MAANDAG 9 MEI 1927
18e Jaargang.
No. 5562
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling
Voor Lelden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
Bil onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bg voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et-, met Geïllustreerd
1 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlön 30 oenl per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
- dubbele van het tarief berekend. r
Kleine advertentlen, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dll NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
V Wat in ons land bereikt is.
Katholieken, die niet zoo warm voelen
voor een politiek als de laatste jaren in
ons land is gevoerd de coalitie-politiek
verwijzen ook nog al 'ns naar Enge
land, waar de Katholieken een geheel an
dere richting in het politiek beleid volgen
en 't toch ook goed en in vele opzichten
veel beter gaat, zoo zeggen zij.
Men zij echter voorzichtig met die ver
wijzing en de conclusies, die men uit de
vergelijking tusschen ons land en Enge
land trekt.
En men leze eens aandachtig het vol
gende:
Op zijn jongste conferentie heeft het
episcopaat van Engeland en "Wales de
volgende resolutie opgesteld ten aanzien
van de Katholieke eischen op het gebied
der opvoeding.
„De bisschoppen hebben op hun jaar-
lijksche bijeenkomst wederom den huidi-
gen toestand der niet-gesubsidieerde scho
len onder oogen gezien. Ze werden op
nieuw bevestigd in hun overtuiging, dat
de tegenwoordige voorwaarden in geen
opzicht waren te voorzien, toen het com
promis van 1902 werd gesloten en dat die
voorwaarden thans een last beteekenen
welke boven de draagkracht gaat van hen
die deze scholen onderhouden
Ze wenschen twee beginselen op den
voorgrond te stellen, die essentieel zijn
voor een rechtvaardige en bestendige re
geling van deze urgente kwestie:
lo. dat voor alle ouders eenige vrijheid
moet bastaan in de keuze van school,
zooals op bet oogenblik in de meeste ge
vallen slechts do meergegoede klassen be
zitten; en dat een vrijheid van dezen
aard slechts mogelijk is, indien het insti
tuut der bijzondere scholen, zoowel pri
maire als secundaire, gehandhaafd worde
en uitgebreid. Eenige verzwakking van
het systeem der bijzondere school leidt
onvermijdelijk voor de armere wassen^tor
een vermindering van de zeer beperkte
vrijheid, welke zij ten aanzien van de
schoolkeuze nog bezitten;
2o. dat precies dezelfde faciliteiten ten
opzichte van de opvoeding moeten wor
den gegeven aan degenen, die een bepaald
godsdienstig onderwijs beschouwen als
een essentieel deel der opvoeding, als aan
degenen die niet zoo'n groot belang hech
ten aan onderwijs met dergelijk gods
dienstig karakter.
We eischen daarom een redelijke school
keuze voor de ouders van iedere sociale
klasse en gelijke faciliteiten voor allen
zonder dat op grond van den godsdienst
belemmeringen in den weg worden ge
legd."
Ziethier, wat men in Engeland wenscht,
waarnaar men in Engeland verlangt.
En wat voor een zeer groot deel in Ne
derland bereikt en verkregen isl
En waaraan wij wel 'ns meer met
(waardeering aan mogen denken!
BUITENLAND
Volkenbond
DE ECONOMISCHE CONFERENTIE.
Rede van Sokolnikof.
IBlaam voor de kapitalistische
landen.
Zaterdag heeft de Russische gedele
geerde Sokolnikof zijn met spanning ver
dachte rede gehouden.
Spr. betoogde, dat de pessimistische
.voorspellingen in zake den aanstaanden
ondergang van Ruslands volkshuishou
ding geenszins in vervulling zijn gegaan,
maar dat integendeel de productie in den
loop der jongste jaren juist aanmerkelijk
(toegenomen is. De aanvankelijke, gewel
dige moeilijkheden, waren volgens spreker
niet toe te schrijven aan de socialistische
beginselen, maar aan de groote verwoes
tingen, welke het gevolg waren van
wereldoorlog en van de interventie der
kapitalistische mogendheden in Rusland.
