WOENSDAG 24 AUGUSTUS 1927 18e Jaargang No. 5651 e Eaidóohd Qou/ia/nt 'De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal. tBij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal, franco per post !2.95 per kwartaal. DEïet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd [Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiön 30 cent per regef Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentlên, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f0.50. 011 NUMMER BESTAAT OIT TWEE BLADER. V Socialisten en Communisten. De terdoodveroordeeling van Sacco en jVanzetti is een aanleiding voor socialisten en communisten om elkaar 'ns de waarheid |te zeggen! Het landelijk comité van actie voor Sac co en Vanzetti (communistisch) heeft het N. V. (socialistisch) uitgenoodigd het ini tiatief te nemen voor een boycot van Ame rikaansche waren. Op deze uitnoodiging reageert de heer St.(enhuis) in „Het Volk" aldus: Het is mij een raadsel, hoe een boy cot van Amerika kan opkomen in het hoofd van iemand, die niet volslagen idioot is. Amerika is eerstens onkwetsbaar; het kan zichzelf best redden. Tweedens zijn de artikelen, die het uitvoert, voor het economisch leven van Europa on misbaar. Laten we één voorbeeld noemen; een boycot van Amerikaansche goederen zou beteekenen, dat we de Amerikaan sche ruwe katoen in onze havens lie ten liggen. Het resultaat zou zijn, dat onze textielarbeiders werkloos zouden worden. Wie zou voor deze werklooze 'textielarbeiders moeten zorgen? Dat is één voorbeeld; het betreft een 'der voornaamste uitvoerproducten van Amerika, die door Europa niet gemist kunnen worden. Een boycot van Amerikaansche in- idustrieproducten is dan ook niets dan waanzin. Amerika voert van zijn nijverheids- producten slechts 4.3 pet. uit. De Ame rikaansche industrie kunnen wij dus zelfs met een internationale boycot niet deren. Europa kan echter wel zich zelf in moeilijkheden brengen door een boycot. 53 pet. van wat Europa in Amerika koopt zijn onbewerkte of halfbcwerkte stoffen, 26 pet. zijn voedingsmiddelen. Daar N. V. V. en S. D. A. P. niet waanzinnig zijn, zullen ze dus aan een boycot niet beginnen. Ik heb dit direct maar ronduit wil len zeggen, anders wordt straks nog rondom de lijken van Sacco- en Van zetti wekenlang gekletst en gefraseerd over een boycot, die door de economi sche positie van Amerika en Europa onmogelijk is. Dergelijke idioterieën moeten we rustig aan de „revolutionaire" leiders overlaten. De arbeiders zijn gelukkig verstandig genoeg er alleen maar om 'te glimlachen. 't Is niet onduidelijk, maar óók niet [vriendelijk! Even duidelijk, en tegelijkertijd niet minder onvriendelijk, is het antwoord op 'de nu weer herhaalde uitnoodiging van de Communisten om een eenheidsfront met 'ten te vormen. Lou de Visser heeft in Den Haag medegedeeld, het uur. te zullen zege nen, waarop de moderne leiders door 'de leden der moderne arbeidersbewe ging zullen worden gedwongen met de 'communisten een eenheidsfront te vor men. Ik vrees, dat de heer De Visser lang zal moeten wachten. De modern ge organiseerde arbeiders behooren in het algemeen tot het best ontwikkelde deel 'der arbeidersklasse. Dat brengt hen er toe, dat zij bijv. in een zaak als Sacco en Vanzetti niet met de communisten willen samenwerken, omdat zij zich herinneren, dat in het land, waar de communisten de baas zijn, moord door 'de communistische overheid bedreven, aan de orde van den dag is. En verder lezen we over hetzelfde: Bovendien zou dan niet alleen