DONDERDAG 28 APRIL 1927 No. 5553 18e Jaargang. .ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl) vooruitbetaling _,j LeideD 19 cent per week 12.50 per kwartaal, onw AgeriteD 20 cent per week 12.60 per kwartaal. »nco per post 2.95 per kwartaal (ieïllu8treerd Zondagsblad ia voor de Abonné'e ver gaai tegen betaling vaD 50 ct per kwartaal, bij voor- jheuliog Afzonderlijk© nummers 5 ct.. met Geïllustreerd „Haiffblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT O e wo no adverlenllën 30 cent per rtgaf Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het z dubbele van het tarief berekend. r Kleine advertentidn, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen word -n aangeboden of gevraagd, buur en ver huur, koop en vei >p IÓ.50. DIMMER BESTAAT UIT TWFF BLADEfj. I Mei op Zondag. „burgemeester van Leiden, de heer mr. Sande Bakkuyzen, heeft aan de S. D. P. vergunning verleend om op Z o n- sg 1 Mei een optocht met muziek enz. te pil is een afwijking van den door den ,r,gen burgemeester gevolgden regel, die «elijke dingen op den Zondag nooit ilde toestaan. Mr v. d. Sande Bakhuyzen toont hierbij n eigen gang te gaan wat op zichzelf (getwijfeld door een ieder zal worden ge- airdeerd. Wat de beslissing zelf betreft; daarover (I zooals vanzelf spreekt, verschillend orden geoordeeld. De S D. A. P zal deze, natuurlijk, goed eren en er misschien ook nog wel even rkentelijk voor zijn. Van Protestantsche zijde is al reeds sterk afgekeurdI Anti-Rev. „Nieuwe Leidsche Crt." fan gisteravond spreekt van: „Een kaak- !ag voor Christelijk Leiden" en: „Een ipenlijke ontkenning van onzen Burge- leester, dat hij de Christelijke traditie, aar den regel der Christelijk-Historische leginselen, wil eeren." daad van den burgemeester is het ati-rev orgaan tegengevallen: „Wij had- leo dit niet verwacht". Dit niet-ver- rachten vindt z'n oorsprong in het feit, bij de ben leming van den nieuwen urgemeester verluidde, aldus herinnert „Nieuwe Leidsche Crt.", dat deze de Irisielijk-Historische richting is toege- liin (De grenzen van de Christêlijk-His- •ische richting zijn echte: onder de lei- lig van de laatste jaren nog al ruim en der „toegedaanheid" aan de Christe- ik-Historische richting", zooals vanzelf preekt, nog ruimer!I) Onder de Katholieken zal over deze an den burgemeester verschillend lorden geoordeeld Tegen een optocht op een Zondag kan rader ons niemand per se en priori be- ptaar hebben. verschil kan alleen gaan over iraag, of onder de feitelijke omstan- igbedeo deze optocht op een Zondag behoort te worden toegestaan. f e i t e 1 ij k e omstandighe id verstaan we in casu op de eerste laats, dat er in Leiden een zeer gemengde erolking is. En, als wij spreken van de len optocht, dan bedoe'en wij, dat een op- bit van de S D A. P. het uitge- proken karakter draagt van. te en overtuigingen van de Merderheid in te gaan, niet alleen op oeco- lomisch en sociaal, maar odsd i e n s t i g gebied. Deze overwegingen rechtvaardigen, als Katholieken van b v. een 1 Mei-optocht Zondag geen voorstanders maar tegen- tenders zijn althans zeker wanneer I» en andere propagandistische betoo- fingen veelvuldig op Zondag plaats heb- !»n Waartegenover staat, dat der Katholie- len verdraagzaamheid jegens andersden- lenden welke in een schrille tegenstel- Eng staat met die der S. D. A. P. (men fenke bv aan de NolenS-huldiging) an- toe Katholieken er weer toe brengt, zul- dingen, zooal niet toe te juichen M te keuren, dan toch te permitteeren Ie verdragen. Wij moeten er op opmerkzaam maken, tl de Burgemeester ook van meening lm zijn, dat hij. gezien de vele afwijkin- van de Zondagswet, deze niet meer lan handhaven