De groei der Russische industrie gaat,
toegegeven, in een lanzzaam tempo, maar
volgens bepaalde, door de regeerings-
autoriteiten nauwkeurig aangegeven plan
nen. Men heeft er, in grooten omvang en
met succes, naar gestreefd om de nijver
heid naar streng wetenschappelijke be
ginselen te bevorderen. In tal van takken
fan nijverheid is de productie reeds groo-
■Mr dan vóór den wereldoorlog, en dit uit
buitend dank zij de eigen inspanning van
iet Russische volk en zijn leiders. Een
rroot deel van het beschikbare kapitaal
js, zoo deelde spr. mede, gebruikt tot ver
nieuwing van de technische uitrusting
ier fabrieken.
De ^actieve deelneming der arbeiders
massa's aan de productie is verzekerd.
Het stoffelijk en geestelijk peil der arbei
ders en boeren is verhoogd. De nog be
staande werkloosheid heeft andere oor
zaken dan in de landen van West- en
Midden-Europa, en is toe te schrijven aan
politiek van wantrouwen der kapita
listische mogendheden en aan Ruslands
afsluiting van de rest van de wereld.
Het is een feit, dat Ruslands buiten-
landsche handel aanmerkelijk geringer is
dan vóór den oorlog; hij bedraagt slechts
40 van het vooroorlogsche totaal. Dit is
echter niet toe te schrijven aan het staats
monopolie van den buitenlandschen han
del, maar aan de toeneming van het bin-
nenlandsch verbruik van landbouw- en
nijverheidsproduclen.
Aan het slot van zijn door heel de con
ferentie met buitengewone belangstelling
aangehoord betoog, gaf Sokolnikof uiting
aan de hoop, dat de kapitalistische lan
den nauwere economische betrekkingen
met Sovjet-Rusland zullen aanknoopen,
waardoor men een grooten dienst zou be
wijzen zoowel aan. de beveiliging van den
wereldvrede. Een accoord met Sovjet-
Rusland zou voor de buitenlandsche in
dustrie een duurzame, stabiele en stevig
gegarandeerde markt openen. Sovjet-
Rusland biedt het buitenlandschkapitaal
niet slechts de mogelijkheid, handelsbe
trekkingen aan te knoopen, maar boven
dien concessies met onbeperkte mogelijk
heden. Het is volstrekt niet uitgesloten,
dat een kapitalistische economie in de
meeste landen en een socialistische econo
mie in Rusland naast elkander bestaan;
integendeel, hierdoor kan de groote be-
teekenis van de socialistische economi
sche methoden voor de economische en
cultureele ontwikkeling der menscbheid
scherp in het licht worden gesteld.
Een rede van Serrarens.
Tegen het einde der algemeene be
schouwingen hield de Nederland
se h e deskundige Serrarens namens de
Internationale van christelijke vakbonden
een rede, waarin hij aandrong op stelsel
matige internationale economische sa
menwerking met verwijdering van de han
delsbarrières, en desnoods met behoud
der industrieele kartels, waarbij den ar
beiders in stoffelijken en zedelijken zin
behoorlijke bescherming wordt gewaar
borgd.
Inzake Jouliaux' los
van cen~T)eTinanent economisch instituut
zeide Serrarens, dit te willen aanvawaort.
maar hij voegde er voorzichtig bij, dat
andere middelen voor permanente samen
werking eveneens konden dienen. Hij en
do zijnen staan dus niet onvoorwaardelijk
achter de groep-Jouhaux.
Ten slotte voorzag spreker de mogelijk
heid, dat deze conferentie geen directe
resultaten zou opleveren, maar hij hoopte
dan toch op bevordering van den geest
van samenwerking.
Duitschland
De Stahlhelmdag.
Overdag een vrij rustig verloop
Zondag had te Berlijn de met spanning
tegemoet geziene demonstratie plaats van
de monarchistische vereeniging „Stahl-
helm". De Berlijnsche politie wist, hoewel
het gevaar voor tegendemonstraties zeer
gróót was, iedere betooging te onderdruk
ken. Het lastigste waren de communisten.
