18e Jaargang.
WOENSDAG 92 JANUAêftS 1927
No. 5463
S)e£ci€bcive0ou^omt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi) vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent pei week §2.50 pei kwartaaL
Bij onze Agenteü 20 cent per ireeb §2.60 per kwarta&L
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Hel Geïllustreerd Zondagsblad t» voor de Abouné's ver-
krijg baar tegen betaling van 50 cLpei kwartaal, bq voor-
Uitbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Qit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
«lllll Mm—BMBgi
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone advertnntlftn 30 cent per r09.|
Voor Ingezonden Slededeelingen word! het
s dubbele »an bel tarief berekend s
Kleine adveriontlën, ran ten hoogste 80 woorden waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd huur en van
□uur, koop en verkoop tO.50.
Dil NUMMER BESTAAT UIT TWFF BLADER.
ZONDAGSBLAD.
Weekabonne's worden er aan herin
nerd, dat Het 1e kwartaal van het Zon
dagsblad ad. 0.50 in den loop dezer
week moet worden betaald.
DE ADMINISTRATIE.
V Twee dingen te leeren.
Uit een artikel in „Het Volk":
Niet het minst de leiders van de be
weging zijn verplicht alles te doen en.
niets na te laten, om „Het Volk" er in
te brengen. En nu moet het mij van
het hart., dat ik mij wel een beetje heb
geërgerd, dat er in een 3-tal nummers
van „De Telegraaf" interviews voor
kwamen van eenige voormannen in de
beweging. Stenhuis, v. d. Walle en
Danz hebben geen aanleiding gevonden,
om den man van de „Telegraaf" die een
vraaggesprek met hen scheen noodig te
hebben om tegen ons eigen blad te kun
nen uitkomen, op een fatsoelijke manier
de deur te wijzen.
Dezo uitlating kan voor menigeen on
der ons een tweezijdig nut hebben.
Eerstens, Het is nu en dan goed van den
tegenstander te leeren. Hieruit leere men,
voorzoover noodig, ijver voor de eigen be
ginsel-pers! Niet altijd maar critiseeren!
Vervolgens. De socialisten verwijten .ons
soo vaak, wat men daar noemt een „hokjes-
systeem". Welnu, men wijze hun er dan op,
hoe 't. hier voormannen wordt kwalijk ge
nomen, als deze 'n keer zich laten inter-
vieuwen door een redacteur van „De Tele
graaf" een blad nogwel, welks moraal,
welks geestesrichting in algemeenen zin,
toch heusch niet recht tegenover die van.
„Hot Volk" staatlf
V Een praatje over de Staten
verkiezing.
Een praatje dit stukje heeft geen pre
sentie, iets meer te zijn.
Over 'n paar maanden worden de kie
zers opgeroepen, om te gaan stemmen over
de candidaten voor de Provinciale Staten,
zooals elke vier jaar gebeurt. De kiezers in
de provincie Zuid-Holland voor die der
Prov. Staten in Zuid-Holland, enz.
Dan heeft ieder partij zijn candidaten-
lijst.
Die candidatenlijst moet natuurlijk te
[Voren door iedere partij worden opgemaakt
Ook dus door de R.-K. Staatspartij.
Nu doet de R.-K. Staatspartij dat laat
ste werk in iedere provincie en in iedere»
Staten-Kieskring van een provincie ol
haar wijze zooals de R.-K. kiezers, ge
organiseerd in een R.-K. Staten-Kieskring,
dat wenschen.
Elke provincie heeft meerdere Staten*
Kieskringen. In de provincie Zuid-Holland
zijn zeven Staten-Kieskringen.
Ons blad bestrijkt onder meer da
State n-Kieskringen Leiden en Gouda
(welke twee samen bij de Kamer-verkie
zingen één Kring vormen, n.l. den K a-
m o r-Kieskring Leiden).
Ieder van deze twee Staten-Kieskringen,
Leiden en Gouda, regelt, zooals gezegd, de
samenstelling van haar eigen candidaten
lijst op haar eigen wijze.