te gen de Amerikaansche, doch' ook tegen 'de Russische beulen moeten worden gestreden, en daar zouden de commu nisten wellicht niet voor te vinden zijn. Zeer terecht wordt 'hier de onloochenbare [Werkelijkheid voorgehouden, dat de com munisten beter doen met naar Rusland te kijken dan Amerika de terechtstelling van 'Sacco en Vanzetti te verwijten! In Rusland toch is de tyrannic van het Communistisch bewind verschrikkelijk! Maar nu lezen we in hetzelfde nummer Van „Het Volk" aan het slot van een schuimend artikel over de terechtstelling yan de twee Italiaansche anarchisten. De wortel der dierlijke wreedheid moet worden uitgeroeid. Er moet wor den voortgebouwd op wat door deze martelaren is voorbereid. Door do ar beidersbeweging in de Vereenigde Sta ten, maar ook door de beweging in andere landen. Het is ons aller roe ping, om met al onze toewijding, met ai onze energie, te strijden voor een beschaving, die den mensch eert om zijn menschenwaarde. De socialisti sche gemeenschap alleen kan de ver zoening brengen voor den marteldood van deze twee, ons aller broeders! De socialistische gemeenschap alleen kan de verzoening brengen.... In de socialis tische gemeenschap zal „de wortel der dierlijke wreedheid zijn uitgeroeid.... En Rusland dan? Dat is communisme, geen socialisme. Maar kan worden ontkend, dat er tus- schen socialisme en communisme niet is een diep wezenlijk verschil, een breede principieele klove?.... Neen, het commu nisme is het logisch verder doorgetrokken socialisme! Men moet dus wel voorzichtig zijn met de ophemeling van het socialisme, als men tegelijkertijd zijn consequentie: het com munisme zoo fel en ook zoo waar! becritiseert! BUITEMLAHD België „Astrlda'\ Ruanda, het vroeger tot Duitsch Oost- Afrika behoorende gebied* dat na den oorlog aan België werd afgestaan (het ligt ten O. van den Belgischen Congo) krijgt een nieuwe hoofdstad, Bulare, daar do tegenwoordige, Usumbare, te ongezond is. De nieuwe hoofdstad zal volgens de „Soir" den naam „Astrida" krijgen. Reeds bevinden zich ingenieurs, architecten, metselaars en timmerlieden ter plaatse; men rekent dat de nieuwe hoofdstad, van alle moderne gemakken voorzien, in drie jaar tijds gereed zal zijn. Duitschland De Rijnvaartstaking. Nog geen overeenstemming. Naar de Duitscho Verkeersbond mede deelt, ligt de vaart op den Bovenxijn nog stil. De bond verklaart, dat de mede deelingen over het eindigen van de sta king uit de lucht gegrepen zijn. Maandag zijn de besprekingen met den arbiter te Keulen aangevangen. Tot gisteren hadden de onderhandelingen nog geen resultaat. Heden zouden ze voortgezet worden. Men vreest, dat een algeheele oplossing van het geschil nog niet te vernachten is. De vlaggestrijd. Ook een boycot. De eerste burgemeester van Berlijn, Böss, was door den „Bond voor de radio- industrie" in verband met de opening der radio-tentoonstelling te Berlijn op 2 Sep tember, uitgenoodigd tot deelneming aan een banket in hotel „Esplanade''. Böss heeft thans echter aan den bond medege deeld, dat hij, ingevolge besluit van het ge meentebestuur, aan bedoeld banket niet kan deelnemen, daar het hotel „Esplana de" behoort tot de hotels, die op „grond- wetsdag'' niet hebben gevlagd en ook bij andere gelegenheden vermijden de rijks vlag uit te steken. In verband met bovengenoemd besluit zal burgemeester Böss ook niet kunnen deelnemen aan de uitnoodiging der Ame rikaansche club om deel te nemen aan een banket in hotel „Kaiserhof", ter gele genheid van het bezoek van den New