Telkens vormden zich op de kruispunten
der straten communistische groepen, die
de betoogers uitfloten, de Internationale
zongen en den Stahlhelmlieden grove
scheldwoorden naar het hoofd wierpen.
Nauwelijks was echter zulk een commu
nistisch centrum gevormd, of een auto
met politie-beambten verscheen en dreef
de lieden met den gummistok uiteen of
drong ze in een zijstraat terug. Een oogen
blik later zaten de Schupo's weer op den
auto, om op een ander bedreigd punt te
intervenieeren. Hier en daar hadden
vriend en vijand van den Stahlhelm de
wijze oplossing gevonden ieder één kant
van de straat te bezetten en ieder „hoch"
met „nieder" te beantwoorden. Beide par
tijen brulden zich de longen uit, om de
eenen met het Deutschlandlied, de anderen
met de Internationale elkaar te overstem
men.
Nu en dan viel er wel een revolverschot,
doch het Berlijnsche publiek is aan rel
letjes gewend en werd niet onsticht. Een
paar honderd arrestaties en hier en daar
een blauw oog of een geduchte aframme
ling met den gummiestok was alles wat
de communisten konden bereiken.
'b Avonds ernstiger relletje
Nader wordt gemeld:
Terwijl botsingen van andersgezinden
met Stahlhelmlieden in den loop van den
dag meestal onderdrukt konden worden,
kwam het in de late avonduren tot ernsti
ger relletjes.
Op den Winterfeldtplatz werd een voor
malig eerste luitenant door messteken zoo
ernstig toegetakeld, dat bij in hopeloozen
toestand in het ziekenhuis werd opgeno
men. Ook zijn schoonvader, die hem ver
gezelde en een vriend werden gewond. Wie
de daders zijn, kon nog niet worden vast
gesteld. In het Noorden van de stad wer
den vijf Stahlhelmmenschen door onge
veer vijftig communisten overvallen en
werden drie ernstig gewond aan het hoofd;
een zoo ernstig, dat hij naar het zieken
huis moest worden overgebracht. Zijn toe
stand iszorgwekkend
Het aantal door de politie gearresteer
de personen was gisteravond negen uur
tot 439 gestegen.
Ook de Stahlhelmmenschen hebben zich
ten slotte niet onbetuigd gelaten. De oud
kolonel Lang, lid van de Reichsbanner, die
e en„hoch" op de republiek uitbracht, werd
door hen ernstig mishandeld.
Frankrijk.
De restauratie van de Kathedraal van
Reims.
Een politieke, religieus of
artistieke plechtigheid?
Woensdag a.s. zal Herriot in zijn hoe
danigheid van minister van onderwijs en
schoone kunsten de inwijding bijwonen
van de gerestaureerde Kathedraal van
Reims, die pas thans geheel, na de tijdens
de oorlogsjaren aangerichte beschieting, is
hersteld.
Deze plechtigheid, welke een nationaal
karakter zal dragen,, is echter aanstonds
door de bladen als een feit van politieke
beteekenis voorgesteld. Gisteren hoonde
de „Echo de Paris" dat Herriot, die eer
tijds ruwweg tot de afbreking der diplo
matieke betrekkingen met het Vaticaan
besloot; Herriot, die de meest representa
tieve vertegenwoordiger van de radicale
vrijmetselarij ia; Herriot, die den rcli-
gieusen tradities in den Elzas den oorlog
verklaarde, die de uitwijzing der geeste
lijken voorbereidde; Herriotzich
Woensdag a.s. met gebogen hoofd zal moe
ten buigen voor het purper van den deken
der Fransche kardinalen op den drempel
zijner kathedraal. Of Herriot het wil of
niet, zoo schreef het blad, zijn tegenwoor
digheid in Reims krijgt een symbolisch
karakter als van een boetdoening. Voor de
herstelde ruïnes zal hij met smartelijken
en ontgoochelden blik het treffend con
trast kunnen waarnemen tusschen zijn
eigen ontzaglijk verval en kuDnen peinzen
over de inéénstorting zijner ijdelheid.
