ibe jaargang ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1927 No. b6o7 e £cicbelie (Bou/tont po ABONNEMENTSPRIJSbodraagtbl) vooruitbetaling fooi Leiden 19 cent pei week 12.50 pei kwartaaL Jij onze Agenten 20 cent per week 12.60 pei kwartaal Franco pei post 1 2.Ö5 pei kwartaal. 0et Geïllustreerd Zondagsblad ia vooi de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertenlISn 30 oenl per regel Voor Ingezonden Mededoelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend - Kleine advertentlën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. lil nummer bestaat uit vijf bladen, waaronder el Geïllustreerd Zondagsblad. De liturgie in de Protestantsche kerken. De Protestantsche St. Bavo-kerk te laarlem trekt groote scharen belangstellen- len door de liturgische godsdienst- jefeningen, welke er worden gehouden. De liturgie is de vorm, niet de inhoud ran de godsdienstoefeningen in onze Ka tholieke Kerken. De Protestantsche Kerken hebben met jen inhoud ook de vormen van den Ka tholieken Godsdienst afgeworpen, toen zij Ie Kerk verlieten. Velen zijn nu aan 't zoeken om de vor- uen weer terug te vindenAnderen lonien daartegen op, .uit vrees, dat net de vormen ook de inhoud van den Katholieken Godsdienst zal torugkeeren. In het Protestantsch tijdschrift „Pniël" chreef dr< J. H. Gunning JHzn in 1921 jver ervaringen, door hem opgedaan in Lausanne: „En zoo is zekere dominee Jules Ami- guet verbonden met de parochiekerk van St. Jean-Gour, lid van de Nationale Kerk, maar tooh hoe weet ik niet precies met grooter vrijheid werkende dan zijn tollega's van de Staatskerk. Hij is een ori gineel, en wordt daarom natuurlijk door reien veroordeeld. Hij houdt van liturgie; laat zijn gemeenienaren deel nemen aan le Godsvereering, wat velen, die alleen een preek begeeren, vanzelf óók weer afkeu ren; heeft bloemen op de altaarstafel, zelfs reel bloemen, en een bijbel, waarover een [eborduurd kleed met een kruis hangt, hij leeft een „mystiek uur" ingesteld, waarin Hooi orgelspel en bijbellezing en gebed, zelfs ren stil gebed, elkaar afwisselen alte naal dingen, die hem ook daar te lande roor „romaniseerend" doen verslijten en lij drijft zijn stoutigheden zelfs zóó ver, lat hij een bus in zijn kerk heeft, waarin ijn gemeentenaren hem vragen mogen stel en, en een boekje op een tafeltje heeft ieergdlegd, waarin bezoekers der kerk lie dagelijks openstaat hun gedachten mogen neerschrijven. Ik heb in dat hoek gebladerd en behalve vele stichtelijke, vriendelijke, bemoedigende woorden, ook mtboezemingen als deze woorden: „nog lén stap, Dominee, en je bent Roomsch". „Wilt ge nog langer ons volk naar den Paus brengen?" „Gij ziet het, mijn lezer, Nederland heeft |niet bet monopolie van kerkelijke domheid i bekrompenheid. „Deze geloovige man, die Jezus Christus Ito dien gekruist predikt, viert eiken Zon- lag het Heilig Avondmaal met elk, die Ibehoefte heeft des Heeren dood te verkon den en bepleit op zijne wijze de vervul- g der schreiende behoefte, door dui- enden gedeeld, dat wij toch ook als Pro- es tanten verlangen naar adoratie, naar janbidding". Treffende, eerlijke, oprechte erken- ling van de groote waarde van den Katho- ieken eerecfienst boven die der Protestant- clie Kerken In het protestantsche tijdsohrift „Stem- ïen des Tijds" (Aug. 1925) schreef H. A. Snethlage een artikel over „De reli- ieuse heteekenis van liturgie", waarineen rachtig pleidooi werd gevoerd voor een reder-invoering van liturgie in de Protes- intsche Kerken. Naar aanleiding hiervan merkte Prof. 