en dus niet krachtens te wet en daarboven ook niet krachtens - taak om de openbare orde te hand den, de optocht enz. op 1 Mei weigeren la BUITENLAND Volkenbond DE ECONOMISCHE CONFERENTIE. Doel Rusland nog mee? n niet-rechtstreeksche uitnoodiging. secretariaat-generaal van den Vol- d publiceert in de perskamer van Ikenbondspaleis een uiteenzetting in J met de ©ventueele deelneming tor Sovjet-Rusland aan de internationa- economische conferentie. Het secretariaat-generaal verwijst naar e uitnoodiging, die indertijd aan de re- "edng te Moskou is gezonden en naar w afwijzend antwoord, dat uit Moskou JW ontvangen. Onder deze omstandighe- j®. aldus heet het in de uiteenzetting, het aan de socialistische Sovjet-re plieken, om te beslissen of er na de met jpteerland gesloten overeenkomst nog •perpalen bestaan tegen de benoeming j*n Russische gedelegeerden naar de in- ^ptionaie economische conferentie, tri Sliuati? Yan ^en Volkenbond is dui- jjik De uitnoodiging aan Rusland, die K®vo'ge het eenstemmig besluit van den ^CJuJQDdsraad aan Moskou werd aa- zonden, blijft onveranderd bestaan. Moch ten de gedelegeerden der Sovjets naar Ge- nève komen, dan zal hun daar dezelfde ontvangst worden bereid, als den gedele geerden van alle overige staten. Duitschland De Stahlhelm-dag. De politie vreest onlusten. Acht Mei a.s. zal de Stahlhelmbund te Berlijn een groote bijeenkomst houden. In verband daarmede hebben de bij de Duit- sche politiebeambten-organisatie 'aangeslo ten vereenigingen, waarbij het grootste deel der Schuppo, der recherche en der administratieve politiebeambten is geor ganiseerd manifesten tot haar leden ge richt. De grootste der politie-beamten-organi- saties, namelijk de niet bij eenige politie ke partij aangesloten eenheidsbond van Pruisische politiebeambten, zegt in haar manifest, dat zij er de voorkeur aan zou hebben gegeven, indien tot het houden van den Stahlhelmdag geen toestemming zou zijn gegeven, aangezien hieruit on afzienbare gevaren kunnen voortspruiten Nu echter de betrokken autoriteiten haar goedkeuring aan het houden van den Stahlhelmdag hebben gehecht, is het on voorwaardelijk noodzakelijk, dat de auto riteit van den Staat gehandhaafd blijft. De algemeone Bond van Pruisische po litic-beambten, die tot de organisatie van vrije vak vereenigingen behoort, publiceert een manifest aan de politiebeambten van Groot-Bcrlijn, waarin de vrees wordt uit gesproken dat de demonstraties der z.g. „vaderlandsche" vereenigingen tot botsin gen met andersgezinden zullen leiden. Der halve dringt de bond er op aan, dat de beambten hun kalmte en bezonnenheid niet zul'en verliezen en dat zij zich van geen enkele zijde zullen laten provoceeren. Inzonderheid echter, aldus zegt het mani fest, moeten de politiebeambten op den Stahlhelmdag indachtig zijn aan den door hen afgelegden eed en aan hun daar uit voortspruitenden plicht tot bescher ming der Duitsche republiek. Frankrijk. Een politiek jubilé van Briand. Gisteren was het 25 jaar geleden, dat Briand voor het eerst tot afgevaardigde in de Franscbe kamer is gekozen. Hij was toen 40 jaar oud. In 1905 trad hij op als rapporteur voor het wetsontwerp, waarbij de scheiding tus- schen kerk en staat werd uitgesproken. De toenmalige minister-president Sar- rien nam hem als min-ster van onderwijs in zijn ministerie op. Onder diens opvol ger Clemenceau bleef hij met deze porte- feui'le belast. Sedert is Briand 20 jaar minister ge weest, belast met verschillende porte feuilles. Negen maal is hij als minister-president opgetreden, welk ambt hij in het geheel 6 jaar en 3 maanden en 23 dagen heeft be kleed. Sovjet-propagandinst gearresteerd. Te