MAANDAG 7 FEBRUARI 1927
INGEZONDEN EÜEDEDEELING
18e Jaargang.
No. 5485
[pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
oi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
Rn onze AgenteD 20 cent per week 12.60 pei kwartaal
(franco per post I 2.95 per kwartaaL
jjel Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
kf^buar tegen betaling van 50 et per kwartaal, bjj voor»
Ltbetaling Afzonderlijke nummers o et. met Geïllustreerd
indatrsb'.ad 9 ot
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAOTi
Oevono adverlentiSo 30
Voor Ingezonden Modeurouu
5 dubbele van het tarief
Klolno advortentiëa, van ten hoogste 80 voorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
buur, koop en verkoop 10.50.
nummer bestaat uit twff bladen.
Gemakkelijker echtscheiding ge-
wenscht.
Een Duitsche professor, dr. Kahl. in-
Irijk lid van de Duilscho Volkspartij,
kt zich „verdienstelijk" door een cain-
igne op te zetten voor een herziening der
ihandc echtscheidingsprocedure. Prof.
bl, die aan do Berlijnsche Universiteit
huwelijksrecht doceert, wil liet den ge
urden gemakkelijker maken om over Je
n tot echtscheiding, teneinde dan weer
ander, voor de wet geldig huwelijk te
meun sluiten. Hij noemt een vijftal
irbeelden op, die volgens hem reden voor
ilscheiding moeten kunnen zijn: over-
ite huwelijksvoltrekking; wijziging ge-
•ende het huwelijk van temperamenten
karakters; uiterlijke ongelukkige om-
indigheden; zielsziekte van een der beide
•tijen. Ongetwijfeld, uit deze vier voor
ïlden is 't wel allerduidelijkst, dat, als deze
iticus in Duitschland zijn zin kreeg,
ir de onverbreekbaarheid van het hu-
jk, voorzoover het van de wet afhangt,
ivoudig een schrap kon worden gegevenI
toch, die onverbreekbaarheid van het
reüjk is voor den Staat een goed van
roote waarde,
tls echtscheidingen door de wet geoor-
[d en daarbij ook nog heel gemakkelijk
iden worden gemaakt, als dientengevol-
echtscheidingen nóg veel meer dan
>8 zouden voorkomen in Berlijn is
zoover, dat op iedere zes geslo-
huwelijken één echtscheiding voor-
t dan bleef er niets meer staan
de beteekenis van het gezin, dan kwam
iets meer terecht van de opvoeding
kinderne, dan triumpheerde de zinnen-
over de menschcn als over slaven!
,j|Jiep-droeyig is 't, dat een vooraanstaand
tscli politicus nota bene: een hoog-
r in het huwelijksrecht de maat-
ippij door zijn theorieën feitelijk in die
"ig heenstuurt.
ujtle reden," wè'flTa ~deprofessor als
voor echtscheiding aanvoert in de
iteering van het volgende feit: „Bij
lieden met een sterke religieu6e over
ig is het voor het huwelijk een doo-
{jke stoot, als een der partijen van re-
verandert, of indien conflicten ont-
i over de religieuse opvoeding der
|eren".
lereen kan begrijpen, bij eenig na-
i, dat met het oog op het algemeen
ihappelijk belang ook het hierbe-
wal niet als regel voor geoorloofd-
echtscheiding kan worden aange-
|kl.
toch neme men er nota van. hoe
niet-geloovig man blijkbaar want
jis een consequentie, welke wij uit zijn
:den mogen trekken van verschil van
ie in het huwelijk erkent, dat dit een
lelijke stoot" aan het huwelijk kan
m!
it is de eenige goede gedachte, die wij
onverantwoordelijke propaganda voor
[vergemakkelijking van echtscheiding
ontdekken.
Pius X zou, als patriarch van Venetië,
alles gaarne hebben willen geven voor
het bestaan van het te Venetië gelezen Ka
tholieke dagblad.
Er zijn Katholieken, die tegenovor de
Katholieke pers ten cenenmale onver
schillig staan het werk van den
katholieken journalist liever door hun cri-
tiek bemoeilijken dan door hun sympathie
steunen
Een tegenstelling tusschen Pius X en
de hier bedoelde Katholieken, welke tol
nadenken zou kunnen stemmen, zou móe
ten stemmen!
