5)e £eictaoke Soii/^a/nt gs jaargang. WOENSDAG 16 FEBRUARI 192? No. 5493 .bONNEMENTSPRUS bedraagtblj vooruitbetaling |«ideD 19 cant per week t 2.50 per kwartaal Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, ^erpost 12.95 pe, kwartaal Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- ljng Alzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlSn 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het x dubbele van het tarief berekend. Kloine advorientlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden ot gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop fü.50. HOMMER BESTAAT UIT TWFF BLADER- gen installatie-plechtigheid met debat jjden's nieuwe burgemeester mr. A. v. Bakhuyzen is, zooals onzen le nd is, gistermiddag geinstalleerd. j8 wij ons niet vergissen, is deze instal- •hied op een wijze, zooals tot nu niet is voorgevallen. I; burgemeester heeft het geestig uit- ukt: Hij had, zoo zeide hij, al dade- kennis gemaakt, naar hij meende, den Raad, zooals deze is fij (villen hier onmiddellijk aan toevoe- dat wij, gelukkig, den burgemeester in verklaren, dat er ook nog een ander is in den Raad, dat niet zoodanige utting heeft van zijn taak, als dat, ffelk de burgemeester gisteren heeft kennen. Een deel, dat niet alle ge kheid, te pas en te onpas, wil aangrij- in de Raadszaal propaganda iaken voor eigen zaak door woorden, kt de heer v. Eek een te onpas uitge- oken propaganda-speech hield dat wel niemand buiten zijn vrionaen inspreken. Zeker, een korte verklaring den leider der S. D. A. P. had niet plaatst geacht behoeven te worden, sr de speech, die de heer v. Eek hield, bedoeld om propaganda te maken on- de kiezersOch, mijnheer v. Eek, kt U zich er 'ns in. dat alle partijen voorbeeld gingen navolgen. In korten zoo do Raad, ook onder u w partij- odten, gedaald zijn en terecht in hting, nog veel meer dan zulks mia ou reeds het geval is. Ie Leer v. Eek heeft trouwens zelf gis- n al aan don lijve ondervonden, waar- zijn optreden leidt. Toen hij ges pro- had, kwam zijn bestrijder de commu- Knuttel hem eventjes vertellen, dat hij gezegd had héélemaal niet socia- iach was; en dat hij zichzelf had te- jwproken. Dat laatste heeft iedere on- totoordeelde toehoorder kunnen con- leeren! Eerst heette het, dat zijn partij to burgemeester tegenover elkander Jen vanwege den klassenstrijd en vernamen wij weer, dat ze toch wel bepaalde punten zouden kunnen so- iwerken. Dat laatste begreep de heer ittel o.i. zeer terecht als 'een gevolg het azen op wethouderszetels. Inder- d: waar eerst de S. D. A. P. hier ter deafkeerig er van was, om aan het da- ijksch bestuur deel te nemen, daar ijnt zij nu als door een koortsachtig misschien door enkele harer ra daartoe geinspireerd daartoe te aangegrepen I ntusschen heeft dat politiek steekspel ichen de heeren v. Eek en Knuttel, deze eerste uitgelokt, een weinig ver- iende indruk gegeven van de „poli- Pi )a heer Knuttel maakte er het oudste idslid, dat namens den Raad den bur- leester had verwelkomd, er een verwijt dat deze aldus had gedaan, omdat 'geen opdracht voor had gekregen. zeer zuivere democratie 1 Alsof er geen 'oonte-recht bestaat, en alsof er iets leerd in ligt, als de oudste van den hij officieele gelegenheden spreekt, ito deze althans politiek-neutraal [t. En dat is de heer v. Hamel bij der ive gelegenheden altijd; ook gisteren, ontsierde hij toen zijn speech door er, "hij ook uitdrukkelijk verklaarde, een ooonlijke meening in te bepleiten over de