VRIJDAG 15 APRIL 1927
Ontwapenings - kw estie
je Jaargang.
No. 5543
$)e £eicbelve Sou/fra/nl
BONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling
LeideD 19 cent per week 12.50 per kwartaal
ait AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaal
a pet post I 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver-
jjflj tegen betaling van 50 ct per kwartaal, by voor-
laling Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd
s^sblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowono advertentlën 30 oenl per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van bet tarief berekend.
Kleine advertentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd huur en ver
huur, koop en verkoop -f 0.50.
HIM MER BESTAAT UIT ORIE BLAD EU
De aanwijzing van onze Tweede
(amerleden.
inneer iemand zou beweren, dat er
rende de laatste jaren in de organi-
der R.-K Staatspartij nog al dik-
reglementswijziging aan de orde ia
st dan zou men hem moeilijk kun-
tegenwerpen. dat deze bewering ge
en al uit de lucht is gegrepen. Mis-
misschien zou 't ook niet als
erg bout gezegd kunnen worden aan-
rkt. als men beweerde, dat er onge-
anders niets dan reglementswijzi-
iD de laatste jaren te Utrecht op de
ds"- of „Partij'-vergadering ia be-
e'dl
ar: wat gebeurd is, is gebeurd. En
öan nu feitelijk dus wéér voor een
re. zeer belangrijke reglementswijzi-
nl wat betreft, de aanwijzing, het
i van onze Tweede Kamerleden,
jenblikkelijk ziet ieder het belang in
regeling dezer materie: hoe kiest
-K. Staatspartij haar vertegenwoor-
in de Tweede Kamer,
ir is dan ook heel dikwijls héél wat
i doen geweest.
d wat nu dienaangande wordt voor-
Id in een breed rapport door een
roor benoemde commissie vindt de
een samenvatting in ons derde
Wij verwijzen daarheen
s wij over deze voorstellen denken,
sr misschien worden gevraagd, en
luidt ons oordeel, kort en zeker:
hoof d-s trekking is vindingrijk
;bt en kan o.i. door alle schakeerin-
in onze partij worden aanvaard. Over
&ak valt nog te praten, kin worden
at en zè.1 ook nog wel heel wat wor-
gepraat, alvorens men daaromtrent
«slissen
boof d-s trekking is deze: Van-
ftrecht zal niet meer worden gegeven
personen-advies zulks geschiedt in
ipskringen zelf maar alleen een
ileiten-advies; dit advies betreft een
il der waarschijnlijk te bezetten ze-
voor de overige blijven de Kieskrin-
b s o 1 u u t vrij.
gelooven niet, dat tegen deze hoofd-
king van de voorstellen ernstige, on-
iomenlijke bezwaren zullen zijn; wèl,
rij bij velen zelfs héél gunstig zal wor-
ontvangen.
b ijz a k e n in de voorstellen zullen,
!s wij opmerkten, oi. zéker niet zoo
worden aanvaard. Daar valt toch te
ra over vragen als deze:
Kt nu het aantal kwaliteitszetels 2/3
an van het totaal aantal te verwach-
tetels; kan het niet minder?
het niet beter zijn. als het plaats-
ingers-stelsel in dien zin zou worden
sigd, dat de plaatsvervanger niet,
Is nu voorgesteld, bij lederen can-
il als zoodanig zou worden In-
ad, maar dat plaatsvervanger zou
len de candidaat, die bij een stemming
de candidaten niet als eerste werd
zen, maar de tweede werd in stem
man tal?
zoo zijn er nog meer vragen te stel-
Wij willen het voor vandaag hierbij
Alleen zij nog met nadruk gewézen
iel volgende:
bevredigende decentralisatie
de Kieskringen inzake het geven van
28 zal dan alleen kunnen verloopen
SD goede wijze, in het algemeen
*ng van land en R.-K Staatspartij,
ier te vervallen in plaatselijke on ge
lijke personen-cultuur en belangetjes-
?bberij indien voorzitters en be-
?o van de Kieskringen met elkaar voe-
honden en mannen zijn met een alee-
--en en breeden kijk op de zaken. Dit
i3n, vooral in de toekomst, om 't voor-
Ide systeem goed te doen functionee-
een noodzakelijk vereischte.
