VRIJDAG 25 MAART 1927
18e Jaargang.
No. 5525
5)e £eicbelve (Bou/iawk
.ABONNEMENTSPRiJSbedraagtbiivooruitbetaiing Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen i. de advertentieprijs bedraagt:
w letdeD 19 ceol pet week 12.50 per kwartaalGawone advortentlën 30 oenl per regel
Agenteb 20 cent per week 12.60 per kwartaal- n or-a.n. M I ETirtCTM Vt>0' Ingewnden Mededeelingen wordt bet
12.95 per kwartaal BureaUXi RAPENBURG No. 10 - LEIDEN dubbele ran het tarief berekend. r
kwar^?DbU vóoï: TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 Kleine advertentlën, van tea hoogst. 80 woorden, waarin
Alzondertijke nummers 5 cL. met Geïllustreerd GIRONUMMER 103003 11 POSTBUS No. II hü^ïóo^ea^koV^SO™
1 I1IHEB BESTAAT UIT DRIF BlHDEN.
f Zij, die zich met I April op
[t Leidsche Courant" abonneeren,
itvangen tot dien datum de courant
ratis.
Katholieke kiezers
de ontvangst der volkenbondsjournalis
ten, als zijn voorloopig oordeel, dat het
Zweedsche voorstel een geschikte grond
slag voor een compromis-discussie schijnt.
Door de verplichte openbaarmaking
der vlootbomv-pTogramma's met bepaal
den geldigheidsduur wordt aan de En-
gelscho bezwaren tegen het beginsel van
beperking van slechts den totalen tonnen
inhoud voor een be'angrijk deel tegemoet
gekomen, daar verrassingen in den vloot-
aanbouw daardoor vermeden worden.
om 6 April.
En kent dan uw plicht.
Ut? plicht is te stemmen op
LIJST NO. 12
[Katholieke lijst.
In den Kieskring Leiden Is de eerste
[ua op deze lijst: Balvers,
b den Kieskring Gouda: Von Fisenne.
:Wat nu?
ïii de verwej ping van het Nederlands ch
inch Verdrag door de Eerste Kamer
lelt.men zich de vraag: Wat nut
Daarop kan niet veel met beslistheid
arden geantwoord.
Alleen schijnt dit '"ast te staan, dat Bel
li niet opnieuw met Nederland zal
illen onderhandelen, maar zijn wensch
«bacht bij den Volkenbond zal bekend
alen en propageeren, zoodat Nederland
J moeten onderhandelen met den Vol-
itbond als andere partij.
Als ons volk eensgezind zal zijn, na het-
ftun van de Eerste Kamer en wij
lijfelen er niet aan, of voor- en tegen-
sndere van het Verdrag zullen elkaar
ideze wel weer vinden dan mogen wij
U de hier bedoelde onderhandelingen
it beste hopen.
Alhoewel vrees voor ons onaangename
agen volstrékt niet uitgesloten kèn zijn!
Die vrees schijnt bij velen lichtzin-
i?e bestrijders van het Verdrag hééle-
:d niet bestaan te hebben.
Bat ook hieraan kan worden toege
geven, dat men bij de bestrijding zóó
Ifiinnig was, dat men bestreed zonder
«eten, wat men eigenlijk bestrijdt. On-
de intellectueele bestrijders, in en bui
lde pers, heeft men veel domheid en
ieschaamdheid kunnen constateeren.
mig advocaat deed, aL A hij er heusch
sr van wist dan Van Karnebeek. En
enig professor, wiens studie op heel an-
ir terrein lag, liet zich uit, alsof Nolens
i Colijn en Troelstra op het gebied van
i internationale politiek maar kinderen
ïur: iu is de beslissing gevallen.
De strijd is geëindigd,
üu wü het Nederlapdsche volk in
tóeid krachtig vertrouwvol op het recht
«toekomst tegemoet zien.
BUITENLAND
li Ontwapenings - kwestie.
DE VOOR BEREID INGS-
WERKZAAMHEDEN.
Naar een compromis.
Rede van mr. Rutgers.