'erhaar in „Het Schild" (Nov. 1925): .m. op: Wo noemen dit artikel een „opzienba- end artikel", omdat, wat nu en dan nog schuchter in protestantsche kringen rerd uitgesproken, hier openlijk in zulk en deftig en wetenschappelijk tijdschrift rordt gepropageerd: het herstel der litur- In de protestantsche kerken. Zeker, schijnbaar raakt men hier den weg an het liturgische, innig-religieuse leven Ier Katholieke Kerk. In werkelijkheid chter zal er steeds een diepgaand verschil usschen roomsche en protestantsche 11- nrgie blijven bestaan, immer zal de litur- I® der protestantsche kerken (veronder leid, dat ze die kerken binnentreedt) mach tloos blijken om dat diep-religieuse leven voorschijn te roepen, waartoe de liturgie i onze kerken in staat is. Immers vooreerst: de katholieke kerken in wezenlijke en waarachtige Gods-tem- els, waar Christus woont in het stille ibernakel, en waar iederen dag het god- elijko Misoffer voltrokken wordt onder iepzinnig gebed en mysterievolle plechtig- eden. Da&r is dus de Gods-aanbidding olkomen, reëel. En bovendien: de Katholieken hebben jn priesters, die de priesterlijke taak van bristus voortzetten, bij wie de schreiende lenschheid troost en rust kan zoeken- 't Is, of de schrijver het zelf heeft aan- ïvoeld, dat zijn vragen naar liturgie in 6 protestantsche kerken een utopie zal 'oeten blijven, wanneer hij zijn artikel 0|| jj^oit met deze schrijnende klacht: „Wij jjotestanten schijnen alleen te kunnen en Cfl' 1 oiogen hebben, wij armen, de vereering .do preek en den dominee!" KUNST- EN SCHOONHEIDSZIN IN DE LITURGIE. Het innerlijke wezen van de kerkelijke liturgie is om voor Gods aanschijn een verheven spel, een edel kunstwerk op te voeren tot meerdere eer van God en tot stichting der geloovigen. De verheven gedachten van ceredienst en godsvrucht zijn het, die in do handelin gen der liturgie hare uiting verkrijgen. De voornaamheid van haar oorsprong en van haar doel dwingt dus de liturgie tot het inacht nemen van een verheven stijl in geheel haar optreden en omgeving. Aan God kan immer het, beste en schoon ste met passendheid worden aangeboden. Edel moet derhalve het metaal zijn der heilige vaten, ten dienste der H. Mis en kostbaar de stoffen der priestergewaden. Al is zelfs een kerk zoo arm, dat zij slechts een zilveren kelk kan bekostigen, volgens uitdrukkelijk voorschrift móet het inwendige van den kelk in ieder geval van goud zijn. De pateen moet eveneens van goud zijn, of van zilver met aan de holle zijde verguld. De Corporale een linnen doek, waar op de kelk staat en na de Consecratie de H. Hostie zal neerliggen móet van fijn en zuiver linnen zijn. Het Tabernakel, waarin het Allerheilig ste rust en bewaard wordt, móet inwen dig óf met witte zijde hekleed ófwel ver guld zijn. En wanneer de kerkelijke paramenten voor hun verheven doel niet meer gebruikt ^kunnen worden, mogen zij niet voor een wereldsch doel worden gebezigd- Zoó moet dus kostbaarheid eigen zijn aan de voorwerpen, die voor d'en heiligen dienstfc worden gebruikt en menige vorm in dd" liturgische handelingen is dan ook als a$n het hof-ceremonieel ontleend. Voornaamheid en fijne en edele bescha ving zijn ten nauwste met elkaar verwant. De liturgie steunt ook op do beschaving. Beschaving of cultuur is het geheel van wat de mensch voortbrengt aan weten schap, techniek, maatschappelijke lorde- ning, kunst, godsvrucht, enz. Deze gaven ontvangt de mensch van God on hij be hoort ze te ontwikkelen ter eere Gods. Alle ontwikkeling en vooruitgang tot het edele en hooge natuurlijk niet die zoo genaamde vooruitgang, welke naar verval en afgrond voert streeft tot God en heeft ten doel den mensch meer en beter op God te doen gelijken