spomr
INGEZONDEN MEDEDEELING
r SACCO EN VANZETTI.
Relletjes te Rotterdam.
De relletjes, waarvan een zeker publiek
langzamerhand den smaak schijnt te pak
ken te krijgen duren voort. Gisteravond
kon moeilijk meer gesproken worden van
ongeregeldheden in verband met de zaak
SaccoVanzetti, daar nergens een ver
gadering of openluchtbijcojikomst was be
legd en het groepje communisten dat op
andere avonden steeds te zien was, zich
thans niet openlijk heeft vertoond.
Tegen achten waren op het Noordplein
vee opgeschoten jongens en op relletjes
beluste nieuwsgierigen samen gekomen.
Maar op dat tijdstip was het op den Goud-
schen Singel nog veel en veel drukker en
we dra kwam de menigte van het Noord-
plein in optocKt. naar den Goudshcen Sin
gel. Daar drong men zich voor de zijstra
ten en stegen samen en uit deze samen
scholingen klonken telkens scheldwoorden
en verwenschingen aan het adres van de
pol tie.
Deze liet zich in het begin niet zien.
Bij sommige straten, zooals bij den Goud-
eclion Weg en de Jonker Fransstraat,
stonden een paar rijwie'agenten. Het
scheen niet naar den zin van de menigte,
dat, de politie niet handelend optrad en
men werd steeds driftiger. Er werd met
elecnen gegooid en ten slotte drong zulk
oen (alrijke menigte op in de richting van
den Goudschen Weg, dat do politie wel
ingrijpen moest. Er werden op den Goud
schen Weg een paar k'eine charges uit
gevoerd. Op den Goudschen Singel kwam
bet pub'iek opnieuw opdringen en er werd
ook hier weer met steenen gegooid. Toen
fwerden krachtigor maatregelen noodza*-
kelijk. De gummistokken kwamen voor
den dag, twee politic-auto's rukten op en
er werden charges op de volle breedte van
tden Gousdchen Singel uitgevoerd. De klei
ne auto's reden over de verhoogde voet
paden en veegden den Goudschen Singel
schoon.
Do rel'etjes-zoekers bleven zich in de
stegen ophouden en toen er weer met stee
nen naar de agenten werd gegooid, werd
er een schot in de lucht gelost.
Aangezien de Goudsche Singel opge
broken is, konden de belhamels daarna
Üe verhoogde voetpaden met keien vol-
gooien. Er was hier materiaal genoeg om
bet den auto's lastig te maken. Opnieuw
,vo'gde een charge dwars over den Goud
schen Singel.
In de Lange Lijnslraat kreeg een re
chercheur een steen op 't hoofd, zoodat hij
tin het ziekenhuis aan den Goolsingel ver
bonden moest worden. Op hetzelfde oogen-
blik werd er in die straat geschoten op
de rechercheurs. De straatlantarens wer
den stukgegooid, zoodat er diepe duister-
nie heerschte. Er volgde opnieuw eenige
salvo's in de lucht. Ook op den Pompen-
burg Singel werden charges uitgevoerd.
'Eenige politic-agenten kregen steenen te
gen 't lichaam, zonder ernstige gevolgen
evenwel.
Versterking der politiemacht was nood
zakelijk. Toen de versterking gekomen was
werden onder leiding van de heeren van
[Vleuten en E. Vriendman eerst de Pom-
penburg Singel en toen rechtsomkeert de
Goudsche Singel schoongeveegd.
Toen er in één der zijstraten menschen
weigerden door te loopen en de politie
dreigend op hen af kwam, vluchtten zij
jcen café binnen. Do heihamels werden er
idoor de politie uitgehaald.
Eén der belhame's kreeg een b'oempot,
dien niet voor hem bestemd was, op het
hoofd, waarna hij bewusteloos ineenzakte.