J® de voorbereidende ontwapeningscom-
L«e te Genève heeft mr. Rutgers, N e-
•j'l a d d s c h gedelegeerde, een korte
gehouden, waarin hij hulde bracht
wel aan het initiatief van lord Cecil
a&n Paul Boncour, die ondanks eeni-
aarzeling de procedure-methode-Gecil
willen aannemen en de ideeën der
^Qsche delegatie heeft samengevat in
voor-ontwerp. Dank zij die initiatio-
ïza' mogelijk zijn zonder verwijl
•ussies te beginnen, die zich niet ver-
id vage formulieren, maar zich
^otreeren opd e kern en op de noo-
-• details der kwesties, die om een op-
^8 vragen.
t ^ederlandsche delegatie kan echter
et oogenhlik nog niet defiitief haar
bepalen ten opzichte van de voor
in!P 200 3uist door lor^ ^ecil en
Ji-üoncour zijn ingediend. Zij is even-
s Meid zoo noodig concessies te doen
e werkzaamheden tot een goed ein-
*unnen voeren.
^ake de groote strijdvraag der vloot-
fen i narnelh'k beperkirg van den to-
I I l»JËc.eilillliOUC* van de geheele vloot
ijaj» .Tan den tonneninhoud van
v. ^tef°rie scheepstypen, schijnt gis-
r11 ^langrijke schrede in de rich-
Hemr een ,comPr°mis gedaan te zijn.
l: atjr?gs. Zweden) gaf in overweging
In ^lnse^ zou gelden de beperking
:\e j stalen tonneninhoud der gan-
edhpri° ^at voor de grootste zee-
Er vlootQ- °°k cen redelijke verdeeling
%en f ®cbeopscategorieën zou plaals
2!?^i bovendien alle regeering-
:i*-nr Z0uden worden haar vloot-
ite uP3?1 voor een bepaald aantal
KJ ,e maken.
ueo-U verklaarde gistermiddag bij
Duitschland
De nderhandelingen met Frankrijk.
Weer op het doöde punt.
De onderhandelingen over een Duitsch-
Fransch handelsverdrag zijn op het doo-
de punt gekomen Volgens het „Berliner
Tagcblatt" bestaat zelfs het gevaar, dat
de besprekingen zullen worden afgebro
ken.
Deze wending in den stand van zaken
zoo verklaart men te Berlijn is een
gevolg van het feit, dat Frankrijk niet
bereid is zijn invoerverboden voor belang
rijke producten der Duitsche chemische
industrie in te trekken, terwijl boven
dien voor die producten waarvoor Duitsch
land als tegenprestatie voor den invoer
vau Franscho wijnen in Duitschland con
cessies van Frankrijk verlangt, de hooge
Fransche invoerrechten van kracht zul
len blijven.
De relletjes te Berlijn.
Naar de „Rote Fahne" meldt, is nog
een der gewonden bij de gevechten van
Dinsdag, tusschen communisten en poli
tie. aan zijn verwondingen bezweken.
Naar het blad verder me'dt, is ook een
lid van den rooden frontstrijdersbond,
zwaar gewond bij de relletjes te Span-
dau, aan zijn kwetsuren gestorven.
Frankrijk.
Frankrijk en Rusland.
Nog weinig toenadering.
Mei' betrekking tot de Fransch-Russi-
sche ouderhandelingen tot regeling van
de schulden, dateerende uit den tijd van
vóór den oorlog, verluidt, dat Rusland
bereid zou zijn gedurende 62 jaar jaarlijks
een bedrag van 270 millioen francs te be
talen. Frankrijk heeft zijn oorspr onkel ij
ken eisch tot betaling van jaarlijks 390
millioen eenigszins gematigd. Rusland
verlangt echter, dat op groote schaal
handelscredieten zullen worden ver
strekt en weigert nog steeds schadever
goeding voor het Fransche bezit, dat tij
dens de revolutie onteigend is. De stand
punten der beide partijen zijn dus nog
ver van elkander verwijderd.
De Balkan
HET ITALIAANSCH-JOEGCSLAVISCH
CONFLICT.
Militaire maatregelen van Italië?
Belgrado stelt er een nota
over op.