en den mensch derhalve tot zijn eeuwige bestemming te voeren. Alle ontwikkeling, vooruitgang en be schaving behoort God te dienen. Derhalve kunnen wij tot den eerediens t aanwenden, alles waarover ontwikkeling, vooruitgang en beschaving ons de beschikking geeft. Alle kunst en schoonheid, o.a. do kunst nijverheid, die vaatwerk en gewaden ver vaardigt, de houwkunst, die kerken en al taren schept, de muziek, die met stem en speeltuig de ziel zelve en hare aandoenin gen uitzingt, zij allen vinden den grond van hun wezen in de eer van God. Hun hoogste bestemming en vaak hun hoogste uiting vinden zij dè.n, wanneer zij zich in dienst stellen in de liturgie ter eere Gods- De liefde tot de kunst en de schoon heid, welke men bij de Benedictijnen op merkt, is uit hun liturgisch leven geboren. De kunstzin en de schoonheidsliefde der liturgie is niet op het kleine, maar op het grootsche en verhevene gericht. Papieren bloemen, versiering met goudpapier en an dere zoetelijkhelen zijn, hoewel goed ge meend, uitingen van een minder De liturgie richt zich naar haar aard en wezen op het monumentale en edele in bouwkunst en vaatwerk, koraal en schil derkunst. Ook de kunst van het woord is in veler lei schoonheid in de Liturgie ontwikkeld. De wonderbare woordkunst der H. Mis klimt op van de korte versspreuk, over een fijn weefsel van geboden, verhalen uit Epistel en Evangelie, over de zangen van tractus en sequentia enz. tot den houw der geheele H. Mis als Offerdrama. Do stijl van elke H. Mis is rijke ver scheidenheid in strak volgehouden een heid. En het Kerkelijk Jaar met zijn in deeling en feesten is als een heerlijk mo- zaïk van geloofswaarheden en fijne kleuren van heiligheid. Zoo is de Liturgie tot kunst geworden Godsvereering. Vol van do diepste geestelijke heteekenis is en blijft het innerlijke wezen van de Liturgie om voor Gods aanschijn een ver heven spel, een edel kunstwerk op to voe ren, tot meerdere eer van God en tot stich ting der geloovigen- A. BOEKEL, Kapelaan. Wij herinneren er aan, dat de 13de Li turgische Dag in het Bisdom Haarlem, wordt gehouden te Alphen aan den Rijn, op 29 Augustus. Red. Intusschen is de beweging naar litur gie in de Protestantsche Kerken ongetwij feld een beweging, die het waar christelijk leven kan ten goede komen BUITENLAND De Ontwapeningskwestie HET ECHEC DER VLOOTCONFERENTIE Een optimistische verklaring van Kellogg. „Ik beschouw de mislukking niet als definitie f". In een officieele verklaring zegt de Ame- rikaansche minister van huitenlandsche zaken Kellogg, o.a.: Ik beschouw deze mislukking van het pogen om een overeenkomst te sluiten niet als definitief. Ik hen er van overtuigd, dat de te Ge- nève verrichte arbeid het mogelijk zal maken, oen basis te vinden, welke de uit- eenloopende meeningen met elkaar zal verzoenen en welke ons in staat zal stel len weldra een overeenkomst voor de be perking der hulpschepen te sluiten. Ik ben er zeker van, dat dit echec de hartelijke betrekkingen tusscjhen Enge land en de Vereenigde Staten niet zal wij zigen. Het was Amerika onmogelijk, ging al dus Kellogg verder, de Britsche voorstel len inzake de tonnenmaat van de kruisers te aanvaarden en dat werd de oorzaak van het Geneefsche echec. Dit is echter geen reden, om de pogin gen op te geven. Amerika blijft bereid met Engeland de gedachtenwiseling voort te zetten, vast besldten volledige overeen stemming fot stand te brengen. De meening van Londen. In regeeringskringen te Londen wordt reeds gesproken over een nieuwe confe rentie vóór die te Washington in 1931. Gezegd wordt, dat de vlootconferentie van Genève toch veel