De Staten-Kieskring Gouda moet er nog
De Staten-Kieskring Leiden is er mee
bezig. En in dezen Kieskring doen de kie
zers dat op een heel eerlijko en secure,
maar, misschien daardoor, ook wel wat
omslachtige wijze.
Besloten is n.l. de candidaten-lijst in
dezen Kieskring te doen bestaan uit zes
personen. Waarschijnlijk zullen daar twee
van worden gekozen, de twee eersten, en
dan zijn er vier plaatsvervangers. Men zou
natuurlijk ook tot een lijst van vier of van
acht personen hebben kunnen besluiten.
Eu nu moeten de kiezers in den Staten-
Kieskring Leiden, leden van de R.-K. Kies
verenigingen, drie maal gaan stemmen!
Cerst wie no. 1 zal zijn, dan wie no. 2 zal
worden, en voor de derde maal wie als
plaatsvervangers zullen fungeeren: de laat
ste keer stemt men dan 4 candidaten; wie
de meeste stemmen heeft is 1ste plaats
vervanger, enz.
Nu is in de Kiesverenigingen Zondag
gestemd voor no. 1.
Maar weinig kiezers hebben aan deze
stemming deelgenomen! Wij willen dat niet
Tgoed praten, geenszins, maar te verklaren
is het, doordat van te voren al wel vast
stond, en doordat men het er VTij algemeen
.over eens was, dat no. 1 zou worden het
aftredend lid, de heer Balvers, uit Hille-
gom.
Meer belangstelling moet, zal er ziju bij
>7 5jemmins, wie no. 2 zal worden op
Zondag Januari.
Er is n.l. maar één aftredend lid (do
"eer C. J. L. v. d. Meer heeft, zooals men
Veet, bedankt).
Voor no. 1 had het bestuur van den R.-
K Staten-Kieskring Leiden den heer Bal
vers geadviseerd. Voor no. 2 zal dat Be
stuur zeer waarschijnlijk niet adviseeren.
Dan kunnen de plaatselijke Kiesvereeni
gingen haar leden een advies geven. Do
Leidsche Kiesvereeniging b.v. zal dan mr.
Bolaius adviseeren. Zooals gezegd, is de 2o
plaats op de candidaten-lijst „vast".
Wat wij hier hebben uiteengezet, zullen
heel veel weten. Er is reeds eenige keeren
zoo gestemd. Er is onlangs neg 'ns in onze
courant aan herinnerd. Maar 't bleek ons,
dat enkelen het nóg niet hadden begrepen
of misschien niet gelezen. Vandaar dit
praatje.
eU3T£tiS_AfSÖ
Duitschland
De kabinetscrisis.
Besprekingen met de
p a r t ij-1 e i d e r 8.
Dr. Curtius heeft gisteren een aanvang
gemaakt met de onderhandelingen met de
partijleiders over de vorming van het
nieuwe rijkskabinet.
Do eerste partijleider, met wien Curtius
een onderhoud had, was de voorzitter der
democratische Rijksdagfractie Koch. Het
betrof hier echter slechts een privé onder
houd. De democraten wenschen voorloopig
nog niet te onderhandelen, doch willen af
wachten of Curtius met de Duitsch-natio-
nalen en het Centrum tot overeenstemming
zal komen.
Na den democratischen leider ontving de
kabinetsformateur de leiders der economi
sche partij, Von Drewitz en Bred.
In den loop van den namiddag vond ver
volgens een bespreking plaats met den lei
der der Duitscli-nationalen, graaf Westarp
Naar vernomen wordt, heeft deze den mi
nister er op gewezen, dat de Duitsch-natio-
nalen geen bindende verklaring kunnen af
leggen, daar het zwaartepunt der onder
handelingen bij het Centrum ligt. Zoolang
W nTOdn tatilffll
de Duitsch-nationalen in een kabinet zit
ting wil nemen, zijn alle onderhandelingen
voorbarig.
Later in den namiddag ontving Curtius
daarop den Centrum-afgevaardigde Von
Guerard. Deze weigerde wel is waar a pri
ori niet, om deel te nemen aan besprekin
gen over een program eener regeering van
alle burgerlijke partijen, maar hij wees
duidelijk op de daaraan verbonden moei
lijkheden.
