WOENSDAG 20 APRIL 1927
18e Jaargang.
No. 5546
S)e Gou/ta/nt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi) vooruitbetaling
Voor LeideD 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onz* AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor
uitbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
O e wo no advorlonllën 30 oenl per rogoE
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend r
Kleine advortontlên, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aaogeboden of gevraagd huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
OU NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN.
Naar aanleiding van een
S. 0. A. P.'sch Congres.
Weinig belangrijks.
„Men vraagt zich af, hoe het mogelijk
was, dat op een driedaagsch congres van
eene partij, waarvan zelfs de felste tegen
stander zal moeten erkennen, dat ze hoogst
bekwame mannen telt, zoo weinig belang
rijks gebeurde".
Aldus merkt „Het Vaderland" op in een
beschouwing over het Paaschcongres der
S.D.A.P.
En dat is inderdaad juist opgemerkt.
De oorzaak.
Als men vraagt, wat daarvan de oor
zaak is, dan vinden wij daarop het ant
woord in een opmerking, die een afgevaar
digde uit Amsterdam op het congres
maakte. Wij lezen n.l. in een der kranten-
Ten slotte wijst spr. de Amster-
damsche afgevaardigde er op dat
zoowel hier als in het buitenland in de
rangen van de sociaal-democraten een
gevoel is, dat er iets van de oude vreugde
in het partijleven ia verdwenen. Dit is
een natuurlijk gevolg van den oorlog.
De partij en de partijleiding gevoelen
zich nog te veel verantwoordelijk voor
heigeen door de regeering wordt beslist.
Het is de vraag of wij niet weer oppo
sitiepartij moeten worden, niet alleen op
nationaal-, maar ook op internationaal
Ziehier naar waarheid aangegeven,
waarin de sterkte en de zwakheid ligt van
de S.D.A.P.: in het in-oppositie-zijn en in
het daden-moeten-stellen!
Ais dat door allen werd ingezien en als
hieruit door allen de consequentie
zou worden getrokken, die erin ligt, dan
zou de werfkracht der S.D.A.P. wel zéér
gering zijn!
De S.D.A.P. en het Onderwijs.
De tweede dag is ook nog voor een be
langrijk deel heengegaan met het geschil
in de partij over het Nederlandsch-Bel-
gisch Verdrag, een geschil zoo groot, dat
twee mannen als de heeren Wihaut en Po
lak, die verklaarden 40 jaar naast elkan
der te hebben gestaan zonder eenig ge
schil, zich nu gegriefdgevoelen over de
wijze, waarop de een over den ander in 't
openbaar heeft gesproken.
Overigens was deze dag voor een be
langrijk deel gewijd aan het nieuwe ge
meenteprogram, door den Amsterdam-
schen wethouder van Onderwijs, den heer
Ed. Polak ingeleid en verdedigd.
Na slechts eenig slap debat werd het
program dat alle bekende verlangens
beval zonder eenige wijziging door het
congres aanvaard.
Uit dit program blijkt duidelijk, dat wij
katholieken op onderwijsgebied van de
sociaal-democraten in de gemeenteraden
niets te verwachten hebben.
Zeker, de gelijkstelling voor het lager
onderwijs, eenmaal in de grondwet vastge
legd, wordt aanvaard, omdat daaraan niet
meer te tornen is, maar ook hier zelfs wil
men, het bleek uit de rede van den heer
Gerhard later,, nog wel bepingelen.
Overigens blijkt uit dit socialistische ge
meenteprogram, dat wij van de sociaal
democraten niets te verwachten hebben
voor ons bijzonder nijverheidsonderwijs,
middelbaar en hooger onderwijs.
Merkwaardig is ook nog de passage over
het bijzonder bewaarschool-onderwijs. Het
socialistisch program spreekt hier wel van
toezicht op het onderwijs, maar van eeni-
8en financieelen steun geen woord.