goeds heeft opgeleverd. Er is overeenstemming verkregen op vele punten: kruisers, torpedojagers en duik- booten, en er is goede reden om te ver wachten, dat ook overeenstemming zal worden bereikt omtrent linieschepen. De verkalringen van den Amerikaanschen staatssecretaris Kellogg zijn te Londen met ingenomenheid begroet. Intusschen wordt uit Amerika gemeld, dat daar reeds een nieuw kruiserpro gram is opgesteld, dat de Amerikaansche vloot dicht bij het effectief van do Brit sche zal brengen. Hiertegen komt echter een sterke partij, geleid door president Goolidgo, in verzet. Lord Balfour en Winston Churchill spreken heden beiden en verwacht wordt, dat zij oen belangrijke verklaring zullen afleggen. De pers betreurt het fiasco van de conferentie algemeen. Frankrijk Hoe Daudet in België kwam. Een verhaal van Pujo. Een redacteur van „Paris-Midi" heeft van Maurice Pujo, den hoofdredacteur van de „Action Francaise", de volgende bijzonderheden vernomen over de wijze waarop Léon Daudet de Belgische grens heeft gepasseerd. Daudet is in een auto gestapt, die hem naar een eerste halte 'mopst voeren, daar de reis in twee ritten zou geschieden. Hij had echter met den slechten toestand van de Fransche wegen niet voldoende reke ning gehouden en door vertraging, moest de route op het laatste oogenblik gewij zigd worden. De camelots du roy hebben zich toen stout aangesteld en ze zijn met hun leider langs den neus der douanen doorgereden. Het was nog niet volkomen donker, in alle geval hebben de tolbeambten zich volko men laten beetnemen. Daudet was lichte lijk gegrimeerd. Oe reis van Delest was zeer bewogen. De auto, die hem uit Parijs moest vervoeren, werd door de politie opgemerkt. Deze zond het signalement naar tal van politie posten. Onderweg wemelde het van gen darmen met karabijnen gewapend. In een dorp dat ik niet mag noemen werd halt gehouden. Delest en zijn vrienden stapten af in een herberg. Ze werden op de hielen gevolgd door agenten in bur ger. In een oogwenk zaten Delest en de anderen weer in hun wagen, door de auto der politie gevolgd. Deze reed echter met een gewone snelheid, zijnde een oude de mocratische machine. Aan de bocht van een weg verwisselde Delest vau auto en snelde naar de grens, terwijl de politiemannen bij de achtervol ging van den eersten wagen op een dwaal spoor werden gevoerd. Waar is thans Daudet? Laat mij dat niet zeggen, zei Pujo, want de Belgische persmannen zullen hem gaan bestormen. Men zal het weldra weten. Het is in alle geval in de buurt van Brussel. Hoe lang Daudet in België blijft? Onbekend. Do vrouw van Daudet reisde af naar Brussel Zo zullen er samen hun va cantia doorbrengen. Portugal. Toenementle onrust. Tal van arres'taties. Uit Madrid wordt gemeld, dat in Por tugal de symptomen voor een op handen zijnden opstand toenemen. Naar gemeld, zün dezer datrer door de politie 33 bom men in beslag genomen; de revolutionai ren, die de helsche machines ontvoerden, ontkwamen ovenwei na een vuurgevecht met de politie-beambten. Thans heeft een aantal officieren van leger en vloot in verschillende bladen een mededeeling aan de revolutionairen doen public eere n, waarin verklaard wordt, dat elke aanval op het huidig bewind streng zal worden gestraft. In militaire kringen is men vast besloten, ingeval van onlus ten krachtig op te treden. Ieder burger, die in het bozit van wapens wordt bevon den, zal op staanden voet worden dood geschoten. De gevangenissen zijn over vol. De president der republiek heeft de censuur ingesteld. De economische crisis verergert met den dag; het aantal werk- loozen stijgt voortdurend. In Portugeesche