Verder ontving Curtius nog een verte
genwoordiger der sociaal-democraten.
Hiermede ziju de voorloopige besprekin
gen geëindigd, zonder dat men tot dusverre
een stap verder is gekomen. Uit de onder
handelingen is aan Curtius slechts geble
ken, dat de leiders der verschillende par
tijen, met inbegrip van den leider der
Duitsch-nationalen, zich vooreerst nog zeer
gereserveerd houden. Mét de democraten
wachten de Duitsch-nationalen eerst de
beslissing van het Centrum af, die den
doorslag bij de onderhandelingen zal geven
Frankrijk.
Nieuwe Kamer-voorzitier.
De Fransche Kamer en Senaat zijn gis
teren voor het eerst na de Kerstvacantie
bijeengekomen voor de nieuwe zitting, die
tot het begin van den zomer zal duren.
Tot voorzitter werd gekozen de socialist
Bouisson, zoodat dus een lid van de oppo
sitie voorzitter is.
Engeland
Nog 100.000 rc-ebel voor de
Bri-sche mijnwerkers.
De roode vakverenigingen te Moskou
ontvingen een telegram, onderteekend door
Smith, Cook, Richards en Richardson,
waarin verzocht wordt, nog wat geld te
sturen ten bate van de noodlijdende mijn
werkers in Groot-Brittannië. Do vakver
eenigingen hebben naar aanleiding daar
van gisteren 100.000 roebel aan het bestuur
van den Britschen mijnwerkersbond ver
zonden.
Roemenië.
Russisch-Roemeensch grensincident.
Do autoriteiten van Kisjinef aan den
Dnjester ontvingen gisternacht telegra
fisch bericht uit Boegas aan den mond van
den Dnjester, dat een sterke bolsjewisti
sche bende, gewapend met machinegewe-
Russische korporaal gedood. De Roemeen-
grensposten had aangevallen. Er ontstond
een hevig vuurgevecht. Eerst toen do Roe
menen versterkingen hadden laten aan
rukken, konden de bolsjewiki over den
Dnjester teruggedreven worden.
Tijdens het gevecht verscheen op de ri
vier een Russische kanonneerboot, die vlak
onder <(en Roemeenschen oever voer en
het gevechtsterrein met zoeklichten be
streek. Na het terugslaan der bolsjewiki
verdween ook de kanonneerboot in de rich
ting van Odessa. In het gevecht werd ccn
Russiche korporaal gedood. De Rocmeen-
sche autoriteiten hebben het instellen van
een onderzoek bevolen.
Griekenland.
Het proces tegen Pangalos.
Volgens een bericht uit Athene, is daar
voor het buitengewone gerechtshof het
proces tegen Pangalos, die van hoogver
raad beschuldigd wordt, begonnen.
China.
DE CHINEESCHE CHAOS.
De toestand te Sjanghai.
Een proclamatie van den
gemeenteraad..
De gemeenteraad van Sjanghai, waarin
Groot-Brittannië, Ie V. S. en Japan 7iin
vertegenwoordigd en dio verantwoordeliik
is voor het bewind over allo internationale
nederzettingen in Sjanghai met uitzonde
ring van de Fransche, die afzonderlijk
wordt beheerd, heeft de volgende procla
matie uitgevaardigd:
De raad is niet betrokken en heeft geen
officieel belang bij de partijpolitiek. Om
deze reden heeft de raad alle politieke bij
eenkomsten, demonstraties, redevoeringen
of politieke propaganda van welken aard
ook verbonden in do concessies of op de
gemeentelijke wegen.
Tn het belang van den vrede en de orde
zal de raad .voortgaan samen te werken,
zooals tot nu toe geschiedde, met welke
Chineesche regeering ook, die het gebied,
dat de concessies omringt, onder haar be
heer heeft. De raad zal voorts al ziin enor-
gie en middelen richten op de handhaving
der orde en het verzekeren van de veilig
heid van leven en eigendom binnen het
gebied, dat onder ziin controle staat. Met,
dit doel is de raad er toe overgegaan alle
noodige beschermende regelingen te tref
fen.