De voorzitter der Kamerfractie, de heer
Albarda, hield op dezen tweeden dag nog
ten rede over den economischen toestand
in Europa.
Met een verheerlijking van het socialis
me en de voorspelling, dat, als de coalitie
tou worden hersteld voor de verkiezing,
zij bij de verkiezing geen meerderheid meer
zou behalen, en, wanneer zij na de verkie
zing zou worden hersteld, zij geen regee
ring zou kunnen vormen, die zich staan
de kon houden, eindigde spreker zijn met
Vurigheid uitgesproken rede.
De derde dag leidde de heer Gerhard
bet onderwijs-rapport in met de resolu
tie van het partijbestuur, vragende o.m.
leerplicht van het 6e tot het 15e jaar, aan
fluiting van het voortgezet onderwijs bij
•bet zesde leerjaar der algemeene lagere
volksschool; organisatie van overdag en in
den arbeidstijd te geven vervolgonderwijs
ton kinderen van 15- tot 18-jarigen leef-
njd, die reeds in het bedrijfsleven work-
toain zijn, enz.
Uit de vergadering gingen stemmen op
•Voor een zevenjarigen en zelfs voor een zes
jarigen leerplicht. De heer Albarda vond,
?at de negenjarige leerplicht tot een acht-
wigöa kon worden ingekrompen.
De inleider, de heer Gerhard, hield aan
den negenjarigen leerplicht vast: zesjarige
grondschool met organisatie vah het 7e, 8e
en 9e leerjaar zooveel mogelijk in afzon
derlijke centrale scholen voor voortgezet
lager en uitgebreid lager onderwijs.
Verder valt er niet veel belangwekkends
van het driedaagsch congres mede te
deelen.
BUITENLAND
Frankrijk.
Tegen de pornografie.
Abbó Bethléem wendt zich tot
het parket.
Zooals men weet, is de Parijsche abbé
Bethléem, de moedige strijder tegen het
verkoopen en tentoonstellen van pornogra
fische geschriften, onlangs tot 11 francs
boete veroordeeld wegens het verscheu
ren van zinneprikkelende tijdschriften, die
in Parijsche kiosken ten verkoop waren
uitgestald.
Daar de rechter in deze zaak had te
kennen gegeven, dat de burgers, die zich
door het publiek te koop aanbieden van
dergelijke geschriften geërgerd voelen,
zich tot het parket dienen te wenden, heeft
abbó Bethléem aan den procureur der re
publiek een schrijven gericht, waarin hij
dezen magistraat verzoekt, vervolgingen te
willen instellen tegen de verantwoorde
lijke auteurs en verkoopers van een 20-tal
zinneprikkelende bladen, waarvan hij een
lijst bijvoegt
„U zult niet willen", zoo schrijft de ab-
bé, „dat de publieke opinie, thans wakker
geschud, genoodzaakt zal zijn, de machte
loosheid der justitie te conatateeren om de
vergiftiging van het land tegen te houden.
Gij zult niet willen, dat weldra mis
schien duizenden burgers, vol walging en
verontwaardiging, op mijn voorbeeld de
straat op gaan om zelf de viezigheden op
te ruimen, waarvan men hen niet schijnt
te willen bevrijden."
Het parket heft het schrijven, dat een
opgave bevat van de als pornografisch
aangemerkte bladen, in ontvangst geno
men. tegen welke bladen Herriot, burge
meester van Lyon indertijd een verkoops
verbod voor deze stad heeft uitgevaar
digd.
De procureur der republiek heeft nog
geen antwoord op het schrijven van abbé
Bethléem gezonden.
Hongarije.
Tegenspraak.
Het Hongaarsche agentschap spreekt
tegen, dat Bethlen te Rome met Musso
lini zou hebben onderhandeld over de Hon
gaarsche monarchistische kwestie.
Griekenland
Een revolutie In voorbereiding?
Venizelistische offioieren in
actie.
