M-itorolic en CHet-itoie
VRIJDAG 4 FEBRUARI 1927
OM DE MEDEZEGGENSCHAP
JE KOEKOP" - Leiden - Lange Mare 28 - Iel. 55?
18e Jaargang.
No. 5483
Ste C^idóclve (Bou^omL
{)d ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi) vooruitbetaling
Vooi Leider» 0601 P61 wee* 12.50 per kwartaal
Rn onte AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franco per post I 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver*
wjipbaar ^S®11 betaling van 50 ct per kwartaal, tyj voor
uitbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ot
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zoo- ea Feestdagen 4
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Go w o BS a 4» orie a 11 8 n 30 cent per regol
Voor [ogesonden Mededeelingen wordt het
3 dobbele r*n het tarief berekend.
Kleine advertootldn, ran ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ree-
hnnr, koop en verkoop I O.50.
Ill HUIHMEB BESTAAT ÜIT DRIE BLADEN.
Een zeer cnvolledige behandeling.
Op uitnoodiging van de Studenten Ver
eniging voor Sociale Lezingen te Leiden,
lebben gisterenavond in het Universiteits-
'ebouiv, gelijk bekend, de heeren R. Sten-
tuis, voorzitter N. V. V., en Simon A.
Maas, eere-voorzitter van het Verbond
ran Ned. Fabrikanten Vereenigingen ge-
iproken over: Medezeggenschap in de Be-
Irijfsleiding.
Beido sprekers hebben bun standpunt
jetreffende genoemd sociaal vraagstuk uit-
sengezet aan de hand van eenige stellin
gen" die wij hier willen afdrukken.
De stellingen van den heer S t e n h u i s
luidden als volgt:
I. De eisch van de medezeggenschap
vordt sociaal gerechtvaardigd door het
feit, dat het kapitalistisch bedrijfsbeheer
Biel meer in staat is bet productie- appa
raat zoo te beheeren, dat de maximum-
productiviteit wordt verkregen en de ter
beschikking zijnde arbeidskrachten wor
den te werk gesteld.
II Naast de in stelling I aangegeven
rechtsgrond maakt de ontwikkeling van de
•beidorsorganisaties, de toenemende
ïtrijdbaarheid der vakbeweging en de
daaruit voortvloeiende verscherping van
den klassenstrijd, het noodzakelijk, dat de
arbeiders vak vereeniging als mede-leidend
co -beslissend orgaan to het productie-
iroce8 ingeschakeld wordt,
m. Uit den eisch der medezeggenschap
blijkt de wil der arbeidersbeweging om de
imzetting van het kapitalistisch beheer
van het productie-apparaat in socialistisch
beheer langs evolutionairen weg te verwe-
jenlijken.
IV Onder medezeggenschap in haar
uitgebreidsten zin moet worden verstaan
hel recht van de arbeidersklasse en hare
organen, de arbeidersvakvereenigingen, om
invloed uit te oefenen op het beheer van
staal en maatschappij en in de leiding van
hel bedrijfsleven zeggenschap hebben.
V De medezeggenschap bevat op in
dustrieel gebied twee elementen, nL: a. de
seggenschap van de arbeiders in de
onderneming; b. de medezeggenschap van
de organisatie der arbeiders in den geor-
ganiseerden bedrijfstak.
De grenzen der in a. aangegeven m^de4-
jgenschap dienen afhankelijk te zijn van
de ontwikkeling der arbeiders en den aard
Tan bet productie-proces. Die van de in b.
omschreven medezeggenschap dienen af-
lankelijk te zijn van het vermogen der vai-
'ereenigingen, om het productie-belang t®
dienen
VI. Het getuigt van gemis aan histo
risch besef bij de beheerende klasse en
gemis aan staetsmansinzicht bij de regeer
ders, dat zij dezen eisch blijven afwijzen,
en, waar hij is ingewillied, de toepassing
pogen te saboteeren, in plaats van mee
te werken aan de ontwikkeling der voor
Blodezeggenschap gestichte organen.
t volharden bij deze afwijzing van de
evolutie moet, bij de zich voortdurend
scherper manifesteerende onmacht van het
kapitalistisch bedrijfsbeheer, om wel
vaart voor allen te brengen, en de toege
nomen behoeft© der arbeidersklasse, leiden
tot gewelddadige revolutionaire bewegin
gen.