De raad zal ten strengste alle vormen
van geweld en wanorde onderdrukken en
om dit te bereiken zal hij niet aarzelen
alle middelen te gebruiken, die tot zijn
beschikking staan.
Ten slotte waarschuwt de raad allo per
sonen tegen het optreden vsn beroeps-agi
tatoren, die gebruik makend van de wan-
ven geweld en klassehaat predii'én 'gêon-
rende een tijd, dat verdraagzaamheid en
gematigdheid meer dan noodzakelijk zijn.
Een overwinning?
Naar verluidt heeft Soen Tsiocan-fang
een groote overwinning op de Knntontvoc-
pen bii Tsjekiang behaald, doch een be
vestiging van dit bericht ontbreekt.
Een stad door bandieten uitgemoord.
Een bericht uit. particuliere bron te Pe
king maakt melding van een ontzettende
moordnartii door bandieten te Wane-Tsii-
Pao. De bevolking van deze plaats stelde
zich teweer tegen een hende roovers,
waarop deze na versterkingen bekomen to
hebben, het stadie binnenrukten. 7,ij sta
ken alle huizen in brand en brachten do
inwoners, ongeveer duizend zielen, zonder
onderscheid van leeftijd en 6ckse om het
leven. Velen kwamen in hun brandende
woningen om, terwijl zii, die daaruit
trachtten te ontsnappsn, werden doodge
schoten.
Amerika
De opstand in Nicaragua.
Een hongerblokkade?
Het verluidt, dat de volmacht, van admi
raal Latimar zoover gaat, dat hij zelfs, in
dien hij dit noodig acht, voor Nicaragua
de hongerblokkade kan afkondigen.
Neutrale zones in Nicaragua.
Amerikaansche marino-strijdkrachten
zijn de Escondid'o opgevaren over een af
stand van 100 KM, met het doel, in hei
binnenland van Nicaragua een neutrale
zone to scheppen. Ook aan den mond van
de Wawa-rivier is een neutrale zone inge
steld.
Mexico.
DE KERKVERVOLGING.
30 bisschoppen gearresteerd?
Naar uit Mexico wordt gomeldt, gelooft
men, dat do zeven katholieke aartsbis
schoppen van Mexico alsmede 23 bisschop
pen zijn gearresteerd.
Bisschop Tabasco is naar een onbeken
de plaats overgebracht; beweerd wordt, dat
hij zal worden gedeporteerd.
De arrestatie had plaats in het bisschop
pelijk paleis, waarbij de politie nog ver
scheidene andere geestelijken en leeken
aanhield. Onder de laatsten bevond zich
ook de correspondent van een der voor
naamste persagentschappen uit de V. S.,
die echter later door interventic van de
Amerikaansche ambassade weer werd vrij
gelaten.
Hef verzet legen de schandelijke tyrannic.
Bloedige botsing in Jalisco.
Volgens berichten uit Guadalajara ziju
bij een boL-Jng tusschen katholieken en de
stedelijke autoriteiten in de stad Cocula
(staat Jalisco) 21 personen gedood en 10
gowond.
Een nieuwe leider.
Ui El Paso (Texas) wordt geseind; Een
plaatselijke zakenman, José Gandara. heeft
ziph tot leider der militaire operaties in
Mexico geproclameerd; in con manifest
kondigt hij het spoedig uitbreken van een
revolutie in Mexico aan. Voorts wordt een
zekere René Parza als voorloopig revolutio
nair president van Mexico uitgeroepen.
De commandant ran het garnizoen to
Juarez zegt, dat alle geruchten omtrent een
revolutie in Mexico absurd zijn en dat, in
dien Gandara over de grens komt, hij ge
fusilleerd zal worden.
Ergerlijke staaltjes van Godsdiensthaat en
vrijheidsberooving.
