Men was hiermede gekomen aan het
laalsle nummer, van het programma: Het
badende meisje, een salyre in drie bedrij
ven door S. Neumann. Het wil ons voor
komen, dat men ditmaal niet bijster ge
slaagd is in de keuze van het stuk. We
welen wel, dat hel dikwijls groote moei
lijkheden baart, iels goeds te kiezen, wat
zich verheft boven do grauwe middel
maat en tevens den spelers geen al te
groote eischen stelt. Maar een stuk waarin
zoo lerloops de stelling verkondigd wordt
dat de ziel en het geweten imaginaire
grootheden ziju en waarin de personen,
die eigenlijk door te doen wat ze niet
moesten doen succes behalen, lijkt ons
n el geheel onaanvechtbaar. Uns tenmin
ste heeft hel niet bevredigd. Wat den spe
lers evenwel betreft, hiervoor hebben wij
allen lof. Er is vlot gespeeld. Zoo nu en
dan was het spelpeil voor dilettanten op
vallend goed. He korte inhoud is deze:
Camillo Brenza, de schilder, heeft talent,
eerzucht, doch helaas geen roem. Hij is
ook verliefd op de doe hl er van een schat
rijken koekfabrikant. Deze wil natuurlijk
niets van den kladschilder weten. Brenza
stapt op een goeden dag naar den minis
ter van schoone kunsten en scheldt hem
de huid vol, dat hij zijn werk niet accep
teert. Do minister blijkt iemand te zijn,
die van kunst geen zier verstand heeft.
Uit het rijksmuseum wordt een schilderij
„Het batlende meisje" gestolen. De minis
ter verdenkt Brenza er van en wil hem
laten arresleeren. Nu verschijnt do werke
lijke dief ten tooneele. In een onderhoud
met Brenza vertelt hij hem de toedracht.
U wilt beroemd worden nietwaar? Weluu
dan laat u arresteeren als den dief. Het
doek dat ik gestolen heb zal ik terugbe
zorgen daar het slechts een weddenschap
geldt. Brenza stemt toe, en de minister
laat hem gevangen nemen. Den werkelij-
ken dief, die een berucht misdadiger is,
wil hij met 'n ridderorde beloonen. Brenza
zit nu in voorarrest, waar hij volgens den
minister op staatskosten wordt vetgemest,
De koekfabrikant zoekt hem nu op en wil
hem nu zijn dochter wel schenken, omdat
Brenza door den diefstal zoo beroemd is
geworden Baron Destocches zoekt hem
ook op. Hij ontmoet bij Brenza den minis
ter en weet hem to dwingen den schilder
vrij te spreken. Als belooning zal hij dan
de schilderij „Het Badende Meisje terug
bezorgen. Na veel tegenstribbelen stemt
de ongelukkige minister toe. In bet laatsie
bedrijf zien we hoe, de minister bet doek
terugkrijgt en bovendien gedwongen wordt
tegen wil en dank den geslepen Destou
ches, misdadiger van beroep een goede
betrekking te bezorgen. Brenza is? intus
schen getrouwd en op do huwelijksreis
gegaan. Zoo loopt ten slotte alles voor hen
allen nog goed af en viert vooral de misda
dige baron Destouches den grootsten tri
omf, die zijn sluwheid niet ontmaskerd,
doch integendeel beloond ziet.
Wij herhalen het, een dergelijk nega
tief verloop blijft onbevredigend.
Aan het einde van den avond werden
mej. J. v. d. Noordaa, welke onze vader
stad gaat verlaten en den heer de Wilde,
regisseur een boekwerk aangeboden. De
overige dames kregen bloemen. Hiermede
was het eerste gedeelte van den feest
avond afgeloopen en begaven allen zich
naar de foyer/ waar men onder muziek
en dans nog eenige uren zou doorbrengen.
p—HBBan—H—
FlMNliltH tN OECÜSülHIE
BINNENLAND.