Spanje
De Spaansche troonopvolging.
BINNENLAND.
Het Spaansche gezantschap te Parijs
spreekt formeel het bericht tegen, volgens
hetwelk de derde zoon van den koning van
Spanje tot troonopvolger zou zijn aange-
wozen.
China.
DE CHINEESCHE CHAOS.
De „Sumatra" uit Sjanghai.
Niet meer noodig.
Aan Hr. Ms. kruiser „Sumatra" is tele
grafisch order gegeven Sjanghai te verla
ten en de reis naar Ned.-Indië voort te
zetten.
Naar het Corr. Bureau meldt, is het be
sluit omtrent bet voortzetten van do reis
de „Sumatra" naar Ned.-Indië geno-
na overleg met de Nederlandsche
autoriteiten in Ohina, die van oordeel wa
ren, dat de toestand waarin zich de Ne
derlandsche onderdanen te Sjanghai be
vinden een verlenging van het verblijf van
dien oorlogsbodem thans niet meer noodig
maakt.
De regeering te Hankow.
Spoedige ineenstorting.
Het „Centraal News'VAgentschap meldt
uit Shanghai, dat de troepen van generaal
Tsjang Kai Shek een punt bereikt hebben
aan de Yangtse, vijftig mijlen van Kioe
lriang, en honderd vijf en twintig mijlen
ten Zuid Oosen van Hankow.
De ineenstorting van de bolsjewistische
regeering te Hankow wordt, spoedig ver
wacht, daar de regeering gebrek heeft aan
geldmiddelen en het volk tegen zich krijgt.
Mexico.
De opstandige beweging.
Uit Mexico-City wordt gemeld, dat de
federale strijdkrachten, bestaande uit in
fanterie, cavelerie en vliegtuigen, de op
standelingen in de bergen van Jalisco aan
vallen. Men wil trachten dit grootste leger
der opstandelingen te vernietigen. Do mi
nister van oorlog leidt den aanval per
soonlijk.
Australië.
Vóór de inwijding van Canberra.
Een steen (geworpen naar den
trein van den Hertog van York.
Uit Albury (Nieuw Zuid-Wales) wordt
gemeld: Het venster van een der rijtuigen
in den trein, die den hertog van York naar
d9 door hem in te wijden hoofdstad Can
berra (zooals gemeld heeft do inwijding
heden plaats) vervoerde, is verbrijzeld door
een zwaar voorwerp. Men neemt aan, dat
het een zware steen was, die door een
misdadigen knaap naar den trein werd ge
worpen.
Gouden Jubilé der St. Joizefsgezllenvereen.
te Rotterdam.
Na voorbereiding door een plechtig tri
duüm, onder leiding van den zeereerw. pa
ter Fennell O.P. werd gisterenmorgen het
vijftigjarig bestaansfeest der St. Joseph-
gezollenvereeniging te Rotterdam gevierd.
Begonnen werd met een algemeene H.
Communie van ongeveer 1300 mannen en
jongelingen in de rijk versierde Sint Do-
minicuskerk. waar de centraal-president
rector Van Adrickem, geassisteerd door de
presidenten van Rotter lam en Den Haag
een plechtig H. Mis opdroeg. Daarna ging
men iif optocht met muziek naar het Ge-
zellenhuis op het Stationsplein, waar een
gemeenschappelijk ontbijt plaats had. Om
twee uur werd een feestvei gadering ge
houden in het Gezellenhuis.
Spreker waren pater Rosarius van dor
Linden O. P. uit Huissen en de centraal-
president. Gehuldigd werden twee gouden
jubilarissen, de gebroeders Karati, ter
wijl in de vestibule een gedenksteen werd
onthuld. Des avonds kwamen de leden in
feestvergadering hijeen. Vertoond werden
levende beelden met muziek en zang, ver
tolkende het loven van vader Kolping. Na
de pauze werden oefeningen gehouden door
de turnvereeniging. Uit verschillende
plaatsen des land waren afgevaardigden
aanwezig.