demping van het Leven- 1 to gaan praten! wiens rede getuigde een frissche energie om te gaan wer- tn het belang der gemeente, maakte f deze rede een zeer sympathieke in- Wat ook de heer v. Eek volmon- erkende. En in de beantwoording «prekers scheen hij onB toe een ge en scherpzinnig leider te zijn. Wij mo- dit gerust vaststellen, zonder dat men zou kunnen beschuldigen van vleierij. zijn het eens met den nieuwen bur- leester van Leiden: Men moet zijn dtu- i«iwachten om over hem te oordeelen. *P tie daden willen wij wachten, om on® °ordeel uit te spreken. Naar wij n hopen en verwachten: een oordeel, zol zijn als geweest i~ ons oordeel over BU ST E §i L A BS D 'e Ontwapeningskwestie. Coolidge over zijn voorstel. 11oge 1 ijk te Genve overeen- e 111 m i n g te bereike n". Pr60 ^en »>officieelen zegs- "e.f Witte Huis te Washington i j g Bericht, wat de eventueele plan- ]en «Wring zijn in geval de voor voor !i k houden van een conferen ce bewapening ter zee door de vijf voornaamste maritieme mogendheden geen succes zouden hebben. Het antwoord luidde, dat het niet behoorlijk zou zijn, deze kwestie thans te bespreken, terwijl nog de mogelijkheid bestond van succes in de een of andere richting. Wat den urbeid betreft, door de voor bereidende commissie te Genève verricht, was de zegsman van meening, dat het „volkomen vanzelf spreekt" (hij ge'ooft niet dat deze uitdrukking te sterk is) dat het onmogelijk is overeenstemming te be reiken onder een groep van kleine mo gendheden waarvan sommige slechts een kleine maritieme weermacht bezitten en andere in het geheel geen nopens za ken, waarbij de vijf mogendheden, die de overeenkomst \vn Washington geteekend hebben, zijn betrokken. Dit is dan ook de reden, waarom de pre sident heeft voorgesteld de vlootkwestio van deze besprekingen los te maken, om dat hij gelooft dat dit de eenige pracli- sche methode is voor de behande'ing van deze aangelegenheid. Coolidge kan „geen enkelen weg zien om eenig resultaat te bereiken" ten aan zien der Canadeesche un Australische vloten Hij zeide aan te nemen, dat sche pen varende onder Britscbe vlag Britsche schepen zijn. Hij wees er verder op, dat indien do definitieve vaststelling van de in het ver drag vast te stellen verhoud:ngcn door deze kwestie zou worden beinv'oed, het aan de maritieme deskundigen moest wor den overgelaten, dit nader (e overwegen. Volkenbond De volkenbond en China. V a oa nt-verklaring van Chin a's Raadszetel. Naar te Londen verluidt, wordt onder de mogendheden van gedachten gewisseld over de vraag, welke houding men bij de eerstvolgende vergadering van dm raad van den Volkenbond tegenover China zal aannemen, daar de regeering te Peking nog steeds lid van den Vo'kpnbond is en een zetel in den raad heeft Men acht bet niet onmogelijk, dat de Chineesche gedele geerde onder de tegenwoordige omstan digheden tot obstructie zal overgaan Daarom zou men het het beste achten, als de zetel van China voorloopig vacant werd verklaard op grond, dat de Ch:nee- sehe gedelegeerde geen mandaat bezit, waarop hij vo'gens een besluit van zijn regeering recht heeft en dat hierdoor een toestand gfeschapen is, waarin door het covenant van den Volkenbond niet is voor zien. Duitschland De Dawes-annuitciten. Kan Duitschland blijven betalen. De president der First National Bank te Los Angelos, Henry Robinson, een dor medewerkers uan 't Dawesplan, heeft, naar uit New-York wordt gemeld, aan den nationalen raad voor buitenlandschen handel, een -uitvoerig rapport voorgelegd over de vraag, of Duitschland de bedra gen voor de betaling der schadevergoeding kan blijven opbrengen Hij verdedigt in dit rapport de stelling, dat Duitschland het volle bedrag der scha devergoeding kan opbrengen en daarbij in economisch opzicht toch kan gedijen. Hij wijst er op, dat Duitschland in 1914 voor het handhaven van zijn m'litaire macht aanmerkelijk grootere lasten had te dragen dan thans voor de schadevergoe ding het geval is. Het jaarlijksche inkomen van Duitsch land raamt- Robinson op 14 milliard op ruim het 20-voudige van hetgeen het voor de schadevergoeding moet opbrengen Do betalingen voor de schadevergoe ding komen hierop neer, dat iedere Duit- sche arbeider per week twee uur extra werk moet verrichten Het is mogelijk, al dus Robinson, dat men in sommige fi- nancieele kringen van Europa, waar de wensch de vader van de gedachte is, van de onzekerheid van den economischen toe stand in Duitschland spreekt, doch het moet verwondering wekken, als bankiers en economische leringen in de Ver. Staten de opvatting verkondigen, dat een herzie ning van het Dawes-plan noodzakeijk is. Portugal De mislukte revolutie. Een misrekening der vrijmetselarij. In een beschouwing van gezaghebbende zijde over de mislukte revolutio in Por tugal wordt er aan herinnerd, dat .sinds de omwenteling welke 16 jaar geleden de monarchie ten val bracht, Portugal niet minder dan veertig regeeringen en 400 ministers verbruikte, een record, dat wel moeilijk te overtreffen zal zijn. De perio den van rust waren eigenlijk niet veel meer dan een pauze tusschen (wee om wentelingen; later heerschte er aldoor re volutie. De chroniek der laatste zestien jaren vermeldt evenzoovele 'opstanden, gemiddeld dus een per jaar. Bij deze ge wapende twisten van de elkaar bevech tende politieke en militaire partijen kwa men dan nog de lange serie van politieke stakingen zonder tal, Cinancieele schan dalen of andere verschijnselen van cor ruptie. Dat was de bodem waaruit de militaire dictatuur van generaal Carmona ont sproot, ten slotte noodzakelijkerwijze ont spruiten moest. Het nieuwe regiem is nog te jong om over zijn werkzaamheid iets definitiefs te kunnen zeggen Evenwel heeft generaal Carmona, die minister-president en pre sident van de republiek tegelijk is, in do acht maanden van zijn bestuur al betceke- nende pogingen aangewend, om het zuive- rings en bevred gingsproces, dat hij heeft ingeleid, door te voeren Zoo werd den officieren van leger en vloot kortweg elke politieke werkzaamheid verboden, waar mee de dictator een der gevaarlijkste bron nen van de gewelddadige opstandpn wilde dichtstoppen. Voorts wijdde hij zich met ijver aan de saneering der financiën. Om de credietwaardigheid des 'anrla te ver- hoogen, sloot hij met Engeland een over eenkomst af tot fundeering der oorlogs schulden, Vooral dit werd hem door de revolutionnairen bijzonder kwalijk geno men Ook ten aanzien van het binnen- landsch bestuur nam Carmona maatre gelen, d-e den wrevel van de plukkers aan de staatsruif in het oude regiem moes ten opwekken. De eerste groote krachtproef heeft de Portugeesche mi'itaire dictatuur glansrijk doorstaan. Dit succes moet niet laag wor den aangeslagen, als men in aanmerking neemt, dat de opstand niet geïmproviseerd was, doch een grondige voorbereiding had gevonden. Wat zijn dieperen ondergrond betreft, dient Ie worden opgemerkt, dat daarbij volgens dp Katholieke Spaansche pprs, de Portugeesche