ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1927
No. 5648
18e Jaargang
fceidóobz (Sou/imit
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
Franco per post f2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenflën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dil nummer beslaat uit vijl bladen, waaronder
bel Geïllustreerd Zondagsblad.
V Kapitalisme en Solldarisme.
De heer dr. v. d. Tempel het onlangs
gepromoveerde sociaal-democratisch Ka
merlid bestrijdt in een „Volk"-artikel
een rede door prof. dr. Raaymakers S.J. te
Rolduc gehouden.
Professor Raaijmakers predikt de
christelijke naastenliefde. Met warm
te en overtuiging.
Dat is een schoon werk.
Maar hij plaatst zich, wat zijn maat
schappij-leer betreft, op den grondslag
van de kapitalistische ordening. En het
kapitalisme heeft nu eenmaal zijn
eigen onvermijdelijke consequenties.
Wie het kapitalisme aanvaardt, aan
vaardt ook de daarmede verbonden
schrille klassetegenstellingen.
Het kapitalisme is de belichaming
van het privaat economisch beginsel
als grondslag der volkshuishouding
dat professor Raaijmakers met een
beroep op de christelijke naasten
liefde wil uitbannen.
Welk een ijdel streven! Waarvan
uiteraard ide voosheid beter wordt
doorzien, naarmate het wezen van
het kapitalistisch voortbrengingspro-
ces beter wordt gekend.
Professor Raaijmakers toornt tegen
het „liberalisme". Maar in de kern der
zjiak: de aanvaarding van privaat-be
zit der productiemiddelen en privaat-
bedrijf als grondslag ider samenleving,
staat hij er, helaas, nog o! zoo dicht bij.
Geen oeconomisok stelsel is mogelijk in
de w e r k e 1 ij k h e id, dat niet door men-
schen verkeerd zou worden toegepast; dat
niet aanleiding zou zijn voor velen, om het
te misbruiken voor onredelijk, ongeoor
loofd winstbejag.
Zoo ook het oeconomisch stelsel, dat wij
noemen: soliidarisme, in tegenstelling
met het individualistisch libera
lisme en het in de gemeenschap zich
verliezende socialisme.
Met deze waarheid schijnt de beer v. d
Tempel geen rekening te willen houden,
als hij het solldarisme beziet en beoordeelt.
Maar erger is nog, dat hij een maat
schappijleer als de onze, idie erkent de ge-
wenschtkeid en noodzakelijkheid van den
privaat eigendom, van het privaat-bezit,
vereenzelvigt met het kapitalisme, met de
kapitalistische ordening zulks is duide
lijk, al drukt o.i. de heer v. d. Tempel zich
niet erg klaar uit. Dat is een grove mis
kenning der werkelijkheid!
Het solidarisme toch legt den eigendom
zware verplichtingen op.
Dit kan eigenlijk niet genoeg worden
herhaald!
In zijn Leerboek der Sociologie zegt
prof. Aengenent zoo duidelijk:
„De katholieke opvatting van het eigen
domsrecht is een geheel andere dan de oud-
iheidensche, wolke het beschouwde als een
absoluut, onbeperkt en onbegrensd recht.
Wel het duidelijkst wordt de katholieke
meening weergegeven door S. Thomas. Na
dat hij heeft aangetoond, dat het volgens
'het natuurrecht niet alleen geoorloofd,
maar ook noodzakelijk is, dat de mensch
privaat-eigendom b e z i 11 e, laat hij er on
middellijk op volgen: „Maar een tweede
punt, dat den mensch ten opzichte der uit
wendige goederen toekomt, is het ge
bruik ervan; en wat dit betreft, moet de
mensch zo niet als eigendom heschouRven,
maar als gemeen, zoodat hij ze gemakke
lijk meedeele aan anderen, die gebrek heb
ben." Dit is dus de heerlijke katholieke op
vatting, dat de mensch de goederen wel
zelf mag bezitten en besturen, maar dat
ijrij ze niet alleen voor zich zei ven mag
gebruiken. De eigendom heeft dus zware
verplichtingen tegenover anderen. En te
recht wordt dan ook gezegd, dat de katho
lieke theorie over den eigendom het mia-
'den houdt tusschen de absolute opvatting
.yan het Romeinsche_ reelat en de ontken
ning ervan door het socialisme."