Zevende lustrum R.-K. Volksbond
Afdeeling Delft.
De Delflscho afd. van den Nederland-
schen Roomscli Katholieken Volksbond
vierde gisteren haar 35-jarig bestaan.
Dit heuglijk feest, der Delftsche R.-K.
Werkliedenvereen. werd j.l. Woensdag
avond ingezet met een driedaagsch tri
duüm, waarna gistermorgen vrijwel alle
leden ter H. Tafel naderden, welke plech
tigheid werd besloten met een gemeen
schappelijk ontbijt in het gebouw der R K.
Jongelingen-Congregatie.
Gistermiddag half ééu was er groote
fee_s_tyerg^dmntLjjp de_feestelijk vrsierde
geluisterd door het R.-K. Harmonie-Ge
zelschap „St. Franciscus".
Aanwezig was hier ook de eerste Voor
zitter der Delftsche afdeeling, de heer Ro
mein, die, zooals de tegenwoordige Presi
dent, de hger Spendel, opmerkte „Eerst
voor Pius iX z.g. had gestreden en daarna
naar aanleiding der Encycliek „Rerum No
varum" voor Leo XIII z.g. ging strijden,
met als gevolg dat de feestvierende afdee
ling is gegroeid tot een Bond met elfhon
derd leden, mot een vijftiental Vak- en On-
derafdeelingen.
Hierna hield de heer L. F. Guit, lid van
den Haagschen gemeenteraad, 'n geest
driftige feestrede, getiteld „Omhoog".
„Maandagmorgen"
LUCHTVAART
Nungesser en Coli Zondag
morgen gestart.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Op de economische wereldconferentie te
Genève heeft de Russische gedelegeerde
Sokolnikof een rede gehouden over den
economischen toestand van Sovjet-Rusland*
Relletjes op de stahlhelmdag te Berlijn.
De „Sumatra" wordt uit Sjanghai te
ruggetrokken.
Twee Fransche vliegers zijn Zondagmor
gen gestart van Parijs voor een vlucht
over den Oceaan naar New-York. (Lucht
vaart, 1ste blad).
BINNENLAND.
Advies van den Middcnsiandsraad in
zake de voor-ontwerpen Winkelsluitings
wet en Werktijdenbesluit voor winkels.
(lsle blad).
Het nieuwe Beursgebouw voor Bloem
bollencultuur. (2de blad).
OMGEVING.
De benoeming van een burgemeester te
Katwijk.
Do start.
Uil Parijs wordt geseind:
De twee Fransche aviateurs Nungesser
en Coli zijn gistermorgen om 5.21 van het
vliegveld Le Bourget te Parijs opgestegen
voor het ondernemen van hun poging om
een non-stop-vlucht over den Atlantischen
Oceaan van Parijs naar New York te
maken. Men heeft om 6.48 de machine
over de Fransche kust bij Havro zien
vliegen.
Het besluit om de vlucht Zondag te be
ginnen, werd Zaterdagavond om 10 uur
genomen, na de ontvangst van gunstige
weerberichten (Noord-oosten- tot Oosten
wind) over den Atlantischen Oceaan. Of
schoon de weerstoestanden bij New
Found'and minder goed waren, meenden
de vliegers, dat zij toch niet absoluut on
gunstig waren te achten.
De start te eL Bourgee werd door vele
honderden bijgewoond, onder wie aero
naut ische officials en verscheidene be
kende vliegers.
De nacht was vaak stormachtig, doch
op het moment van vertrek was de hemel
wat opgeklaard en waren de sterren zicht
baar.
Toen Nungesser en Coli hun plaatsen in
het groote wittte vliegtuig innamen, wer
den zij luide toegejuicht. Do piloten wuif
den met de hand tot antwoord.
Het toestel, dat zeer zwaar beladen was
met de noodzakelijke voorraden benzine,
ongeveer 3000 K.G. wegende, liep onge
veer 900 M. uit en maakte verscheidene
sprongen voor do opstijging. Men was
dan ook verheugd, toen do stijging veilig
volbracht was, omdat zich aan het eind
van het vliegveld een riviertje bevindt,
dat moeilijkheden bad kunnen opleveren.