BUITENLAND
besprekingen worden voorigezet.
9 controlekwestie op het
einde geplaatst,
waarschijnlijk deels gewilde deels
ichte pessimisme van Boncour heeft
moeten buigen voor het volhardende
aisme van voorzitter Loudon, onder-
titter De Brouckere en lord Cecil,
v voorstel van De Brouckère is gis-
3 besloten Donderdag van de volgen-
veek opnieuw bijeen te komen tot een
$ge bespreking van alle nog over
all punten, waaronder de controle-
stie.
'Qcoor liad de voorkeur gegeven aan
korte bespreking op gisteren over
door hem geformuleerde vragen in
de controlekwestie en had, zoodra
een der vier geen overeenstem-
3 zou verkregen zijn, onmiddellijk de
'-loosheid van verdere discussies wil-
a dergelijke overhaaste beëindiging
teprokingen is than3 vermeden.
Ofschoon Boncour in zijn rede van
gisteren zich niet tegen het voorstel van
de Brouckère uitdrukkelijk verzette, liet
hij geen twijfel bestaan, dat hij slechts
noode zich bij den wensch dor overgroote
meerderheid neerlegde.
De controlekwestie zal besproken wor
den geheel aan het einde van alle overige
besprekingen teneinde Amerika de gele
genheid te geven zich desgewenscht dan
te verwijderen, daar de commissie de
controlekwestie behandelen zal als een
vraagstuk, dat den volkenibondsstaten on
der elkander aangaat.
Do besprekingen zullen nu wellicht _nog
wel twee weken duren.
Tsjecho-Slowakije
De betrekkingen met het Vaticaan.
De Hue s-f eesten.
Sedert eenigen tijd zijn voorbereidende
stappen gedaan om tot een hervatting der
betrekkingen tusschen Tsjechoslowakije
en het Vaticaan te komen. Het Vaticaan
heeft voor zulk een hervatting als voor
naamste voorwaarde den eisch gesteld,
dat de leden der Tsjecho-Slowaaksehe re
geering niet meer officieel aan de Huss-
feesten zullen deelnemen. De huidige re-
geering, die een tamelijk sterk clericaal
karakter draagt, zou wel bereid zijn deze
voorwaarde te aanvaarden, maar de
vraag ie, wat geschieden zal indien te
zijner tijd weder een socialistisch bewind
aan het roer zou komen. Het Vaticaan
staat echter op het standpunt, dat een
overeenkomst moet worden getroffen, die
ook toekomstige regeeringen bindt, on
verschillig haar schakeering.
Albanië.
Joegoslavië is niet hoopvol.
Oppositie van Italië
verwacht
In politieke kringen te Belgrado is
men niet zeer optimistisch gestemd ten
aanzien van een succesvol verloop -der te
Rome begonnen onderhandelingen, aan
gezien men sterke oppositie van Italië
verwacht tegen een herziening van het
verdrag van Tirano en de overeenkomst
van Nettuno.
Een Albaneesch majoor wordt
gefusilleerd.
Naar uit Belgrado wordt gemeld, is
aan de Albaneesch-Joegoslavische grens
door Albaneesche gendarmes de Albanee-
sche majoor Ghillardi met twee andere
personen gearresteerd. Ghillardi was
voorheen een der adviseurs van den Al
baneesch en president Achmed Bey Zogoe.
Na een twist met den president trachtte
hij over de grens te vluchten. Ghillardi
zal worden gefusilleerd.
Bulgarije.
Ontplofbare stoffen ontdekt.