Uit Athene wordt gemeld, dat
tisehe republikeinsche officieren in het
Grieksche leger een revolutie voorberei
den, ten einde de coalitie-regeering om
ver te werpen. In de eerste plaats heeft
deze beweging ten doel, het terugnemen
van zeshonderd royalistische officieren in
het leger te voorkomen, in de tweede
plaats het parlement te ontbinden en in
de derde plaats Venizelos' benoeming tot
preaidnt der republiek door de nieuwe
Kamer en den nieuwen Senaat aangeno
men te krijgen.
Albanië.
Het Italiaansch—Joego-Slavisch conflict.
Toenemende bezorgdheid.
Volgens den diplomatieken medewerker
van de „Daily Tel." maakt men zich in
de kanselarijen der Europeesche regeerin
gen weer bezorgd over het Italiaansch-
Zuid-Slavische conflict in verband met de
wisseling in het ministerie van buiten-
lansche zaken te Belgrado. Men vreest dat
de nieuwe minister van buitenlandsche
zaken van Zuid-Slavië niet zoo tegemoet
komend zal zijn als zijn beide voorgangers
De toon in de Servische en in do Italiaan-
sche bladen geeft ook meer reden tot be
zorgdheid.
Rusland
Door den Sovjet-brii.
Rykof over de Russische
politiek.
Het Telegraaf-agentschap der Unie van
Sovjet-republieken meldt, dat Rykof, de
voorzitter van den Raad van Volkscom
missarissen, in zijn rede op het Sovjet
congres o.m. het volgende heeft ver
klaard:
„Door den internationalen toestand en
de toenemende stabiliteit der groepen, die
Sovjet-Rusland vijandig gezind zijn, is
op het gebied der buitenlandsche politiek
een aanmerkelijke spanning ontstaan. De
herhaalde pogingen om een anti-Sovjet-
bloc te vormen en een militair conflict
tusschen Sovjet-Rusland en China uit te
lokken hebben tot een buitengewoon ge
compliceerde situatie geleid en leveren
een bedreiging op voor den vrede.
De stand der betrekkingen tusschen
Engeland en Sovjet-Rusland is teekenend
voor de internationale spanning. Door
hot afzenden harer nota streefde de En-
gelsche regeering er naar, de Weet-Euro-
peeschc mogendheden tot een samengaan
legen Sovjet-Rusland te brengen. In de
zen zin had de nota een zekeren invloed
op de Italiaansche regeering, die het Bes-
sarabische protocol ratificeerde, dat van
het standpunt der Sovjet-regeering be
schouwd geen rechtsgeldigheid heeft.
Rykof wees vervolgens de verwijten van
zich, welke tegen Rusland geuit zijn in
verband met het feit, dat het geen lid is
van den Volkenbond. Hij verklaarde, dat
de Volkenbond zoolang hij bestaat slechts
hot werktuig is geweest tot de vestiging
der heerschappij van sommige stalen
over andere. De Volkenbond heeft niet
ingegrepen in het Chineesche vraagstuk
De Sovjet-regeering twijfelt, of de door
den Volkenbond georganiseerde ontwa
peningsconferenties werkelijk de bevorde
ring van den vrede ten doel hebben. Sov
jet-Rusland is bereid tot algeheele ont
wapening, wanneer ook de andere mogend
heden daartoe overgEian. De in het En-
gelsche parlement geuite bewering, dat
Sovjet-Rusland zich zeer krachtig op een
chemischen oorlog zou voorbereiden, is
onwaar.
Met betrekking to>t de gebeurtenissen
in China merkte Rykof op, dat met de in
terventie der mogendheden in China fei
telijk reeds een aanvang is gemaakt. De
goedkeuring der mogendheden tot het
doen van den inval in het Sovjet-gezant
schap te Peking moet worden beschouwd
als een poging om Sovjet-Rusland lot een
oorlog tegen China te prikkelen. De Sov
jet-regeering zal echter op deze provoca
ties niet ingaan.
Ten aanzien van Borodin verklaarde
Rykof, dat hij in geen enkel opzicht ver
tegenwoordiger der Sovjet-regeering ia.