Men schrijft uit Rome aan do „Msbd.":
De „Osser'-atore" ontvangt een particu
lier bericht uit Mexico volgens welk de ge
neraal Migael Laveaga van El Salto, in den
staat Durango, den priester Emanude Lo
pez heeft laten arresteeren en hem zonder
vorm van proces heeft laten doodschieten
omdat .lij in zijn huis aan een jonge dame,
welke Je genei al had getracht te ontvoe
ren, een toevluchtsoord had verschaft. Een
groep katholieke arbeiders heeft een krach
tig protest tegen den moord gepubliceerd.
De „Controvuna", die hot protest publi
ceert, vraagt van de autoriteiten een stren
ge bestraffing van den generaal.
Te Hermosillo is dezer dagen de moeder
van generaal Ga ra va gestorven. De gene
raal, die bij de troepen was die den opstand
der Indianen moeten bedwingen, spoedde
zich naar het sterfbed zijner moeder. Deze
uitte den wensch een priester aan haar
sterfbed te hebben. Do generaal ging zelf
verzoeken aan zijn ster* endo moeder de
heilige Sacramenen toe te dienen. De
priester was aanstonds bereid, maar
merkte den generaal op dat hij een door de
wet verboden daad ging doen, waarvoor
zij beiden verantwoordelijk gesteld zouden
worden. De generaal verklaarde zelf iedere
verantwoordelijkheid tegenover do regee
ring op zich te nemen. De priester ging
dan naar de stervende en diende haar de
laatste Heilige Sacramenen toe, waarop
zij gelalen den geest gaf.
Do begrafenis was indrukwekkend. Ook
de gouverneur en de voornaamste beamb
ten der stad waron aanwezig.
Men is nu benieuwd of de generaal en
de priester gestraft zullen worden.
De R. K. Staatspartij en ilc politieke
toestand.
Redo van prof. dr. J. A. Veraart
Voor de club St. Michaël te 's Grav< n
hage hield prof. dr. J. A. Veraart, lid dei
Tweede Kamer, een politiek rede over;
de R. K. Staatspartij en do politieke toe
stand.
Spr. ving zijn rede aan met vast te stel
len, dat er inderdaad in de R K. Staats
partij recht is gedaan. Met de hervorming
in de partij meent spr allen geluk te kun
nen wenschen. Wel is het nog maar een
eerste stap geweest, maar spr. hoopt, dat
ook het eindresultaat bereikt zal worden.
Er wordt in de R. K. Staatspartij hard
gewerkt; op alle terreinen wordt gepoogd
de R. K. partij op dat p'an te brengen,
waar zij recht op heeft.
Van dit goede beeld der R. K. Staats
partij naar het beeld van den politieken
toestand dos lands is een groote slap.
Dien toestand acht spr. door en door
slecht.
Een extra-parlementair kabinet beteo-
kenï een teruggang, een politieke reactie
van de zwartste soort.
Spr. meent, dat de minister van Finan
ciën en do minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid voor ons Noderlandsche volk
een teleurste'ling zijn geweest.
Spr. meent lan ook dat het land Jiet met
dit extra-parlementair kabinet extra
slecht heeft getroffen.
Dit kabinet moet dan ook zoo spoedig
als maar cenigszins mogelijk is van do
baan. Daarom moet er gestreefd worden
naar een spoedige parlementaire meer
derheid.
Dit gaat ook niet gemakkelijk. Hier is
vóór alles rustig beraad en koel overleg
noodig.
Bij de verkiezing in 1920 zal dan ook
weer hoe dan ook een parlementair
kabinet te voorschijn moeten komen.
Indien vaststaat, dat hot in het kamp
van partijen, waarmede vroeger goede re
sultaten werden bereikt, er slechts voor-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
In Mexico zouden de 7 aartsbisschoppen
en 23 bisschoppen gearresteerd zijn. Een
nieuwe leider vcor het verzet?
De crisisbesprekingen in Duitschland.
BINNENLAND.
Te Zundcrt schiet een marcchausce uit
zclfverdiging een verdachte van drankwet-
overtreding dood (Gemengde Berichten, 2e
blad).
Een moordaanslag te Rotterdam
méngde Berichten, 2de blad).