Koninkl. Stearine Kaarsenfabriek Gouda.
Blijkens het jaarverslag van de Ko
ninklijke Stearinekaarsenfabriek Gouda
over 1926, zijn de resultaten beter dan die
in het jaar 1925 behaald. De winst laat
toe, na afschrijving op gebouwen, enz., van
J 32.528 (onv.) en na aftrek van bet inge
volge art. 39 der statuten voor uitkeering
aan houders van gewone aandeelen be
stemd bedrag ad 20.480 (onv.) om aan
houders van preferente, gewone en priori-
teitsaandcclen 6 pet. uit te kêeren, waarna
er een saldo overblijft van 22.683 (v. j.
17 9100 op nieuwe rekening), hetwelk de
directie voorstelt over te brengen naar een
te openen reserve-rekening.
Doch al is er een opleving te constatee-
ren, niettemin blijft de concurrentie nog
steeds scherp. Met zorg slaat de directie
het steeds toenemende protectionisme ga
de. Zoo werd de uitvoer van stearine naar
Amerika in den aanvang van het vorig
jaar nagenoeg stopgezet door een bepaling
yan het Treasure Departement, waarbij het
invoerrecht practiscb wordt verdubbeld.
In Polen werd een stelsel van invoerver
gunningen ingevoerd, waardoor de oleine-
export naar dit land werd stopgezet.
Verder verraste België ons in het mid
den van het afgeloopen jaar plotseling door
bet invoerrecht op gedistilleerde glycerine,
welk invoerrecht korten tijd geleden nog
werd verhoogd.
Anton Jurgens' Vereenigde Fabrieken.
Naar wij vernemen, is in de gister ge
houden vergadering van het collego van
commissarissen van de N.V. Anton Jur
gens' Vereenigde Fabrieken besloten aan
de algeineeno vergadering van houders
van gewone aandeelen dezer vennoot
schap, welke op 13 Mei aanstaande zal
plaats hebben, voor te stellen 10 (v. j.
nihil) op de gewone aandeelen uit te kee-
ren.
Philips Gloeilampenfabrieken.
Naar wij vernemen is in de op 22 April
1927 gehouden commissarisvergadering
besloten aan de jaarlijksche algemeene
vergadering van aandeelhouders der N.V.
Philips' Gloeilampenfabrieken voor te
stellen over hot boekjaar 1926, na ruime
afschrijving op gebouwen, op inrichting
en op deelnamen in bevriende onderne
mingen, uit te keeren: op de gewone aan
deelen een dividend van 16 (v. j. 16
op de pref. aandeelen een dividend
van 8 (v. j. 8
Aaneensluiting in de steenindustrie?
Sedert eenigen lijd worden door de steen
fabrikanten pogingen in het werk gesteld
om tot onderlinge samenwerking te gera
ken lot reorganisatio van het productie
systeem, waardoor het aanbod van de ver
schillende steensoorten meer in overeen
stemming zal komen met de vraag. Het
heeft er allen schijn van dat deze pogingen
zullen slagen. In een de vorige week te
Utrecht gehouden vergadering, waar ver
reweg het grootste gedeelte van de Neder
landsche steenindustrie was vertegenwoor
digd, bleek dat men er algemeen van over
tuigd is, dat slechts door onderlinge sa
menwerking de positie van de steen-
industrie te verbeteren is. De ontworpen
plannen om tot verbetering te geraken on
dervonden in beginsel algemeene instem
ming. Zooals de zaken thans staan mag
dan ook met stelligheid worden verwacht,
nat na de inzinking, welke de steen
industrie de laafsten tijd heeft ondervon
den, binnenkort een periode van opbloei
zal volgen.
BUITENLAND.
Dc economische wereldconferentie.
Regeling van de werkzaam
heden.
De Duitsche bladen vernemen van be
voegde zijde, dat het plan voor de economi
sche wereldconferentie die 4 Mei begint
als volgt is vastgesteld. Den eersten dag
zullen de geloofsbrieven onderzocht en
eenig technisch en administratief werk
verricht worden.