Chalons sur Marne is de Deensche globetrotter Petersen gearresteerd. Bij een huiszoeking moeten documenten ge vonden zijn, waaruit zou blijken, dat hij in Frankrijk heeft gereisd om in dienst van Sovjet-Rusland propaganda te ma ken. De Balkan Het Italiaansch-Joego-Slavisch conflict. In een impasse. De Praagsche „Tribune" publiceert een bericht uit Rome waarin beweerd wordt, dat het Italiaanscb-Joego-Slaviscb pro bleem zich in een impasse bevindt en dat men niet over de middelen beschikt er voorshands uit te raken. Het wordt niet waarschijnlijk geacht, dat de groote mo gendheden, die zich tot nu toe buiten het conflict hebben gehouden, thans de rust zullen herstellen door nieuwe pogingen Ie doen, waarvan de mislukking de situatie slechts zou kunnen verergeren. De Britsche gezant te Rome. Grabant, heeft de Europeesche diplomatie op do hoogte gesteld van de pogingen, door of- ficieele kringen in 't werk gesteld, om een voorzichtige formule te vinden, welke noch voor het prestige van Italië, noch voor dat van Joego-Slavië kwetsend zal zijn, ten einde een modus vivendie" te verwezenlij ken. China. DE CHINEESCHE CHAOS. Een uiterst verwarde toestand. Zotten en tegenzetten in de Kwomintang. De „Chicago Tribune" vernoemt uit Sjanghai, dat men nog volstrekt niet kan voorspellen wat het resultaat zal zijn van de scheuring in de Kwomintang. Nanking is volgeplakt mot biljetten, waarop een caricatuur voorkomt van Borodin, die Chineesche honden leidt, waarvan de koppen gelijkenis vertoonen met de leden der Hankauregeering. Nan king is vol baantjesjagers, van wie velen niet bii dn Kwomintang zijn aangesloten. Maar Tsjang Kai-sjek verklaart, dat zijn regeering reeds volkomen behoorlijk funo- tionneert. Hij verklaart voorts, dat de com munisten te Hankau den conservatieven Kwomintang-leden aldaar belet hebben, naar Nanking te gaan om zich bij hem aan te sluiten De Hankau-regeering daar entegen neweert, dat Tsjang het civiel be stuur door een militair bewind wil ver vangen met behulp van een „communisti sche rookwolk" De regeering te Hankau moet Feng's vertegenwordiger aldaar, generaal Lioe- tsji, hebben laten arresteeren in verband met het gerucht, dat Feng een verbond had gesloten met Tsjang Kai-sjek. Te Hankau is ook de vroegere minister van Financiën te Peking, Ho Teh-lin. gearres teerd als gijze'aar in verband met de ar restatie van communisten te Peking door Tsjang Tso-lin. De Chineesche bladen te Sjanghai ma ken voortdurend melding van onderhan delingen tussrhon Tsjang Kai-sjek en de Noordelijke g neraals, o a. Tsjang Tsoeng- tsjang en Socn Tsjoean-fang. Militairs bedrijvigheid aan de Jangtse. De Britsche admiraliteit heeft gisteren het volgende communiqué gepubliceerd: Op het Engelsche oorlogsschip „Cockchafer" bij Tsjinkiang door Chincezen geschoten Het vuur is door twee c.M. kanonnen be antwoord De kanonnen op den Leeuwenheuvel bij Nanking vuren nog steeds op Poekau, dat aan de andere zijde der rivier gelegen is Kruisers der zuidelijken zijn in een gevecht gewikkeld met de door de Noordelijken 10 K M. boven Nanking opgestelde kanonnen De Japanscbe kolonie en de Japansche kanonneerboolen hebben Maandag Tsjocng- king verlaten De extremis'ische elemen ten aldaar zijn bezorgd over hun positie De Britsche kolonie en de Britsche kanon- neerbooten hebben Tsjoengking begin de zer maand reeds verlaten. In den omtrek van Hankau en, Woets- jang worden teekenen van militaire be drijvigheid waargenomen. Er worden loop graven aangelegd achter de ^Chineesche stad van Hankau en te Hanyong wordt veldgeschut opgesteld. Te V/oehoe hebben Chineesche schild wachten de buitenlanders verhinderd aan wal te