De „Vreme" schrijft, dat naar ver
luidt de Joegoslavische regeering een
nota heeft opgesteld, welke aan alle be
vriende en verbonden regeeringen ge
zonden zal worden. In deze nota zouden
nadere bijzonderheden worden medege
deeld met betrekking tot de militaire
voorbereidingen van Italië onder de on
middellijke leiding van Musoslini. De
nota noemt deze voorbereidingen een
gevaar voor alle nabuurstaten van Italië.
Er wordt een zakelijk onderzoek naar
deze krijgstoerustingen voorgesteld.
Naar de correspondent te Belgrado
van het „Berliner Tageblatt" meldt, is
het officieele standpunt der Joegoslavi
sche regeering als volgt:
De Joegoslavische regeering is prin
cipieel bereid een internatiönaal militair
onderzoek toe te laten, doch een zooda
nig onderzoek moet aan beide zijden der
grens worden ingesteld. Hiervan kan de
regeering onmogelijk afwijken. De vraag
of het onderzoek vanwege den Volken
bond of vanwege den Gezantenxaad zal
worden ingesteld, is van secundaire be-
teekenis.
Koning Alexander naar
Parijs?
Uit Belgrado wordt via Weenen be
richt, dat koning Alexander van Joego
slavië incognito naar Parijs zou reizen,
oin daar ter plaatse te onderhandelen
over de wijze, waarop Joegoslavië zich
zal verdedigen tegen de Italiaansche
isoleering, die door het aanstaande af
sluiten van het Italiaansch-Hongaarsche
vriendschapsverdrag volkomen zou wor
den.
China.
DE VAL VAN NANKING.
Een ultimatum aan de Kantonneezen.
Amerikanen en Britten treden
krachtig op.
De Britsche en Amerikaanscho marine-
autoriteiten te Nanking hebben een ul
timatum tot de Kantonneezen gericht.
In het ultimatum wordt gezegd, dat,
wanneer alle vreemdelingen niet vóór
Vrijdagmorgen tien uur veilig aan boord
van de Britsche en Amerikaansche oor
logsschepen zijn, deze strijdkrachten het
vuur zullen openen en Nanking als een
militair gebied zullen beschouwen.
Volgens een bericht van den bevelheb
ber der Amerikaansche strijdkrachten,
admiraal Williams, is ook de Japansclie
consul gedood.
Amerikanen te Nanking
gedood.
Een aantal Amerikanen, dat gevlucht
was in de gebouwen van de Standard Oil
Gy. te Nanking, is gisteren ten gevolge
van het bombardement der Kantonnee
zen gedood
De berichten uit Nanking zijn uiterst
schaarsch, ten gevolge van het verbreken
der telegrafische verbinding. Het Brit
sche stoomschip „Poyang" is met Ame
rikaansche en Britsche vluchtelingen uit
Nanking, die van alles verstoken waren,
te Sjanghai aangekomen.
VolgeDs een uit Manilla ontvangen
bericht zijn drie Amerikaansche torpedo
jagers onverwijld naar Sjanghai vertrok
ken.
Volgens de laatste draadloozo berichten
uit Nanking zijn van den Brilschen
kruiser „Emerald" en twee Amerikaan
sche torpedojagers troepen aan land ge
gaan. Zij beklommen den heuvel, waar
de buitenlanders geconcentreerd waren,
ten einde hun te hulp te komen. Bij het
vervullen dezer taak werden eenige ma
riniers gedood en gewond, w.o. eenige
Amerikanen
Men slaagde er ten slotte in, alle ove
rige buitenlanders te redden en in veilig
heid te brengen.
Hoe de stad werd ingenomen.
Omtrent de inneming van Nanking door
de Zuidelijken kan nog het volgende wor
den gemeld:
Het Noordelijke leger, dat twee dagen
geleden nog een uitgestrekte 'mie van 50
a 65 KM. ten Zuiden var. Nanking bezet
hield, begon gisteren plotseling terug te
trekken. Men vermoedt, dat do Kantonnee
zen een flankbeweging hebben uitgevoerd
en om do achterhoede der 1 ij Nanking lig
gende Sjantoengtroepen zijn getrokken. De
Noordelijke troepen, die de stad zelf bezet
nielden zochten in allerijl een terugtocht
door de Noordelijke stadspoort naar de
rivier, die zij begonnen over te trekken.