Na veel arbeid en na veel offers is in
Nederland gegroeid een Katholieke pers,
die, in het algemeen gesproken, voldoet
aan de eischen, welko men haar kan stel
len. Aan de Katholieken is nu de taak,
deze met overtuiging en liefde te propa-
BUITENLAND
Duitschland
De RIJKSDAGDEBATTEN.
Motie van vertrouwen aanvaard.
Een vrij groote meerderheid
De rijksdag heeft Zaterdag de motie van
vertrouwen in het nieuwe kabinet met 235
tegen 174 stemmen aangenomen. 18 stem
men werden blanco uitgebracht.
AMSTERDAMSCHE ANTHRACIET P
HEERENSINGEL 34/35 - Tel. 1523
Zorgvuldige bediening in elk opzicht.
Verzegelde zakken. 3912
[Alles voor de pers!
pü oea door de „Corporation des publi-
te Parijs gegeven dejeuner, waar-
meer dan 120 gasten deelnamen,
ronder ook de Apostolische nuntius,
Él de voorzitter der corporatie, Georges
u, een toespraak tot den Pauselijken
a gehouden.
9 Maasbode" deel hieromtrent mede:
i zeide spreker o.a., dat hetFran-
i Katholicisme de grootste moreele
klit van Frankijk is. Die macht heeft
[hoefto aan eenheid, welke niet anders
verwezenlijkt worden dan door volko-
i en vertrouwvollo onderwerping, niet
i het onfeilbaar leeraarsambt van
H. Stoel, maar ook aan zijn jurisdictie-
tot, zijn macht van herder over de
pen.
3 nuntius zeide in zijn antwoord-rede
fdat het hem bijzonder aangenaam was.
J vergaderden den specialen zegen van
I Paus te komen, brengen. Vervolgens
Jdde hij uit over het nut en de noodza-
|ijkheid der Katholieke pers.
f pers is een koningin der aarde. In-
1 ik mijn borstkruis, mijn kerk-orna-
Pen en mijn meubels moest geven om
bestaan van de „Difesa" te verzeke-
zou ik 't gaarne doen" zeide de pa
tch van Venetië, later Paus Pius X,
'aus Pius XI schreef bij de ontvangst
Freiburgsche pelgrims na de cononi-
Ie van Petrus Canisius hun hechtheid
j. ir1 Seloof en hun vurige godsvrucht groo-
'§deels toe aan do bewonderenswaardige
nisatie van de pers in hun land.
he pers vormt naar haar beeld bijna al
no|Pe?en> haar lezen of hooren lezen.
^Maar de noodzakelijkheid, de grootheid
dp J/e schoonheid van de journalistentaak.
id«4yan bet slot van zijn toespraak spoorde
nuntius de aanwezigen aan, zich steeds
M^r.om Paus en Kerk te scharen, de
pheid te verdedigen, maar met zelfbe-
p^hing, bescheidenheid en liefde.
ide&
Ven Keudell in 't nauw.
leeft hij aan de Kapp-putsch
deelgenomen.
Zaterdag sprak o.a. de communist Stoe-
ker, die op het gevaar der nieuwe coalitie
vöor de arbeiders wees, en dan den Duitsch
nationalen minister van hiuennlandsclie
zake von Keudell aanviel, wijl deze tijdens
den Kapp-putsch aan de zijde der putschis
ten zou gestaan hebben, en zelfs zijn gewa^
In het verder verloop der debatten kwam
het tot een incident, toen de socialist
Landsberg von Keudell nieuwe verwijten
wegens diens houding tijdens de Kapp-
putsch toevoegde. Er ontstond zoo1 tumult,
dat de zitting op voorstel van het centrum
n uur onderbroken werd.
Na de hervatting der zitting zette Lands
berg zijn beschuldigingen tegen von Keu
dell voort.
Von Keudell, zeide Leidsberg, heeft het
gisteren zoo voorgesteld, alsof hij thaus
den Kapp-putsch dezelfde trouwe beambte
was gebleven als te voren. In werkelijk
heid echter heeft hij destijds zijn sympa
thie voor Kapp in woord en daad betuigd.