gaan. behalve man voor man. Hier tegen is nadrukkelijk geprotesteerd. Te Sjanghai en in de andere havens is het kalm. Terwijl te Peking de gezanten der vijf mogendheden besprekingen blijven voe ren over de tweede aan Tsjen te zenden rota, waarbij het langzamerhand als vast staand wan worden aangenomen, dat de V S. ook een van alle bedreigingen ge zuiverde nota niet zullen onderteekenen. althans voorloopig niet. blijft men in Londen de regeering de bedoeling toeschrij ven, dat zii verdere versterkingen naar China wil zenden. De onlusten te Nanking. De onderhandelingen over de nieuwe nota. De ministers der vijf belanghebbende mogendheden confereerden gisterenoehtend te Peking over de redactie der nieuwe, in verband met de onlusten te Hankow te zenden nota. Ofschoon over deze conferentie geen of- ficieele mcdedeeling werd verstrekt, schijnt het toch, dat de Verpenitrde Staten tegen het vaststeken van definitieve maatregelen ir verband met de incidenten van Nanking zijn gekant In sommige kringen wordt, nu Tsjang Kai-Sjek blijken geeft van gematigdheid voorgesteld, dat de mogendheden de ont wikkeling van den toestand zullen afwach ten. In de kringen der buitenlanders gelooft men echter vrij algeme«n. d it een talmen der mogendheden een herhaling der aan slagen, hetzij te Peking, hetzij to Tientsin, tengevolge zal hebben. Ruslands steun aan Kanton. 24 mill i oen en oorlogs materiaal. Het speciale militaire gerechtshof te Pe king, dat gevormd is om de communisten te verhoeren, die in de gebouwen van de Sovjet-ambassade gearresteerd werden, zal zijn zittingen beginnen zoodra do bewijzen geleverd door de gevonden documenten, gerangschikt zijn. Uit de in beslag genomen boeken van de Dal-bank blijkt, dat Rusland in 1926 en 1927 voor een bedrag van ongeveer vier en twintig millioen gulden voor propagan da onder de Chincezen en steun aan de Kantonneezen hoeft gegeven Uit de boe ken blijkt verder, dat door Rusland muni tie, geweren, mortieren, vlammenwerpers en vrachtauto's aan do Zuidelijken gele verd zijn. Reuter meldt, dat verder vast staat, dat de Sovjets de deelneming van Russen aan de vergaderingen van den nationalistischen raad eischten en 'dat de Chineesche gene raals gekenschetst werden als slecht en onwetend, terwijl aangedrongen word op het aanstellen van Russische adviseurs, waardoor de campagne tegen de Noorde lijken gewonnen zou worden. Ae ico. DE KERKVERVOLGING. Nog een Mexicaans 'ie Bisschop gedeporteerd. Uit Merida (Yucatan) wordt gemeld, dat do aartsbisschop van Yucatan op bevol der Mexicaanscho regeering op een naar New York vertrekkend schip is gebracht. Een verklaring van deze uitzetting is door de regeering niet gegeven. BINNENLAND EERSTE KAMER. Marine en Oorlog. Buitenlatidsche Zaken. Gisteren zijn in behandeling gekomen de begrootingen van Oorlog en Marine. Mevr. Pothui s—S m i t (S.-D.) hield daarbij een pleidooi van nationale ontwa pening. Ook deze afgevaardigde zit ge- gevangen in de halfslachtigheid der soci aal-democraten, die zich een internationale partij noemen en hier te lande voor de zoogenaamdo nationale ontwapening ijveren, maar in het buitenland (België) op zijn hoogst durven komen tot voorstellen i opens een eerste-oefeningstijd van zes maanden (meer dan wij hier hebben), ja, zelfs voor militariseering van het gansche volk, van jong tot oud en van beiderlei kunne niet terugschrikken (wet. Bon cour). Dat heet daar streven naar inter nationale ontwapeningl Wat bij de buiten- la ndscbe socialisten geoorloofd is, is zulks voor onze regeering een schandel Terecht betoogde minister Lambooy, dat nog pas de Nederlandsche delegatie te Genève (de vertegenwoordiging van