Half twaalf is de groote politiemacht weer
teruggeroepen 't Bleef evenwel op den
Goudschen Singel en omgeving nog vrij
rumoerig en men verwachte dat de reser-
ven nog wel eens zouden moeten uitruk
ken.
Te Amsterdam.
De gisteravond door het landelijk co
mité voor Sacco en Vanzetti in het Con
certgebouw gehouden protcstmeeting was
druk bezocht. De zaal beneden zoowel als
de galerij en het podium waren dicht be-
fcet en honderden, voor wie binnen geen
plaats meer was, wachtten in de van Baer-
Jestraat voor het gebouwd. Voor dezen
werd een tweede vergadering belegd in het
gebouw do Harmonie op de Rozengracht.
Verschillende sprekers voerden hel woord,
o.a. Prof. Mannoury van de Commuisti-
eche Partij Holland.
Op het podium van het concertgebouw
waren verschillende borden geplaatst,
waarvan één weergevend de Amerikaan-
eche vlag met daarop een doodskop ge
schilderd. Een ander oxcmp'aar van de
Stars and Stripes was met bloed bevlekt
Voorts zag men opschriften als „moord",
„wraak" enz. Na afloop der vergadering
werden in hel concertgebouw eenige rui
ten ingeworpen. De politie, die uitgebrei
de maatregelen tot handhaving van de
orde had genomen, voerde in de v d Ve'-
destraat en de P. C. Hooftstraat charges
uit. 6
Iets bijzonders is cr niet voorgevallen.
Te 's-Gravenhage.
In den tuin van het Volksgebouw aan
de Prinsegracht was gisteravond door het
1 Jaalselijk Comité van Actie inzake Sacco
en Vanzetti wederom een openbare pro
testvergadering belegd, welke door een
paar duizend personen was bezocht. Als
■sprekers traden o.a. op de heeren Snee
vliet uit Amsterdam en het Tweede Kamer
Jiu Louis de Visser.
Mede tengevo'ge van deze bijeenkomst
was bel op de Prinsogractil nog drukker
dan de vor.ge avonden. Overal stonden
groepen menschen tezamen en daarlus-
Bchen door liepen groepen opgeschoten
jongens, zoodat het al gauw weer wat ru
moerig werd.
Omstreeks tien uur achtte de politic den
tijd gekomen, om tot verspreiding van de
menschen over te gaan. Agenten te
paard en op den motor dreven de menig
te in verschillende richtingen uiteen. Ook
later moest de politie nog verschillende
koeren optreden en de menschen tot door-
loopen aanmanen.
De Konink ijke Familie.
Naaa* wij verpemen zal de Koninklijke
lamilie Dinsdagavond 30 Augustus per
Slaatsspoortrein van 10 uur 4 minuten in
de Residentie terugkeeren en Haar intrek
op den Ruigenhoek nemen.
Wettelijke regeling van het pachtvraag-
stuk.
Sprekende uit naam van den minister
van Binnenlandsche Zaken cn Landbouw,
heeft ds. A. J. Swaving, wnd. dir.-gen. van
den Landbouw, in de vergadering van den
Aartsdiocesanen R. K. Boeren- en Tuin-
dersbond gezegd, dat bij voorbereiding
van de wettelijke regeling van bet pacht-
vraagstuk nog wordt gewacht op enkele
adviezen over het rapport van den R. K.
Ned. Boeren- en Tuindersbond, welke ver
moedelijk over niet te langen tijd bij het
departement zullen inkomen. Intusschen
ontveinst spr. zich niet, dat het hier een
moeilijke materie betreft, welke nog een
moeilijken weg zal hebben te bewandelen.
Invoerrecht op vleesch.
