8e Jaargang.
MAANDAG 17 JANUARI 1927
No. 5467
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi) vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal,
onw AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
so per post I 2.95 per kwartaal
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
gaai tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bft voor-
ètaling Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd
Hfttrsblod 9 ot
öit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 z POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regoi
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
dubbele vaD het tarief berekend
Kleine advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eD vei»,
huur, koop en verkoop IU.50.
HOMMER BESTAAT UIT TWFf BLADER.
De oo^en open.
nder dezen titel schreven wij Zaterdag
de houding, die men ia de S.D.A.P.
te lande aanneemt tegenover de gru-
ke Kerk-vervolging in Mexico,
ezelfde houding nemen nu ook officieel
do internationaal georganiseerde so-
istcn.
Amsterdam is n.l. het I.V.V. (Intern.
Vakbureau) bijeen gekomen en in de
tendzitting van den Generalen Raad
het I.V.V. van Vrijdag is een motie van
inre Hicks (Engeland):
>e Generale Raad van het I.V.V. volgt
groote belangstelling de gebeurtenis-
in Mexico. Ziin sympathie is met bet
ncaansche volk en zijn regeering. Het
V. geeft het Mexicaansche volk de ver
ering van den steun van de Tntematio-
arbeidersbeweging in zijn striid tegen
ande aanvallen en bemoeiingen."
pleemee^e stemmen aangenomen.
Idus een bericht in „Het Volk",
ympathie met het Mexicaansche volk
ziin regeering. Bedoeld is met „het
rieaansche volk" dat deel van het volk,
welk het eens is met de rooverij en
orderij van 'n Calles. Degenen, die voor
WH c'i recht strijden, worden door het
.V. blijkbaar niet onder het Mexicaan-
e volk gerekend!
luik 'n optreden van een partij, die
d^6 den mond vol heeft over de vrijheid
democratie, en nu met 'n uitgesproken
dkeuring toeziet, dat een groot deel
het Mexicaansche volk, de trouwe Ka
lleken worden geknecht en gekneveld
zulk 'n optreden is bedroevend en ont-
llend!
daa.r dat optreden heeft ook wij wij-
1 er op bij herhaling z'n voordeeligen
ut. Do oocren moéten nu toch wel open
,n voor die bonkerige onwaarheid, wol-
maar steeds met 'n groote brutaliteit
een lieve waarheid wordt voorgehou-
l n.l. dat de S.D.A.P. niet tegen den
vMienst zou zijn. Wie zou de onwaar
lid van die bewering nu n o g niet in
ent
BUITENLAND
België
Nieuw Belga-biljet
Zaterdag is in het gebouw van de Na-
male Bank te Brussel hot eerste bauk-
Ijet gedrukt, dat een waardevermelding
Belga's draagt.. Dit biljet heeft de waar
van 100 belga's en draagt eveneens de
rmelding 500 francs. Overigens is het bil-
gelijk aan het tegenwoordigo bankpa-
er van 500 francs.
Het voordeel van dit Belga-biljet is, dat
n vreemdeling, die slechts Belga-notee-
ïgen kent, meteen de waarde ervan kan
loordeelen. Niet iedereen onthoudt, dat
telga gelijk is aan 5 francs.
Duitschland
MARX KABINETSFORMATEUR.
Een regeering van het midden.
Zwenking naar rechts
verwacht.
Hindenburg heeft Zater-
igmiddag den demissionairen rijkskanse-
er dr. Marx opdracht gegeven te trachten
iu kabinet te vormen. Marx heeft de op-
rachfc aanvaard.