De Sovjet-regeering is voor zijn daden
niet verantwoordelijk. De positie van
Sovjet-Rusland ten opzichte .an China ie
ten gevolge van de erkenning der eouve-
reiniteitsrechten van China hechter en
minder bedreigd dan die van eenig ander
land.
Marokko
De strijd met de Mooren.
Een officieel Spaansch communiqué
meldt, dat ten Zuiden van Admaa het of
fensief door de Spanjaarden is begon
nen. Verschillende dorpen zijn in ascb
gelegd en belangrijke posities voor de toe
komstige operaties in Marokko bezet.
China.
HANKAU TEGEN TSJANG KAI SJEK.
Tsjang afgezet.
Een nieuwe regeering te
Nanking.
In China neemt de verwarring steeds
toe. Ter conferentie van de Kwom ntang
te Nanking heeft Tsjang Kai Sjek bekend
gemaakt, dat hij definitief met de regee
ring van Hankau gebroken heeft en dat
een onafhankelijke nationalistische regee
ring met Nanking als hoofdstad gevormd
wordt.
De Hankau-regeoring heeft op deze
verklaring geantwoord met drie decreten.
Het eerste decreet ontheft Tsjang Kai-
ajek uit zijn functie van opperbevelheb
ber van het nationalistische loger en
eischt zijn arrestatie en bestraffing.
Het tweede decreet benoemt den z.g.
christen-generaal Feng Joe-sjiang tot
opperbevelhebber mot als tweedon bevel
hebber Feng Seng^sji, den militairen
gouverneur van Honan. Laatstgenoemde
heef bevel gekregen, naar Nanking op le
rukken en Tsjang Kai-sjek nan te val
len. He derde decreet verklaart, dat alle
betrekkingen met Nanking en Sjanghai
verbroken zijn.
Kiangsi in de macht der rooden.
Vervolging der gematigden.
Uit Sjanghai wordt gemeld: De toe
stand wordt met den dag ernstiger. De
geheele provincie Kiangsi is in do macht
der extremisten. Do rooden zijn heer en
meester te Kioekiang en Nantsjang,
waar de gematigden aan allerlei marte
lingen worden onderworpen. Er worden
foto's van de verrichte gruweldaden ge
publiceerd, ten einde de bevolking schrik
aan te jagen.
De vereeniging van Ghineesahe ban
ken heeft besloten, de relaties met de te
Hankau gevestigde filialen te verbreken
en te weigeren, de biljetten der centrale
bank aan te nemen, als tegenmaatregel
tegen het besluit der extremisten, het
baargeld aan de banken te onttrekken.
Ook Tsjang Kai-sjek tegen de
vreemdelingen.
Ondanks de boloften van Tsjang Kai-
sjek is de toestand te Nanking voor de
vreemdelingen niet beter dan voorheen.
Geen vreemdeling kan aan wal gaan en
de plunderingen duren nog steeds on
verminderd voort. Do gebouwen van de
International Export Company zijn door
een groote afdeeiing troepen bezet en
ondanks de verzekeringen van den com
missaris van Buitenlandsche Zaken wor
den de winkels leeggeplunderd en geslo
ten kasten opengebroken. Alle aan bui
tenlanders toebehoorende gebouwen wor
den langzaam geheel vernield.
Verder hebben de nationalisten reeds
twintig duizend dollar douanegelden in
beslag genomen en houden zij toezicht op
de douane-administratie. Men behoeft
dan ook niet te denken, dat Tsjang Kai-
sjek meer tegemoetkoming zal toonon
tegenover de vreemdelingen en eerder
zijn beloften tegenover hen zal nakomen
dan do communisten. Allo achergobleven
buitenlanders verlaten morgen Nanking
om zich te Sjanghai in veiligheid te bron
gen.
Het bombardement langs den Jangtse
bij Nanking duurt onafgebroken voort.