Op 6 Mei beginnen de adgemeene be
schouwingen, welker duur niet vari te vo
ren vast te stellen is. Na afloop daarvan
zullen de commissies gevormd worden, die
van tijd tot tijd ook gemeenschappelijk
vergaderingen zullen houden. De conferen
tie zal na het werk in de commissies weer
met een openbare algemeene vergadering
besloten worden.
Disconfc-veriaging in Londen.
Van 5 tot 4^
De Bank of England heeft haar disconto
\an 5 tot 4^ verlaagd.
Beteekcnt sle urn voor den
Gulden.
De Nederlandsche Bank heeft in den
afgeloopen week door steunverleening aan
den wisselkoers het oploopen van het Pond
op 12.14 1/8 kunnen stuiten Zonder dien
steun, zou de noteering ongetwijfeld daar
boven zijn gestegen en het zou de vraag
zijn of de bank, die haar voorraad goud
en vreemde wissels in den loop van dit
jaar reeds aanzienlijk zag verminderen,
het op den duur zonder disconto-verhoo
ging zou kunnen stellen, ware het niet,
dat zoo juist een disconto-verlaging in
Landen werd aangekondigd, waardoor de
gfeheele positie der wisselmarkt verandert.
Intusschen legt de voortdurende onttrek-
king van kapitaal uit ons land door het
plaatsen van huitenlandsche leeningen, een
druk op den wisselkoers, al bestaan er aan
wijzingen dat in vele gevallen een deel der
opgenomen gelden hier worden aangehou
den.
Petroleum in Suriname.
De Directie der Surin. Oil Gy te Amster
dam ontving uit Suriname het navolgende
telegram:
Paradise waterboring commissaris rap
porteert petroleum.
Ter verduidelijking diene het volgende:
Paradise is eem oude verlaten suikerplan
tage, gelegen in het district Nickerie in
Suriname, aan de Beneden-Nickerierivier,
welke plantage in latere jaren door het
Gouvernement van Suriname is aange
kocht en werd ingericht tol vestigings
plaats van kleine landbouwers.
De Directie der Maatschappij telegra
feerde om nadere inlichtingen aan den
Commissaris in Suriname, waarna telegra
fisch werd medegedeeld dat inderdaad pe
troleum op bovengenoemde plantage werd
aangeboord en wel op 40 Meter diepte met
een 3" boor.
Zooals men weet, is de Surin. Oil Gy
houdster van het oliemonopolie op domein
grond in geheel Suriname.
Hongarije ais zeemogendheid.
Thans reeds concurrentie.
De „Magyar Orszag" meldt, dat de Hon-
gaarsclie regeering van verschillende zij
den voorstellen heeft ontvangen met betrek
king tot de organiseering van een zee
scheepvaart, te beginnen, nadat, de Firnne^-
kwestie definitief is opgelost. Een Italiaan-
scbe maatschappij beeft aangeboden met
haar schepen het Hongaarsche' verkeer ter
zee te behartigen tegen een subsidie van
een millioen pengö per jaar. Een Engel-
sche maatschappij heeft voorgesteld met
deelneming van Hongaarsch kapitaal een
onder Hongaarsche vlag varenden dienst
in het leven te roepen. Deze maatschappij
wil 200.000 pd.st in de zaak steken en stelt
zich mot een veel lagere subsidie tevreden
dan de Italiaansche voorstellers.
Bankcrisis in Japan.
Verscheidene Japansche banken, waar
onder niet de kleinsten, zooals de z.g. 15e
bank, hebben hun betalingen gestaakt.
