VRIJDAG 20 MEI 1927 OM ONS BEGINSEL. 18e Jaargang. No. 5572 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl| vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent pet meet 12.50 per kwartaaL D. nnie Aeenten 20 cent per meet 12.60 per kwartaal Franw pc' P«" 1 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is vooi de Abonné'e ver- P-j baai tegeD betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor- oitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ot., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiön 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. c Kleine adverlentiönv van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Oil NUMB BESTAAT UIT DRIE BLADEN. Dat ook bij de gemeenteraadsverkiezing op a.s. Dinsdag te Leiden de Katholieke kiezer door zijn beginsel gedrongen wordt, om Katholiek te stemmen daar aan helpt nog 'ns duidelijk herinneren een door de Hervormde Staatspartij ver spreid strooibiljet, waarop het „tegen Re- me" schering en inslag is. In proza en Laö7.i>! In poëzie als volgt: Opnieuw, Leidsche kiezers, naar de stembus dus heen: 't Gaat nu om de stad en haar nood. 't Gaat niet om een mensch of een leuze alleen, 't Gaat weer tegen zwart en ook rood. Tegen al wat de erve der Vaadr'en bedreigt, Naar afscheiding, Rom' of revolutie zich neigt. Gij geeft aan die machten Uw stad niet ten buit? Vooruit dan, ter stembus, vooruit! 't Is Fraai! Rome daar tegen gaat 't op de eer- et e plaats. Moet zulk 'n ophitsing tegen Rome niet iedereen, die nog zich voelt volgeling van Rome. kind der ééne Katholieke Kerk, dringan, om eerstens zelfs an. Dinsdag te stemmen op de Katholieke lijst, en ver volgens anderen daartoe krachtdadig op te wekken! Al was 't alleen uit protest, tegen zulk anti-papisme: Ons aantal Katholieke ze tels van 7 gebracht op 8! Katholieken doet mee aan de propagan da in de enkele dagen, die ons nog van de stembus scheiden. En op Dinsdag 24 Mei stemmen allen Katholiek zonder uitzondering op nummer één van lijst tien, den heer TH. B. J. WILMER. V Een voorbeeld voor Leiden! In vele gemeenten hebben de Katholie ken zich schitterend gehouden. Hier mag genoemd worden Delft, waar de Katholieken één zetel hebben gewon nen. De zetel van den Anti-Papistischen Dr. Mandersloot, die steeds in den Raad met de Katholieken overhoop lag en die de Katholieke bevolking meermalen grief de, is verloren gegaan en wordt door de Katholipken bezet. Het komische van het geval is, aldus de „N. Delftsche Crt.", dat de professional anti-papist Ds. Zandt door het stemmen- afsnocpen van de Christ.-Hist. aan deze partij dusdanig afbreuk deed, dat zij een zetel verloor, welke „Rome" ten goede kwam. Ook van zijn cigeh lijst ging een groot overschot verloren, zoodat zijn op treden vele Christelijke stemmen waarde loos heeft doen worden, hetgeen eener- zijds oen verzwakking van het Protesfc.- Christ.-clement in den Raad tengevolge had en anderzijds, dat de Anti-Rev. en Boomsch Katholieken één zetel winst boekten. Delft zij Leiden ten voorbeeld! Ook in Leiden één zetel vooruit! BUITENLAND Volkenbond DE ECONOMISCHE CONFERENTIE. De eiseh der Russen. Een onbewezen g e 1 ij k- waardigheid. Het ultimatum der Russen, waarbij zij aandringen op de principieele erkenning fan het economisch stelsel der Sovjet-unie toast dat der „kapitalistische landen" is officieel door de economische conferentie onderzocht. De Russische eisch is door ton secretaris-generaal van den Volken bond, sir Eric Drummond, ter kennis ge