De eigendom heeft zware verplichtingen
èn jegens 'ieder individu èn Jegens de ge
meenschap.
Dit essontieelo ep qardinale
élement in de leer van het solidarisme ver
onachtzaamt dr. v. d. Tempel in zijn ne-
èchouwing.
Dat er Cristenen zijn, die dit 'óók, in de
r a c t ij k, veronachtzamenrecht
vaardigt de opvatting van den heer v. d.
Tempels geenszins.
BUITENLAND
Van het Vaticaan.
Het gouden feest van Z. H. den Paus
in 1929.
Onder voorzitterschap van kardinaal
Locatelli, aartsbisschop van Milaan en
mgr. Dominioni heeft zicb een comité ge
vormd uit dames uit den adel en leden
van Romeinsche patriciërsfamilies, voor
de viering van het gouden priesterfeest
van Z. H. den Paus in 1929.
Het comité besloot een monumentaal al
taar op te richten in de San Garlo-kerk te
Rome, waar in 1879 de priester Achille
Ratti zijn eerste H. Mis las. De San Garlo-
kerk heeft voor den H. Vader een bij
zondere beteekenis: het is de kerk van de
Lombarden te Rome.
Italië.
Uit de partij gestooten.
Settimelli, de hoofdredacteur van de
Impero, is uit de fascistische partij ge
stooten en zijn blad mag niet langer het
fascistische embleem voeren. Het merk
waardige hiervan is, dat de Impero tot
den radicalisten vleugel van het fascisme
behoorde, die zich vooral in de eerste
dagen van het fascisme door zijn daden
van geweld onderscheidde. De Impero
lag allang overhoop met de Tevere, het
blad van de jonge fascistische intellectu-
eelen. Deze twist is thans met een over
winning van laatstgenoemd blad geëin
digd. Wel krijgt ook de hoofdredacteur
van do Tevere een ernstigen uitbrander
wegens verbreking van de fascistische
tucht, maar hij en zijn blad blijven fas
cist.
De Romeinsche correspondent van de
„Times" ziet in den afloop van dezen
twist een bewijs, dat het fascisme zich
steeds verder van zijn vroegeren vorm
van geweld afkeert ten gunste van het
intellectueele constructieve werk.
De Balkan
Voor de Balkan-tronen.
Koning Boris doet een beroep
op prins Carol.
Uit Belgrado wordt gemeld: Volgens in
formaties uit goed ingelichte kringen
heeft koning Alexander van Joego-Slavië
tijdens zijn verblijf te Munchen niet slechts
met koning Boris van Bulgarije bespre
kingen gehad, maar ook met zijn zwager,
ex-kroonprins Carol van Roemenië (ko
ningin Maria van Joego-Slavië is een zus
ter van prins Carol), die eveneens incog
nito te Munchen heeft vertoefd. Doel der
bespreking moet zijn geweest, Carol te.
bewegen, zijn zoon, den minderjarigen
koning Michael van Roemenië, en den re-
gentsckapsraad geen moeilijkheden te be
reiden, opdat de manorchieën en dynas
tieën. op den Balkan bevestigd kunnen
worden. Tusschen de Balkandynastieën
zou door het huwelijk van koning Boris
van Bulgarije met prinses Deana van Roe
menië een hechte vriendschapsband ge
schapen worden, die een garantie zou
zijn voor de handhaving van den vrede
op den Balkan.
Tevens zouden pogingen worden gedaan
de monarchie in Griekenland te herstel
len, opdat ook dit land tot de geprojec
teerde Heilige Alliantie der Balkandynas
tieën kan toetreden.
Griekenland
Complot te Athene ontdekt.