handelskringen is men zeer ontevreden over de huidige regee ring, daar men de ongunstige situatie toeschrijft aan de verkeerde economische politiek en voorts aan misstanden van algemeen en aard. Estland Bolsjewistisch agent te Reval gearresteerd Na een vuurgevecht met de politie. Woensdagavond laat zagen Estlandsche politiebeambten te Reval op straat een bolsjewistisch agent in gesprek met een koerier. De agent verzette zich togen zijn arrestatie en schoot op de beambten, van wie er een werd gewond. De politie be antwoordde het vuur, waarbij de koerier door twee kogels in het hoofd werd getrof fen en kort daarop overleed. De bolsjewistische agent,, die ten slotte gearresteerd kon worden, bleek een groot bedrag bij zich te hebben. Hij verklaarde naar Estland te zijn gezonden, om daar het geheime communistische comité to leiden. Talrijke personen zijn inmiddels De naam van den gedooden koerier is aan de politie bekend, doch wordt voor alsnog geheim gehouden. Palestina. Roovers veroordeeld. Twee doodvonnissen. Als een uitvloeisel van een met moord gepaard gaanden roof op den weg van Nabloes in Mei j.l., toen drie automobie len, in een waarvan de Anglicaansche bisschop van Jerusalem zat, werden aan gehouden in een dal en de chauffeur van een der auo's doodelijk werd gewond, heeft het Assisenhof heden twee der roo vers ter dood veroordeeld en een derde tot vijftien jaar dwangarbeid. Britsch-lndië. Bloedige onlusten. Talrijke dooden en gewonden. Volgens een officieele mededeeling heeft er te Bettiah (provincie Bihar en Orissa) een bloedige botsing plaats gehad, gevolg van het verzet togen een door de Hindoes georganiseerdo processie. Er vielen 93 slachtoffers, o.w. 13 doo den. Politie en militairen werden in allerijl derwaarts gezonden, om de orde te her stellen. De toestand is momenteel weer rustig. Amerika Sacco en Vanzetti. Protesten en dreigbrieven. Uit verschillende landen komen berich ten binnen van demonstraties van com munisten en van protesten in verband met de veroordeeling van Sacco en Vanzetti. Do betooging der communisten, welke gisteren te New York heeft plaats gehad, is zonder ordeverstoringen verloopen. Tweeduizend barbiers hebben besloten de Amerikaansche arbeidersfederatio te verzoeken een nationale staking uit te roepen. De politie deelt mede, dat eenigo perso nen dreigbrieven hebben ontvangen en dat zij voor de veiligheid van hen zal waken. Het congres van het I. V. V. te Parijs heeft besloten, dat een delegatie, welke een afgevaardigde van elk land zal om vatten, zich vandaag naar het Ameri kaansche gezantschap zal begeven om uit naam van do arbeidersklasse te pro testeeren tegen de bevestiging van het doodvonnis tegen Sacco en Vanzetti. Is ar nog oen uitweg Alle pogingen worden door den verdedi ger van Sacco en Vanzetti gedaan om hen te redden. De meeste rechterlijke autoriteiten zijn het er over eens, dat de eenige weg om hen te redden is een be roep op het Hoogste Gerechtshof van de Ver. Staten op grond dat beido veroor deelden geen onpartijdige behandeling van hun zaak hebben gehad, omdat zij radi cale sympathie% hadden. BBWNEWLA^D Koninklijke Besluiten. Posterijen en Telegrafie. Bü Kon. Besluit is benoemd tot direr- HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De meeningen der regeeringen van Amerika en Engeland over het mislukken der vlootconferentie. Toeneigende onrust in Portugal. De campagne voor Sacco en Vanzetti. ARTIKELEN EN BESCHOUWINGEN. Onze apologetische medewerker schrijft over het bezoek van de drie Wijzen In Bethlehem. (3do bla). Onze letterkundige medewerker be spreekt eenige bekende