De Noordelijken hebben l'oekau weer be
zet, vanwaar zij tijdelijk waren verdre
ven en hebben zich daar in loopgraven
verschanst. Tegelijkertijd wordt gemeld
dat Soen Tsjoen-fang opnieuw optrekt
langs den Noordelijken oever van den
Jangtse tegenover Tsjinkiang.
De toestand te Peking.
Reuter meldt, dat het nog te Peking
gebleven personeel van het Russischo ge
zantschap, o. w. de zaakgelastigde, dal
als gevolg van den inval door de Chi-
neezen in tot het gezantschap behoorende
gebouwen, uit Peking moest vertrekken,
ook werkelijk is vertrokken. De uittocht
vond Maandagochtend plaats.
9000 soldaten door boeren vermoord?
Een bericht is in omloop, volgens het
welk gewapende boeren niet minder dan
9000 soldaten der 10e divisie van Tsjang
Tso Lin vermoord hebben, nadat deze uit
Hai-Feng, hoofdstad van Honan, ge
vlucht waren en daarbij al hun wapenen
hadden achtergelaten.
Het leger van Tsjang Tso Lin hooft
zich dan later opnieuw meester gemaakt
van Hal Feng. Men vreest, dat er ontzet
tende repressaillee zullen worden geno
men.
Nederlandsch Oost-lndië
Twee dooden.
Onlangs drong een troep Batakkers een
sawah aan den weg naar Marihat (Deli)
gelegen en waar eveneens Batakkers op
wonen, binnen met de bedoeling do be
volking te berooven. De dieven raakten
herbij slaags mot de bewoners; waarbij
aan weerszijden van messen en andere
steekwapenen gebruik werd gemaakt.
Het gevolg was dat de roovera met ach
terlating van twee dooden moesten aftrek
ken Van de bewoners werd een tweetal
verwond,
De politie heeft de zaak in onderzoek.
Amok.
15 personen verwond.
In de kampong Lambangsari, op een
afstand van vier paal van Tjilegon gele
gen, verwondde een krankzinnig geworden
inlander met en bijl vijftien personen,
waaronder zijn eigen moeder. Vijf der ge
troffenen zijn zeer ernstig gewond. De
broeder van den krankzinnige slaagde er
ten 6lotte in hem te dooden, nadat de
woesteling zichzelf reeds zwaar verwond
had.
De kampongbowoners brachtten den
doode en de gewonden naar Tjilegon,
waar do doktoren Buys en Boentormen de
gekwetsten verbonden en daarna naar 't
ziekenhuis te Serang deden vervoeren.
Alhoewel het gebeurde om één uur
plaats, had. werd te Tjilegon pels om zes
uur bericht van het gebeurde ontvangen.
Bommen in Padang.
Terwijl in den laatsten tijd in de Omme
landen tientallen bommen werden achter
haald, mocht het der politie totdusver
niet gelukken ook in de stad Padang op
dit „communistisch" materiaal beslag te
leggen.
Aan den demang van Loeboek Bega-
loeng is het te danken, dat men omtrent
de verspreiding van bommen in de stad
meer te weten kwam. Genoemde demang
arresteerde een zekeren Saat, die bekende,
onder bedreiging met den dood, van den
thans gearresteerden P. K. I. leider Pakin
Taher, 14 bommen in ontvangst te hebben
genomen om deze te Padang te distribuee-
ren. Hij had de hommen ter hand gesteld
van zekeren Oedin, een huisjongen van
den lieer Veth, die weer voor verdere dis
tributie zorgde.
Afgaande op de verklaringen van deze
personen konden het inlandsch bestuur en
do politie van Padang op zoek gaan naar
de verborgen bommen.
In het Oraije Hotel werden onder de
kamer van den substituut-offcier van Jus
titie mr. de le Parra, tweo bommen aan-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een rappoit van T. Tof, den -Jent
der Sovjetrepublieken.