Den geheelen nacht duurde dit vervoer
voort. Heden bereikten de Kantonneezen
den Zuidelijken oever van de Jangtse, waar
zij slaags raakten met de nog niet overge
zette Sjaugtoengtroepcn. Na hun aankomst
in de stad begonnen de Zuidelijken de wo
ningen der buitenlanders te plunderen.
De Kantonneezen zijn thans in het bezit
van de geheele stad. Tijdens de evacuatie
der buitenlanders hieven de Kantonneezen
de Sjangtroepen beschieten. Laatstgenoem
den trachten zich vanuit Poekau naar
den Noordelijken oever in veiligheid te
brengen.
De Noordelijken hebben even voor hun
vlucht pogingen gedaan om de „Pomjat
Lenina" tot zinken te brengen.
De nationalistische regeering zal zich
met betrekking tot de gebeurtenissen te
Nanking moeten verantwoorden voor het
beschieten der Engelscbe vlag, voor het
plunderen der eigendommen van vreemde
lingen en het dooden en verwonden van
huitenlandsche onderdanen door troepen,
die onder de nationalistische vlag streden.
De toestand te Sjanghai.
De toestand te Sjanghai schijnt beter te
worden.
De bevelhebber der Kantoni roepen heeft
terstond do noodige maatregelen getroffen
om een einde aan de algemeene staking te
maken en het verzet van de radicale ar
beiders en zeelieden, die voortzetting van
de staking verlangden, schijnt gebroken.
Bij de schermutselingen der laatste da
gen zijn ongeveer 100 Chineezen door de
huitenlandsche troepen gedood. In totaal
zijn in de Chineezenstad ongeveer 1500 hui
zen afgebrand. De stad is voorloopig van
het overige gedeelte des lands afgesneden,
caar de spoorwegverbindingen onderbro
ken zijn.
Weer Amerikaanscho kruisers
naar Sjanghai.
Volgens een Exchange-telegram hebben
niet alleen drie Amerikaansche torpedoja
gers te Manilla gestationneerd, opdracht
gekregen naar Sjanghai to vertrekken,
maar ook drie Amerikaansche kruisers,
die in Hawai liggen.
De Britsche expeditie naar de Biasbaai.
De Engelsche expeditie, welke tegen de
Ghineesche zeeroovers in de Biasbaai is
uitgezonden, bestond uit 2 kruisers, 1 mij
nenveger en 1 moederschip voor luchtsche
pen.
De landingstroepen waren in 8 afdee
lingen verdeeld, waarvan er een tegen
het eiland Kwaichow optrok, en de heide
andere tegen een groep van dorpen, welke
onder den naam van Hoichan bekend
staan.
De taak van de ©vueditin was. de 2 dor
pen van Kwaichow, waar de zeeroovers
zich ophouden, te vernielen.
De expeditie bevond, dat do dorpen dooi
de bewoners waren verlaten, die zich in de
fcosschen hadden verscholen. Er werd ge
legenheid gegeven, om het eigendom mede
te nemen, waarna de dorpen in brand ge
stoken of opgeblazen werden.
De afdeelingen, die naar Hoichan op
trokken, bevonden eveneens dat alle hui
zen verlaten waren en de bewoners ge
vlucht waren. 2 gehuchten met 40 huizen
werden in brand gestoken en een grooter
dorp met 60 huizen eveneens vernield.
Tijdens den brand hoorde men enkele
ontploffingen, vermoedelijk veroorzaakt
door het ontploffen van munitie, welke
daar opgeslagen was.
Gebouwen, voor den eeredienst bestemd
zijn niet vernield, 27 visschersjonken en
enkele kleine vaartuigen, die te Haichan
werden aangetroffen zijn vernield.
Tijdens de operatie vlogen vliegtuigen
boven het gebied, waar de afdeelingen hun
werk verrichtten. De heuvels in de buurt
van de dorpen waren vol Chineezen, die
gadesloegen wat er gebeurde.
De opstijgende vlammen en de rook wa
ren mijlen ver in den omtrek zichtbaar.
Aan geen van beide zijden zijn dooden ge
vallen.