De stellingen van den heer Maas wa-
en:
I De leuze „medezeggenschap des ar-
eiders in de bedrijfsleiding" dankt haar
ontstaan aan onvoldoende kennis der lei
van de arbeidersbeweging van het
wezen van de onderneming en het bedrijf
in onzen tijd en van de wederkeerige be
trekking en de wisselwerking der daarin
Werkzame elementen.
H Deze leuze bewijst het volstrekte on
vermogen van de leiders der arbeidersbe
weging om de spanning, die zich ontwik
kelt uit een in de arbeiders groeiend be
wustzijn van menschenwaarde, te richten
tot doeltreffende werkzaamheid.
III. Het schermen mot die leuze prik
kelt onvermijdelijk tot botsingen, waarvan
fle leiders zelve geen enkele voor de be
trokkenen gunstige uitkomst kunnen ver
wachten, schakelt dus inproductieve weer
standen in voor de op stoffelijke, geestelij
ke en zedelijke welvaart gerichte oyrgie
is daarom, zooal geen verraad aan de
Belangen der arbeiders, in ieder geval een
aanranding van hun belangen en van die
ct raenschheid in haar geheel.
Een zeer onvolledige behandeling van
N raagstuk schreven wij hierboven.
^ll®11 voorloopig met 'n enkel
p. uitspraak motiveeren.
hff-r' \rZ1Jn aan ^et woor^ geweest de
van Traas cen vierkant tegenstander
Rinf ir iTa* 'n bedrijfsleiding wijzi-
tan brengen in democratische rich-
Bae' t611 ou<I~Iiberaal van het zuiverste
roede eman?' d'® blind is zoowel voor het
ak vnn^k 1Q "n*euwe dingen" kan liggen
bevat "n verkeerde, wat het bestaande
la» f (7pe.ert z'n tweede stelling: „De-
Triui hn. dio der medezeggenschap) be-
volstrekte onvermogen van de lei
ders der arbeidersbeweging om de spanning
die zich ontwikkelt uit een in de arbeiders
groeiend bewustzijn van monschwaarde, te
richten tot doeltreffende werkzaamheid".
Nu zij gaarne toegegeven, dat „de leiders
der arbeidersbeweging" niet hebben weten
te ontdekken het middel om 't kort te
zeggen dat de arheidsliefde over héél de
linie van do arbeiders opwekt en verhoogt.
Maar 't is toch ook zonneklaar, dat in de
theorie van het liberalisme, vooral zooala
deze maar al te veel in de practijk is be
leefd geworden, die arbeidsliefde heelo-
maal in het gedrang komt!
Naast den heer Maas de heer Stenhuis,
een tegenvoeter.
Deze klasse-strijder vereenzelvigt de me
dezeggenschap met zijn klassenstrijd-
voorkeur en zijn streven naar een socialis-
tischen heilstaat. Zie zijn vierde en vijf
de stelling.
Maar daar is ook nog een Christe-
1 ij k e, een Katholieke opvatting over
de medezeggenschap! Deze verlaat het
standpunt van het liberalisme, maar heeft
ook niet de minste connectie met het so
cialisme. Deze erkent ten volle de lei
ding van den patroon in de onderne
ming wat natuurlijk wel-geregeld
overleg en verstandige samenspreking
geenszins uitsluit maar stelt daar
naast de medezeggenschap der
arbeiders in het b e d r ij f.
Dat men over medezeggenschap laat
spreken, met de bedoeling dit vraagstuk
van alle kanten te bezien, en dan voorbij
ziet de opvatting, die berust op het solida-
risme; die het goede in het oude wil ver
volmaken door wat goed is van dezen tijd
dat is zeer kortzichtig en zeer eenzij
dig.