Sjlk heeft een nieuwe regeering te Nan
king gevormd. De Hankauregeering heeft
daarop Tsjang afgezet. Berichten van da
den van terreur in Kiangsi.
BINNENLAND.
Een vergadering van de Diocesane Ver
eeniging van R.-K. Bijz. Onderwijzers In
Nederland in het Bisdom Haarlem. (3d*
blad).
Autobus-concessie in Noord-Holland
voor de Brockway-Bus, voor het traject
HaarlemLeiden, doch slecht voor drie
jaar. (8de blad).
Op den onbewaakten overweg b "cthel
is weer iemand door een trein overreden.
(Gemengde Berichten, 2de blad).
LEIDEN.
Te Leiden is een man door een auto
van den Geneeskundigen Dienst aangere
den en aan de gevolgen overleden. (Isto
blad)
Onze Geïllustreerde Pagina
De photo-pagina geeft o.m. photo's van:
den zieken koning Ferdinand van Roeme
nië; den Noordwijkschen redder Jan van
Kan; verschillende gebeurtenissen op
sportgebied.
getroffen. Drie bedienden en een gewezen
bediende van het hotel werden in ver
band biermede gearresteerd Een der ha-
dienden verklaarde een bom id een sloot
naast het hotel te hebben geworpen, doch
het ding werd daar niet gevonden.
Ook bij verschillende Europeesche fami
lies werden bommen in huis of op het erf
aangetroffen, die daar door bedienden ot
gewezen bedienden zijn verstopt.
De daders zijn gr.trrosfoeH
Een rooversbendc ontdekt.
Ancta seint uit Solo: Er is een uitge
breide rooversbende, genaamd de Sari
kat Itam, ontdekt De bende heeft ook
leden onder het dossab<\stuur en vertak
kingen te Semarang, Djocja en Solo. Lei
der is de Semarangscho communist Sak-
doen.
BONENLAND
eerste kamer.
OVERZICHT.
Annexatie-ontwerpen.
Over het wetsontwerp tot wijziging van
de grenzen van de gemeente Haarlem en
de omliggende gemeenten hebben gister*
avond vier senatoren het woord gevoerd,
waarvan drie zeer positief togen waren,
krachtig hebben de heeren De Gijselaar
(Chr. H.), H meen go (Vrijheidsbond) en
Van Nogell (Vrijheidsbond) de an
nexatie ton behoeve van Haarlem bestre
den. Alle drie legden ze den nadruk op
het belang van Heemstede, waarvan een
klein stuk met een groote belastingop
brengst zou worden afgenomen, waardoor
de lasten voor de overblijvenden te zwaar
zouden zijn.
De heer W i b a u t (8. D.) was een warm
voorstander van het wetsontwerp en sprak
ironisch van „belast ingvluchtheu vols",
doelendo op de kleine gemeenten (in de
nabijheid van de groote steden), waarhoen
do monschon mot de groote vermogens
„vluchten", omdat het er goedkoop is.
Minister Kan heeft het wetsontworp
verdedigd.
Hij sprak o.m. van het „armzalig be
staan", dat Haarlem en Hohoten zouden
moeten voortsleepen, wanneer het ontwerp
er niet kwam I
De stemming wordt uitgesteld tot he
denmiddag.
Omstreeks 11 uur begon de Kamer nog
aan het ontwerp tot annexatie ten behoe
ve van Breda, en kwam er mee klaar. Ook
over oit wetsontwerp zal heden worden
gestemd.
De Kamer bleef in do behandeling van
de Begrooting van Arbeid steken.
Koninklijke Besluiten.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot bur
gemeester te Gasselte J. van Royen; t*
Vries A. Jongbloed, met toekenning van
gelijktijdig eervol ontslag als burgemees
ter te Bleen; te Appel tem J. O. de Leeuw.
SPORT
motorrijden.
De prestatie Eindhoven—Parijs—
Eindhoven.
Naar ons wordt medegedeeld zou d#
heer Van Hamersveld, die in Frankrijk ii