Hij heeft als landraad in zijn district
slechts do oproepen en verorderingen der
Kapp-regering laten verbreiden, niet ech
ter uie der rechtmatige regeering. Toen er
pogingen in 't werk werden gesteld om ten
gunste der rechtmatige regeering een alge-
meene staking al te kondigen, verklaarde
von Keudell dat de nieuwe regeering-Kapp
reeds met de oude tot overeenstemming
was gekomen en deze vervangen had. Wie
voor de algemeene staking werkte zou door
hem gearresteerd worden.
De voorzitter van den rijksdag Loebe
zeide daarop: Niemand heeft meer het
woord gevraagd.
'Van links wordt geschreeuwd: Wil von
Keudell niet antwoorden?
Minister von Keudell vraagt daarop het
woord en verklaart onder veel lawaai:'dat
hij destijds slechts de instructie van zijn
onmiddellijke autoriteiten gevolgd heeft. An
dere verordeningen of instructies der
rechtmatige regeering heeft hij niet ont
vangen.
Tot dusverre heeft bij. er nog niet authen
tiek kennis van gekregen, dat de alge
meene staking destijds officieel door de
rijksregeering geproclameerd is, Op bevel
van den militairen bevelhebber van Frank
fort heeft hij herhaaldelijk voor de alge
meene staking gewaarschuwd. De vertrou
wensman van den bond, waarop Lands
berg zich beroept, heeft onwaarheid ge
sproken en is ook overigens zeer onbe
trouwbaar.
Nadat nog een scheldpartij tusschen den
völkischen Kube en de socialisten gevolgd
was, vroeg dr. Marx het woord.
„De beschuldigng, zeide hij, welke tegen
von Keudell ingebracht is, kan ik natuur
lijk op het oogenblik niet beoordeelen. Ik
heb gisteren reeds met don rijksminister
van binnenlandsche zaken deze aangele
genheid besproken, welke natuurlijk door
mij grondig zal onderzocht worden.
Nu echter kan ik reeds vaststellen, dat
minister von Keudell verklaard heeft, dat
hij reeds destijds bij de bevoegde Pruisische
autoriteiten op een disciplinair onderzoek
aangedrongen heeft, doch op dit verzoek
geen antwoord heeft ontvangen.
Het is natuurlijk in het belang van den
minister, dat deze procedure nu nog voort
gang heeft. Ik zal natuurlijk dit onderzoek
zoo spoedig mogelijk doorzetten en den
rijksdag van het resultaat in kennis stel
len" (onrust links; geroep: en ondertus-
schen zal hij minister blijven).
Er ontstaat nu een geweldi; rumoer en
de afgevaardigden dringen rechts tegen
links op, en ten slotte werd de toestand
zoo critiek, dat de centrumsafgevaardigde
Ulitzka voorstelde de zitting tot 3 uur te
verdagen, opdat men inmiddels tot kalmte
zou komen.
Dit voorstel werd aangenomen.
Tijdens de pauze had het fractiebestuur
der Duitsch-nationalen een bespreking met
minister von Keudell, waarover later rap
port in de fractievergadering werd uitge
bracht.
Na de heropening van de zitting wer
den de verschillende moties in stemming
gebracht.
Vóór de stemming legde von Guerard
namens de centrums fractie do volgende
verklaring af:
„De goedkeuring door mijn politieke
vrienden van het voorgestelde votum van
vertrouwen heeft op de geheelo rijksregee
ring betrekking en in zooverre principieel
op elk barer leden. De rijksminister van
binnenlandsche zaken von Keudell is in dit
vertouwen inbegrepen, in de veronderstel
ling, dat de tegen hem ingebrachte be
schuldigingen ter zake van het ondersteu
nen van den z.g. Kapp-putsch bij het door
rijkskanselier Marx in overeenstemming
met von Keudell in te stellen onderzoek
ongegrond zullen blijken".
De moeilijkheden der regeering.