Po opdracht is in dien vorm gegeven,
it eerst de stemming onder de partijen
1 worden gepolst en dat op grond van
t onderzoek een plan voor het vormen
y1 oen kabinet kan worden opgesteld,
[arx heeft zich het recht voorbehouden
ook na afloop van zijn besprekingen
ot de partij-leiders, de vorming van het
ibinet zelf aan een anderen candida&t
»or het rijkskanselierschap over te laten,
jn eerste doel is, de partijen voor 'n re-
sering van het midden te winnen.
een regeering van het midden be
aam er drie mogelijkheden: lo. een zuive-
middenregeoring, als minderheidsregee-
ng, welke geen verplichtingen jegens de
nr>sitie op zich neemt; 2o. een kabinet
het midden, dat overhelt naar de par-
|en van links, 3o. een kabinet van het
cht^ steun zoekt bij de partijen van
De toestand is* zoo, dat de vorming van
?..£uïver kabinet van het midden onmo-
J is, daar het noch door de Duitsche
®ikspartij gewenscht wordt, noch door
'uuitsch-nationalen geduld worden, noch
door de sociaal-democraten, wanneer
Ier strekkende gaman ties worden
en. Ongetwijfeld is de mogelijkheid
1 oen zwenking naar rechts thans groo-
dan ooit.
Frankrijk.
De boulevard Hausm»nn.
iteNi.')0Ulevard Haussmann te Parijs is
tane»?10*8611 plec!lti£ door president
geopend. Het was een histo
risch gebeuren voor Parijs, want, ofschoon
men reeds in 1857 met den aanleg van den
breeden weg begon, werd het nieuwe ge
deelte eerst deze week beëindigd. Voor de
openingsplechtigheid waren speciale tri
bunes voor de hooggeplaatste autoriteiten
opgericht, die in groolen getale aanwezig
waren, toen president Doumergue met een
gouden schaar het rood-blauwe zijden lint
doorknipte, en den boulevard geopend ver
klaarde.
Naderhand werd de president nog over
hel nieuwe groote metro-station geleid.
Polen.
Arrestaties van communisten.
Ook landagafgevaardigden
gearresteerd.
Vrijdag zijn te Wilna drie wit-Russischo
I,anddaga£<revaardigden gearresteerd. Naar
door het Poolsche ministerie van Binnen-
landsche Zaken wordt medegedeeld is de
arrestatie geschied, omdat de drie afge
vaardigden klaarblijkelijk met hun door
Soviet-Rusland ter beschikking gestelde
geldmiddelen een uitgebreide teeen den
Poolschen staat gerichte propaganda heb
ben gevoerd.
Voorts geschiedden massa-arestaties te
Warschau. Bialostok, en in Posen.
De drie Wit-Russen zijn de eerste Pool
sche afgevaardigden, die van hun vrijheid
beroofd worden. De grondwet bepaald, dat
geen Landdag-afgevaardigde gearresteerd
kan worden zonder de goedkeuring van
het Sejm, en dat slech's wanneer een lid
zich schuldig heeft gemaakt aan een cri
mineel misdrijf, direct tot arrestatie kan
worden overgegaan. De minister van Jus
titie moet daarvan evenwel onverwijld me-
dcdeeling doen aan den maarschalk van
het Serm. Wanneer laatstgenoemde na on
derzoek van de tegen den afgevaardigde in
gebrachte beschuldiging zijn invrijheid
stelling eischt, moet de minister van Jus
titie hieraan onmiddellijk gevolg geven.
In dit geval heeft de voorzitter van den
Landdag den minister om inlichtingen ge
vraagd omtrent de gronden, waaron de
aanhouding heeft plaats geïnd. De minis
ter antwoordde, dat alle drie Afgevaar
digden gearresteerd ziin, nadat hun mis
drijf, dat de veiligheid van den staat in
gevaar bracht, Teeds bewezen was en dat
een uitstel van de arrestatie den loop van
bet gerecht zou hébben verhinderd.
Uit deze aanhouding zal echter onge
twijfeld een geschil volgen, omdat de grond
wet niet naar de letter blijkt te zijn toege
past.
Rusland
15 millioen roebel winst op de concessies.
Een nieuwe taktiek in
voorbereiding
De „Ekonomitsjeskaja Zjizn" publiceert
van den plaatsvervangend en president der
Sovjet-handelscommissie, Joppe, oen merk
waardig artikel over de concessie-politiek
der Soviet-regeering.