De politie ontdekte in de omgeving van
het stadje Zladika vier begraven petroleum
tanks. Hierin bevond zich 68 K.G. ontplof
bare stoffen van dezelfde samenstelling
als die, welke indertijd bij den bomaanslag
op de kathedraal te Sofia is ge
bruikt. De opslagplaats schijnt door com
munisten te zijn aangelegd.
Litauen.
Politieke spanning.
Bedreiging met algemeene
werkstaking.
In verband met de ontbinding van het
parlement in Litauen hebben de linker
partijen met het afkondigen van de alge
meene staking gedreigd Het leger staat
evenwel achter de regeering en daar de
arbeidersklasse niet sterk is, verwacht
men, dat het niet tot een algemeene sta
king zal komen.
Prof. Waldemaras deelde gisteren in
een interview mede, dat geen verkiezin
gen zullen worden gehouden voordat de
regeering een hervorming van de grond
wet heeft uitgewerkt. Hij zeide, dat in do
nieuwe grondwet aan president Smenota
grootere bevoegdheden zullen worden ge
geven.
Samenkomsten van meer dan tien per
sonen zijn verboden.
Verwacht wordt, dat de nieuwe grond
wet, voordat nieuwe verkiezingen zullen
plaats hebben, aan een referendum zal
worden onderworpen.
China.
Verklaring van den Nederlandschen
minister van Buifenlandsche Zaken..
Geen inmenging in Ghineesche
aangelegenheden.
Op de schriftelijke vragen van het
Tweede-Kamerlid Albarda in verband met
de door den Nederlandschen ge
zant te Peking aan Ghineesche militairen
der gewapende politie verleende vergun
ning tot betreding van het legatiekwartier
aldaar, tot het instellen van een onder
zoek, heeft de minister van Buitenland-
sclie Zaken geantwoord:
Blijkens telegrafisch bericht van H. M.
gezant te Peking heeft de Chineesche over
heid toestemming gevraagd om huiszoe
king te verrichten in de binnen de gezantv
schapswijk aldaar gelegen gebouwen der
Russische bank en van den Chineeschen
Ooeterspoorweg. Dit verzoek was gegrond
op het aan de overheid bekende feit, dat
die instellingen gebruikt werden om wan
ordelijkheden te veroorzaken, en dat sa
menzweerders zich daar verborgen. Na
rijpe overweging hebben de diplamtieke
vertegenwoordigers van de z.g. protocol-
mogend heden met het oog op de paniek,
die zich heeft meester gemaakt van de
Ghineesche en de buitenlandsche bevol
king na de gebeurtenissen te Hankau en
Nanking, en aangezien deze instellingen
zich onder Ghineesche jurisdictie bevin
den, eenstemmig beslist, dat de verzochte
medeonderteekening op het bevelschrift
niet kon worden geweigerd. H. M.'s ge
zant heeft daarop \n zijn hoedanigheid
van deken van het diplomatieke corps ter
uitvoering van dat besluit zijn mede
onderteekening op het bevelschrift ge
plaatst. De Chineesche politie is bij de
plaats gehad hebbende huiszoeking ook
binnengetreden in het naast do bank gele
gen gebouw, dat tijdens het Keizerrijk als
kazerne der gezantschapsmacht werd ge
bruikt. Aangezien daarvoor geen vergun
ning was verleend, hebben do vertegen
woordigers der protocolmogendheden daar
tegen terstond geprotesteerd. De gezant
heeft gehandeld overeenkomstig zijn be
voegdheden, en zooals uit het bovenstaan
de blijkt, ter uitvoering van een beslis
sing van de vertegenwoordigers der pro
tocolmogendheden. De gezant heeft de
Nederlandsche regeering te voren niet ge
kend in deze aangelegenheid. Voor bijzon
dere maatregelen, ten einde zooveel mo
gelijk te voorkomen, dat ten gevolge van
de gebeurtenissen te Peking Nederland in
verwikkelingen zou worden getrokkn, be
stond gen aanleiding. Het standpunt der
regeering, dat inmenging in China's bin-
nenlandsche aange'egenheden zorgvuldig
dient te worden vermeden, is den gezant
bekend.