een zoogenaamd „burgerlijke" regeering) in het belang van de internationale ontwapening prachtig werk verricht heeft, al was het succes uiet zooals men het wenscht. Moet over Marine en Oorlog heden nog gestemd worden de begrooting van Bui tenlandsche Zaken is er gisteren roods doorgegaan. Bij de behandeling van deze begrooting t.ad minister Beelaerts van Blokland zijn eerste ontmoeting met ons parlement Het Eerste Kamerlid Van Lanschot heette hem welkom en begroette hem als een oud-stu dievriend, wiens bekwaamheid en vermo gen tot doorzetten voor den katholieken afgevaardigde boven verdenking verheven waren. Het belangrijke gedeelte van de rede, welke de Minister van Buitenlandsche Zaken hield, dat handelt over het door die Kamer verworpen verdrag met België, raar aanleiding van een gestelde vraag, luidt als volgt: „Het kan niet in de bedoeling liggen thans terug te treden in de debatten, welke hier in deze vergadering in de vorige maand hebben plaats gehad Dat zou ook Diet nuttig zijn en het zou ook niet goed zijn. Er is met betreking tot het verdrag dat van die debatten het onderworp vorm de, zoowel door sommige tegenstanders als door sommige voorstanders, zoowel aan deze als aan gene zijde van de grens, wel het een en ander gezegd, dat mis schien beter niet gezegd waren gebleven: Liever dan op het verleden slaan wij ret oog op do toekomst Er is geen reden om niet met vertrou wen de toekomst tegemoet te gaan. Ne derland en België zijn nu eenmaal door hunne onderlinge ligging op elkander aan gewezen Het is oen wederzijdsch belang, dat deze beide landen in goede versland- uouding met elkander verstaan. Kleine wrijvingen kunnen uiteraard tus- schen landen, die aan elkander grenzen, lichter voorkomen dan lusschen landen, die door een grooten afstand gescheiden zijn. Het is, wanneer men in vrede en \riendschap wil leven, eisch van staatkun dig beleid, hetgeen tot zoodanige wrijvin gen aanleiding zal kunnen geven, zooveel mogelijk bijtijds uit den weg te ruimen. De specifieke juridische grondslag van do onderlinge verhouding tusschon Neder land en België wordt gevormd door do scheidingsregeoring van 1839, waarin de yvederzijdsche verplichtingen staan om schreven, In het nakomen van zijn ver plichtingen is Nederland niet tekort ge schoten. En wanneer er thans aanleiding bestaat om tot een herziening van enkele bepalingen dier scheidsregeling onze me dewerking te verloenen dan dient het wel te zijn verstaan, dat er geen rechtsgrond is. krachtens welke van Nederland meer zou kunnen worden gevorderd dan waar toe het tot dusver gehouden was. Het gaat intusschen volstrekt niet*uit sluitend om oen juridische probleem; en uit het feit, dat Nederland tot geenerlci concessie verplicht is, volgt geenszins, dat Nederland in beginsel afwijzend zou staan tegenover Belgische desiderata op econo misch terrein die verband houden met de ligging van België ten opzichte van ons land. Integendeel, do Regeering heeft in de jongste discussies de bevestiging gevon den van hare overtuiging, dat zij rekenen kan op de instemming van de Staten-Gene- raal, wanneer met België overleg plaats HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Een indirecte uitnoodiging van den Vol* kenbond aan Sovjet-Rusland. Het Italiaansch-Joegoslavisch conflict zou in een impasse zijn geraakt. Militaire bedrijvigheid aan de Jangstt (China). Nog een Mexicaansche bisschop ge deporteerd. In verband met de overstrooming van de Mississippi zal men morgen een dijk doorsteken om New Orleans te sparen. De boeren nemen een dreigende houding aan. (Buitenl. Berichten. 