vrijmetselarij, gesteund door de Snaansclie, de hand in het sppl hoeft gehad, Als men verder in aanmerking neemt, dat volgens informaties, uit andore, ernstige bron komend, ook Moskou zich niet onbetuigd heeft gelaten, dan zal men begrijpen, dat het Wdende katholieke Sna::nsehe blad ..El Debate" op een ooeen- bl'k dat de strijd nog niet beslist was, schreef: „De overwinning der revolution nairen zal de overwinning zijn der vrij metselarij, van de carbonario's en van da communisten Opnieuw zou de anarchie in Portugal den scepter voeren". Roemenië. Een nieuwe hoofdstad? Kroonslfldt geschikter dan Boekarest. Koningin Maria van Roemenië heeft aan den hoofdredacteur van de „Univer sal" een onderhoud toegestaan, waarin zij oa. de overtuiging uitsprak, dat de Amerikanen hot plan der oprichting van een nieuwe Roemoonsche hoofdstar, die meer centraal ge'egen zou zijn dan Boe karest. beslist zouden bevorderen Volgens do meening der kon:ngin zou zich voor nieuwe hoofdstad het beste Kroonstadt leenen, dat oen heerlijke om geving bezit en zoo gunstig gelegen is, dat men het a's het middelpunt des lands kan beschouwen Het plan, Kroonstadt tot hoofdstad van groot-Roomenië te maken, werd een'ge jaren ernstig door politieke persoon'ijlc- heden overwogen, die er op wezen, dat de verlegging der Roempensche hoofdstad naar Zevenburgen de geestelijke eenma king der aangesloten gebieden met het oude rijk slechts gunstig zou kunnen be ïnvloeden Voor de verwezanlijking van dit plan is echter op de al'ereersfp plaats vee' geld nóodig en juist dit artikel is in Roemenië op het oogenblik uiterst schaarsch. China. DE CHINEESCHE WAR3JEL. He: bewind der generaals. Nationalisme en bolsjewisme. Voor de Haagsche afdeeling der verceni- gin? voor Volkenbond en Vrede, heeft iu de van Dijkzaal de heer J. L. Duyveudak, lector aan de Leidscbe Universiteit, een voordracht geliouden over do huidige moei lijkheden in China. We ontleenen er het volgende aan: Politieke partijen, aldus spr., waren in 1 et oude China onbekend. Eerst in den loop van de tegenwoordige eeuw zijn de toestanden ingrijpend veranderd. Men is er de moderne literatuur gaan bestudeeren c-n men heeft veel van de Weslersche be schaving willen gaan overnemen. De contracten zijn hierdoor zeer scherp geworden. Het oude begrip van trouw aan den chef is zeer verzwakt en iedere gene raal poogt heerscher te worden, niet om de oor of de macht, maar uit winstbejag. Het centrale gezag is in financieele moeilijkheden geraakt, omdat plaatselijke machthebbers de belastingen niet meer afdragen. Alleen de douane-inkomsten zijn voor het centrale gezag nog eenigermate „safe" gebleven. Een nieuw sentiment is intusschen ont waakt en dat is het nationalisme. Dit zal moeten doen wat vroeger het keizerlijk be heer deed: boven provinciale verdeeldheid een centraal gezag handhaven In den Japanschen oorlog hebben de Chineezen geleerd, dat de Westersche mo gendheden volstrekt niet onoverwinnelijk waren en dat heeft hun nationaal zelfbe wustzijn aangewakkerd. Leider van deze nieuwe beweging was Soen Yat Sen. Men verweet het buitenland, dat het den toestand in China achterlijk trachtte te houden, terwijl hevige critiek werd geleverd op de voorrechten der bui tenlanders in China. Psychologisch is het verklaarbaar, dat die voorrechten door de Joug-Chincezen werden overschat. Men wenschte tarieven- aulonomi? en afschaffing der ex-territo- rialiteit. Tarief-autonomie achten de Jong- Chincezen noodzakelijk om tot