Met do aanneming der motie van ver
trouwen in het nieuwe kabinet-Marx zijn
de moeilijkheden v»nr a» k..i::i
In de eerste plaats zal het door rijks
kanselier Marx toegezegde onderzoek ten
uitvoer ^worden gelegd naar de rol, die da
nieuwe "minister van Binnenlandsche Za
ken, Von Keudell, tijdens den Kapp-Putsch
heeft gespeeld. Sociaal-democratische in
terpellaties over deze aangelegenheid kun
nen met stelligheid worden verwacht.
Voorts zullen zich in de naaste toekomst
nog belangrijke gebeurtenissen in den boe
zem der regeeringspartijen afspelen. De
meeningsverschillen bij de de D.-nationale
partij zijn nog allerminst bijgelegd.
Wel is waar hebben ook de extreme le
den der- Duitsch-nationale Rijksdagfractie
voor de motie van vertrouwen gestemd,
doch de tegenstand schijnt voornamelijk
van do zijde der Duitsch-conservaiieven
uit te gaan. Het bestuur dezer partij is in
middels bijeengeroepen, ten einde de hou
ding der fractie te bespreken. Daar graaf
Westarp nog altijd voorzitter der Duitsch-
conservatieve partij is en de partij zich nog
eerst onlangs tegen Locarno en tegen de
republiek heeft uitgesproken, mag men
het verloop der vergadering met spanning
tegemoet zien.
Frankrijk.
De Grande Chartreuse.
Door het instituut voor intel-
lectueele samenwerking
geweigerd.
Zopals men zich herinnert had de alge
meene raad van het departement der Isère
de Grande Chartreuse, welke zich in dit
departement bevindt, aan het door den vol
kenbond gestichte instituut voor intellectu-
cele samenwerking aangeboden, om daar
door den terugkeer dér karthuizers tot hrun
klooster, waaruit zo in 1903 waren verdre
ven, onmogelijk te maken.
De Parijsche correspondent van „The
Universe" weet thans te melden, dat Jit
aanbod is afgewezen. Daarbij hebben ver
schillende overwegingen het instituut ge
leid.
Op de eerste plaats zouden katholieke
geleerden geen uitnoodiging aanvaarden
om op een plaats te verblijven, waaruit de
kloosterlingen onrechtvaardig waren ver
dreven.
Voorts was ook practisch het klooster
onbruikbaar. Hot is niet gemakkelijk
bereiken en het verblijf zou er professoren
en letterkundigen weinig aanstaan.
Ten slotte was het aan twijfel onderhe
vig of de gasten door de bewoners van het
district met genoegen zouden worden ont
vangen.
Portugal
DE REVOLUTIE.
Oporto gebombardeerd.
Hoe de opstand uitbrak.
Hoewel er al dagenlang geruchten gin
gen, dat er op 1 Februari oen revolutie zou
uitbreken, schonk liet Portugeesche pu
bliek, dat aan dergelijke geruchten lang
zamerhand wel gewend is. daaraan weinig
aandacht Op 30 Januari j.l. begaven de
minister-president Carmona en de minis
ters van Oorlog en Handel zich dan ook
om deel te nemen aan de feestelijke her
denking van den opstand op 31 Januari
1891. Zij werden door het publiek en het
garnizoen enthousiast ontvangen.
Het is thans bekend geworden, dat de
revolutie was voorbereid tegen 31 Januari,
doch doordat enkele leden van het revolu
tionaire comité afwezig waren, werd do
staatsgreep uitgesteld tot 3 Februari. Op
dezen datum werd een ultimatum gericht
tot de regeering, waarin haar aftreden
werd geëischt, alsook een terugkeer tot
constilutioneele toestanden.
Do minister van Oorlog heeft gistermor
gen aan do opstandelingen in Oporto een
ultimatum gezonden, waarin verklaard
wordt, dat, wanneer zij zich om twaalf uur
'smiddags niet zouden hebben overgegeven,
de stad van alle zijden gebombardeerd zou
worden.