Dc Minister van Financiën brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat de Com-
missio van deskundigen voor de samen
stelling van de prijscourant ter berekening
van het invoerrecht op versch of gekoeld
vleesch in hare vergadering van 23 dezer
bedoelde prijscourant heeft vastgesteld
als volgt: Rund- en kalfsvleesch, versch of
gekoeld, 100 K.G. f 90, paardenvleesch,
verBch of gekoeld, 100 K.G. f 50. Geduren
de de maand September 1927 zal mitsdien
het invoerrecht voor de hierboven bedoel
de vleeschsoorten bedragen 10 percent van
de hiervoor vermelde waarden.
KERKNIEUWS
Pater van Luyk SJ.
De weleerw. pater van Luyk S.J., lee-
raar aan bet college te Katwijk a. d. Rijn,
herdenkt heden zijn zilveren priester
jubileum.
Naar wij vernemen, is de pater niet te
Katwijk aanwezig en zal de dag zonder
eenige feestviering verloopen.
Pater Victorius Beekman O.F.M.
Op Maandag 29 Augustus a.s. hoopt de
Weleerw. Pater Victorius Beekman den
dag te herdenken, waarop hij vóór 25 jaar
het klooster binnentrad.
Pater Beekman, uit het klooster der
Franciscanen te Maastricht, bekend als
missieprediker en adviseur der R.K. Sport-
beweging in het Zuiden, draagt om 9 uur
een H. Mis -van dankbaarheid op in de
kerk der H. Familie, Kamperfoelie-plein
te 's-Gravenhage.
Gouden klcosterjubiieum.
De eerw. broeder Xaverius van de Orde
der Onbevl. Ontvangenis zal a.s. Donder
dag 25 Aug. in bet klooster te Veghel zijn
gouden kloosterjubileum herdenken op
Maandag 29 Aug. wordt bij door zijn oud-
leerlingen gehuldigd.
ONDERWIJS
Het H. B. S.-eindexamen.
Het „Weekblad voor gymn. en middelb.
onderwijs" bericht, dat een adres is ver
zonden aan den minister van Ond., K. en
W., waarin verzocht wordt, een zoodanige
wijziging te brengen in bet reglement der
eindexamens H.B.S. 5 j. c., dat het afne
men van bet eindexamen niet meer uit
sluitend aan de eigen leeraren wordt over
gelaten.
Het adres is onderteekend door 21 direc
teuren en leeraren van openbare en bij
zondere H. B. scholen.
ZWEMMEN.
Diploma zwemmen.
Door de Zwemvereeniging „De Zijl" is bet
diploma van geoefend gekleed zwemmer
(ster) uitgereikt aan de dames G. W. A.
Stammers, I. Planje, B. v. Wingerden, D.
Karstens, M. C. v. d. Voorst, M. J. van
den Heuvel, Jo. Paardenkooper en aan do
heeren D. Kraaijenbrink, B. S. van Leeu
wen, K. F. v. Wingerden, M. P. J. Kal
lenberg I. Haasbeek, J. Riethoven, E.
A. M. Casteleyn.
M. P. J. Kallenberg is de eerste Agent
van Politie in Leiden die het diploma
zwemmen behaald beeft.
POSTDUIVEN.
„De Zwaluw" (Hillcgom).
Zonuag hield do Postduivenvereniging
„De Zwaluw'' een wedvlucht voor oude en
jonge duiven vanaf Roosendaal, afstand
85 K.M. Door het slechte weer kwamen de
vogels onregelmatig aan. De uitslag was
als volgt: 1. J. v. Etten, 2. J. Reeuwijk, 3
M. Koek, 4. J. Reeuwijk, 5. Gebr. Zwane-
veld, 6. P. v. d. Reep, 7. J. v. Etten, 8. M.
Koek, 9. Idem, 10. Th. v. d. Reep, 11.
Gebr. Zwaneveld, 12. H. Duwel, 13. P. v.
d. Reep, 14. Th. v. d. Reep, 15. M. Koek,
10. J. v. d. Reep.. 17. W. Beijersbergen,
18. Gebr. Zwaneveld, 19. M. Koek, 20. "W.
Beijersbergen.