Eenige minuten, nadat „l'Oiseau Blan
che", zooals de machine is gedoopt, was
opgestegen, startten vier andere vliegtui
gen om Nungesser en Coli, tot aan do
1 v-cinsoha kust te vergezellen.
Attentie van schepen.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
is door de voornaamste Fransche draad-
looze stations oen boodschap uitgezonden
met de beschrijving der machine en de
voorgenomen route en waarbij tevens don
schepen op zee is gevraagd het eventueel
passecren van het vliegtuig te rapportce-
ren Want om zooveel mogelijk gewicht
te besparen is zelfs geen draadlooze in
stallatie medegenomen. Door middel van
vuurpijlen en een verlichte letter N zullen
echter de aviateurs signalen geven
De route.
Volgens do voorgenomen route zal do
totale afstand van de vlucht minslens
3700 mijl bedragen.
De vliegeniers zouden de Fransche kust
lui Barfleur verlaten, liet Kanaal naar
Cornwall in de ricmnmg van
head vliegen en het St. George's kanaal
naar de Fastnet vuurtoren oversteken.
Vandaar zal de eigenlijke vlucht over don
Atlantischen Oceaan volgen, eerst in Noor
delijko richting tot den 54sten lengtegraad
en dan naar Kaap Race (New Found-
land). Ten slotte zal dan do route langs
de Amerikaansche kustlijn loopen naar
New York.
Indien zij vliegen met een gomidde.de
van 110 mijl por uur (dat zij echter kun
nen overschrijden) zouden zij heden te
New York tusschen 8—10 uur voorm.
New Yorksche tijd aankomon
Het toestel.
Do vlucht is, naar men weet met zeer
veel zorg voorbereid. Heel veel proefvluch
ten zijn op het vliegveld te Villacoublay
gemaakt. De machine, welke met een 450
PK LorrainDietrichmotor is toegerust
behoort tot het maritieme type, dat de in
genieur Levasseur speciaal voor deze
vlucht heeft geconstrueerd.
Het vliegtuig is een tweedekker, in
staat om op zee te drijven, doch niet om
uit het water op te stijgen. Bij de start had
de machine een extra onderstel met wie
len, dat echter onmiddellijk na do stijging
werd losgelaten, met het resultaat van
grooto gewichtsvermindering en oen winst
in snolheid van ongeveer 12 mijl per uur.
Normaal is de machino toegerust mot
drie zitplaatsen, doch do «lerdo zetel hoeft
plaats gemaakt voor een benzinetank. Het
toestel heeft drie groote tanks, licht maar
sterk geconstrueerd, die 4000 litter ben
zine kunnen bevatten. Gerekend is, dat
deze hoeveelheid voldoende is voor een
vlucht van meer dan 4300 mijl.
Er zijn o m. twee parachutes aan boord
en eenige levensmiddelen.
Een mislukte Oceaanvlucht?
In Parijs maakt men zich ongerust
ovor het lot van den kapitein-vlieger de
Saint-Roman die Donderdagavond van
St. Louis in Senegal is opgestegen voor
een nons-top-vlucht naar Pernambuco, in
Brazilië. De vliegenier is het eiland Fer
nando Noronha op 300 mijlen van Per
nambuco gepasseerd, maar sinds heeft
men het vliegtuig niet meer geconsta*
teord.
RECHTZAKEN
kantongerecht te leiden.
Geen vergunning
Slechts weinig zaken stonden er voot
zitting van heden op do rol:
G. v. E. en H. H. te Amstelveen
hadden gevaren zonder vergunning van
Rijnland. Eisch 5 of 5 dagen.
C. V. te Noordwijk aan Zee had
zonder vergunning een steenen schuur laf^
gebruik genomen. Verd. zeide dit reeds ge
daan te hebben op J Juni 1917.
A. P. to Noordwijk aan Ze stond t
voor eenzelfde feit terecht, dio zegt reedtf
van 1922 af daar te wonen.