Deze politiek heeft niet beantwoord aan
de verwachtingen, welke daarvan door de
Sovjetregeering waren gekoesterd. De deel
neming van het buitenland aan het her
stel van Rusland is nog steeds zeer gering.
Niettemin heeft de Sovjet-regeering in het
afgeloopen begrootingsjaar vijf millioen
winst uit de concessie-ondernemingen ge
maakt. De opbrengst der concessie-belas
ting bTacht deze winst op circa vijftien
millioen roebel.
Joppe geeft als zijn overtuiging te ken
nen, dat Amerika zich in de toekomst meer
voor Rusland zal inteTesseeren. Do con
cessie-politiek zal thans in geheel nieuwe
hanen worden geleid. De z. g. staatsplan-
commissie werkt een nieuw program uit.
Volgens de richtlijnen van dit plan, dat
einde Januari gereed zal ziin, zal voortaan
de concessiepolitiek gevoerd worden.
Óhïna.
DE CHINEESCHE CHAOS.
Spaansche Dominicanen overvallen.
Weesmeisjes geroofd.
Uit Foetsjoe wordt geseind: Vrijdag
avond deden groepen studenten een aan
val op het weeshuis der Spaansche Pa
ters Dominicanen, alsmede op de kerk
en het woonhuis der geestelijken, welk
laatste nabij de stad is gelegen. Zij ver
dreven de religieusen, maakten zich mees
ter van verscheiden Ghineesche weesmeis
jes. Zij plunderden de gebouwen en richt
ten er verwoestingen aan.
De zusters en de geestelijken, behalve
de bisschop, hebben de haven verlaten.
Ofschoon veertigduizend nationalisti
sche soldaten te Foetsjoe in garnizoen lig
gen, deden zij niets om deze euveldaad te
verhinderen.
Geen moeilijkheden voor Sjanghai?
Oneenigheid onder d.e
K a n t o n.n e e z e n.
Naar uit Peking wordt gemeld, is men
aldaar van meening, dat Sjanhai geen
moeilijkheden behoeft te vreezen, indien
AMSTERDAMSGHE AMTHRAGIET P-
HEERENSINGEL 34/35 - TEL. 1523
Zorgvuldige bediening in eik opzicht.
Verzegelde zakken. 3912
de gemeenteraad in staat wordt gesteld de
noodzakelijko voorzorgsmaatregelen te ne
men.
De plannen voor oen offensief tegen de
Kantonneezen nemen, naar gemeld wordt,
vasteren vorm aan en binnenkort ver
wacht men een ontwikkeling in deze rich
ting.
Intusschen blijven de geruchten aan
houden omtrent oneenigheid in het kamp
der Kantonneezen. Moeilijkheden zijn
zeer zeker te verwachten, daar een uit
zulke heterogene machten bestaande par
ten niet vrij zal kunnen blijven van den
internen naijver, welke al'e Chineesche
bewegingen kenmerkt. Of deze moeilijk
heden evenwel van zuiver financieelen,
dan wel van dieper gaanden aard zullen
zijn, blijft te bezien.
In elk geval zien do mogendheden zich
voor het feit van de gebeurtenissen te
Hankau gep'aatst. De vraag is echter of
de gewelddaden, door het gepeupel ge- I
pleegd, aangestookt zijn door de nationa
listische regeering of wel ten gevolge van
het feit, dat die regeering de controle
over de bevolking had verloren.
Dit feit en de wetenschap, dat de bols
jewistische agenten overheerschenden in
vloed in Hankau hebben, mccten yo'doen-
de zijn om de buiienlandsche mogendhe
den te waarschuwen voor het gevaarlijk
karakter van de Kantonbeweging en van
de noodzakelijkheid van afdoende voor-
zorgsmaetregelen.
Men kan bereid zijn uitgebreide conces
sies te doen aan een bonafide nationalisti
sche weging, maar dit ia geheel iets an
ders dan toegeven aan o-n rekende revo-
lutionnairc beweging, waarvan de kracht
vooral ligt in het vermogen om do wildste
hartstochten bij de laagste elementen van
het land op te zwepen.