Vele banken in het gekeele land moeten
aan opvragingen op groote schaal het hoofd
bieden, waardoor de financieele toestand
zeer kritiek geworden is. Woensdag werd
7 ton bankbiljetten der Bank van Japan
per expresse naar Osaka overgebracht, om
aan dc opvragingen te voldoen. Men vreest,
dat buitengewone maatregelen zooals na de
aardbeving in 1923 noodig zullen zijn en
dat de regeering aan de Japansche Bank
order heeft gegeven indien noodzakelijk-
voorscbotten te verstrekken. De bank ver
strekte reeds voorschotten van meer dan
een millyard Yen. Een enorme menigte be
weegt zich voor de diverse banken en over
al bestaat ongerustheid over den ernst van
den toestand.
UIT DE
Programma's voor Zondag 24 April.
Hilversum, 1050 M.
9.50 v.m. Dienst in de Ned. Herv. Kerk
te Breukelen.
I.002.30. Concert door het mandoline
orkest „II mandolino", Dir. G. Noorda.
Mandoline-kwintet. G. Noorda, le mando
line. Mej. M. Haan, 2e mandoline. S. Ken-
sen, mandola. G. Holland, guitaar. B. Pom-
merel, mandoloncello.
2.30. Namiddag-concert, te geven door
de Amsterdamscke orkestvereeniging, o. 1.
van Frans van Diepenbeek in „Artis" te
Amsterdam.
6.45. Vrijz. Kerkdienst i. h. Geb. v. d.
N. P. B. te Hilversum.
8.10. Opera-concert. Helène Vals, so
praan. Chris de Vos, tenor, Paul Pul, ba
riton. Het verstrekte H. D. O.-orkest o. 1.
v. Nico Treep.
Daventry, 1600 M.
2.50. Concert. De militaire band en V.
Chatter ton, sopraan. J. Thorne, bariton.
C. Towbin, viool.
4.505.05. Vertellingen u. h. Oude Tes
tament „The story of Gideon-Judges".
7.05. Kerkdienst.
8.15. Causerie: St. George's Hospital.
8.20. Weerb., nieuws.
8.40. Concert-Orkest. Het „Orpheus"-
koor van Glasqow.
9.50. Sluiten.
„R a d i o-P a r i s", 1 7 5 0 M.
II.2012.05. Gewijde muziek. Koorzang
en preek
12.051.10. Orkest-concert.
4.055.05. Concert. Jazz Symphonci-
band.
7.50. Kinderhalfuurtje.
8.2010.00. Dansmuziek door de jazz
band Mario Cazes.
Langenberg, 4 69 M.
8.209.20. Morgenwijding.
12.201.20. Kamermuziek (orgel, viola
d'amore, sopraan).
4.505.20. Mandoline-concert.
7.057.35. Vroolijk concert.
7.35. „Fidelio", opera in 2 acten vau
Beethoven. Daarna tot 11.20 dansmuziek.
Königswusterhausen, 1250 M.
en B e r 1 ijn, 4 8 4 en 5 6 6 M.
8.20. Morgenwijding.
10.50. Lunapark-orkcstconcert.
3.505.20. Vroolijk concert. Russische
kapel,
7.50. Concert. Berliner Fanfare-blaas-
corps.
9.5011.50. Dansmuziek.
Hamburg, 3 9 4.7 M.
8.3510.15. Morgenconcert.
10.5011.50. Orkeslconcert.
12.25—1.IQ. Orkest-concert.
I.101.50. Kamermuziek.
3.254.25. Orkestconcert.
4.506.50. Orkestconcert.
7.20. „Boccaccio"^ operette van Suppe.
Tot 11.10 dansmuziek.
Brussel, 509 M.
4.205.20. Dansmuziek.
7.209.20. Orkestconcert. Mme. R. dc
Collons, zang.
Programma's voor Maandag 25 April.
Hilversum, 10 50 M.
12.00. Politieber.
12.352.00. Lunchmuziek door het
Trianon-Trio.
3.304.30. Vrouwenuurtje door Mevr.
Rbémonda.
5.00.600. Kinderuurtje door Mevr.
Ant. v. Dijk.
