worden gelezen en onveranderd goedgekeurd. Ingekomen is een vraag van het iid J' C. v. d. Bosch, die vraagt, of er niet een bouwverordening of bouwverbod bestaat, opdat er voor gewaakt zou kunnen worden dat de fabriek van de firma Blonk en Zo nen hij eventueele herbouw niet zoo kort langs den weg gebouwd wordt, hetgeen naar zijn meening gevaar voor het verkeer oplevert; hij zou de fabriek verder achter uit gebouwd willen zien. Be Voorz. licht een en ander nader toe, en zegt, dat momenteel nog geen teekenin- gen binnen zijn. Zoodra dit het geval is, zal deze zaak zeer zeker in een wethcu- dersvergadering besproken worden. De heer v. d. Bosch gaat hiermede accoord. Verder is ingekomen het proces-verbaal van kasopneming van den gem-ontvanger en een schrijven van de drinkwaterleiding stichting „De tien gemeenten", betreffende het besprokene in de vorigo vergadering- Op voorstel van B. en W. worden deze stukken voor kennisgeving aangenomen. Er is een adres ingekomen van den ge meente-ontvanger om uitwoning. B. en W. stellen voor om voor den lijd van 3 jaar verlof tot uitwoning te geven. Do keerVer- hcijen vraagt, of de ontvanger aan dat huis vastzit, zoodat hij deze woning niet kan verlaten. Do Voorz. zegt, dat do ontvanger dit huis heeft moeten koopen en licht een en ander nader toe; hij zegt zelf in princi pe tegen de uitwoning van ambtenaren te zijn. Do heer Vorheijen zegt, dal do ontvan ger eerst de woning heeft gehuurd en dat toen de woning gekocht is. Hij is van mee ning, dat de ontvanger toch eerst wel het advies van B. en W. had kunnen vragen en dat dit den ontvanger wel eens terdego onder de oogen dient gebracht te worden- Do heer van Wijk zegt, dat hij steeds tegen uitwoning van de gemeente-ambtena ren is geweest. Ook de vorigo maal is dit door hem bestreden en do ontvanger zal dit ook wel vernomen hebben en hij kan daarom niet begrijpen, dat hij de woning toch gekocht heeft. Spr. zou daarom ook geen verlof willen verleenen en dient dien aangaande een voorstel in. Do Voorz. zou het voorstel zoo willen wijzigen, hetgeen ook in do gemeente Veur is geschied, om den ontvanger tot 1 Ja nuari 1929 gelegenheid te geven zijn wo ning te verkoopen en zich in dien tijd weer in do gemeente to vestigen. Dit voorstel wordt aangenomen met 9—1 stemmen. Het voorstel van B. en W. inzake jaar- wedderegeling burgemeesters, secretarissen en ontvangers wordt z. h. st. goedgekeurd. Bij het voorstel tot verlaging rontelypcn van enkele goldleeningen merkt do Voorz. op, dat do Commissie van Onderzoek der Rekening heeft gezgd, dat er getracht moet worden do rentetypen van enkele geldlce- ningen te verlagen en zoonoodig de gold leeningen to converteeren. De Voorz. licht dit nader toe en deelt mede, dat dit ook is geschied, waarna het voorstel van B. en W. z. h. st. wordt goedgekeurd. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Wereldconferentie inzake de bevolkings vraagstukken- Prof. Methorst over de da ling van het geboortecijfer. Duitsche Katholiekendag te Dortmund. Kapitein Courtney, die via de Azoren naar New Foundland wilde vliegen, is we» gens tegenwind in Spanje geland. (Lucht** vaart, 2do blad). LEIDEN. Vijf en twintigjarig Priesterfeest van den Zeereerw. Pater Constantius Lokkers O.Carm. (1ste blad). De gemeentebegrooting voor 192b. i Een beredeneerd overzicht. (2d© blad). B. en W. bieden don Raad aan do be grooting 1928 van het Burgerlijk Armbe stuur. Wordt z.h.st- #v<*igekeurd. B. en W. bioden eveneens den Raad het kohier StraatbeJasting 