Yorkschen burgemeester Walker aan Ber lijn. Voorts worden door het besluit van den magistraat getroffen de hotels Bristol en Adion. Ook het ministerie van Buitenlandsche Zaken heeft den hotelier te kennen ge geven, dat het niet te pas komt, op Grondwetsdag de kleuren der republiek niet uit te steken. Een besluit om de be trokken hotels te mijden, werd wel is waar door het ministerie niet genomen, doch naar het „Berliner Tageblatt" verneemt, werd gewezen op de consequenties, die een dergelijke eenzijdige houding in de toe komst kan hebben. Zwitserland. Afschaffing der doodstraf. Voorstel eener parlementaire commissie. De parlementaire commissie, die inge steld is om een strafwetboek voor het Zwitscrscho eedgenootschap op te stellen, heeft met 19 tegen 5 k atholiek-conserva- tieve stemmen besloten tot algeheele af schaffing der doodstraf en haar vervan ging door levenslange tuchthuisstraf. Op het oogenblik bestaat in Zwitserland de doodstraf nog in een aantal kleine kan tons. Litauen. Protest legen doodvonnissen. Hongerstaking van gevangenen. De politieke gevangenen te Kowno, met den voormaligen Litauschen afgevaardigde Pajaujis aan het hoofd, zijn in honger staking gegaan, als protest legen de bijna dagelijks terugkeerende doodvonnissen, die door den krijgsraad worden geveld te gen communisten en z.g. Poolsche spion nen. Gisteren is wederom een spion ter dood veroordeeld; twee andere beklaagden kre gen twintig jaar tuchthuisstraf, één kreeg vijftien jaar, één tien en één vier jaar. Egypte ZAGHLOEL PASJA OVERLEDEN. Een veel. bewogen leven. Uit Cairo wordt gemeld: Zaghloel pasja is gisteravond overleden. Saad Pasja Zaghloel, oud-premier van Egypte, werd omstreeks 1850 te Biana in de Nijldelta geboren. Zijn studie voor bet religieuze ambt van sjeik voltooide hij aan de universiteit van Al Azhar* waar hij en zijn vriend Mohammed Ahdoe onder na- tionalislischen invloed kwamen, hetgeen richting gaf aan zijn geheele politieke loopbaan. In 1882 nam hij deel aan den Arabischen opstand in Egypte, waarbij hij door de Engelschen gevangen genomen werd. Reeds spoedig gevoelde Saad Zaghloel zich aangetrokken tot de rechtbank. Zijn carrière was, dank zij zijn intellect en sprekerstalent, schitterend te noemen en in 1893 werd hij benoemd tot raadsheer van het Egyptische Hof van Appèl. Kort daarna, in 1896, huwde hij met de doch ter van den toenmaligen premier Moestafa Pasja Fahmy. Tien jaar later werd Saad Pasja Zagh loel op voorspraak van lord Cromer, die hem tijdens zijn Sirdax-schap had opge merkt, tot minister van Onderwijs be noemd. In 1910 kreeg hij de portefeuille van Justitie. Kort daarop werd hij echter, ten ge volge van een meeningsverschil met den khedive, Abbas Hilmy H, lot aftreden ge dwongen Het otium duurde echter niet lang. In 1913 stelde hij zich candidaat voor de Le gislatieve Vergadering en reeds toen was zijn populariteit zoo groot, dat hij in drie districten gekozen werd. Kórt na den oor log diende hij als hoofd eener Egyptische delegatie, bij den hoogen commissaris, Sir Reginald Wingate,, een verzoek in om af schaffing van het Britscho protectoraat en erkenning van de onafhankelijkheid van zijn vaderland. Tevens verzocht hij om toestemming, zich naar Engeland te mo gen begeven, om zijn zaak aan het Bril- sche publiek voor te leggen. Die toestemming werd geweigerd en het was deze weigering, door Zaghloel en zijn aanhangers als een vijandige daad opgevat, die den stoot gaf tot het vormen van de „Wafd", een commissie, welke, naar zij