6.006.45. Concert door het H.D.O.-
orkest.
6.457.15. Tuinbouw-halfuurtje door
den heer F. V. Falstar, over: De vooruit
zichten van den tuinbouw.
7.157.45. Concert door het H.D.O.-or-
kest (vervolg).
7.45. Politieber.
8.10. Een avond in Helmond. 1. Kon.
Stadsharmonie „PhileuIonia", Dir. P. H.
Kwakernaat. 2. Rede door den burgemees
ter van Helmond, den heer M. P. W. van
Hout. 3. Helmondsch Dubbelmannenkwar-
tet „Inter Nos", Dir. N. H. Lodewijkx. 4.
De heer J. de Roy, violist, met begel. van
Mej. Fr. Vallentgoed, piano. 5. De heer
André Spoorenberg met Helm. Humor. 6.
Helmondsch Muziekcorps. 7. Kwartet van
de Kon. Stadsharmonie „Phileulonia". 8.
Helmondsch Mannenkoor, Dir. J. Jacobs
9. Mej. Vallentgoed en de heer N. H. Lo
dewijkx, met quatre mains voor piano. 10.
Helmondsch Strijkorkest „Jan de Roy",
Dir. J. de Roy. 11. Pistonsloo door den
eher P. Althuizen. 12. Helmondsch Dub-
belmannenkwartet „Inter Nos". 13. Hel-
mondsche humör door den heer A. Spoo-
renburg. 14. Kon. Stadsharmonie „Phi-
leutnoia"
10.30. Persber.
Daventry, 1600 M.
10.20. Het Daventrykwartet en solisten
(sopraan, tenor, alt, viool en piano).
12.201.20. Orgelconcert.
2.20 Het Daventrykwartet en bariton-
zan£.
3.20. Dansmuziek.
4.20. Voorlezing: A pilgrim in Gallipoli.
4.35. Kinderuurtje.
5.20. Het Daventrykwartet.
5.50 Tijds., weerb.
6.05. Fransche causerie,
6.20. Literaire critiek.
6.35. Sonates van Beethoven. Pianomu
ziek.
6.45. Variété (pianomuziek, zang en imi
taties).
7.50. Symphonieconcert.
8.20. Weerb., nieuws.
8.40. Causerie in Dorshire dialect.
8.55. Symphonieconcert (vervolg).
10.2011.20. Dansmuziek.
„R a i d i o-P a r i s, 1 7 5 0 M.
9.50—10.20. Concert.
II.501.10. Orkestconcert.
4.055.00. Concert. M. Landeau, decla
matie, Piano- en vioolmuziek.
8.0510.00. Fransch Roemeensche
-WERELD
avond. Orkest, Popul. Romeeensche liede
ren. Koor en solisten.
Langenberg, 469 M.
12.251.25. Orkestconcert.
4.205.20. Orkest-concert.
7.35. Robert-Koppel-avond. R. Koppel
met vroolijke liedjes en orkest. Daarna tot
11.20. Dansmuziek.
Königswusterhausen, 1250 M.
I.507.05. Lezingne en lessen.
7.208.20. Voorlezing.
8.20. Concert voor Cembalo en viool.
9.5011.50. Dansmuziek.
Hamburg, 3 9 4.7 M.
II.501.20. Orkestconcert.
1.252.05. Kamermuziek.
3.354.20. Orkestconcert.
4.205.15 Dansmuziek.
5.206.10. Vroolijk concert.
8.50. Volksliederen in delente. Orkest,
gem. koor, mannenkwartet en G. Laden-
dorf, sopraan.
Brussel, 509 M.