Uit Sjanghai wordt nog gemeld: Do
Kantonneezen hebben hun laatste ver
sterkte positie te Tsjenkiang verloren door
de herovering van Ningpo door de troe
pen van Soen-Tsjoean-fang. De verslagen
Kantonnoesche troepen zijn op den terug
tocht naar Foekiën
Opzienbarend telegram uit Tokio.
Feitelijke erkenning der
Kantonregeering.
De Nippon Dempo, Japans grootste pers
agentschap meldt, dat in het vervolg Ja
pan de nationalistische regeering in Chi
na zal beschouwen a's de souvereine
macht, doch dat het met formeele erken
ning nog zal wachten. Commercieele over
wegingen maken het niet mogelijk Kanton
langer te ignoreeren. Bovendien heersch
sterk de indruk, dat Tsjang-Tsoijlin, de
Mandsjoerijsche generaal, die thans te
Peking vertoeft, Tsjang-Kaisjek, de Kan-
tonneesche operbevelhebber, en Soen-
Tsjoen-fang de militaire gouverneur van
Sjanghai, een plan uitwerken, dat deze
drie beve'hebbers zal vereenigen in een
algemeeno anti-vrecmdelingenbeweging,
waarbij zij hun zonderlingen strijd zullen
laten rusten, om de buitenlandsche con
cessies weer in handen te krijgen.
Japan tracht nu zooveel mogelijk te red
den vóór de algemeene vernietiging een
aanvang neemt, zoo voegt de correspon
dent er aan toe.
Mexico.
DE KERKVERVOLGING.
Tyranniek optreden tegen de priesters.
Aan een particulier schrijven uit Gua
dalajara d. d. 3 December 19-2G, ontleend
de „Msbd." het volgende:
„Ik r chrijf u deze regelen nog geheel on
der den indruk van de verontwaardiging
welke de schandelijke overval van 30 No
vember op eenige priesters hier ter stede,
bij alle weidenkenden heeft teweegge
bracht, Ik zal de bijzonderheden verhalen
want de pers ligt hier aan banden cn mag
dergelijke feiten niet mededeclen.
De priester Thomas Ramirez was dan
op genoemden dag juist begonnen in zijn
privékapel de H. Mis op te dragen, toen
plotseling ecnigc geheime politie-agcnten,
de revolver in de vuist, binnen drongen cn
den aanwezigen priester Bracho voor gear
restoord verklaarden. Deze eisehtc echter,
dat men hem het schriftelijk arrestatie
bevel zou toonen, en voegde er aan toe,
dat hij dan zonder verzet het gegeven be
vel zou opvolgen. Daar de agenten echter
zulk een bevel niet hadden, |>egonnen ze
hem tc bedreigen, duwden hem heen en
weer en zeehten hem met ruw geweld mee
te sleuren.
De moedige priester liet zich echter niet
bang maken. Kalm richtte hij zich tot de
agenten, die hij bandieten noom.de, want
zij verdienden geen andoren naam, als zij
zich het rocht aanmatigden zonder bevel
schrift zijn woning binnen te dringen en
hem met hun revolver te bedreigen.
Torwijl aldus do geestelijke Bracho zich
tegen do woeste indringers vorzetto die
hem duwden cn stieten en sloegen, nam
do priesters Lamirez, die aan het altaar
stond, den kelk met H. Hosties om deze
te nuttigen cn zo voor heiligschennis te
bewaren. Op het zelfde oogenblik trachtte
een politie-agent hem den kelk te ontruk
ken. De geconsacreerde Hosties vielen
daarbij op den grond. Eenige aanwezigen
raapten zo op aansporing van don priester
op, om zo te nuttigen, terwijl do priester
zelf de H. gewaden aflegde, om niet daar
mee bekleed over straat te worden ge-
voer. Onderwijl bad hij dc aanhoudende
stompen van den politic-agent af te we
ren.