De toestand te Sjantrnai.
De botsing te Tsjapei.
De Internationale Nieuwsdienst meldt
nader over de gebeurtenissen in het dis
trict Tsjapei te Sjanghai, dat er meer dan
100 personen werden gedood en 400 ge
wond van de oproermakers, die op de Zui
delijke troepende wapenen wilden herove
ren voor den arbeidersbond. Zij werden
met machinegeweren neergelegd. De voor
zitter van den algemeenen arbeidersbond,
die in de Franscbo concessie werd gear
resteerd, moet in het geheim door de na
tionalisten geëxecuteerd zijn.
De algemeene staking mislukt.
De algemeene staking te Sjanghai is een
volkomen fiasco geworden. Slechts de ar
beiders in enkele spinnerijen staakten. Het
succes van de staking in het scheepvaart
bedrijf is twijfelachtig. De vakveroenigin-
gen van het tram- en omnihuspersoneel
weigerden te staken, en het blijkt duidelijk
dat de macht van den arbeidersbond zeer
verminderd is sinds de leden door Chi
neesche troepen zijn ontwapend.
De krijgsoperaties.
Weer een succes voor
de Zuidelijken.
Het hoofdkwartier van de Zuidelijke
legermacht meldt, dat Pengkoe aan den
spoorweg TientsinNanking weer in han
den der Zuidelijken is.
Engelsch schip op de Jangtse
beschoten
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat de En-
gelsche torpedojager „Verity" van den
Zuidelijken oever van de Jangtse, iets he
neden Tsjinkiang. werd beschoten. Het
vuur werd met de kanonnen beantwoord.
De Amerikaansclio torpedojager „Noali"
werd door Noordelijke troepen een mijl
boven Nanking eveneens beschoten, waar
op de torpedojager met machinegeweren
antwoordde.
Moskou is bezorgd.
De wending, die de gebeurtenissen te
Sjanghai hebben genomen, inzonderheid
de ontwapening dor revolutionnaire arbei-
ders wordt te Moskou met proote bezorgd
heid gadegeslagen. Men is (e Moskou na
melijk van oordeel, dat do arbeiders wa
pens moeten hebben voor het geval het
nationalistische leger Sjanghai tijdelijk
zou moeten ontruimen. Daarbij komt de
vreesd, dat de gebeurtenissen een breuk
beteekenen tusschen de communisten en
de gematigden, die men natuurlijk zou
willen vermijden
BINNENLAND
DE RIJKSMIDDELEN.
De opbrengst.
De rijksmiddelen hebben in Maart ruim
57.000 minder opgebracht dan verleden
jaar en in het eerste kwartaal van dit jaar
ruim 5.700.000 meer dan in 1926.
Een beschouwing.
Het Haagsch Correspondentiebureau
zendt de volgende beschouwing over den
toestand van do Rijksmiddelen.
Meevallers heeft de opbrengst der Rijks
middelen in 1927 tot dusver niet ge
bracht
De opbrengst over het eerste kwartaal
was 6.5 millioen hooger dan één vierde
van de raming.
Voor een juiste vergelijking moet ech- j
ter de rijwielbelasting uitgeschakeld, daar
deze nagenoeg geheel in het begin van het
jaar betaald wordt, zoodat de eerste kwar
taal-opbrengst vanzelf ver boven het even
redig deel der raming uitgaat.
Zoo men de rijwielbelasting uitschakelt,
wordt bovengenoemd cijfer van 6.5 mil
lioen slecht. 2.5 millioen.
D -u wijzen voor het geheele jaar op
een overschrijding van de raming met 4
maal 2.5 millioen, d.w.z. 10 millioen.
Op een zoodanige overschrijding nu is
reeds gerekend.