De politie uit Honkong, welke do lan-
dingsafdeelingen vergezelde, deelde biljet
ten uit, waarin het doel van do expeditie
werd uiteengezet en verdere waarschuwin
gen waren opgenomen
Mexico.
Atheïstisch onderwijs.
Tegen den Godsdienst en tegen
do moraal.
Men schrijft uit Rome aan do „Msb":
Het te Mexico-city verschijnende blad
„Excelsior", dat een groote oplage geniet,
l.eeft in een serie artikelen stelling geno
men tegen de schoolpolitiek der Mexicaan-
sche regeering.
Nadat men do meeste katholieke scholen
heeft gesloten, dwingt men in do offici
eele scholen kinderen ven nauwelijks tien
jaren hoeken te gebruiken, waarin over
echtscheiding, onechte kinderen en nog
erger immoraliteiten wordt gesproken. De
schrijver van deze afschuwelijke schoolboe
ken moet een regeeringsbeambte zijn en
wel een lid dor socialistische vercenjging
,.Crom".
Bij het hoofdstuk over echtscheidingen
worden zeer gevaarlijke uitdrukkingen ge
bezigd, die zelfs de bladen vermijden als
zij van opzienbarende gevallen van echt
scheiding melding maken. De „Excelsior"
schrijft dan ook, dat het bedoelde boek
voor kinderen volstrekt ongeschikt is, ook
van het standpunt der algemeene ethiek
beschouwd. Men kan er van verzekerd zijn,
dat geen vader, die zijn verstand gebruikt
zal dulden, dat zijn kinderen van dit soort
boeken gebruik maken, waarmee zij on
twijfelbaar hun onschuld moeten ver
liezen.
De huidige opvoeding, zoo gaat het blad
voort, is door en door atheïstisch, anti
religieus; het is de opvoeding van den
vrijmetselaar. En dat niet, omdat zulks
de wil is van hot yolk, maar de wil van
een kleine minderheid, welke den gods
dienst haat en vervolgt, die door hot ge-
l eele Mexicaansche volk beleden wordt.
Deze kleine minderheid geeft geen acht op
de stem der ouders, die hun onschendbare
heilige rechten opeischen om hun kinde
ren op te voeden zooals zijzelf zulks wen-
schen. Het volk is gedwongen zijn loven
zoo in te richten, els de wetten voorschrij
ven, juist als degenen, die het gevangenen-
pak dragen en met zweepslagen aan den
arbeid worden gezel.
glN^ENLAND.
TWEEDE KAMER.
OVERZICHT.
Naamlooze Vennootschappen.
Bij de behandeling der artikelen van het
wetsontwerp inzake Naamlooze Vennoot
schappen was aan de orde do kwestie der
balansen en der openbaarheid.
Men wilde een maatregel, betrekking
hebbende op cen van hoogerhand voor te
schrijven inrichting van de balans, die
voor ieder ter inzage is, plotseling in deze
wet op de Naamlooze Vennootschappen
invoegen. En het scheelde heel weinig, of
een amendement-van den Tempel-van
Schaik was aangenomen, uitsluitend door
het present zijn van het grootste deel der
S.D.A.P .-fractie.
Nu is het nog de vraag of do balansen
van alle Naamlooze Vennootschappen ter
inzage op het kantoor van het Handelsre
gister moeten worden gelegd, of wat het
zelfde is, of alle balansen openbaar moeten
zijn. De minister acht dit laatste wel ge
rechtvaardigd, maar heeft toch een wijzi
ging in het ontwcrp-Heemskerk aange
bracht, waardoor hij bij algemcenen maat
regel van bestuur voor enkelo vennoot
schappen, waarbij gedacht is aan z.g. ge
sloten of familievennootschappen, een uit
zondering kan maken.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De besprekingen in de voorbereidend*
commiesie voor de ontwapening.
Joego-Slavië wil een onderzoek In hel
land toelaten op voorwaarde, dat ook naar
Italiaansche krijgstoerustingen een onder
zoek wordt ingesteld.
Bij de inneming van Nanking zijn eenige
buitenlanders gedood. Een ultimatum van
Britten en Amerikanen aan de Kanton
neezen.
BINNENLAND.