versterking der middelen te komen en de ex-territoria- üteit kan door ben n'ft langer worden ge duld, omdat de buitcnlandsche nederzettin- cen in China een te giooten invloed heb ben gekregen, zij hot ook, dat destijds die plaatsen voor het verblijf der buitenlan ders waren aangewezen. Wat den invloed van hot bolsjewisme of communisme in China aangaat. deze beeft wel groote nationalistische beteeke- nis. Overtuigde communisten lelt China weinig. Doch lie. vroegero militaire be stuur heeft een afkeer tegen de toenmalige t-eerschers doen ontstaan en do geesten zi.in ontvankelijk geworden voor allerlei „anti-invloeden", zooals er in het bolsje wisme zoovele zi.in te vinden. Er is ccn Kantonpartij gekomen, die de bolsjewistische acitatie-middelen voor een deel tot de bare beeft gemaakt. Stakingen wordrn geproclameerd om den Engelsclicn invloed te breken De Russische actie is daaraan niet vreemd. Grtiwe'en tijdens den upstand in Joenan. Fr zijn thans hü'onderbeden bekend ge worden omtrent den opstand, die cenigon tijd geleden in de Chineesche. provincie Joenan, bij Tndi-China gelegen, heeft plaats gehad. In het begin van Januari vluchtte generaal Lioe, de vroegere gou verneur, naar Burma. Ziin vrouw werd tijdens de vlucht gedood D» vertegenwoor diger van den gouverneur van Joenan gaf aan generaal Jang, die ook over de grens was gevlucht, de belofte bcschermelin", doch de regeering wilde deze belofte niet erkennen. De regeering gaf opdrach' om generaal Jang en zijn volgelingen te executeoren Generaal Jang werd dientengevolge dood geschoten en toonde geenerlei vrees. Na zijn terechtstelling sneden de soldaten hem ziin ton? en zijn hart uit het lichaam Meer dan honderd volgelingen werden ifi den letterlijken zin van het woord een kopje kleiner gemaakt, doordat men bun et hoofd afzaagde. &IN&ENL ftSSES. TWEEDE KAMER. OVERZICHT Groot Haarlem. Installatie nieuw lid. In deze zitting "was aan de orde de grenswijziging van Haarlem, niermede is bedoeld de annexatie door Haarlem van Scholen en Spaarndam, mitsgaders ge deelten van eenige andere gemeenten. Vandaag bepalen wij ons echter tot de debatten over de annexatie van Schoten en Spaarndam mitsgaders van eenige an dere gemeenten door Haarlem. Tot deze laatst# gemeenten behooren Bloemendaal en Heemstede, twee plaat sen met tal van rijke ingezetenen. De om- stand gheid, dal Haarlom niet blind is voor de voordeden, gelegen in de aan winst van ettelijke gefortuneerde burgers, (Heemst; de zal volgens de memorie vau antwoord door de inkrimping van haar territoir hei belastbaar inkomen tot de helft zien teruggaan), heeft reeds tegen standers als mr. Beumer en mej. Katz doen klagen over „annexatie van belas- li ngbclalers'', over totaal misplaatste heb zucht. Daartegenover hebben echter ande ren (o.a de heeren Ketelaar, Gerhard, Vliegen, Bomans en Van Gijn) betoogd, dat het n et aanging, Haarlem wel toe te voegen met ettelijke duizenden schier armlastige bewoners van Schoten on Haarlemmerlicdo maar aan dezelfde ge meente het profijt te misgunnen, dat, on danks de in het vooruitzicht gestelde ver goeding, voor haar zou kunnen voort vloeien uit de verkleining van Heemstede. Do heer Boissevain behoorde tot die leden dio aan de vorming van belangengemeen schappen, aan de samenwerking van ge meenten boven radicale annexaties de voorkeur geven. Een dozijn sprekers zal de minister lo beantwoorden hebben. Daartoe behooren, behalve de reeds genoemden, de commu nist L. de Visser, (een