BUBTEÜLAftlH
Duitschland
MARX VOOR DEN RIJKSDAG.
De regeeringsverklaring.
„Achting en eer voor het
verlede n".
In de programrede, gistermiddag in den
rijksdag door den rijkskanselier dr. Marx
gehouden, werd allereerst verklaard, dat
het kabinet eenstemmig is in de erkenning
dat de rechtsgeldigheid van den republi-
keinschen staatsvorm voor den arbeid der
nieuwe regeering volledig van kracht blijft
Met kracht zal de regeering voor de be
scherming, de achting en de eer der Duit-
sche grondwet, der republiek, der vlag op
treden.
Echter ook het verleden en zijn symbolen
zal men achting en eer bewijzen.
Na gesproken te hebben over de binncn-
landsche politiek vervolgde Marx:
Het spreekt vanzelf, dat de tot nu toe
gevoerde buitenlandsche politiek in den
geest der thans bestaande overeenstemming
verder gevoerd zal worden.
Op de eerste plaats staat de taak, de
vrije uitoefening der souvereiniteit over
het Duitscke staatsgebied te herstellen.
De rijkskanselier weidde daarna uit
over de taak op het gebied van economische
en sociale politiek en wees er op, dat er
vooral naar gestreefd moet worden, hot
groote aantal werkloozen te verminderen
en hun toestand te verbeteren.
De regeering zal bijzonder haar aandacht
schenken aan de belangen van den Duit-
schen landbouw.
De rijkskanselier wees verder op de
noodzakelijkheid het productievermogen
van eigen bedrijven hooger op te voeren.
Nadat de kanselier tenslotte de groote
taak der regeering op het gebied dor rechts
pleging in het kort had besproken, betoog
de hij tot besluit nogmaals met nadruk,
dat de nieuwe regeering haar best zou
doen om op den weg der heropleving rijk
en volk verder vooruit te brengen.
Moties van wantrouwen.
Na voorlezing der regeeringsverklaring
dienen de sociaal-democraten en de com
munisten moties van wantrouwen in tegen
het kabinet benevens afzonderlijke moties
van wantrouwen tegen rijkskanselier
Marx en tegen den rijksweerminister
Gessier.
De debatten.
„Hoe lang wilt u regeeren?"
Het debat over de regeeringsverklaring
wordt onmiddellijk geopend en begint met
een rede van den sociaal-democraat Mül-
ler-Franken, die de regeering heftig becri-
tiscert en o.a. den rijkskanselier de vraag
stelt: „Mijnheer, de rijkskanselier, hoe
lang wilt u regeeren? De langdurige be
moeiingen, die voor het vormen der regee
ring noodig zijn geweest, zijn niet veelbe
lovend voor een langen levensduur van het
kabinet".
Den Duitsch-nationalen beschuldigde
spr. van machtshonger. Ten slotte zeide
hij. „Wij wenschcn deze regeering een
spoedig einde toe. Zoo lang zij 'echter be
staat, zal onze zaak gedijen".
Westarp op de tribune.
Namens de Duitsch-Nationalen legde
graaf Westarp de volgende verklaring af:
INGEZONDEN MEDEDEELING
van Standard Oil Company, in nrigineele fusten, zeer concurreerend
0926
Met de .toetreding der Duijsch-Nationa-
len tot de regeering is het doel bereikt, dat
door den Duisch-Nationalen ^Partijdag te
Keulen is geformuleerd. Ten einde een
hechte burgerlijke meerderjieidsregeering
te bereiken, hebben wij ons zoowel in za
kelijk als in persoonlijk opzicht vele offers
getroost. Op het gebied onzer overtuiging
echter, ons principieel standpunt en ons
program hebben wij geen offers gebracht
en ook niet in het vooruitzicht gesteld.
Voor ons geldt de heden afgelegde regee
ringsverklaring, met hetgeen, wij daarom
trent te zeggen hebben.