Men wilde Pangalos weer aan
het bewind brengen.
Te Athene heeft de politie een complot
ontdekt, om den voormaligen dictator
Pangalos weder aan het bewind te bren
gen. Talrijke reserve-officieren zijn gear
resteerd.
Rusland
De oppositie.
Trotski acht zich bedrogen.
De strijd in de communistische partij
in Sovjet-Rusland blijft bitterder dan ooit
voortduren. De oppositie acht zich bedro
gen door de Stalinisten, die de voorwaar
den schonden, waarop de oppositie de be
kende verklaring op de jongste plenaire
bestuurzitting aflogde. De zaak is, dat de
Trotski- en Zinowjef-groep haar verkla
ring lieten vergezeld gaan van een lijst
met „onze wenschen". Volledige publica
tie dezer lijst in de geheele Sovjet-pers
werd hun toegezegd.
Achteraf blijkt echter, dat slechts een
verkorte verklaring werd gepubliceerd.
„Onze wenschen" bevat in de eerste plaats
den eisch, dat een einde zal worden ge
maakt aan de uitzetting en onderdruk
king van communisten, die opposilioneele
denkbeelden koesteren. In do tweede plaats
zou men de reeds uit - de partij gezette
communisten weer moeten toelaten; in de
derde plaats zou het bevel tot verbanning
van communisten, die met de oppositie
sympathiseerden, moeten worden herroe
pen. Ton vierde wenscht men twee maan
den vóór het bijeenkomen van de partijen
op het jaarlijksch congres toestemming
te verkrijgen tot het voeren van algemee-
ne besprekingen tusschen de communisti
sche organisaties over verschillende kwes
ties van den dag.
Aanvankelijk hadden de Stalinisten er in
toegestemd, de volledige wenschenlijst te
publiceeren, maar zij zijn hiervan terug
gekomen en borgen het document, dat nim
mer in druk verscheen, op.
Do oppositie heeft hiertegen ten krach
tigste geprotesteerd, doch de Stalinisten
handhaven hun besluit. De stemming is
dan ook slechter dan ooit te voren.
Marokko
Russisch complot in Marokko.
Onthullingen van de Matin
De „Matin" publiceert een serie brie
ven, die gewisseld zijn tusschen Volkof,
de militaire attaché der Sovjets in Parijs,
Krestinski, de Sovjetgezant in Berlijn en
Gallaher in Londen, waaruit de samen
werking blijkt tusschen de regeering in
Moskou en de leiders der derde interna
tionale, met het doel het Fransche kolo
niale rijk te desorganiseeren en de Marok-
kaansche stammen tot opstand aan te zei
ten.
Den 4en Januari 1927 liet de Komin
tern in Parijs aan Gallaher hevel toeko
men aan de Riffijnen, tegen eind Januari
wapens en munitie te laten toekomen,,
waaronder 2500 karabijnen en 1500 ge
weren. Gallaher antwoordde den 8sten
Januari, dat het noodige gedaan was hij
een firma in Dundee, voor de levering
van materiaal en bij een Duitsche firnia
in Engeland voor de verzending per
stoomschip.
Drie dagen later besloot de Komintern
in Moskou het hulpcomité hij de Riffijnou
te handhaven en te versterken, opdat de
vijandelijkheden in de lente konden be
ginnen.
Den lOen Januari schreef Krestinsky
aan Volkof, dat het noodige gedaan was
om speciale Duitsche officieren te vinden,
die het hulpcomité in Marokko zouden
moeten versterken, Hij v egde er bij, dat
majoor Jaseens bij den Duitschon gene-
ralen staf belangrijke mededeelingen had
ontvangen over Marokko.
Den 21en Januari en daarna den 29cn
schreef Gallaher aan Volkof, dat hij in
Januari van de Arcos 10.000 peseta's had
ontvangen en dat de munitie met mitrail
leurs en revolvers waren ingescheept.