2c blad). BINNENLAND. Een verklaring van den minister van Buitenlandsche Zaken in de Eerste Kamer inzake de verwerping van het Nederl.-Bcl* gisch Verdrag. (Overzicht, 1ste blad) Leden van het Ned. Werkliedenverbond bij Z. H. den Paus. (1ste bind). heeft over hetgeen tor tegemoetkoming aan die desiderata zou kunnen worden gedaan en wanneer onderhandelingen wor der gevoerd om te komen tot regelingen wiardoor do wedcrzijdsche belangen van beide landen worden ingediend Aannemende, dat België met gelijke ge voelens is bezield, ia de Rcgoering er van overtuigd, dat vriendschappelijk overleg tusschen do beide Regeeringen. voorafge gaan door een nader onderzoek van ver schillende punten en raadpleging var. be trokken lichamen, zil leiden tot een re- Fultaat, dat aan beide landen bevrediging schenkt en dat recht zal doen wedervaren aan de politiek van tegemoetkoming en toenadering, welke in do laa'sfe jaren ie nagestreefd Vragen van Kamerleden. Economisch© voorlichting. De heer Van ijnbergon, lid van do Tweede Kamer, heeft aan den minister van financiën de volgende vragen gesteld: 1. Ie de minister bereid de motieven mo de te deelen, die hem en zün ambtegenoo- ten van buitenlandsche zaken, van kolo niën, van arbeid, handel en nijverheid en van binnenlandsche zaken en landbouw hebben doen afzien van het aanvankelijk voornemen, do commissie tot het instellen van een onderzoek naar de meest wensche- lijke organisatie en inrichting van den economiBchen voorlichtingsdienst, niet zoo eenzijdig samen te stellen als sedert is geschied, nu daarin naast het ambtelijk element uitsluitend do groot-industrie ver tegenwoordigd is? 2. Is de minister niet van oordeel, dat veel meer dan de groot-industrie, die des noods de door haar noodig geachte eco nomische voorlichting zelf zou kunnen be kostigen, andere takken van bedrijf, met name do landbouw, do kleine nijverheid on do handeldrijvende middenstand, veel belang hebben bij economische voorlich ting,, en zij daaraan ook veel grootcr be hoefte hebben, terwijl de economische voorlichting voor die takken van bedrijf veelal ook een ander karakter heeft, dan voor de groot-industrie? 3. Is de minister niet van oordeel, dat gevaar bestaat, dat het advies der com missie, zooals deze thans is samengesteld, onvoldoende rekening zal houden met de wen8chen en de belangen van andere tak ken van bedrijf dan do groot-industrie, bij een goede organisatie en inrichting van den economischen voorlichtingsdienst 4. Is de minister bereid, alvorens aan het rapport der commissie, zooals deze thans is samengesteld, eonig verder gevolg te geven, daaromtrent hot oordeel in te winnen van deskundigen uit andere tak ken van bedrijf dan de groot-industrie, respectievelijk van do organisaties uit die andere takken van bedrijf? De Wegenbelasting. Do heer Kortonhorst, lid van dö Twee de Kamer, heeft aan do .ministers van fi nanciën en van waterstaat de volgend© vragen gesteld: 1. Zijn hun Excellenties bereid aan d© Kamei mede te deelen, of op de aanvra gen om gohccle of gedeeltelijke vrijstel ling van de Wegenbelasting, overeenkom stig lid 4 van art-. O der Wegenbelasting, vóór 1 Mei e.k. zal zijn beschikt 2. Zoo dit niet het geval mocht zijn, zijn hun Excellenties dan bereid, ir afwach ting van een definitieve beslissing, voor- loopige vrijstellingen te verleenon aan aanvragers, die tijdig een verzoek als bo venbedoeld hebben aanhangig gemaakt? I De 10e Int. Arbeidsconferentie te Genève. Ne Neder 1. afgevaardigden. Bij Koninklijk besluit zijn tot leden in de afvaardiging van No 'erland naar do 10de Internationale Arbeidsconferentie, welke op 25 Mei a.s. te Genève ia bijeen geroepen, benoemd:

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1