Wij willen niet twisten over hetgeen tot
het verleden behoort. De buitenlandsche
politiek van Duitschland mag niet lijden
onder de wijzigingen in de constellatie der
binnenlandsche politiek. Wij geven niets
prijs van het principe, dat iedere Duitsche
regeering Duitsche golitiek moet voeren.
Het te Locarno bereikte en het lidmaat
schap van den Volkenbond zijn de grond
slagen op rechts- en politiek ^gebied der
Duitschp politiek. Een politiek van geweld
en revanche verwerpen wij. Zij is trouwens
ook onmogelijk, in verband met de Duitsch
land opgedwongen weerloosheid. Wij wen-
schen een politiek van verzoening, doch dat
moet een wederzijdsche politiek zijn. De
methode, volgens welke Duitschland steeds
het eerst concessies moet Joon, moet op
houden. (Geroep: „De vestingen in hot
Oosten"!) Het verdrag in zake de vestin
gen is gesloten vóórdat de Duitsch-Natio
nalen tot het kabinet waren toegetreden.
(Protesten en luide uitroepen links).
Zoolang een vreemd soldaat zich op
Duitsch gebied bevindt, kan van een wer
kelijke verzoening geen sprake zijn.
Met betrekking tot de binnenlandsche
politiek heeft men van ons geen princi-
pieele verklaring, geen prijsgeving van on
ze monarchistische overtuiging verlangd,
noch is deze ook door ons toegezegd.
(Stormachtig: Hoort! Hoort! van links).
Wij stellen ons met al onze krachten in
dienst van den staat. Een aanvaarding van
den staat heeft niet dezelfde btfeekenis als
een aanvaarding van den staatsvorm.
De strijd om den staatsvorm en de rijks-
kleuren zal voortduren, aldus graaf West
arp, doch in zakelijken vorm en zonder
persoonlijke scherpte. (Geroep links: En
dat zegt Westarp!)
De D.-Nationalen moeten Westarp
desavoueeren.
Marx en Stresemann dreigen
met „consequenties"
Onmiddellijk na het einde van de Rijks
dagzitting is het kabinet bijeen gekomen,
De ministers Marx, Stresemann en Koh
ier hebben daarin geprotesteerd bij hun
Duitsch-nationale collega's tegen de rede
van graaf Westarp. Zij hielden hun colle
ga's voor, dat de rede van Westarp, als
demonstratie der Duitsch-nationale partij,
voor de andere coalitiepartijen een onge
wone provocatie was, waaruit zij de conse
quenties zouden moeten trekken, indien de
Duitsch-nalionalcn er niet toe zouden over
gaan, graaf Westarp to desavoueeren.
De vice-kanselier en minister van Justi
tie, dr. Ilergt, verklaarde zich bereid, bij
zijn partij to intervenieeren.
Daarna had tusschen de leiders van de
Duitsch-nationalen en het Centrum een
bespreking plaats. Men verwacht, dat
rijkskanselier Marx heden met Strese
mann, Braun en Hergt een nieuwe bespro
king over deze aangelegenheid zal hebben
Tegelijkertijd zal Von Guerard met graaf
Westarp confereeren.
Het is aan te nemen, dat door een
Duitsch-nationale verklaring bij het he m
der zitting het conflict uit den weg zal
worden geruimd, want natuurlijk zullen de
nieuwe coalitiepartijen, die na zooveel
moeite een regeering hebben bijeengebracht
weinig lust gevoelen, reeds vierentwintig
uur na het afleggen van de regeeringsver
klaring met elkaar te breken.
Oostenrijk
Dc incidenten in Burgeniand.
In den Nationalen Raad 'hebben de so
ciaal-democraten een urgent voorstel inge
diend naar aanleiding van het incident te
Schattendorf, bij welk voorstel van de re
geering gcëischt wordt, te verklaren, of zij
bereid is de schuldigen ter verantwoor
ding te roepen en de plaatselijke groepen
der „Frontkampfer" in Burgeniand te ont
binden. Voor behandeling der agenda heeft
de bondskanselier, dr. Seipel, een verkla-
rig afgelegd, waarin hij den nadruk er op
legde, dat de regeering haar plicht zal doen
Portugal
Nieuwe revolutie.