(Ge-
Overleden Is prof. August Allcbé, oud-
hn^ifecraar aan de Ri'ks-academle voor
Beeldende Kunsten te Amsterdam (L. en
K., 2de blad).
LEIDEN.
De voorzitter van de K. K. voor Rijn
land geeft in een Nieuwnarsrcde een uit
voerige beschouwing over handel en indus
trie In het onder de Kamer ressorteerende
gebied (2de blad).
OMGEVING.
Een beschouwing over de urooglegging
der Reeuwijksche plassen (Rijnstreek, 2de
blad).
staat, dan moeten wij zeggen; De Katho
lieke partij kan ook anders.
Zij wil niet anders, maar zij kan an
ders. De Katholieken voelen veel voor tra
ditie en voor het doorgaan langs dea
ouden weg, maar boven de traditie staat
het waarachtig, concrete volksbelang.
Ook aan den anderen kant, met name bij
do vrijz.-democraten en de S. D A. P.,
staat het er niet rooskleurig voor. De ver
schilpunten zijn groot.
En daarom wordt het steeds duidelijker
wa spr. vroeger al eens gezegd heeft: Een
nieuwe partijgroepeoring zal dus slechts
p'aats kunnen hebben onder leiding van
de Katholieke partij.
Straks in 1929. zal goed uitgokeken moe
links.
Het sociaal-economische dringt zich bij
zonder op. En als do Christelijk-Histori-
schen en anti-revolutionairen niet vooruit
willen met do socialo wetgeving, zul'en wij
dat bij vrijz.-dem. en S. D A. P. moeten
gaan zoeken
Internationaal Christelijk Vakverbond.
Christelijko Internationale
van Fabrieks- en
Transportarbeiders.
Onder voorzitterschap van den lieer P.
Trommel te Berlijn, lid van den Rijksdag,
vergaderde op 7 Januari j.l. het dage-
lijksch bestuur dezer internationale.
De Christelijke Zeeliedenbond in Ne
derland werd als lid der internationale
toegelaten.
Met hot oog op do sterker wordende
concentratie der bedrijven en de gevolgen,
welke deze concentratie en de rationali
seering die vooral in Duitschland krach
tig wordt doorgevoerd, voor de arbeiders
hebben, werd besloten, de aangesloten or
ganisaties aan te sporen tot een krach
tige actie
Intern.' naai overleg en het voortdu
rend en tijdig uitwisselen van informaties
omtrent den toestand van het bedrijf werd
dringend noodzakelijk geacht,
In verband hiermede werd ook beraad
slaagd over de a.s. internationale econo
mische conferentie.
Verder werden do verslagen van den se
cretaris en penningmeester goedgekeurd
en bes'oten, voorloopig allo drie maan
den een mededeelingenhlad uit te geven.
Internationale der
Christelijke Tabaksbewerkers
De internationale federatie van Chris
telijke Tabaksbewerkers-organisatie heeft
het voornemen, in den loop van dit jaar
een algemeen internationaal cougrea te
houden.
Gedeeltelijke inpoldering Lauwerzee.
Naar de prov. Gron. Ct. verneemt, zal
zeer binnenkort een bespreking plaats
hebben ten provinciehuize te Groningen
tusschen Gedep. Staten van Groningen en
de beide inspecteurs der werkverschaf
fing in Groningen en Friesland over de
wensehclijkheid van de Lauwerzee, als
een object van werkverschaffing.
SPO^T
SCHAKEN.
Competitiestand 3e klasse, groep A.
Na do wedstrijd Leiderdorp„PhilidorB
s do stand als volgt geworden:
Aantal pnt.
gsp.gw.gl.vrl. v.-t. Tot.
Voorsch. Sch.v
L. Sch.cl. „Phil."
Leidcrd. Sch.v.
L. Sch.gen. fl
Wassen. Sch.v.
L. S.cl. „Stein."
3 111
3—12
22
13-7 4 p.
15-15 3 p.
0^-3*4 2 p.
5x-AY, 2 p.
13tf-l«>$ 1 P-
6«4-13tf OP»