bracht van den voorzitter der conferentie, ton Belgischen ex-premier Theunis, die zich op zijn beurt met de Rinssische gede legeerden in verbinding stelde. Sinds gistermorgen houdt de coördina- commisise zich met den Russischen «isch bezig, zonder dat men tot dusverre overeenstemming hoeft kunnen bereiken. e commissie zoekt naar een formule, daarin het buitenlandsche handelsmono- Polie der Sovjets gelijk gesteld wordt met economisch stelsel der kapitalistische aten Voorloopig bestaan echter nog van eat Van- Geni£e ^er voornaamste dele- p j €rnstige principieele bezwaren te- S n deze oplossing. De Engelschen zijn meening, dat Ruslands eischt niet als TPAJ)a^atel door de handelscommissie kan Am rn gedaan, doch dat het hier een toUg probleem betreft, dat Rusland tij- r*S lor tafel had moeten brengen, indien kon n L0.7"1 een beslissmg wilde uitlok- Uok bij de Fransche delegatie bestaat oppositie tegen verlangen der Russen. Met name de Fransche groot-in dustrieel Loucheur is gekant tegen den wensch, dat het kapitalistische en het Sovjetstelsel als gelijkwaardig beschouwd moeten worden. De Russen, zoo luidt do Fransche op vatting ter zake, moeten nog bewijzen, dat hun systeem gelijkwaardig is met dat der kapitalistische mogendheden. Tot dus verre echter heeft het Sovjet-stelsel zich slechts daardoor eenigermate kunnen handhaven, dat het in belangrijken om vang tot het kapitalistische stelsel is te ruggekeerd. En ook thans nog moet het de medewerking van buitenlandsch kapi taal in Rusland trachten te verkrijgen. Dit alles wijst er zeker niet'op, dat het Sovjet-stelsel reeds thans van kapitalis tische zijde principieel erkend kan wor den. De industrieele ententes. Een oplossing, die geen oplossing ls. De redactiecommissie voor de kwestie der industrieele ententes is gereed geko men met een ontwerp-tekst, die morgen in de industrieele commisie zal worden be handeld. Deze oplossing is evenwel slechts een schijn-oplossing, want de bestaande te genstellingen tusschen de werkgevers- en arbeidersgroepen, die over internationale controle twisten en tusschen bepaalde in dustrieele groepen onderling, die eikaars machtspositie wantrouwen, blijken niet voor werkelijke overbrugging vatbaar. Om niet in het oneindige door te blijven de- batfeeren moest men echter ten slotte een formul vinden. Het resultaat is, dat naar we vernemen de formule een passepar tout is, dat voldoende vaag en elastisch is gehouden, om niemand te bevredigen, maar ook om niemand erg bevreesd voor zijn eigenbelangen of inzichten te doen zijn. Dit resultaat zal vermoedelijk niet zon der stille voldoening worden ontvangen door de Amerikanen, want bet is bekend, dat de Amerikanen met eenige bezorgd heid de ontwikkeling van het kartelwezon ^jttet^zou voor de Amerikanen met het oog op hun eigen trusts, die in de prac- tijk bestaan, al zijn ze formeel bij de wet gelimiteerd, moeilijk geweest zijn, krach tige beginseloppositie tegen de Europec- sche kartels te voeren. Nu heeft echter de onderlinge verdeeldheid der Europeesclio belangengroepen hun deze taak uit handen genomen. Intusschen liet men van Amerikaansche zijde doorschemeren, dat monopolitische kartels, die gericht zouden zijn op prijs opdrijving van producten, die Amerika voor zijn industrie noodig heeft, op Amc- rikaansch verzet zouden stuiten. Dit zou b.v. den vorm kunnen aannemen van cre- diet-onthouding. De tekst van do ontwerp-resolutie in zake de industrieele ententes zal dus wei nig positieve aanwijzingen voor de socia