proza-werken uit de middeleeuwen. (3de blad). Ajc houdt een causerie over het stads- schoon van Leiden. (3de blad). Een artikel over de Liturgie. (1ste blad) teur van het post- en telegraafkantoor te Barneveld J. J. Lavell, thans in gelijke betrekking te Vorden. De reis van Koningin en Prinses naar Noorwegen. Het Noorsch Tel. Bur. seint d.d. 5 Aug. uit Oslo: De Koningin on Prinses Juliana kwa men om kwart over vier te Fefor aan, na een mooien rit. De Koningin en de Prin ses zagen er beiden welvarend uit. De hooge gasten gingon onmiddellijk naar hun appartementen. Het hotel is vol gasten. „Huize-Ruweriberg". Naar wij uit St. Michiols-Gestol verno men, zal de herdenking van het 76-jarig bcftaan van den Ruwenberg op Woensdag 10 Augustus luisterrijk plaats hebben. Honderden gaven zich reeds op om dit feest als oud-leerling mede te vioron. Het herdenkingsfeest zal worden bijge woond door Z. D. H. Mgr. A. F. Diepen, Bisschop van 's-Hertogenbosch, die oen oud-leerling van Ituwonborg is. Mgr. Dio- peu draagt dion dag to half elf ©en Ponti ficale Hoogmis op, met assistentie van Priesters-oud-loorlingcn. De Missa in Honorcm Sanctiseimn© Tri- nitalis van Hubert Ouypors zal worden ge- zengen door Tilburg8cho Zangers-oud-loor- lingen, onder directie van den heer Frans Heerkens, directeur van hot R. K. Pa rochiaal Zangkoor van St. Joseph, Heuvel. Het orgel zal worden bespeeld door don heer Jos. Vastors&vondts, organist dor pa rochie St. Joseph, Houvel, Tilburg. Te 1 uur volgt de aanbieding van het geschenk dor oud-leerlingen, met toespraak door den voorzitter van het Uitvoerend Comité, te 3 uur een gemeenschappelijke maaltijd, waarna uitvoeringen van vocalo en instrumentale muziek—op vcrschillondo plaatsen. Onthulling Dr. Schaepman-monument. Donderdag 11 dezer zal op den Tubber- gerasch de onthulling plaats vinden van het Dr. Schacpmann-monumont. Do ont-, hulling zal geschieden door Monseigneur Prof. Dr. W. H. Nolens, lid der Tweede Kamer der Staton-Goneraal. Do ope ningsrede zal gehouden worden door Jhr. Mr. Gh. J. M. Ruys de Beerenbrouck, voorzitter der Tweede Kamer der Stalen- Generaal. Verder zullen aanwezig zijn do heeren Mr. M. A. M. Waszink, minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap pen, Mr. van Vollenhovon, J. J G. baron van Voorst tot Voorst, presided der Eer ste Kamer der Staten-UencraaJ Mr. A. E. baron van Voorst tot Voorst, Commissa ris der Koningin in de pro»" ncie Over ijssel verschillende leden de^ Tweede Ka mer en andere colleges van /taat. STADSNIEUWS OE SPOORWEGOVERGANG AAN DEt< RIJNSBURGERWEG. Zal er verbetering komen. Plannen voor een tunnel? 't Mag overbekend heeten, dat het vor keer tusschen Lolden en Katwijk, Noord- wijk en Haarlem sinds geruimen tijd enor me overlast ondervindt door het veelvul dig en dikwijls geruimen tijd achtereen ge sloten zijn van de afsluitboomen van den spoorweg aan den Rijnsburgerweg vlak bij het station. Van verschillonde zijden is reeds mor nigmaal op verbetering van den toestand op dit drukko verkeerspunt aangedrongen. Ook het gemeentebestuur van Lelden on da K. v. K. voor Rijnland hebben reeds her haaldelijk pogingen tot verbetering van den toestand aldaar bij de directie der Ne- derlandscho Spoorwegen aangewend, tot dusver echter zonder resultaat. Naar wo thans vernemen heeft ook do directie van do Spoorwegen ingezien, dal vooral met de op handen zijnde algeheel# electrificatie van den Spoorweg Rotter damAmsterdam do toestand daar tor plaatse niet bestendigd kan blijven en zou zij bereid zijn or toe mede te werl^pn, dat

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1