Nederlandsche en Belgische persstem
men over de verwerping van het Neder-
landsch'Belgisch Verdrag (3de blad).
De Minister van Buitenla.idsche Zaken,
Jhr. mr. dr. H. A. v. Karnebeek, heeft aan
H. M. de Koningin ontheffing van zijn
functie gevraagd (1ste blad).
ARTIKELEN EN BESCHOUWNIGEN
Naar aanleiding van de eeuw-herden
king van den sterfdag van Beethoven geven
wij een beschouwing over de beroemde
werken van den musicus en over diens le
ven (3de blad).
Wij jeven het slot van de artikelen van
pater dr. Gorris S.J., over de vraag, hoé
de Katholieken staan tegenover de viering
van Juliana van Stolberg (3de blad).
Een artikel over de bioscoop en haar
ontwikkeling (2de blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
-Do photo-pagma geeft o.m photo's van:
do verwerping van het Nedorl.Bel
gisch Verdrag; het binuensluishoofd te
IJmuiden; Minister Lambooy op do Jaar
beurs te Utrecht; oen jubilaris te Leiden.
De hoer van A al ten (V. B.) wil deze
omschrijving in de wet hebben. Do heer
Knottenbelt (V. B.) noemde de wij
ziging van den minister een fopspeen.
Gestemd is er gisteren nog niet.
HET ONTSLAG DOOR MINISTER
VAN KARNEBEEK AANGEVRAAGD.
Do minister van Builenlandsche Zaken
heeft aan de Koningin ontheffing ge
vraagd van zijn functie.
DE NEDERLANDSCHE EN
BELGISCHE PERS.
Een noenmaal aangeboden.
Gistel-middag, na afloop van de verga
dering der Eerste Kamer, hebben het
dagelijksech bestuur van den Ned. Jour
nalisten-Kring en het dagelijksch bestuur
van de Haagsche Journolislen-Voroeni-
ging cen noenmaal aangeboden aan don
heer Leo van Goelhem, parlementair re
dacteur van het BrusseLscho dagblad Le
Soir en viCe-voorzitter van de Brussel-
flcho Persvereeniging, die als vertegen
woordiger der Belgische pers do behan
deling van bet Verdrag in de Eerste Ka
mer heeft bijgewoond.
De beer D. Hans, voorzitter van den
Nedcrlandschen Journalisten-Kring heeft
hij liet begin van den maltijd den heer
Van Goethem toegesproken cu gezegd,
dat men er prijs op had gesteld, hom in
het bijzonder en den Belgischen collega's
in bet algemeen een bewijs van collegiale
gevoelens te doen zien. Spr.' zei do, dat hij
daarvan ook getuigenis heeft mogen af
leggen in September 1923, bij het luister
rijke feestmaal in liet Antwerpsche stad
huis, door het gemeentebestuur belegd
ter eer e van de llollandsche journalisten,
die toen een bezoek brachten aan de
verwoeste gebiede*. Hij wil het thans
weer doen.
Het is zcide spr. aan dezen maal
tijd noch de plaats noch de gelegenheid
om na te pleiten over do in de Eerste
Kamer gevallen beslissing. Hij inag ech
ter wel het vertrouwen uitspreken, dat
do heer Van Goethem naar buis zal te-
rugkeeren met do overtuiging, dat het
geheele Nederlandsche volk in vredo en
vriendschap met de Belgen wcnscht te
leven. Zeer zeker willen dat do journa
listen. De beide lauden hebben, cultureel,
economisch cn staatkundig, veel gemeen
en het is allereerst do taak der journa
listen, dit in bet oog te houden. De Pers
kan zoo ontzaglijk veel bijdragen tot de
goede verhouding tusschen de beide vol
ken. Spr. hoopte, dat do Belgische colle
ga's overtuigd zullen zijn van do vriend
schappelijke gevoelens der Nederland-
scho journalisten jegens het Belgisch*
volk, en dronk op het welzijn van den
heer v Goethem in het bijzonder en do
Belgische dagbladschrijvers in 't alge
meen.
Do heer v. Goethem bracht in zijn ant
woord oprecht dank aan de Nederland
sche confrères, voor de hartelijke out-
vanest aan dezen maaltüd en in het l"i-