De uitslag kampioenschap jouge duiven:
Hekkampioen: 1. J. Reeuwijk 99 p., 2. M.
Koek 9ü p., 3. S. Warmerdam 95 p., 4.
Gebr. Zwaneveld 71 p. Duifkampioen: 1.
J. Reeuwijk S2 p., 2. M. Koek 70 p., 3. S.
"Warmerdam 57 p., 4. M. Koek 53 p. Daar
voor de 4e prijs duifkampioen Gebr. Zwa
neveld en M. Koek gelijke punten hadden,
won bij loting de laatste.
Zondag wordt gevlogen vanaf Lier
(België).
SCHOOLKOUSEN
Bijzonder sterke gebreide KOUSEN
met extra lange beenen, beige,
grijs, bruin en zwart.
Leeftijd 6 jaarf 1.00
Stijging !2i/o ct. p. maat.
Onze bekende SCH00LK0US met
versterkte knie SPARTA", uit
sluitend zwart, leeft. 6 j. f 1.25
Stijging 15 ct. per maat.
PADVINDERSKOUSEN in geheel
nieuwe sorteering. goede wollen
kwaliteit, vanaff 0.70
Vrij Enirée. Vrij Entree.
38G8
UIT E3E OflflSEmm
KATWIJK.
Burgerwacht. Zaterdagmiddag zal op
baan 7 te Katwijk do eerste wedstrijd
plaats bebben om de tweede Ocgstgecsl-
$cbe wisselbeker. Tot deelname zijn door
de Burgerwacht van Oegstgeest uitgenoo-
digd: do burgerwacht van Leiden, Leider
dorp, Katwijk, Rijnsburg, Voorschoten en
Valkenburg. Elke burgerwacht komt met 5
schutters uit en cr wordt geschoten op de
schijf: de burgerwacht, telling van 1 tot
10. Een proefschot naar keuze en daarna
10 patronen.
NOOTDORP.
Koninginnefeest.
Alhier werd een Oranjefeest georgani
seerd op 23 en 24 Augustus. De eerste dag
zou beginnen met een kinderfeest. Do
vroege morgen zag er niet vroolijk uit we
gens het onstuimige weer, maar de oude
spreuk is weer bewaarheid: een droevige
morgen een blijde dag. Zoo vertrouwde ook
do schooljeugd, want alle kinderen waren
te 9 uur bij de Chr. school aan den Molen
weg aanwezig en getooid met sjerpen en
vlaggen gingen zij onder geleide van on
derwijzers en feestcommissie naar het
feestterrein, waar veel vermaak geboden
werd o.a. een Japansch vuurwerk. Voor
iedere klas werden verschillende spelletjes
gehouden. De uitslag is als volgt: lste
klas jongens Knikkersloopcn, lste prijs P.
Dobbe Jz., 2o H. van Haasteren, 3c A.
Schilperoort; lste klas meisjes, knikkers-
loopen, lste prijs Anna Stramperaat, 2e
Marie Snijders, 3e Jeanne van der Helm;
2de klas jongens, blokloopen, lste prijs G.
van der Gaag, 2e Jac. Steeneveld Jz., 3e
W. Kamps; 2de klas meisjes, blokloopen,
lste prijs M. Ruijgt, 2c Willie van der
Gpag, 3c G. Steeneveld Dd.; 3de klas jon
gens, tonnetje kruien, lste prijs Chr. Peks,
2e Cor Tilburg, 3c W. van der Helm; 3de
klas meisjes, slofloopen, lste prijs Gerarda
Post, 2e Truus van der Helm, 3e Corrie
Rolvink; 4de klas, jongens, zakloopen, lste
prijs W. van Haastrecht, 2c K. van der
Sman, 3e L. Herbert; 4de klas meisjes,
stoeltje loopen, lste prijs A. do Bruin, 2e
P. Steeneveld Jd., 3o Bat je Dobbe; 5de
klas jongens, in liet Doolhof, lste prijs
Nic. Mooijman, 2e M. Post, 3o Th.