le en industrieele vraagstukken bevatten. Blijkbaar is het probleem nog niet rijp voor een overeenstemming tusschen de be langengroepen en zal Loucheur, die op dit punt vrij groote verwachtingen koesterde, met een dooddoener genoegen moeten ne men De noodzaak der werkelijkheid belet blijkbaar, om ter wille van een schoono resolutie over en weer beginselconcessies te doen. De coördinatiecommissie der drie sub commissies van de handelscommissie bracht, ook ditmaal weeT onder de onver moeid voortstrevende leiding van Col ij n, den ontwerptekst over de handelsvrijheid, handelsverdragen en douanetarieven in onderling verband, zoodat ze nu heden in de handelscommissie kunnen worden behandeld. Het ©ogenblik nadert dus, waarop het geheele werk der conferentie in eindvonn voor de plenaire conferentie kan worden gebracht. België Mgr. Rutten gehuldigd. Een Vlaamsche demonstratie. Te Luik werd gisteren op luisterrijke wijze het feit gevierd, dat mgr. Rutlcn 25 jaar geleden tot bisschop van Luik werd benoemd. Tevens werd bet zestigjarig priesterschap van mgr. Rutten gevierd. Bij die hulde hebben zich vooral de Vla mingen aangesloten. Mgr. Rutten, die trouwens lid is van de Koninklijke Vlaam sche Academie, heeft inderdaad steeds de Vlaamsche gedachte verdedigd. In het Vlaamsch heeft de bisschop een studie over Ossian, een gedicht Judith'' en een drama „Neron van het Noorden" in het licht gegeven. Op het gebied van het on derwijs heeft hij het Nederlandsch als onderwijstaal in do katholieke vrije scho len van Limburg ingevoerd en de studio van die taal in het overige gedeelte van •het bisdom verplicht gesteld. Na een pon tificale mis in de bisschoppelijke kerk werd mgr. Rutten in het Sint Servaas- college hulde gebracht door mgr. Micara, don pauselijken nuntius, mgr. Van Roey, aartsbisschop van Mechelen, en den eer sten minister Jaspar. De koning véreor de den bisschop het grootlint der Leo- poldorde. Mgr. Rutten is 86 jaar oud. Duitschland DE SCHENDINGEN VAN HET VOLKENRECHT. Naklanken van den wereldoorlog. H t rapport der enquête commissie. In den Rijksdag heeft rapporteur BeU (centrum) verslag uitgebracht over de werkzaamheden van de destijds door de nationale vergadering ingestelde enquête commissie in zake de vraag of de mili taire en economische legerleiding tijdens den oorlog maatregelen heeft gelast of bestendigd, die een schending van het volkenrecht betoekenden of, meer dan militair of economisch noodig was, wreed en hard waren. Do schending van Belgiö's neutraliteit door den Duitschen inval heeft de com missie nog niet definitief kunnen beoor- deelen. De militaire actie na den inval, van de Belgische bevolking tegen het Duitsche leger was niet geheel overeen komstig de Haagsche voorschriften in zake het internationale oorlogsrecht. Of de deportatie van Belgische arbeiders in 1916 en 1917 in strijd met het volken recht was, laat de meerderheid in de commissie onbeslist. De minderheid er kent deze onrechtmatigheid. Misbruiken bij de uitvoering zijn eenstemmig vastge steld. De duikbootoorlog is als represaille tegen de Engelsche blokkade, die in strijd met het volkenrecht was, geoor loofd verklaard. Ook het recht tot aan vallen uit de lucht op alles, wat als krachtbronnen voor de vijandelijke oor logvoering kon gelden, is vastgesteld. De Duitsche gasoorlog was, afgezien van de groene en gele kruisgranaten, in overeenstemming met het volkenrecht, doch ook deze zijn pas gebruikt, nadat het Fransche leger met gasslrijdmiddclen, die in