Ook buiten Oporto zijn enkele pogingen
tot het verwekken van een opstand ge
daan. Zoo begon te Figueira cla Foz (ha
ven in Noord-Portugal) een kleine afdee-
ling van het garnizoen een opstand, die
echter onmiddellijk werd onderdrukt
Do kanonneerboot „Bengo", die op de
reede van Faro (Zuid-Portugal) lag, beeft
de partij der opstandelingen gekozen Zij
bracht Zaterdag een afdeeling mariniers
aan land, bij welke zch een deel van het
garnizoen van Tavira voegde. Er ontstond
een gevecht met het deel van het garnizoen
dat de regeering trouw was gebleven De
„Bengo" nam hieraan deel en vuurde op
de kazernes van het garnizoen. Ook hier
werd de opstand spoedig onderdrukt,
waarna de „Bengo" zee koos met onbeken
de bes lemming.
Bombardement van Oporto
De regeering heeft Zaterdagavond een
communiqué gepubliceerd, waarin wordt
medegedeeld, dat Oporto hevig gebombar
deerd is, dat de artillerie der opstandelin
gen tot zwijgen is gebracht en waarin hetJ
,nVóïgens"dit' communiqué zijn de ops tan-
delingen in Oporto door een paniek bevan
gen en hebbc i zij brood noch vlcesch. De
krijgswet wordt streng toegepast Overdag
blijft alles normaal, doch 's nachts is het
openbaar leven in de stad stopgezet.
Uit Lissabon wordt nog gemeld a.a. o
De hevige gevechten te Oporto duren
voort, waarbij aan beide zijden dooden en
gewonden vallen Do stad wordt door de
regeeringstroepen heftig beschoten ec een
paniek heeft zich van de bevolking mees
ter gemaakt. Verscheidene huizen zijn ten
gevolge van het bombardement verwoest,
waarbij ook burgers om het leven zijn ge
komen.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Motie van vertrouwen in de nieuwe
Duitsche regeering met 235 tegen 174
stemmen aangenomen. Minister von Keu
dell beschuldigd van deelname aan de
Kapp-putsch.
Nog steeds revolutie in Portugal. Opor
to gebombardeerd.
Hevige gevechten in de buurt van
Sjanghai.
BINNENLAND.
De stemmingen voor Katholieke candi-
daten voor de Prov. Staten in de kieskrin
gen Leiden en Gouda.
vroegere rechten wordt verlangd, aange
zien, naar in de toelichting wordt ge
zegd, slechts op deze wijze de con6t tu-
tioneelo monarchie in Roemenië kan wor
den gehandhaafd.
De regeeringspartijen van Bratianu on
Averescu bestreden de motie heftig.
Drie bladen o.a. do „Universul'', die
den tekst van do motie hadden afgedrukt,
zijn terstond in beslag genomen, daar
aan de Roemeensche bladen officieel ken
nis was gegeven, dat artikelen over het
troonvraagstuk niet mogen worden gepu
bliceerd.
Letland.
Samenzweringen in Letland.
Vrijdagmorgen heeft de geheime politie
te Riga huiszoekingen gedaan. Een groot
aantal Letlandsche fascistenle ders en
anderen, die verdacht worden van het op
touw zetten van een putsch, zijn gearres
teerd.
In verschillende andere deelen van Let
land hebben huiszoekingen plaats gehad
bij communjs-
gelooft het pub! ek over het algemeen
Verliest de revolutie terrein.
In het centrum des land, mot name te
Lissabon, hoerscht volkomen rust, aldus
wordt uit Lissabon gemeld. In het Zuiden
is de opstand reeds bijna geheel onder
drukt, terwijl hij in liet Noorden voortdu
rend aan terrein verliest. De regeering
heeft een communiqué gepubliceerd, waar
in gezegd wordt, dat zij groote troepen- en
munitietransporten naar het Noorden heeft
gezonden, tcncindo den geleidelijk afnc-
menden tegenstand der revolutionairen ge
heel te breken.
De huidige militaire dictatuur, aldus
wordt verder in het communiqué gezegd
die voortgesproten is uit de revolutie van
Lissabon van 28 Mei 1926, is volkomen re-
publikeinsch gezind. Zij is voornemens Je
groote zuiverings-aclie op het gebied der
binnenlandsche politiek en op dat dor ad-'
ministratie ten uitvoer te le^en, ten einde
daarna de grondwet weder in werking te
kunnen stellen.