AVaaijer; 5e klas meisjes, touwtje springen
op de plank, lste prijs Jo v. d. Meij, 2e
Bertha de Vreedc, 3e Anna v. d. Sman; 6de
klas jongens, in het Doolhof, lste prijs J.
Mooijman, 2e M. Steeneveld, 3e Leo Groe-
newege; 6de klas meisjes, stoeltjeloopen,
lste prijs Nel van Venrooij, 2e Neeltje Ros
malen, 3e B. van Noort.
Des middags te 2 uur begon de Natio
nale behendigheidswedstrijd op motor
fietsen. De prijswinnaars waren: lste prijs
P. Kerkvliet, Pijnackcr, 2e A. van Eijk,
Vcenweg, 3e H. Post, Nootdorp en H.
Wiegel, Nootdorp.
Nog eenige volksspelen werden gehou
den, zooals naar de trein, voor meisjes van
12 tot 15 jaar, waarvan de uitslag was:
lste prijs M. van Dorp, 2e S. de Groot, 3e
Rika Wees, 4e G. van Dorp. Hardloopen
met hindernissen voor jongens van 1215
jaar, lste prijs Cor van Tilburg Jz., 2e Corn
Groenewegen, 3e Cor van Tilburg Tz., 4e
Nic. v. d. Sman. Booze Griet, voor heeren
en dames op de fiets: lste prijs van Ber
gen Henegouwen, 2e H. de Groot, 3e pr.
H. Wiegel, 4e pr. Cor Groenewegen Az.
Dc feestelijkheden werden opgeluisterd
door de Harmonie „Gloria in Excelsis
Deo" van den Yeenweg.
OEGSTGEEST.
Botsing tusschen autobus en auto.
Gistermiddag ongeveer 3 uur had nabij
het Gronenekerkje een aanrijding plaats
tusschen de luxe-auto, bestuurd door Me
vrouw K. uit Amsterdam en een autobus
van de „Sleutelstad". De luxe-auto reed
in do richting Leiden (rechts van den
weg). Achterop kwam" de autobus, die
nog trachtte voorbij de auto (e kunnen ko
men, terwijl van den fegenovergestelden
kant een groote benzine tank van de Texa
co aankwam. Het voorbijrijden ging niet
meer. De autobus kwam in botsing met
de vóórrijdende auto en duwde deze legen
een langs den weg slaande boom aan. Het
rechter spatbord en lantaarn gingen ge
heel in elkander. Het inwendige van de
carrosserie was totaal afgeknapt. De inzit
tenden dames (mevr. K. had een vijftal
dames voor pleizeir medegenomen om een
tochtje te maken) waren zoo geschrokken,
dat zij niet met een andere auto of bus
naar Haarlem terug wi den. Per tram ver
trokken zij naar Haarlem.
ZOETERMEER-ZEGWAART.
Koninginnefeest. Op 8 September a-s.
zal in deze gemeenten Koninginnefeest
worden gevierd. Het programma zal o.a.
vermelden ringrijderij mot aangespannen
epen voertuigen, ringsteken met open
auo's die op het terrein aanwezig zullen
zijn en molorwedslrijden met hindernissen.
Op het feestterrein zullen eenige verma
kelijkheden geplaatst worden. Om de feest
stemming er in te krijgen zal op den
avond van 7 September een muzikalen
rondgang door de gemeenten worden ge
houden met fakkeloptocht. De winkeliers
houden een etalagewedstrijd.
ZOETERMEER.
Geboren: Cornelis Jacobus, z. v. J.
Zonderop en J. H. van Es.
ZEGWAART.
Geboren: Maria Johanna, d. v. N. J.
Vollebregt en M. A. W. Ammcrlaan.
Elizabeth Maria Theresia d. v. A. P. A.