strijd met het volkenrecht waren, was voorgegaan. De behandeling der gevangenen was aan het front bij geen enkel los** w$iïr eenkomstig de eischen van het v° In den economischen oorlog stonden tegenover elkaar de continentale opvatting die het particulier eigendom onaantast baar acht, en het Engelsche recht (com mon law) dat het particulier eigendom niet van militaire inbeslagneming uit zondert. De oommissie acht do algemeene invoering van do continentale opvatting een taak voor do verdere ontwikkeling van het volkenrecht. Bij de behandeling van hospitaalsche pen is aan beide kanten tegen bet vol kenrecht gezondigd. De vernielingen bij de Duitsche terug tochten in 1917 en 1918 geschiedden uit zuiver-militaire overwegingen. Of do mi litaire noodzaak in elk afzonderlijk geval aanwezig was, kan niet meer worden onderzocht. De socialistische afgevaardigde Levi noemde bij het debat de verklaringen der commissie op vele punten onjuist. De deportatie van de Belgische arbeiders is niet te rechtvaardigen en ook niet gesug gereerd door de militairen, maar door de Duitsche groot-industrieelen. De vermen ging van de nationaliteiten in de Duit sche gevangenkampen is een gewilde kwelling van de gevangenen geweest. Men mag geen gevangenen straffen voor de zonden van hun regeeringen. De voor naamste verantwoordelijke voor de schen ding van het volkenrecht is juist hij ge weest, die in do commissie als voor naamste deskundige gehoord is. Schucking (democraat) verklaarde als lid van de commissie, tegen do aanvallen van Stoecker cn Levi, dat de commissie niet te onderzoeken had, of de oorlog met de noodige humaniteit is gevoerd, oorlog laat zich niet humaniseeren. Te gen Duitschland is in den wereldoorlog een uitgebreide propaganda gevoerd met de bewering, dat Duitschland, en Duitsch land alleen, do regels van het volken recht had geschonden. Dit verwijt is niet gerech tvaardigd Dittmann zei o.a. dat, als de commis sie haar taak daarin heeft gezien, de on feilbaarheid van do Duitsche legerleiding aan te (oonen ,zij daardoor den Fran- schen nationalisten materiaal voor nieu we propaganda tegen Duitschland 1 vort. Tot waarlijk objectief werk is commissie bijna niet in slaat geweest. Bell: De commissie heeft zich op hoogste objectiviteit toegelegd. De communist Stoecker bestrijdt de ob jectiviteit van Bell. De communisten had den den wil om den oorlog als zoodanig uit den weg te ruimen. Zij wilden een verbroedering met de Engelsche, Fran sche en Italiaanschc broeders en hadden zich te weren tegen Duitche uitbuiters. Frankrijk. Doumergue en Brinand weer in Parijs. Doumorguc en Brinand zijn gisterenna middag te Parijs teruggekeerd. Aan he station werden zij ontvangen door Poinca- ré en de overige leden der regeering Dou mergue verklaarde zeer voldaan te zijn OV^r 7vin rpla Engeland DE ARCOS-AFFAIRE. Het onderzoek nog niet geëindigd. Uitstel van Hick's verklaring in het Lagerhuis. De door den minister van Binnenland- sche Zaken toegezegde verklaring over de huiszoeking in de lokalen van de „Arcos" en van de Russische handelsdelegatie is gistermiddag nog niet gegeven, omdat de gegevens, welke de politie bij den inval gekregen heeft, van zoodanigen aard zijn, dat de regeering nog niet in staat is ge weest, het onderzoek naar die gegevens te voltooien, en de consequenties daarvan vast te stellen. De intense belangstelling, waar mede Europa een mededceling over deze consequenties tegemoet ziet, zal niet voor de volgende week Dinsdag bevredigend worden, want