Een der aanv. c/.igcn, zekere Ignacio Gor-
cia, wien de priester een anderen kelk met
Hosties had overhandigd, om deze te red
den, had op do gang een verwoeden strijd
met een anderen agent te doorstaan, die
als een razende hem zijn heiligen schat
trachtte te ontrukken. Do grijsaard vocht
met leeuwenmoed. Terwijl hij de slagen
van den agent zocht te ontwijken, riep hij:
„Gij kunt mij gevangen nemen, ge kunt
den kelk rooven, maar mijn Heer en God
zult ge niet onteeren." Tnlusschen trachtte
hij dc H. Hosties te nuttigen. Vele echter
violen op den grond en bleven daar liggen.
Toen do priester Bracho gevangen uit
hot huis werd gevoerd en den auto besteeg,
ontblootte hij het hoofd cn riep: Viva
Griste Rey Leve Christus, do Koning!
En de volksmenigte, die voor het huis was
samengestroomd, nam enthousiast den
kreet over. Op de-n weg naar dc gevangenis
riepen dowries te rs en de overige gevange
nen voortdurend: Viva Cristo Rey. In de
gevangenis werden zo zonder eenige ver
hoor met dronkaards in dezelfde cel opge
sloten.
Verschillende seminaristen en andere
personen, die de priesters in de gevange
nis wilden bezoeken, werden om dat feit
alleen gevangen gehouden. Ondanks al hun
bemoeiingen konden de bekendste advoca
ten niet bereiken, dat de priesters in vrij
heid werden gesteld. Ze werden onder
sterk geleide naar Mexico-stad gebracht.
Hun geleiders mishandelden hen op schan
delijke wijze, hoewel hun nog aan den trein
door meerdcro advocaten en zelfs door den
rechter was ingeprent, do gevangenen be
hoorlijk te behandelen."
DE OPSTAND.
Verschillende gevechten.
Rebellen aan hoornen
opgehangen.
Een draadloos N T.A.-bericht uit Mexi-
co-City meldt:
De bladen berichten, dat de federale
troepen wederom 16 rebellen hebben ge
vangen genomen en aan dc boomen langs
den weg opgehangen.
Dit bericht is niet officieel bevestigd.
De bladen voegen er echter aan toe, dat
minstens 22 lijkon van rebellen in de om
geving der stad aan do boomen hangen te
bengelen.
Uit Mexico wordt nog gemeld:
Negen rebeHen zijn gedood in een le
vendig gevecht met de federale troepen te
Elusus Hilla (staat Jalisco). De comman
dant der federale troepen zegt, dat één
der gedooden, de kleeding van een R.-K.
priester droeg. (Mij doet goed, deze laat
ste bijzonderheid met de noodigo voorzich
tigheid to accepteeren, waar reeds on
langs gemeld werd, dat „federalen" pries
ter kleeren stalen om er hun handlangers
zich in tc laten vertoonen.
Van het Vaticaan.
Nieuwe vertegenwoordiger van Haiti
Z. H. de Paus ontving in plechtige
audiëutie Z. Exc. Georges Gentil buiten
gewoon afgezant en gevolmachtigd minister
van de Republiek van Haiti, die aan den
II Vader zijn geloofsbrieven kwam aan
bieden.
Volgens het gewone protocol in voege
voor gevolmachtigde ministers werd de
nieuwe diplomaal ontvangen door Mgr.
Nurdone, secretaris van het Pauselijk ce-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Dr. Marx opnieuw kabinetsformateur.
In Polen zijn eenige communistische
Landdag-afgevaardigden gearresteerd in
strijd niet de grondwet.
Chineesche studenten overvallen een
weeshuis der paters Dominicanen te Toets-
joe. Wi! Japan dc Kantonregeering
erkennen?
De Katholiekenvervolging in Mexico.
rcmonicel die Z. Excellentie geleidde in- do
sala degli Ar.azzi.
Ondertusschon was do U. Vader met
Zijne hofhouding in don Troonzaal geko
men, waar de nieuwe gezant, na aange
kondigd te zijn, binnenkwam en na do drio
vnudigo diepe buiging tot vóór den Pause-
liilen Troon kwam on aan don H. Vndor
met cenigo troed^ekozene woorden van
hulde zün geloofsbrieven aanbood
Z. IT. antwoordde dankend voor liu'^e
cn den minis'er eclukwensehon'1. wp'Vq
daarna een particulier onderhond had met
don H. Vader in D'ons pariic'd'°r ver
trek.