Nouwens on J. C. W. van Dijk.
Ondertrouwd: "W. Bonman, 25 j. cn
Aaltje den Hertog 20 j.
PE gSU&STRËEK
ALPHEN AAN DEN RIJN.
TENTOONSTELLING LITURGIE.
Liturgische dag a.s. Maandag 29 Augustus
Onbekend maakt onbemind.
Uitgaande van deze kernachtige zin
spreuk, welke op alle gebied in 's men
schen leven bewaarheid wordt, heeft het
Plaatselijk Comité voor den Liturgischen
Dag tejUphen aan den Rijn gemeend een
tentoon§Tfclling te organiseeren op Litur
gisch gebied.
In liet bovenzaaltje van bet St.-Jozef ge
bouw zu'len te bezichtigen zijn liturgische
p'alen, kerkboeken cn andere liturgische
boekwerken.
De toegang tot de tentoonstelling is gra
tis en vrij voor iedereen gedurende den
geheelen dag, behalve onder de plechtig
heden der Hoogmis (10 uur). Vespers (6
uur) en avondvergadering (7 uur).
Deze avondvergadering is ook voor ieder
een gratis en vrij toegankelijk, zoo'ang
er plaatsruimte beschikbaar zal zijn.
Van de plaatwerken wil ik bier terloops
even vermelden de prachtige kunstphoto's
in briefkaartvorm met verklarenden tekst,
oa. de Hoogmis (35 afbeeldingen), do Bis-
schops- en Priesterwijdingen (25 afb.), de
Zondagsevangeliën (60 afb.), de Sacra
menten, do feesten en Zondagen van het
jaar (52 kaarten in 5 kleurendruk), de 15
Geheimen v. d. Rozenkrans enz. Onder de
keur uitgaven van boekwerken zijn te be
wonderen een keurig Zondags Missaal en
Vesperale voor de geloovigen om de rijke
gebeden der kerkelijke Liturgie heerlijk te
kunnen volgen, een volledig Missaal en
Vesperale voor kinderen (artistiek gcil-
lustreerd) enz.
Een ieder kan zich dien dag met heer
lijke kennis der kerkelijke Liturgie verrij
ken cn na een bezoek aan de leerzame Li
turgische tentoonstelling zich voor zeer
billijke prijzen aanschaffen, wat-goed en
b'ijvend nuttig zal zijn tot verbreeding en
verdieping van zijn godsdienstig leven.
A. BOEKEL, Kape'aan.
Programmaboekjes verkrijgbaar bij Jac.
v. Vliet, v. Mandersloostraat 54.
Bekroond. Op het gisteren gehouden
concours te Monster behaalde de Gem.
Zangvereeniging „Amicitia'' van Nieuw
koop, Directeur de heer M. J. Markx al
hier een le prijs met 321 punten in de
Eere-afdeelmg, hoogst aantal punten.
LEIDERDORP.
Personalia. Onze vroegere plaaisgé-
noot de heer W. W. v. d. Valk Bouman is
benoemd tot administrateur van de
suikerfabriek Djati op Java.
STADSNIEUWS
Botsing tusschen drie auto's.
Hedenmorgen had circa elf uur op den
Rijnsburgerweg een aanrijding van drie
auto's plaats.
Voorop reed een auto komende van
Leiden en gemerkt H 58456. De bestuurder
wilde zijn wagen tot stilstand brengen,
niet wetend dat bij op de hielen gevolgd
werd door een andere auto, gemerkt H
58577. Hij stopte waarschijnlijk te onver
wacht met het gevolg, dat beide auto's op
elkander liepen.
Van de voor-ste wagen werd het achter-
spatbord, van de andere ccn voorspat-
bord ernstig beschadigd.
Achter de tweede auto reed echter nog
een derde, die door het plotseling rem
men door den bestuurder van de tweede
wagen eveneens in bet gedrang kwam.