1927aan, hetgeen z. h. st. wordt aangenomen. Do gemeente-rekening 1926 wordt voor- loopig vastgesteld. B. en W. vragen ien Raad machtiging tot uitbetaling van enkelo kleine bedragen voor hulp, etc. bij den brand bij do firma Blonk- Na enkelo opmerkingen wordt aan B. en W. deze machligiging verleend. Do Voorz. zegt dan aan het einde der vergadering gekomen te zijn, doch dat hij thans Dog een minder prettige taak te ver richten heeft, n.l. het afscheid nemen va* vior raadsleden; Let is geen prettige taak. omdat de heeren, dio allen vrijwillige weg gaan, steeds vol liefde en ijver hebben ge werkt voor de belangen der gemeente en steeds hun vjIIo medewerking aan B. en W. btbben ingeven Vooral door do beide wethouders, die beiden vertrekken, is veoi gepresteerd. Deze hebben bedankt, omdat de oude dag L^gint te komen en do Voori meent dan ook namens den Raad en na/- mens den Secretaris, lo spreken, als hij beide wethouders een goeden ouden dag toevvenscht. Ook do twee andere leden wcnscht do V iorz. veel succes in hun vol der leven en Lij vertrouwt, als men nop eens him medewerking zou noodig hebben, dat do gemeente hierop dan zal kunnen rekenen. Weth. Wijsman dankt dan mot eenige korte woorden den Yoorz., den Secr. en do leden voor C' aangenamo en goede sa- menwerKng. Hierna slmting. VEUR. GEMEENTERAAD. Vrijdagmorgen te 1-0 uur kwam de Raad d*zer gemeente in openbare vorgadoring tb'von. Voorz. burgemeester W. Keijzer; aan wezig alle leden. De Voorz. opent do vergadering met go- bed, waarna do notulen worden gelezen en onveranderd worden goedgekeurd. Eenige ingek. stukken worden behandeld en voor kennisgeving aangenomen In behandeling komt een adres van den gemeente-ontvanger om uitwoning- B. en W. stellen voor hem verlof to verleenen voor den tijd van 3 jaar. De Voorz. licht echter deze zaak nader toe. Do lieer do Koning zegt hel geen toe stand te vinden dat de ambtenaren buiten de gemeente woonachtig zijn. Bovendien heeft do gemeente-ontvanger nu deze wo ning gekocht, zoodat deze toestand wel zal blijven voortduren, hij is er daarom ton sterkste tegen, dat do gemeente-ontvanger buiten do gemeente blijft wonen en kan met het voorstel van B. en W. niet accoord gaan. Over deze kwestie worden enkele bespre kingen gevoerd, waarna ten slotto besloten wordt om den ontvanger tot 1 Jan. 1929 gelegenheid te geven zijn woning to verkoo pen en zich binnen dien tijd wederom in do gemeente te vestigen. Het voorstel van B. en W. inzake jaar- wedderegeling Burgemeesters, Secretaris sen en ontvangers, alsmede het voorstel tot verlaging van rentotypen van enkele geld^ leeningen wordt z. h. st- aangenomen. B. en W. bicden den Raad aan het ko hier Straatbelasting 1927, alsmede de bo- grooling van hot Burgerlijk Armbestuur 1928. Na enkelo .besprekingen wordt een en ander z. h. st. goedgekeurd. Er worden dan nog enkele zaken behan deld bij de voorkomen do zaken, waarna do voorz. zegt een minder aangename taak to moeten verrichten, nu hij afscheid moet nemen van 3 raadsleden, dio steeds vol ijvor en toewijding voor do belangen der gemeente hebben gewerkt, en steeds geheel met B. en W. hebben medegewerkt en daarom ook noode gemist worden. Do Voorz- meent dan ook namens' den gehce- len Raad en namens den Secr. te spreken, wanneer hij de 3 vertrekkend© loden harte lijk dank brengt voor alles, wat zij voor de gemeento gedaan hebben en hun alle goedj toe wcnscht in hun verder loven. Do heer do Ruylcr dankt den Voorz. vo«A

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1