De staat van beleg afgekondigd
Volgens een officieus bericht is een ge
deelte van het garnizoen te Oporto in op
stand gekomen, doch het grootste deel van
de troepen is trouw gebleven aan de regee
ring, die de situatie meester is. Bij wijie
van voorzorgsmaatregel is de staat van be
leg in het geheele land afgekondigd. Te
Lissabon is het volkomen kalm.
Spanje
Verbetering van het inkomen der
Geestelijkheid.
Op dringend vertoog van den Bond ter
verdediging der Geestelijkheid, heeft de
regeering besloten een millioen peseta's
ruim 400.000 uit te trekken op het
nieuwe budget ter verbetering van de be
zoldiging der geestelijken.
De geste der regeering aldus merkt
Kipa op moet eer beschouwd worden
als een bewijs van haar goeden wil, dan
als een werkelijke tegemoetkoming in de
volkomen onvoldoende salarissen der gees
telijken. Immers de 400.000 welke to
hunnen behoeve worden uitgetrokken, moe
ten over een 30.000 priesters worden ver
deeld, wat per hoofd en per jaar, gesteld
dat ze gelijk op deelen, 13 a 14 uit
maakt.
Griekenland
Griekenland krijgt een senaat.
De royalisten waren er tegen.
Naar uit Athene aan de „Daily Tele
graph" wordt gemeld, heeft de Grieksche
Kamer na langdurige debatten met 133
tegen 92 stemmen besloten tot invoering
van een Senaat. In de pers wordt de vor
ming van een tweede wetgevend lichaam
begroet als een nieuwen waarborg voor
politieke stabiliteit.
Eigenaardig is zeker, dat de republikei
nen het voorstel steunden, terwijl het dow
de royalisten werd bestreden
China.
DE VREEMDELINGENHAAT.
Engeland en China.
Naar Honkong niet naar
Sjanhai?
Het wordt niet onwaarschijnlijk geacht,
dat in de zitting van het Britsche kabi-
ne, die heden zal worden gehouden, be
sloten zal worden, de troepen, die naar
Sjanhai onderweg zijn, thans naar Hong
kong te dirigeeren. van waar zij in ieder
geval direct naar Sjanghai gezonden zou
den kunnen wordon.
Wanneer daartoe mocht worden overge
gaan, beteekent dit in geen geval, dat de
regeering afziet van haar voornemen om
de levens en bezittingen van de Britsche
onderdanen te Sjanghai te verdedigen.
Door deze verandering van de bestemming
der troepen komt Engeland slechts, wat
de bescherming zijner onderdanen betreft,
in dezelfde positie als Japan, dat ook bin
nen enkele uren troepen naar Sjanghai
kan zenden.
In oficieelo kringen meent men, dat op
deze wijze de onverwachte bezwaren van
Tsjen, die hebben geleid tot de weigering
de overeenkomst to ondertoekencn in zake
de Britsche concessies te Hankau en
Kioekiang, ondervangen zullen worden.
Dc Kantonnneezen voornemens
naar Sjanghai op te rukken?
Volgens gerqchten, die te Sjanhai de
ronde doen. zouden de Kantonneezen hot
voornemen koesteren, naar Sjanhai op te
rukken, ten einde de stad te bezetten,
vóórdat de Britsche strijdkrachten aange
komen zullen zijn.1*
BINNENLAND
Rotterdams Zuider-Ziekenhuis.
O p 10.350.000 gulden begroot.
Do Rotterdamscho raad hoeft gister
avond een belangrijke beslissing genomen.
Mot algcmocne stemmen heeft men het
voorstel om over te gaan tot den bouw
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De regeeringsverklaring van het nieuwe
kabinet-Marx. Een rede van graaf West
arp, waartegen Marx en Stresemann nro-
testeeren.
Revolutie in Portugal.
BINNENLAND.
Een conferentie met Minister Kan over
werkverschaffing (1ste blad).