Deze botste tegen de tweede auto op. Hier
bij werd echter niets beschadigd, terwijl
ook geen persoonlijke ongelukken voorvie
len.
Van je familie moet je liet hebben.
Gitseren is er een oneenigheid ontslaan
ten huize van M. v. L. aan de Waard-
gracht. Zijn schoonzoon K. heeft hierin
aanleiding gevonden bij hem 4 Tuiten stuk
te gooien en de deur in le trappen.
Voor hel examen hoofdacte is geslaagd
Mej. A. van Heusden.
Voor uitzending naar Ned-Indië, als in
genieur der 3de klasso bij den dienst der
B.O.W., is bestemd de lieer ir. A. J". P.
Dieben, alhier.
Vanmorgen omstreeks half twaalf heeft
't tramverkeer op de Hoogewoerd ongeveer
'n i u. vertraging ondervonden, doordat van
'n auto (verhuiswagen met aanhangwagen)
van L. uit Utrecht de mottor defect raakte.
Dc auto is van de rails moeten worden
verwijderd door de tram naar de Steen-
schuur.
't Blijkt telkens dat liet verkeer op de
Hoogewoerd veel te druk is.
F. T. H. heeft bij de politie aangifte
gedaan, dat bij in een café op de Nieuwe
Beestenmarkt door L. is mishandeld, die
licm op het hoofd heeft „gebonsd''.
GEMEENTELIJKE AANKONDIGINGEN
Verandering aanvangsuren
Veemarkt en Vette Varkensmarkt.
Burgemeester en Wethouders van Lei.
den, gelet op artikel 3, laatste lid, van de
verordening op de Veemarkt, brengen ter
kennis van belanghebbenden, dat, in af.
wijking van de bij genoemde verordening
vastgestelde aanvangsuren, de veemark
ten en de vette varkensmarkten in het
tijdvak 30 Augustus a.s. tot en met 20
September a.s. zullen aanvangen des voor-
middags 7 uur.
A. VAN DE SANDE BAKHUÏZEN,
Burgemeester'
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 25 Augustus 1927.
fttgeineeiee Agenda
LEIDEN.
De avond-, nacht- en Zondagdienst dor
apotheken wordt van Maandag 22
Aug. a.s. lot eu met Zondag 28 Aug'
waargenomen door de apotheek van don
heer W. Pelle, Kort Rapenburg 12, tele,
foon 594.
tfOOR HUIS EW HOF
HET STEKKEN.
Nu de tijd van stekken van vele bloem
gewassen daar is en die van vele heester
gewassen spoedig aanbreekt zal het niet
ondienstig zijn daar iets meer over mode
te deelen.
Reeds langen tijd weet men, dat de slof.
fen, welke dc bloem moeten vormen, reeds
vóór de bloemvorming tot stand komt, in
de plant aanwezig zijn. En dit geldt voor
allo nieuwe deelen welke voor de ontwik,
keling van een plant dienen.
Het zal allen plantenliefhebbers bekend
zijn, dat het bij de planten de bladeren
zijn, die door hun bladgroen in staat zijn
de organische stoffen in voor de plant
bruikbare voedingsstoffen om te zetten;
met een vreemd woord noemt men dit ver
schijnsel animilatie-
Van uit de bladeren moeten dus alle
nieuwe deelen hun voedsel, hun bouwstof
fen betrekken; hoe beter het blad dus kan
animilcercn, hoe krachtiger do gehcelc
plant dus zal gedijen. En de mogelijkheid
van animilatie houdt verband met dt
meerdere of mindere mate van licht, wat
door het blad kan worden opgevangen.
Een tweede reeds lang bekend feit i<
liet, dat men uit bladeren, dcor doelmatig
behandeling, geheel normale planten kan
opkweeken. Bcgoniabladeren bijv. zijn
daarvoor zeer geschikt. Daar nu uit era
enkel zoodanig blad zich alle organen der
plant, zoowel andere bladeren als stengels
en bloemen kunnen oi twikkelcn, moeten ia
het blad dus noodzakelijk de kiemen aan
wezig zijn, waaruit later alle andere orga
nen voortkomen.