verklaarde, het Egyptische volk vertegenwoordigde. Zaghloel was de ziel dezer beweging en de autoriteiten achtten zijn activiteit in dit opzicht zoo gevaarlijk, dat hij en drie zijner medewerkers naar Malta werden gedeporteerd. Hierop volgde de groote opstandige beweging in Maart 1919, welke ongetwijfeld door de Wafd- partij was georganiseerd. Twee maanden later werd Zaghloel Pasja weer op vrije voeten gesteld, waar na hij zich naar Parijs en later naar Lon den begaf. In 1921 mocht Zaghloel eerst naar Egypte lerugkeeren, waar hij met buiten gewone geestdrift werd ontvangen. Ook toen ging hij evenwel weer in de oppositie tegen do toenmalige Britsch-gezinde regoe- ring* hetgeen leidde tot een tweede depor tatie* eerst naar de Seychelles en later naar Gibraltar. Na het opheffen van den staat van be leg werd zijn terugkeer ten tweede male toegestaan. Bij de verkiezingen behaalde zijn partij een schitterende overwinning en in Februari 1924 werd hij minister-presi dent, en als zoodanig de aangewezen man voor het leiden der onderhandelingen met Groot-Brittannië, een functie, welke steeds het doelwit van zijn streven was geweest. In den zomer van dat jaar begaf hij zich naar Engeland, waar zijn onderhandelin gen met Ramsay MacDonald, den Labour- premier, tot niets leidden. Inmiddels had hij zich ook in zijn eigen partij biltere vijanden gemaakt. De Wala- ni-vleugel der nationalisten vertrouwde hem niet. Op 12 Juli 1924 werd er te Cairo een aanslag op hem gepleegd; een Egyptisch student bracht hem een lichte kwetsuur toe. Op 19 November 1924 trad hij af, ten gevolge van meeningsverschillen met ko ning Foead. Dit waren de veelbewogen dagen van den aanslag op dén Britschen opperbevel hebber, Sir Leo Stack. Bij de verkiezingen op 12 Maart 1925 boette zijn partij welis waar iels in van haar kracht, doch niette min behield zij de meerderheid. Het par lement kwam op 23 Maart 1925 bijeen, koos Zaghloel Pasja tot voorzitter, doch werd oogenhlikkelijk daarop weer door do regeering onder Ziwar-Pasja ontbonden. De aanhangers van Zaghloel beantwoord den dezen mataregel met het stichten van een „officieus'' parlement, dat echter geen lang leven had. Zaghloel zelf beperkte zich sedert dien tijd tot het leiderschap zijner nationalis ten; rogeeringsfunctics heeft hij niet meer bekleed. Achter-lndië. Ernstige onlusten In Tonkin. Tusschen Annamieten en Ghineezon. Telegrammen uit Haiphong (Tonkin) maken melding van hevige botsingen, welke in die havenstad van 17 tot 20 Augustus tusschen Annamieten en Ghi- neezen hebben plaats gehad. De wanor delijkheden namen een zeer ernstig karak ter aan en gedurende vier dagen wor den zes personen gedood, waarvan vijf Chineezen, en een honderdtal gewond, waarbij onder de Chineezen eveneens de meeste slachtoffers vielen. Dertig huizen zijn geplunderd, zeven huizen en fabrieken in brand gestoken, totaal hebben 150 ar restaties plaats gehad. Tien personen, die naar beweerd wordt, zich aan plundering en brandstichting hebben schuldig ge maakt, zullen nog terecht moeten staan, terwijl 57 oproermakers, waaronder vijf Chineezen, reeds tot gevangenisstraffen,, varieerende van drie tot zes maanden, zijn veroordeeld. De incidenten vonden hun oorsprong in een twist tusschen een Ghineesche en An- namietische vrouw. Op 17 Augustus be gon onder de Annamietische bevolking een anti-Cliineesche beweging. Er hadden de monstraties plaats voornamelijk van met vacantie zijnde studenten, klerken en an dere employó's. Verschillende pogingen om