Immers de belastingverlaging Voor den
gewonen dienst, in het afgeloopen najaar
aangenomen, bedraagt ongeveer 16* mil
lioen. Bij de raming der middelen is met
die belastingverlaging nog niet rekening
gehouden. Daarentegen was er wel een
overschot op de begrooting geraamd van
8 millioen. Dit laatste bedrag was dus voor
belastingverlaging beschikbaar. Een sur
plus van belastingverlaging ad 8* millioen
moest dus op andere wijze gedekt worden.
Aanvankelijk was daarvoor bestemd de
hotelbelasjjng. Toen gebleken was, dat het
accres der middelen deze waarschijnlijk
overbodig zou maken, werd deze nieuwe
belasting ter züde gelaten. Hieruit volgt,
dat op een overschrijding der middelen
raming met 8* millioen in 1927 feitelijk
gerekend is.
De 2.5 millioen oversellrijding in het
eerste kwartaal wat impliceert 10 mil
lioen in het geheele jaar is dus niet als
een meevaller te beschouwen.
Buiten aanmerking gelaten hierbij nog
het feit, dat do 2.5 millioen overschrijding
van het eerste kwartaal voor een bedrag
van 2.4 millioen te danken is aan een
overschrijding van de raming der succes
sie-rechten, die wegens do bekende oor
zaak onregelmatig binnenkomen, zoodat
een tijdelijk accres geen maatstaf is voor
de komende maanden.
Anderzijds is evenmin in aanmerking
genomen de toevallige omstandigheid, dat
gedurendo het jaar 1927 de tot stand ge
komen belastingverlaging nog slechts ten
deele werkt.
Voor de beoordeeling van den algemee
nen budgetairen toestand is deze omstan
digheid uiteraard zonder beteekenis.
Koninklijke Besluiten.
Ontslag prof. dr. G. Hcymaus
te Groningen.
Bij Kon. besluit is, op zijn verzoek, eer
vol ontslag verleend aan dr. G. Heymans
als hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit
te Groningen, met dankbetuiging voor do
belangrijke in die betrekking bewezen dien
sten.
Benoeming dr. F. A. Voning
Meinesz, tot hoogleoraar
te Utrecht.
Tot buitengewoon hoogloeraar aan do
Rijksuniversiteit te Utrecht, in do faculteit
der wis- en natuurkunde, om onderwijs
to geven in geodesie en kartographie, is
benoemd dr. F. A. Vening Meinisz, iuge-
nieur in dienst van do Rijkscommissie voor
graadmeting en waterpassing.
De Rijksverzekeringsbank.
De Bank blijft te Amsterdam.
Men meldt uit den Haag aan de „Msb."
Naar wij vernemen, heeft de Rijksveiv
zekeringsbank hot aanbod der gemeente
Amsterdam aanvaard, zoodat deze in
stelling voorloopig te Amsterdam geves
tigd blijft.
Do moeilijkheid zat aanvankelijk daar
in, dat Amsterdam eerst de huur slechts
tot 1930 wilde verlengen, waarmee het
bestuur der Rijksverzekeringsbank wegens
onvoldoende zekerheid voor de naaste
toekomst geen genoegen kon nemen.
Voor Delft is dus voorloopig de kans
verkeken.
Uit den Rotterdamschen Raad.
Na vijf nietige stemmingen
nog geen wethouder.
Do gemeenteraad van Roterdain heeft
een oplossing, die de soc.-dem. heeren
Ter Laan en Kooyman aan de hand heb
ben gedaan, om de wethoudegscrisis te
bezweren tot den eersten Dinsdag in
September, door het aantal wethouders
op vier te bepalen, niet aanvaard. Het
voorstel werd na uitvoerige discussie met
23 legen 19 stemmen verworpen.
Toen daarna de benoeming van een
wethouder aan de orde werd gesteld,
hadden niet minder dan vijf nietige stem
mingen plaats, zoodat de wethoudersbe-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De zitting der voorbereidende ontw*>
peningscommissie te Genève tot 21 ApHI
verdaagd.
Verklaringen van den Ned. Minister van
buitenlandsche zaken omtrent den inval te
Peking.