Den 31en Januari richtte Kamenef uit
Moskou een uitvoerig schrijven aan de
Spaansche groep der Komintern in Parijs
waarin hij een operatieplan uiteenzette
voor Marokko, waarin voorzien werd in
do omverwerping van het huidig regime
in Spanje.
Den 18en Maart richtte Volkof een brief
aan Arkassof, den militaire gedelegeerde
der sovjets in Marokko, waarin hij een
specialen order van het revolutionair co
mité overbracht om de activiteit der op
gestane stammen te versterken opdat men
een tastbaar resullaat zou verkrijgen, dal
de uitvoering van het plan zou kunnen
bevorderen.
China.
DE CHAOS IN CHINA.
Nanking door de Noordelijken ingenomen.
Naar uit Sjanghai wordt gemeld, zijn
de Noordelijke troepen Nanking binnen
gedrongen. Tengevolge van het bombarde
ment zijn in de stad groole branden ont
staan. Te Sjanghai bestaat grootc bezorgd
heid, wijl men in verband met de ovei-
haaste terugtocht der Zuidelijken vreest
voor onlusten en plunderingen.
Amerika
SACCO EN VANZETTI.
Het beroep verworpen.
Is Vanzetti krankzinnig?
Het hooggerechtshof van Massachusetts
heeft het beroep van Sacco en Vanzetti
verworpen.
In verband met de afwijzing van het
hooger beroep door het Hooggerechtshof
van Massachusetts, welk hooger beroep
aangevraagd was door de verdediging van
Sacco en Vanzetti, is dezen vandaag me
degedeeld, dat het verzoek om nieuwe be
handeling hunner zaak, onmiddellijk zal
worden gezonden naar het opperste ge
rechtshof van de Vereenigde Staten, te
"Washington. Een dergelijke aanvraag zon
1 in elk geval de executie, die op Maandag
a s. is bepaald, uitstellen.
Een der verdedigers, Hill, verklaarde te
zullen vragen om opschorting van het
vonnis, terwijl het bewijsmateriaal wordt
voorbereid in overeenstemming met do
eischen van het federale hooggerechtshof.
Sacco en Vanzetti zijn thans opnieuw
naar het doodenhuis gebracht. Arm in
arm schreden zij door de doodenkamcr,
waar de elcctrische stoel stond, bedekt
met een kleed.
Een der verdedigers, Musmanna, be
zocht Sacco en VhnzeltL voor dezen naar
liet doodenhuis werden overgebracht. Sac
co was kalm en zeide rustig: „Ik ver
wachtte liet Vanzetti keek wild rond en
herhaalde voortdurend: „Ik wist het wel,
ik wist het wel". Daarna stamelde hij
eenige onsamenhangende zinnen. Mus-
manno verklaarde na zijn bezoek aan
Vanzetti aan den directeur der gevange
nis, dat Vanzetti krankzinnig was gewor
den.
Anderen echter verklaren, dat Sacco,
Vanzetti en Madros, die tegelijk naar het
doodenhuis werden gebracht, geen toeke-
nen van moreelo of physieke inzinking
toonden.
De politie te Pittsburg heeft speciale
voorzorgsmaatregelen genomen, in ver
hand met mogelijke aanslagen op open
bare gehouwen. Hetzelfde is gebeurd te
New York, waar o.a. bij de ondergTond-
sche stations wachten zijn geplaatst,, ten
einde bomaanslagen te verhinderen.
Vanzetti's zuster is te New York aan
gekomen en door een groote menigte ver
welkomd.
Nu nog een beroep op het
Federal Court.
De beslissing van het hooggerechtshof
van Massachusetts heeft de laatste moge
lijkheid der veroordeelden om zich tot een
staatsgerechtshof te kunnen wenden, ver
nietigd en thans blijft nog slechts een
beroep op het Hooggerechtshof te Wash
ington over. De verdediging moet daar
voor echter bewijzen, dat de zaak een le
deraio aangelegenheid is, daar het Hof
anders geen bevoegdheid bezit. Bovendien
zullen alle pogingen nutteloos zijn, als de
verdediging er niet eerst in slaagt uitstel
der executie te verkrijgen, daar do tijd
dringt.