annexionist zon der weerga), de christelijk-historische af gevaardigde Snoeck Henkemans (die on danks enkele twijfelvragen gaarne den minister als „leidsman'' neemt), de katho liek Kortenhorst (een verwoed tegenstan der) en diens geestvarwant Van Voorst tot Voorst (die clementie pleitte voor dë Bloemendaalsche bollenlanden). Behalve het trekken van do afdcelinsen HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Coolidge over zijn ontwapeningsvoorstel. Een beschouwing van de mislukte re volutie in Portugal. Nadere bijzonderheden over de aard" beving in Jcego-Slavië. (Buitenl. Berich ten 2de blad). BINNENLAND Bij een brand te Vaassen is een vrouw in de vlammen omgekomen. (Laatste Be richten). LEIDEN. Overleden is de heer A. I. Witmans, lid van den gemeenteraad. (1ste blad). moest ook de heer Bicrcma (V. B.) als opvolger van Mr. Dresselhuys, worden go- installeerd, uadat hij de vcroischte belof ten had afgelegd. „Dc Maasbode" teekent hierbij aan, en wij zijn het met het blad heelemaal eens: De voorzitter bad voor deze plechtigheid de witte das aangedaan. In vroeger tijden verscheen ook het nieu we Kamerlid voor deze plechtigheid in rok, gelijk dat in de Eerste Kamer nog geschiedt, maar dat is hier allang geen gewoonte meer. Toch betreuren we d.t, want het afleg gen .van den zuiveriugseed on den eed op de grondwot is toch oen plechtig «ogen blik, waarbij alle leden zich van hun zo- tcLs verheffen en daar wJ do vorm ook wat en kan de betrokkene er door het uiterlijk, dat is door zijn kleeding, ook cachot aan geven. Waar de voorzitter zich voor deze plech tigheid kleedt, daar zou men verwacht hebben dat hel ni' uwe lid toch minstens in jacquet-costume zijn intrede had ge daan. Do heer Biurcina verscheen echter in een kleur.g colberljo. Men kan dat de mocratisch noemen, maar van een lid vaa den Vrijheidsbond, ook al ia hij landbouw- spccialiteit, had don wc dat niet vcrwachL Bovendien, in landen waar de democratie deelneemt aan de regeering on waar we sciaal-dcmocral sclie ministers hebben, ge echiedt het niet en worden de vormen wel zeer streng in acht genomen. Men kan ons inzicht overdreven noemen, maar toch geloovcn we, dat wij niet de eenige zijn geweest, die ons daar heden aan ge- stoolen hebben. Al had de voorzitter bij do regeling van werkzaamheden ook een agenda voor eenige weken voorgesteld, de heer De Vis ser vond dat niet genoeg en wenschte nog meer werk, daarom vroeg hij maar twee interpellaties tegelijk aan. Een over de communistische vervolging, veroordeeliug en internoering in Ifldië, en een over het gaan van Hr. Ms. kruiser Sumatra naar Shanghai. Met deze laatste is hij wel wat laat, want als de interpell&tio morgea wordt toegestaan, is de kru ser er al, cn als ze aan de orde komt, hopen we, dat hij reeds goed en wel in Indië is Eoa schriftelijke vraag zou even goed zija geweest, nu is het mosterd na den maal tijd. R. K. WERKLIEDENVERBOND. Bestuursvergadering. Op Maandag j.l. vergaderde het Be stuur van het R. K. Werkliedenverbond. Medegedeeld werd: a. dat het Verbond direct na Paschen weer zal beschikken over een uilzend- avond van den K.R.O., bij welke gelegen heid de heer Testers zal spreken over de Arbeiderspers; b. dat het Verbond heeft verzocht, iemand te mogen voordragen voor de Eco nomische Wereldconferentie te Genève; c. dat Z.Exc. de Minister van Arbeid heeft verzocht, om ccn voordracht van een technisch adviseur van do 10e Ar-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1