4.205.20. Concert. Radio-trio.
7.20. Operette-opvoeriüg.
8.359.20. Orkestconcert.
HET KATHOLIEKE STANDPUNT IN
DEN DUITSCHEN NATIONALEN
OMROEP
Korten tijd geleden publiceerde „De Te
legraaf" een artikel van dr. Graaf Arco
over den nationalen omroep in Duilsck-
iand. Ruiterlijk bekent de schrijver als hij
bet heeft over den aard der te geven pro
gramma's: „Hoe grooter echter de aestke-
tiscke en wetenschappelijke cultuur van
een volk is, hoe sterker de differentieering
der persoonlijkheden, des te moeilijker is
een eenheidsprogram. Met hetzelfde recht
zou men ook een eenheids-eten of een een-
beidsschool voor de gekeele bevolking kun
nen verlangen. Hieruit volgt dus, dat tege
lijkertijd velschillende programma's ge
schikt voor de verschillende omroepen,
moeten worden uitgezonden".
„Uit deze conclusie valt op te diepen,
dat een „algemeene" omroep, een omroep
die het geheele volk wil tevreden stellen
wil men met recht aanspraak kunnen
maken op „algemeenheid" een onmo
gelijkheid is, zoowel in ons eigen vader
land als bij onz.e oostelijke buren. Er moe
ten concessies gedaan worden aan de ver
schillende geestesstroomingen, indien men
deze tenminste in zijn voornaamste ge
deelte recht doet wedervaren n.l. dat wat
er leeft in de breede massa's van eene
bevolking op cultureel, godsdienstig en we
tenschappelijk gebied, door de radio tot
uiting wodt gebracht.
1-Iet is ongelooflijk kortzichtig, als men
meent dit meest essentieele element in de
radio te kunnen ontberen. Tracht men
dit toch te doen, dan krijgt men een „al-
gemeenen" omroep, die op muzikaal ge
bied wellicht veel presteert, doch verder
noodzakelijk moet vervallen tot een zoute
loos gedoe. Zulk een omroep is aan han
den en voeten gebonden en vindt geen
weerklank in de bevolking, zoodra zij zich
zou willen wenden tot het geestesleven
van het grootste deel onzer natie.
In ons land heeft men deze moeilijkheid
zeer goed ingezien en begrepen. Men heeft
haar ondervangen door eiken omroep, die
er op bogen kan een groot gedeelte der be
volking achter zich te hebben, zijn eigen
radio-mogelijkheden te geven.
In Duitschland is dit niet zoo. In 't kort
komt de/ Duitsche organisatie van hun
cmroep hierop neer:
De Duitsche zenders zijn het eigendom
van de „Reichspost". De geheele techni
sche leiding en het onderhoud der zen
ders berust in hare handen. Hiervoor
wordt per maand en per luisteraar een be
drag van Mk. 0.80 betaald, natuurlijk zijn
er ook heel wat „Schwarzhörer", die een
radiotoestel hebben en niet betalen, doch
dit aantal is in verhouding toch niet zoo
groot als de vele Nederlandsche luiste
raars, die zich niet hij de posterijen heb
ben laten inschrijven. De Duitsche luiste
raar betaalt dus per jaar Mk. 9.60, dus
bijna 6.en is verder van alles af,
ofschoon men wel bedenken moet, dat 10
Mark in Duitschland meer beteekent dan
6 gulden voor een Hollander.
De uitzendingen (de programma's) wor
den bezorgd' door „Rundfunkgesellschaf
ten", waarvan de meest bekende zijn:
Deutsche Welle (Berlijn), Köningswuster-
hausen); Funkstunde (Berlijn); Norag
(voor Noord-Duitschland); Werag (voor
Weslfalen en Rijnland) en nog andere te
München voor Beieren; Stuttgart (Würt-
temherg): LeipzigDresden (Sachsen);
Breslau (Silezië); Königsbergen Oost-Prui
sen) e.a. Deze omroep-maatschappijen zijn
ondergebracht in den vorm eener Aktien-
gesellschaft, wier aandeelen voot 60% in
banden zijn van Rijk en Staat (Bonds
staten) en voor 40% ondergebracht zijn
bij Gemeenten, Kamers van Koophandel
en verschillende corporaties (wat de Ka
tholieken betreft b.v. onder meer de Volks-
verein).