ook het antwoord der Engel sche regeering op de Russische nota in zake de Arcos-affairo zal waarschijnlijk riet voor de uiteenzettingen van den mi nister verzonden worden. Tot zoolang zal men dus niet anders kunnen doen dan spe- culeeren over den aard der toekomstige betrekkingen tusschen Engeland en Rus land, wat do Engelsche en in het bijzonder ook de Fransche pers reeds druk doen. Litwinof's protestnota. Opvallend kalme commentaren der Sovjet-pers. De commentaren der Russische pers op Litwinof's nota aan Engeland zijn in zeer kalmen toon gehouden, hetgeen na de ge houden straatdemonstraties bijzonder op vallend is, en bewijst, hoezeer Rusland er naar streeft de aangeknoopte handelsbe trekkingen met de City zoo mogelijk te handhaven. De betoogingen te Moskou. Naar aanleiding van de bovengenoemde straatdemonstraties te Moskou meldt de „Izwestja", dat deze betoogingen Zater dag voor de Britsche missie te Moskou van- VTrrmn?n-c.T«»^ 4,-w burgers. Een lachende menigte keek naar het schouwspel van groote poppen van pa pier m&ché, die Chamberlain en Tsjang Tso Lin moesten voorstellen en die rondge dragen werden en dan telkens voor elkaar bogen of elkaar kusten. Wel werden aller lei vijandige kreten aangeheven zooals: „Hang Chamberlain en Tsjang Tso Lin aan rtenzelfden boom" China. DE CHINEESCHE CHAOS. De strijd bij Hankau thans nabij. Anti-roode troepen op 30 K. M. afsta nd der stad. Uit Hankau wordt gemeld, dat de on rust onder de Chineesche bevolking voort durend toeneemt. Steeds meer Chineezen komen de buitenlandsche concessies bin nen. De tegen de rooden oprukkende troe pen concentreeren zich nabij do stad en elk oogenblik wordt een botsing met de rooden verwacht. Een andere legermacht die zich thans op 30 K.M. afstand van Hankau bevindt, marcheert eveneens tegen de rooden op. Tsjang Kai-sjek, die zich naar Sjanhai had begeven, zal naar Nanking terug- keeren. Borodin zou reeda gevlucht zijn Volgens een bericht van een Japansch correspondent te Hankau zou do Russi sche adviseur bij de nankauregeeing, Bo rodin, via Kioekiang naar Nantsjani vlucht zijn. Waarom Newton heenging. De Britsche vertegenwoordiger Basil Newton heeft een schrijven gericht aan den Kantonneeschen minister van Buiten landsche Zaken, Tsjen, waarin hij ver klaart, dat Engelands politiek tegenover de gewettigde Chineesche eischen geen en kele wijziging heeft ondergaan. De Brit sche regeering is evenwel van meening, zoo wordt in het schrijven verder t dat een vertegenwoordiging van Engeland bij een régime, dat bewezen heeft niet in staat te zijn de verantwoordelijkheid van een beschaafde regeering te dragen, nutte loos en niet gewenscht is. Amerika De alcoholsmofckelarij. Een maatregel van Canada Het Canadeesche departement van in voerrechten heeft maatregelen getroffen tot de samenstelling eener vloot van meer clan 20 schepen met een snelheid van 30 knoopen, welke zal patrouilleeren langs de Atlantische kust. ten einde den smokkel handel, met name in alcoholische dran ken, legen te gaan. DE WOELINGEN IN MEXICO. Nieuwe geweidaden tegen geestelijken. Men schrijft uit Rome aan do „Msbd.": De „Oss. Rom." ontleent aan Mcxi- i raansche bladen, dat te Cortra! do Piolra HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De eisch der Russen om erkenning der gelijkwaardigheid van hun economisch stelsel. Huldiging van mgr. Rutten, bisschop vao Luik. Nieuwe gewelddaden tegen Katholieke geestelijken in Mexico. In één der Parijsche voorsteden zijn bij een botsing tusschen