Ghineesche winkels te vernielen werden door de politie verijdeld. Den volgenden dag kwamen hierop de leden der Ghineesche kolonie bijeen en trachtten op hun beurt, echter zonder succes, een tegenbetooging te houden. Op 19 Augustus trokken verschillende groepen Annamieten door de stad en hitsten do bevolking tegen de Chineezen op met het gevolg, dat aanvallen werden gedaan op Chineesche winkels en op het huis van het hoofd der Cantonneescho congegralie. De Chineezen werden daarop zoo woedend dat zij een tegenaanval ondernamen en een hevig gevecht ontstond, waarbij een persoon werd gedood en zeven gewond, van wie een ernstig. Ondanks do arrestatie van zestig rad draaiers onder do Annamieten bleven do onlusten den volgenden morgen voortdu ren, waarna de politie zoo krachtig op trad, dat zij don toestand meester werd. China. Engelschen (nnden bij Nanking. De Engelsche kruiser „Hawkins" heeft 150 matrozen aan land gebracht ter be scherming van de eigendommen van de International Import Export Gomp. in de nabijheid van Nanking, waar buiten- alndcrs geconcentreerd zijn, in verband met het bombardement van Nanking door de noordelijken en de gevaren die uit den onzekoren toestand voortspruiten. Amerika DE EXECUTIE VAN SACCO EN VANZETTI. Manifestaties in verschillende landen. De rolletjes te Genéve. Met betrekking tot de onlusten te Ge néve, die bijna het karakter van een op roer droegen, wordt nader gemeld, dat de politie tegenover de menigte het onder spit dolf. Eenige betoogers slaagden er zelfs in het Volkenbondspaleis binnen te dringen. Zij trachtten dit vervolgens in brand te steken, hetgeen hun echter door een der bewakers word belet. Do burgers, die wenschen, dat de orde wordt gehandhaafd, zijn opgeroepen om ©en burgerwacht te vormen. Het onderzoek schijnt te hebben uitge wezen, dat de onlusten door plaatselijke en vreemde extremistische elementen zijn georganiseerd. Gistermiddag hebben wederom demon straties plaats gehad voor het Amerikaan sche consulaalsgebouw te Genéve die ech ter aanvankelijk door de politie zonder inspanning uiteengedreven konden wor den. Toen echter door het voortdurend grooter worden der samenscholen de toe stand tegen vijf uur een dreigend aanzien kreeg, word de brandweer gealarmeerd, die de betoogers met haar spuiten op eer biedigen afstand hield. Het gemeentebestuur van Genéve heeft besloten, het derde regiment infanterie te consigneeren met het oog op do be scherming van het Amerikaansche consu laatsgebouw. De bij de onlusten van gisteren aange richte schado wordt op 200.000 -Zwitser- sche francs geraamd. Ook te Zürich hebben gisteravond de monstraties plaats gevonden, waarhij do politie van do blanke wapens gebruik moest maken. Talrijke personen zijn ge arresteerd. Algomoone staking in Paraguay. Uit Asuncion wordt geseind: De alge- meene staking als protest tegen de execu tie van Sacco en Vanzetti is gisteren om twaalf uur begonnen. De arbeiders in do meeste bedrijven hebben zich bij de bewe ging aangesloten en de bladen verschijnen niet. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Zwitserland overweegt om den dood straf af te schaffen. De Egyptische staatsman Zagloel Pasja overleden. Manifestaties en botsingen in verschil lende landen naar aanleiding van de exe cutie van Sacco en Vanzetti. Een artikel van de Osservatore Romano. Een vliegtocht NederlandWest Indië? (Luchtvaart, 2de blad). Lourdes-genezingen. (Kerknieuws, 2de blad). BINNENLAND. Binnenkort is eon algemeene maatregel van bestuur te wachten, volgens welke pluimvee onder de bepalingen der Vleesch- kuringswet zal vallen. (1ste blad). Er zal een onderzoek worden ingesteld naar den toestand van de landarbeiders en naar de middelen, daarin verbetering te brengen, (late blad). Een beschouwing over de Missie-actie in Nederland. (Kerknieuws, 2d© blad). Bomaanslag te Cleveland. Bij de deur van dé pastorie van de ka tholieke kerk St.