De invoer van narcissenbollen in d«
Ver. Staten (L. cn T., lste blad).
Onze Geïllustreertie Pagina
Do photo-pagina geeft o.m. photo's van:
de pluimveetentoonstelling te Leiden; prol
mr. H. Krabbe; de ex-kroonprins van
Duitschland in Wieringen.
van het Zuider-Ziekenhuis aangenomen.
Men weet, dat dit groote ziekenhuis
complex zal worden gebouwd aan den
linker-Maasoever en in totaal begroot is
op 10.350.000 gulden.
LfiHP. EH TU8E1BQUW
INVOER VAN NARCISSENBOLLEN
IN DE VEREENIGDE STATEN.
Maatregelen in verband met de beperking
van den invoer.
Het Ned. Tel. Ag. ontving per post iiet
volgende bericht van de beperking vau
don invoer van Narcissenbollen in do Yer-
eenigde Stalen voor het jaar 1927.
Do invoer van de narcissenbollen wordt
voor het afgeloopen jaar geraamd op ou-
gevoèr 42 millioen stuks, in bijna
soorten waaronder voornamelijk de id
meest courante 'variëteiten. In verL/ id
met dozo groote hoeveelheid en den be
kend geworden vroegeren aanplant, li- ft
het departement van Landbouw, van -
ning zijnde, dat de gewone soorten nu m
de Voreenigde Stalen in voldoende hoe
veelheid aanwezig zijn voor voorlplau-
tingsd oei einden, do volgende bepalingen
goLroffen:
1. De invoer zal tot nieuwe var.«.teilen
en die, welke niet geschikt zijn voor
voortplanting in do Vereenigde Staten,
worden beperkt.
2. Deze soorten zullen alleen in be
perkte hoeveelheden ingevoerd mogen
worden.
3. Alle in te voeren bollen niacin \óór
do verscheping elders nauwkeurig naar
type en grootte wordon onderscheiden.
Verzoeken om invoervergunningen moe
ten het aantal, de grootte en het type
vermelden; onder het laatste wordt ver
staan of de bollen „moeder-bollen", „dou-
ble-nosed'-bollen, „ronde"' bollen nf
„splits" zijn, en de verscheping moei in
overoensiemmiug met de aanvrage zijn.
„Run of the field" of ongekruiste bollen
zullen geheel worden geweigerd.
4. De eisch van ontsmetting blij Ti ">.in
kracht.
De narcissen-statistieken worden thans
samengesteld. Zoodra de gegevens vast
gesteld zijn, zullen aanvragen om bijzon
dere invoervergunningen voor d t seizoen
in overweging worden genomen
LEGF.R EN vToo r
Nieuwe encadrcering der inianteric.
Volgens de „Avp." overweegt de Minis
ter van Oorlog om in verband mot do
id do Oorlogsbegrooting door de Two Je
Kamer goedgekeurde reorganisatie van het
leger de encaureering der Infanterie als
volgt vast 1® stellen:
Stal van een regiment infanterie: «en
luitenant-kolonel (commandant), een ma
joor hoofd-instructeur. een kapitein-ad
judant, twee kapiteins, een luitenant voor
speciale diensten een adjudant-onderoffi
cier, een fourier zes sergeanlen en boven
dien bij de regimenten, waarbij een s'af
muziekcorps is ingedeeld, een sergeant
majoor-ad ministratéur.
Per regiment 2 scboolcompagniën, waar
bij per compagnie zouden worden'inge
deeld
Een kapitein, vier luitenants, twee ser
geanten-majoor-instructeur, twee sergan-
ten-majoor-administrateur, een fourier en
veertien sorganten.
Over deze encadrcering is met spoed
het oordeel der regiments-commandanton
gevraagd.
Letteren en Kunst
Dr. J. Th. de Visser 70 jaar.
Naar aanleiding van den 70sten ver
jaardag van oud-minister Dr. J. Th. de
Visser op 9 Februari a.s. verschijnt op
dien dag bij A. W. Sijthoff's uitgevers
Maatschappij te Leiden e®n gedenkboek