Het eerste verzoek der verdediging was
gericht tegen de weigering van rechter
Thayer, om het vonnis te herroepen. Het
Hof was in dit verband van meening, dat
noch Thayer, noch zijn mederechters de
bevoegdheid tot herroeping van het von
nis bezitten.
Het tweede verzoek der verdediging
werd van do hand gewezen, op de over
weging, dat het aan het beleid en het oor
deel van rechter Sanderson moet worden
overgelaten, om al dan niet een „writ of
error'' te wijzigen.
Onbeschaamde inmenging
van buiten.
Een Amerikaansche dame heeft oen be
roep gedaan op Borah, den president van
de buitenlandsche commissie uit den se
naat om ten gunste van Sacco en Van
zetti tusschenheide te komen terwille van
de goede internationale betrekkingen
Borah antwoordde, dat do zaak alleen
berust op de vraag van onschuld of on
rechtvaardige rechtspraak. Do inmenging
van buiten noemde hij een onbeschaamde
uitdaging van de Amerikaansche gevoe
lens van wat met de waardigheid over
eenkomt en zij moest daarnaar behandeld
worden.
BINNENLAND
Reserve-autobussen bij autobusonder
nemingen.
Voorschrift van Gcd. Staten
van Z u i d-H o 11 a n d.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland
hebben aan B. en W. der gemeenten in de
provincie -Zuid-Holland een circulaire ge
richt van den volgenden inhoud:
Volgens de in de Staatscourant van 9
Mei 1927 voorkomende beschikking van
den Minister van Financiën, genomen op
grond van art. 4, lid 4, der Wegenbelas
tingwet., wordt de daarin bedoelde ver
gunning o.m. verleend aan ondernemers
van autobusdiensten, die in het bezit zijn
van eene vergunning van Gedeputeerde
Stalen voor hunne reservebusson ten
hoogste voor het aantal, dat in de voor
waarden der vergunning is voorgeschre
ven.
In onze vergunningen voor autobus-
diensten wordt ten aanzien van het aan
tal reserve-autobussen als algemeene
voorwaarde gesteld, dat dit ter beoordee
ling van ons college voldoende moet zijn
om het vervoer geregeld te doen plaats
hebben.
De Nederlandsche Bond van Autobus
ondernemers heeft er bij ons op aange
drongen om in verband met bovenvermel
de ministericele beschikking ten aanzien
van elke vergunning het aantal reserve-
autobussen bepaaldelijk te noemen.
Aan dat verzoek voldoende, hebben wij
na overleg met de deskundigen voor de
keuring van autobussen gemeend te
moeten bepalen, dat het getal reservebus
sen moet bedragen 25 pet. van het aantal
wagens, waarmede volgens do verleende
verguniiing gereden wordt, daarbij gedeel
ten voor gchoclen rekenende.
Do ondernemingen, aan welke wij ver
gunning verleenden, hebben wij hiermede
in kennis gesteld, terwijl in de -nog te ver-
leenen vergunningen het minimum-aantal
reservebussen in onze beschikkingen be
paaldelijk zal worden vermeld.
„Wkbl. v. Gem. bel."
Sacco en Vanzetti.
Anarchisten en communisten
in actie.
Hot Landelijk comité van actie voor
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Russisch complot In Marokko.
Nanking door de Noordelijken Ingeno
men.
Het beroep van Sacco en Vanzetti it
door het hooggerechtshof te Boston ver-
worpep. Nu staat alleen nog maar een be
roep op het Federal Court van Washing
ton open.
De twee vermiste vliegtuigen, die van
San Francisco naar Honolocloe zouden
vliegen, zijn nog niet gevonden. (Lucht
vaart, 4de blad).
BINNENLAND.
Bij den onbewaakten overweg bij de
Kalfjeslaan (Amstelveen) is een vracht
auto met melkvaten in botsing gekomen
met den trein uit Aalsmeer. Twee ernstig
gewonden. (Gemengde Brichten, 4e blad).