De algemeene staking te Sjanghai mis
lukt.
Groote aardbeving in Zuid-Amerika.
(Buitenl. Berichten, 2e blad).
BINNENLAND.
De toestand van de Rijksmiddelen.
Een vergelijkende baschouwnig. (1ste
blad).
Het Rapport der Kiesreglement-commis
sie der R.-K. Staatspartij. De agenda
van de vergadering der R.-K. Staats
partij op 2 Juli a.s. (3de blad).
Een enquete naar de handhaving van
de Zondagswet in de gemeenten. (1ste
blad).
Vergunningen voor den doorvoer van
vee door Duitschland. (1ste blad)
Onze Geïllustreerde Pagina
De photo-pagina geeft o.m. photo's van:
overstroomingen in Brabant en Limburg;
bollenvelden in onze omgeving: een kra-
nigen menscbenredder.
noeming tot een volgende zitting moest
worden uitgesteld, wat don antirev wel
houder Schouten aanleiding gaf om ont
slag to nemen als raadslid, ton einde n»et
gedwongen te worden om tegen zijn zin
het wethoudersschap te blijven waarno-
Ecnheid in namen en afmetingen.
Ter vergemakkelijking van
den afzet dor boschproducten.
Door de Nederlandsche Boschbouwver-
oeniging is een commissie ingesteld, wier
taak het zal zijn te trachten meerdero
oenheid te brengen in de hier te lande
voor de verschillende streken thans zeer
ui teen loo pende namen en afmetingen in
den houthandel. Hierbij zal er naar wor
den gestreefd, uit de verschillende be
staande stelsels en maten één bruikbaar
geheel samen te stellen, wat indien dit
bij lichamen als StaaLsboschbeheer,
Kroondomein en Nederlandsche He de-
maatschappij, alsmde bij het particulier
boschbezit algemeen wordt ingevoerd, den
afzet der boschproducten zeer zal kunnen
vergemakkelijken.
De commissie is als volgt samengesteld:
B. Stiffel te Olst, voorzitter; A. F Kuhn
to Leusden (Utrecht), secretaris; G Hout
zagers te Arnhem; J. Mulder, Het l oo,
Apeldoorn; P M Tutein Nolthonius,
Ginnoken, leden.
Om art. 4 dor Zondagswet.
Minister Kan stelt een
o nq u t e in
De minister van Justitie heeft do aan
dacht van den minister van Binnenland
se ho Zaken en Landbouw gevestigd op het
feit, dat in een gemeente op den eersten
Pinksterdag van het vorige jaar gedu
rendo godsdienstoefeningen, welke na het
midaguur werden gehouden, muziek op
straat is gemaakt. Naar aanieiding daar
van hoeft minister Kan door tusschen-
komst van de Commissarissen der Konin
gin aan de burgemeesters verzocht te
mogen vernemon, welke uitlegging in hun
gemeenten aan artikel 4 der Zondagswet
wordt
Doorvoer van vee door Duitschland.
Vergunningen voorloopig tot
einde Mei.
Volgens telegrafische mededeeling van
den Rijkalandbouwconaulent te Berlijn
heeft de Pruisische regeering besloten,
voor den doorvoer van levonde runderen,
afkomstig uit Nederland, zoolang de ge
zondheidsloestand van den veestapel al
daar gunstig blijft en voorloopig tot einde
Mei a.s. vergunningen tot elke hoeveelheid
af te geven.
Aanvragen dienen te worden gericht tot
het Preussi8che Landwirtschaftministe-
rium te Berlijn.
Een van de voorwaarden, die worden
gesteld is, dat de dieren zijn ingeënt met
boog-immuun serum tegen mond- en klauw
zeer, afkomstig van bet Duitsohe instituut
op het Eiland Riens.
De crisis In de Maasfrichfsche Industrie.
De conforontie mot don
Min is ter van Arbeid, H. en N.
Men meldt uit Maastricht aan d«
„Msbd.":
Gistermiddag is voor do tweede maal eer