Het groote richtsnoer, dat door deze
Rundfunkgesellschaften gevolg moet wor
den en waardoor een ware vrijheid dus ge
handicapt wordt), is: geen politiek en de
grootst mogelijke tolerantie in cultureele
dingen. Hiervoor waken controle-organen
zooals een Politischor Uoberwachungsaus-
ccliuss (politieke controle-commissie) en
verder de door hot Rijk aangestelde Kultur-
lieirate (adviseurs in cultureele aangele
genheden).
Dat ondanks die „Kulturbcirate" slechts
weinigen volkomen tevreden zijn met hun
omroep, behoeft peen betoog. Ook de
Duitsche Katholieken zijn er op uit in
vloed te krijgen op den radio-omroep en
de voor hen aangewezen weg is om zit
ting te krijgen in de „Kulturbeirate".
Op Katholiek gebied heeft men thans
in Duitschland hoofdzakelijk de conferen
ties op de morgenwijdingen. Kerkdiensten
mogen in Duitschland niet worden uit
gezonden, ingevolge een besluit van de
Duitsche Bisschoppen op hunne vergade
ring le Fulda, ofschoon zonder twijfel
Katli. kerkdienstuitzendingen voor de ge-
loovigen in de diaspora van groote hetee^
konis zouden zijn. Het besluit der Bis
schopsconferentie grondt zich op het ver-
schijnsel, dat in sommige gebieden van hel
Duitsche Rijk de Katholieken niet zoo prin
cipieel zijn en zouden kunnen verleid wor
den niet meer naar de Kerk te gaan, zoo-'
als hun plicht hun voorschrijft. Gelukkig
is zulk een vrees voor de Nederlandsche
Katholieken ongegrond (wij kunnen dit,
God lof! met een gerust hart zeggen) en
daarom heeft het Nederlandsch Episco
paat zich hierin voor de door haarzelf ge
stichten K. R. O. door geheel andere prin-
cipen laten leiden. Voorts is de zender
van den N. S. F. sterk genoeg, dat onze
Kath. kerkdiensten uit de Dommicuskerk
m de diaspora (getuige de vele brieven die
wij van haar ontvangen) zeer goed worden
ontvangen.
Intusschen vergeet het Duitsche Epis
copaat de radio, zulk een voorname factor
in ons hedendaagsche leven, in geen ge
val.
Over de organisatie der Duitsche Katho
lieken op dit gebied in een volgend artikel.
DE RAD'O-TELEFQONVERBINDING
ENGELAND—AMERIKA.
In Januari 1923 werd de wereld ver
rast met het bericht, dat de menschelijke
stem door middel van de radio-telefonio
overgebracht was van Amerika naar En
geland. Dit was feitelijk de eerste en
grootste victorie op de kabelteiefonie,
waarvoor deze afstand le groot was ge
bleken.
In New York werd er gesproken in de
factory van de Western Electric Co., te
New Southgatc vond de ontvangst plaats.
Het was echter nog slechls moT';ik in
een richting le telefoneer en, n.l. van
New York naar Londen, en 't duurde
nog ruim 3 jaren voor dat hel maoiiLge
radio telefonie-station in Rugby antwoord
kon geven in tegenovergestelde richting.
Weer een jaar verliep voordat de abon-
né's op de telefoon in Londen direct aan
gesloten konuen worden met New York
en op de normale wij^e een gesprek voe
ren. De telefoonverbinding met New York
is een gecombineerde verbinding van
kabel en radio. De spreekstroompjes van
de telefoon-abonnó's in Londen gaan
langs de lijn naar de hoofdcentrale. Hier
wordt doorverbinding gegeven met den
kabel, welke naar het radiotelefonie-sta-
tion in Rugby leidt. Daarna vindt op de
normale wijze de uitzending plaats. De
zwakke spreekstr oompjes worden onge
veer 500 millioen maal versterkt alvorens
ze in de zend-antenne komen.