Na de Pauselijke audiëntie br- 'e
nieuwe diplomaat een bezoek aan Z Fm.
T«'nvd. G'»o»>irri en du»rna nap dn
li -k van Sint Piotor. waar de oozant had
hij hol altaar van hot TT. n
de H. Maagd en bij hel graf dor ^no^tgl-
vorsten.
BINNE^UIND
DE R. K. VOLKSPARTIJ.
Vrijdag heeft het Kamerlid mr. Pms
Arts voor do afdeeling Zwolle der R -K,
Volkspartij een politieke rede gohou 'cn,
welke hij, zooals hij in zijn inleiding had
gezegd, in drio dcelen had gesplitsh Spr.
zóu''behandelen wat de Volkspartij in hot
verloden was, thans is en worden za
Dc Coalitie was de reden, waarom do
Volkspartij ontstond. De speciale katho
lieke belangen werden opgeofferd aan Jo
belangen der Goalitiei. Spr. behandelde m
dit verband het Processieverbod on hot
Missie verbod.
Hét politiek advies was mede <x >.aik
van het ontstaan en ton slotte gaf de roac-
tionnaire strooming den stoot tot 'o op
richting
Spr. wees dan op het succes der Vul'.s-
partij, welke roeds spoedig in Noo-d-Fra-
bant twee zetels wist te veroveren
Op een desbetreffonde vraag vnn don
voorzitter van Sint Michael gaf s r te
kennen, dat hij Icenover ren toenadering
tot de R K. Staatspartij nog wontrou-
wend s'.or.d. Alleen een partijconTr« zal
volgens sir de houding van de R.-K. V P
ic deze definitief kunnen bepalen
Over oen aansturen op samen v. '7
met Ö.DAP en Vrijzinnig-Domoor" -n
kon spr. geen beslissing nemen: het pa-'ij-
congres zal daarover moeten beslissen S- r
acht'e een dergelijke samengaan intus
schen noodzakelijk.
De borgtocht bij aannemingen.
Do meening van de ver van
Ned. Ge meenten
Naar aanleiding van liet verz'n
B. on W. van Zoelerwoude aan de Ver van
Ned. Gomt om van advies te yvi h*n dienen
inzake het schrijven van den Nederl Vm-
nemersbond en den Ned R.-K. Bond van
Bouwpalroons, waarbij werd mede e l
dat besloten is, dat den leden dier boi. I a
is verboden om in te schrijven naar wer
ken, waarvoor het stellen van persoonlij
ken of zakelijken borgtocht wordt vereisi ht,
of voor dergelijke werken zich als bor te
stellen, deelt deze Vereeniging mede. u
zij het advies heeft ingewonnen van eer, n
rechtskundigen en een technischen "raa s-
man. In het Weekblad voor Gemeenbe
langen (orgaan dier vereeniging) is thans
een hoofdartikel aangaan ie deze zaak ver
schenen, geschreven door den hoor B A.
Verhey (technisch deskundige), die tot de
conclusie komt, dat de borgstelling kan en
behoort te worden afgeschaft, en dat de
aanbesteders met het maken van liunue
bestekken en het vaststellen der betalings
voorwaarden met de gewijzigde omstan
digheden rekening moeten houden
Het ins. tuut van den tabrieksarts.
Een staatsexamen
De Minister'van Arbeid, Handel en Nij
verheid heeft geïnstalleerd een commissie,
ingesteld met do opdracht hem te rappor-
tceren over de beteekenis van het instituut
van den fabrieksarts voor de ongevallen-
verzorging.
Van deze commissie is mgr. Nolens voor
zitter.
Bijeenkomst R.-K. Indischgasten.
Het „Katholiek Tndkch Bureau" ver
zoekt ons te willen modedcelen, dat da
volgende bijeenkomst van de B. K. In
dischgasten, oud-Indischgasten en hen, die