-Joseph te Cleveland is oon bom ontploft, de ruiten van de pasto rie alsmede van een naburig gebouw zijn gebroken. Do politie schrijft de explosie toe aan medestanders van Sacco en Van zetti; niemand is gewond. Relletjes in Frankrijk. Ernstige wanordelijkheden hebben gis teravond plaats gehad op den boulevard Poissonnière en den boulevard St. Mar tin. Een groote menigte betoogers, waar onder zich ook vele nieuwsgierigen bevon den. had zich tegen acht uur bij de Porto St. Martin verzameld en word door ster ke politie-afdcolingen tot doorloopen aan gemaand, Elke poging om een optocht te houden werd voorkomen. Toen de menige steeds meer aangroeide en de hevelen van de politie niet meer wer den gehoorzaamd, besloot zij tot krachti ger maatregelen over te gaan cn tegen halftien werd het publiek uiteengejaagd en vielen klappen. Terwjji vele nieuwsgieri gen zich in do #afé's hadden verzameld, of daar hun toevlucht zochten, maakten do betoogers zich meester van de café- stoelen, waarmede de politie werd gebom bardeerd. Op den boulevard Poisson nière stond oen bereden afdoeling van de Garde Républicaino gereed, om in geval van nood handelend op te treden. Maandagavond heeft te Montpollier een ontp'offing plaats gehad in het commis sariaat van politie, waardoor ook aan do aangrenzende gebouwen groote schade werd toegebracht; een politie-agent is licht gewond. Gistermorgen had wederom oen oxplosie plaats voor hot standbeeld van Jeanne d'Arc, waardoor een gedcelto van het hek om het standbeeld werd ver nield. De „Echo do Paris" meldt uit Saint Na- zaire: Twintig communisten vielen een politiepost aan. Zij plunderden en ver nielden het gebouw, aldus manifestee- rend ten gunste van Sacco en Vanzelt. Zij werden, toen do politie versterkt was, ver jaagd. De politie en do vluchtende commu nisten wisselden revolverschoten. Van de agenten werd niemand gewond Eén der communisten moet aan het hoofd getrof fen zijn. Vier manifestanten werden gear resteerd. Botsingen te Berlijn. Gisternacht hebben in de nabijheid van het Amerikaansche gezantschapsgebouw te Berlijn vrij ernstige botsingen plaats ge had tusschen communistische betoogers en de politie. Achttien personen werden gearresteerd. Het Amerikaansche gozantschapsg©-; bouw aan den Wilhelmplatz is door een sterke politiemacht afgezet, daar opnieuw groote demonstraties der communisten en van den „Rooden frontsrijdersbond" worden verwacht. Onsmakelijke propaganda. Het Comité Sacco-Vanzetti deelt mede, dat met het stoffelijk overschot der te- rechtgostelden in speciaal vervaardigde lijkkisten een rondreis naar de steden in de oostelijke staten zal wordon gemaakt en misschien verdor westelijk tot Chicago. Eerst zullen de lijken op oen praalbed in den zetel van het Comité worden ten toongesteld. Het oordeel van de Oss. Romano. De „Osservatore Romano", liet offi- cicele orgaan van het Vaticaan, publiceer? naar aanleiding van de terechtstelling van Sacco en Vanzetti een weloverwogen ar tikel, waarin do schrijver tot do conclu- sio komt, dat aan Sacco cn Vanzetti gra*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1