In Amerika wordt dc mt"an-
gen op 't ontvangstation in Houlton
(Maine) en langs een 750 K.M. langen
kabel naar haar. mins in New York
gebracht. Van Amr' paar Engeland
wordt een andere weg gevolgd. De spreek-
stroompjes van New York worden langs
een kabel naar het zenstation in Rocky-
Point (Maine) gcL..-, .i m Engeland
ontvangen in Wroughton. waar de tele
fonie weer via een lijn naar de hoofd
centrale in Londen geleid wordt en daar
na doorgegeven aan den abonné.
Alvorens „kruisspreken" mogelijk was,
had men vele moeilijkheden te overwin
nen. Er werd o.a. bij de ontvangst danig
last ondervonden van 't e;gen zendsta
tion in Rugby. De uoo.J dv 'ele-
foon-abonné in Londen worden door de
antenne in Rugby naar alle richtingen
uitgestraald en daar het ontvaiic>.-.„.mn
(voor de gesprekken uit Amerika) betrek
kelijk dichtbij is, wordt de ont\~. 0 -an
tenne door de telefonie van Londen sterk
beïnvloed en zal de telefoon-abonné in
Londen zijn eigen spraak hooren, die
weer via den telefoon-raicrof^n doorge
geven wordt naar den zender in Ru^by
etc. etc.
Deze vicieuse cirkel wekt hel ^elfde
verschijnsel op als een telefoon en mi
crofoon welke dicht bij elkaar worden ge
houden. Eenmaal aangestooten ontstaat
er een gilgeluid, dat geregeld in volume
toeneemt en het oorspronkelijke geluid
overtreft en onhoorbaar maakt. Om dit
te voorkomen is op de hoofdcentrale n
Londen een speciale uitgebalanceerde
koppeling aangebracht, die een verbiu-
ding tusschen eigen zender en ontvanger
onmogelijk maakt.
Deze eerste trans-Atlantische telefoon
dienst functioneert zeer goed en er wordt
een druk gebruik van gemaakt.
VERBETERING VAN
LUIDSPREKER-ONTVANGST.
Bij de enorme en snelle verbetering iu
luidsprekerconstructie „zitten" vele luis
teraars nog met de oudere modellen hoorn
luidsprekers, die de muziek en spraak
minder goed weergeven. De spraak is on
duidelijk en muziek wordt vervormd.
Zeer dikwijls blijkt zoo'n luidspreker
voorkeur te hebben voor een bepaalde
toonfrequentie, zoodat. deze in verhouding
steeds luider weergegeven wordt. De oor
zaak van de slechte weergave kan ook ia
het toestel liggen, vooral als er slechte
transformatoren in gebruikt worden.
De lagere tonen (bas, orgel, slagwerk),
komen in 't geheel niet over. Hierin kan
verbetering gebracht worden door het
parallel aanleggen van capaciteiten aan
den luidspreker., Noodig zijn dan vaste
condensatoren van 6000, 10000 en 25000
c.M. De geluidsterkte neemt iets af, doch
aan kwaliteit wordt veel gewonnen. Het
handigste kunnen de „3 condensatoren op
een plankje gemonteerd worden: aan
iederen condensator weer lampbusjes Aan
de luidspreker-aansluitingen worden nu
twee snoertjes met stekers gemaakt eu op
gehoor een van de condensatoren aan
gesloten Eventueel kunnen twee of drie
condensatoren tegelijk parallel gezet wor
den.
Men heeft hel dan in de hand de weer
gave binnen wijde grenzen naar eigen
smaak te regelen. Hoe grooter de conden
satoren hoe lager de geluiden. Het is
niet ondienstig er op te wijzen dat ook
hij moderne luidsprekers een condensa
tor van 6000 c.M. de weergave veel ver
baer t.
Dergelijke apparaten zijn in den ha'*1 -
del onder de naam van „löonfiltcr."