een tram en auto 3 personen gedood en 6 zwaar gewond. (Bui tenl. Berichten, 2de blad). Te Frankfurt am Main heeft een bot sing plaats gehad tusschen een trein en een tram. Er zijn 2 dooden en 5 zwaar gewonden. (Buitenl. Berichten, 2de blad). Bij een bootongeluk nabij Kieff zijn 19 personen verdronken. (Buitenl. Berichten, 2de blad). BINNENLAND. Thans is een wetsontwerp ingediend in zake de centralisatie van het middenstands credietwezen. (1ste blad). Op een onbewaakten overweg te Hoog- kerk-Vierverlaten (Gr.) is een auto door een sneltrein gegrepen. Een der twee inzit tenden overleden. (Gemengde Berichten, 2de blad). Gemeenteraadsverkiezingen. (Binnenland en Omgeving). LEIDEN. Het ernstig ongeluk in de fabriek van Tieleman en Dros. (1ste blad). Onze Geïllustreerde Pagina De photo-pagina geeft o.m photo's van: Bezoek aan het cryogeen-laboratorium van (10 aOBiuuijsv-raliiitlIrvii sterdam. generaal R. Gallegos, de aanvoerder der bende die op 21 April een spoortrein in brand stak, gearresteerd en doodgescho ten is. Te Tenancinga werd na een treffen tus schen rebellen en regeeringsaanhangers de priester Vincente Lopez gevangen ge nomen en gefusilleerd. Bij Puenta de Ixtla is de geestelijke David Urike gedood, to San Luis Potosi word de geestelijke Jesus Oroczo di Villa Arvaga in de gevangenis eworpen als beschuldigd van rebellió BINNENLAND HET KONINKLIJK BEZOEK AAN DE HOOFDSTAD. Om kwart over twee hedenmiddag reed de Koninklijke familie uit om aan de over zijde van het IJ een rijtoer te maken Daa** deze zich uitstrekte tot enkele kleine noo.- dolijko gemeenten werd ditmaal van u>r> gebruik gemaakt. Langs Damrak en ota- ionsplein trok de stoet, die wederom hon derden nieuwsgierigen te hoop bad doen loopen, onder het oostelijk Viaduct naar de de Ruyterkado, van waar de auto's met do pont over het IJ werden gebracht Aan den Valkenweg verdrong zich de belang stellenden. Daar stonden ook do kinderen der bijzondere scholen benoorden het IJ opgesteld, vroolijk met vlaggetjes zwaaiend Voorts was het bestuur van de Oranjc- vereeniging aanwezig. Toen de Koninklijke auto en die van het gevolg de pont waren afgereden en tusschen do twee menschen- bagon, waar luid gejuich en hoerageroep uit opsteeg, stopten, bood Franciska Pin ker, dochtertje van een der bestuursleden, üe Koningin bloemen aan, terwijl Jean- notte Hulshof, die evon oud als do Prinse3 op denzelfden dag is geboren, het aan dat feit dankt, dat zij Prinses Juliana een bouquet mocht overhandigen. Hierna zette de stoet zich in beweging, in de richting van de Mceuwonlaan. Het hoogtepunt van den rijtoer was liet langdurig bezook, dat hot vorstelijk gezel schap bracht aan de Kromhout motoren- fabriek en de d. o. v. de monstratio met de reddingsboot „Insulinde". To ongeveer half die reden do auto's door do toegangs poort aan de Ketelstraat. Te ruim 4 uur was het Komnklijk gezel schap van „Do Kromhout" vertrokken en te circa 5 uur waren de Vorstelijke per sonen terug ten Paleize GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN. Maastricht. Bij de verkiezing van den ge meenteraad van Maastricht heeft behaald de Katholieke staatspartij 16 zetels (on veranderd); de S.D.A P. 9 (2 gewonnen); de Katholieke Democraten 3 (1 verloren); lijst Deussen (Katholieke dissident) 2 ze tels, de heer Deussen is tweemaal gekozen er moet loting plaats hebben tusschen de l.eeren Cremers en Stols; lijst Gemrnoko (eveneens Katholieke dissident) 1 zetel-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1