Wapenstilstand gevraagd.
Zoo juist wordt bekend, dat de revolutio
nairen te Oporto den consul van Uruguay
hebben verzocht, zijn bemiddeling voor het
tot stand komen van een wapenstilstand
to willen verleenen. De commandant der
regeeringstroepen heeft evenw 1 geweigerd
op onderhandelingen in te gaan. Hij ver
langde de onvoorwaardelijke overgave der
revolutionairen; anders zou hij heden een
heftiger bombardement op de stad doen
doordien in Noord-Portugal de spoorweg
arbeiders staken ten gunste der revolutio
nairen.
De huidige revolutie is wegens haar uit
gebreidheid en het aantal slachtoffers een
der belangrijkste, die Portugal de laatste
jaren heeft doorgemaakt.
Roemenië.
Ex-kroonprins Carol.
Strijd in het Roenvcensche
parlement.
Naar de „Chicago Tribune1' uit Boeka
rest verneemt, is het Vrijdag in den Roe-
meenschen. senaat en in de kamer zeer
rumoerig toegegaan, toen dc nationale
boerenpartij een motie indiende,
niet, dat de samenzweringen van emsU-
gen aard zijn.
China.
DE BURGEROORLOG.
Hevige gevechten.
De bedreiging van Sjanghai.
Naar gemeld wordt, wordt er hevig ge
vochten nabij Yentsjau. Volgens te Lon
den ontvangen telegrammen zijn er ie
Hangtsjau reeds ongeveer 600 gewonden
van Soen's leger ondergebracht, terwijl
nog steeds groepen gewonden-transporten
binnenkomen.
De strijd in do nabijheid van Yentsjau
duurt voort, doch Soen Tsjoean-fang laat
versterkingen aanrukken. De uitslag van
het treffen dor laatste dagen is nog on
zeker.
Zoolang Soen's leger van' 100.000 man
stand houdt tegen de legers der Kanton-
neezen, d e circa 40.000 man bedragen,
acht men do internationale neder ot tin-en
te Sjaghai veilig. Ook wanneer Soen een
oderlaag mocht lijden en Hangtsjau zou
moeten opgeven, zullen de Kantonneezen
slechts uiterst langzaam kunnen opruk
ken naar Sjanghai.
De Noordelijke militaire leiders zijn
echter vol vertrouwen dat de Kantonnee
zen Sjanghai niet bcre ken zullen. Zij
hebben krachtig geprotesteerd tegen het
voorstel in de Engclsche pers gedaan, dat
Tsjcn de veiligheid van Sjanghai geran-
deeren en zich verbinden zou de stad
niet te bezeilen. De noordelijken zijn van
inooning, dat hun legers
zullen zorgen
daarvoor wel
zondM^eenige ongerustheid naar Oporto, I hel herdel van kroonprins Carol in
Japansche oorlogsschepen
in gereed h eid.
De correspondent van de „Evenng
News'' te Tokio meldt, dat het Japansche
departement van Marine op grond van
ontvangen inlichtingen, die het publiek
iet bekend zij, een kruiser heeft gelast,
300 mariniers aan boord te nemen en in
Sasbo verdere instructies af te wachten
Reuter meldt u t Tokio, dat de kruiser
„Tenryoe'' cn vier torpedobooten oriler
hebben gekregen naar Sasebo te vertrok
ken met een landingsdivisie.
MISSIONARISSEN MISHANDELD.
Uit Noord-West Hoepeh wordt gemeld,
dat twee Katholieke missionarissen, de
paters Macdonald en O ConnelL door
Chneezen gevangen gehouden worden.
Op 29 Januari werd hun missie overval
len en verwoest, terwijl de missionarissen
zelf werden mishandeld.
Mexico.
Een nieuw decreet van Calles.
Verhooging der invoerrechten
Uit Mexico City wordt gemeld, dat
Calles een nieuw decreet heeft uitgevaar
digd, waarbij de invoerrechten van alle
artikelen, welke in Mexico zijn ingevoerd
mot 5 c/° worden verhoogd. Deze bepaling
treedt over dertig dagen in werking.