Nog ccn ander merkwaardig verschijnsel
neemt men waar, wanneer men planten ia
een volkomen donkere ruimte laat groeien.
De reeds bestaande bladeren verliezen dan
hun groene kleur en de nieuwe bladeren
zijn eveneens geel, blijven klein, terwijl do
stengel bleek en tenger wordt. Waren rr
reeds bloemknoppen aan de plant, dan
zien wij dat deze zich vrijwel normaal ont
wikkelen. Ook de vruchtvorming zal een
aanvang nemen, en de geheelc ontwilde
ling der plant zal Zoolang blijven voort
gaan, totdat al het i i de plant opgehoopte
reserve materiaal verbruikt is.
Nieuwe materialen kunnen niet gevormi
worden; daarvoor is bladgroen noodig ee
dat juist ontbreekt in zoodanig in duister
gehouden planten; wanneer de plant lang
in 't duister heeft doorgebracht, sterft zij
eindelijk aan uitputvng, wij zouden haas:
kunnen zeggen den hongerdood. En op die
wijze sterven een massa planten, want hel
is niet eens noodig dat de plant, in volko
men duister slaat, ook bij onvoldoende bi-
lichting animileert zij slecht of in 't gf-
lieel niet, en na langeren tijd treedt ook
bij deze dc dood in. Hocvele drr h ka
mers gekweekte planten ondergaan niet
dit lot, ofschoon zij overigens goed ver
zorgd worden.
De stoffen door de planten uit dc bodna
opgenomen worden eerst naar dc blade
ren gebracht, waar zij door middel van
de animilatie in plantenvoedende bestand-
deelen worden omgezet om van doarui»
alle nieuwe deelen, zooals bladeren, bloe
men, stengels en wortels voort te bren-,
gen. Wanneer wij dit nu weten, dan is het
duidelijk, dat er in de stengel twee ver
schillende sapstroomen bestaan, n.l.
opgaande en een neergaande stroom f»
die beweging zal blijven bestaan, ook wan
neer men de stengel in stukken snijdt. Dit
geeft ons de verklaring dat bij stekken
de nieuwe knoppen steeds aan de oor
spronkelijke bovenzijde worden aange
legd; wortels aan de onderzijde, aan dat
gedeelte wat zich oorspronkelijk 't laagst
aan de stengel bevond, ook al zet men dc
stekken juist andersom.
Komen wij nu terug tot ons BegoniabM
dan kunnen wc reeds vooruit zeggen waar
hier de nieuwe knoppen zullen worden ge
vormd, namelijk dicht bij de plaats waar
het blad gezeten heeft. Uit- het blad toe»
worden voortdurend alle nieuw gevormde
stoffen langs de nerven en eindelijk do°r
de bladsteel weggevoerd naar die pis
sen waar het organische voedsel beuoodigd
is; er is hier dus een voortdurende stro
ming in twee bepaalde richtingen en snij-1
men nu een stengel af, m.a.w. onderbree
men die stroom, dan zullen zich de v«-
dingss!effen ophoopen bij de plaats va»
strem iing. En werkelijk zien wij dan oo*
onder aan de stek nieuwe wortels ontsta-
terwijl bovenaan nieuwe knoppen tc voor
schijn komen.
Bij het stekken nu neemt men in den
gel stengeldeelen der plant, waaraan cc
of meerdere knoppen, meestal oogen 6
noemd, zich bevinden; in deze knopp*
bevind zich het door de bladeren gevo
de voedsel. En als het er op aan ko
heeft elke knop het vermogen een 8°®c,
zelfstandige plant te worden; dit te e
pen bewerken noemt men stekken. !A-
bel-