Legaat van 50.000 gld. voor de Missie.
(Kerknieuws, 2de blad).
De bakkersnachtarbeld en 31 Augustus.
(lste blad).
ARTIKELEN EN BESCHOUWINGEN.
Onze apologetische medewerker schrijft
over het eerste optreden van Jezus. (3de
blad).
S. vervolgt zijn artikelen over Schaep-
man. (3de blad).
Ajo geeft eenige jeugdherinneringen be
treffende hef onderwijs. (3do blad).
Een liturgische beschouwing over het
H. Misoffer. (4de blad).
vrijlating van Sacco en Vanzetti besloot
den vakcentrales in Nederland te verzoe
ken ïgen do voortdurende gevangenhou
ding van Sacco en Vanzetti to proteslco-
ron en oen staking te-proclainceren. Do
besturen van het N. V. V., N. A. S., Ned.
Synd. Vakverbond, Alg. Ned. Vakverbond,
werden heden telegrafisch uitgenoodigd
tot een bespreking op heden voor het af
kondigen van eon algemeene demonstra
tieve proteststaking op Maandag 22
Augustus.
Ten bureelo van het Internationaal
Verbond van Vakvoreenigingen (I.V.V.) is
oen 'telegrafisch verzoek ontvangen van
het Amerikaansche Sacco en Vanzctli-cj-
rnilé oen wercldstaking te proclamecron
met het doel de onvoorwaardelijke invrij
heidstelling der beide anarchisten te be
werkstelligen.
Communisme in Indië.
Maatregelen van overheids
wege.
Volgens de bestaande voorschriftet
moet ieder, die in aanmerking wcnscht to
komen voor opleiding of uitzonding voor
den Indischcn dienst, voor zijn aanne
ming overleggen een door den burgemees
ter zijner woonplaats af te geven bewijs
van goed maatschappelijk gedrag.
Do minister van Koloniën heeft, naar
wij vernemen, thans in verband met het
bovenstaande een schrijven aan alle bur
gemeesters gericht met verzoek het ou-
derzoek, hetwelk moet worden ingesteld
om het bewijs van goed gedrag te kun
nen afgeven, in dien zin uit te breiden,
dolt tevens nauwkeurig wordt nagegaan
of de betrokken persoon daadwerkelijk
deelgenomen heeft aan revolutionnairo
propaganda van communistischen, anti-
militaristisohen of anderen aard.
Dit verzoek wordt in de betreffende cir
culaire als volgt gemotiveerd: „In ver
band met. do omstandigheid, dat de Indi
sche rogeering zich op het standpunt heeft
gesteld, dat in den Staatsdienst geen
plaats is voor personen, dio daadwerkelijk
deelnemen aan propaganda, welke ont
wrichting van het Overheidsgezag ten
doel heeft of daartoe leidt, onverschillig
op wolke wijze dit geschiedt, hetzij in het
openbaar, hetzij in het verborgen, zullen
voor den Indischen dienst niet worden uit
gezonden, noch in opleiding worden geno
men, personen, van wie mocht zijn ge
bleken, dat zij, al of niet in het open
baar, ontoelaatbare propaganda voeren
als hierboven is omschreven."
31 Augustus en de broodbakkerij.
De Min. van Arbeid heeft vergund:
le. dat in verband met de viering van
den verjaardag van de Koningin in brood
bakkerijen in allo gemeenten door hoof^
den of bestuurders en bakkersgezellen, In
don nacht van 30 op 31 Aug., bakkersar-
beid wordt verricht tuschen 4 uurs en 6
uur des voormiddaga of, wanneer ïngovol-
ge het bepaalde bij de artikelen 35, 2de
lid, onder f, of 30, 3de lid, onder e, der
Arbeidswet 1919, om nur des voormid
dags met den bakkersarbeid mag worden
aangevangen, tusschen 3 en uur des
voormiddags;
