„Se life Coiirani'
Tweede Blad.
Een oud bijgeloof.
Donderdag 6 Januari 1827
UiT DE PERS
ROOD HOKJESSTELSEL.
D e T ij d schrijft:
„Het Volk" blaast tegen het schrijven
van het Doorl. Episcopaat betreffende
de gevaren der neutrale organisaties. Het
neemt de „neutrale vereenigingen als die
der huisvrouwen", welke nota bene
verwarrende lezingen van Corry van
Bruggen c.a. organiseeren in bescher
ming tegen de Bisschoppen, die het „room
sche hokjesstels" voor „hun schaapjes
in afzondering" organiseeren."
Het is nogal gedurfd van de partij, die
zelf do. klasse-splitsing predikt, afzonder
lijke jeugdorganisaties en allerlei sectari-
sche ondernemingen opzet. Geen partij
past het hokjestelsel ijveriger toe dan de
S.D.A.P. Nog in het jongste nummer
wordt den lezers van „Het Volk" aange-
preekt, dat ze a'leen hun lijfblad moeten
lezen eu onttrokken worden „aan den
geestelijken ban van de burgerlijke jour
nalistiek." Ze moeten in het roode secta-
risme worden opgevoed, en zelfs groote
feiten der huidige wereldgeschiedenis als
de kerkvervolging in Mexico mogen zij
niet vernemen. Het lichtschuwe blad wei
gerde tot dusver ook in deze kwestie het
lioor- en wederhoor, waarop wij aan
drongen.
E^iiEKILAHD
Het autobusbedrijf der Ned. Spoorwegen.
De exploitatie van buslijnen
loonend in bepaalde streken.
De Utrechtsche correspondent van het
„Ilbld." heeft in verband met een bericht
betreffende de door de N.V. Algemeene
Transportonderneming (het autobusbedrijf
der Nederlandsche Spoorwegen) aange
vraagde concessies, on onderhoud gehad
met den heer R. Heg, den dirceteur der
onderneming.
Aan het verslag daarvan is het volgende
ontleend
Heel verkeerd oordeelde de lieer Heg in
't algemeen de manier, waarop de ver
schillende concessie-aanvragen der Gede
puteerden der onderscheidene provinciën
werden bekeken. Het op-zich-zelf beschou
wen van iedere aanvraag moet noodge
drongen voeren tot een chaos, waaruit het
ondoenlijk is den weg te vinden. Naar
mijn meening, aldus de heer Heg, moeten
Gedeputeerden voor iedere provincie af
zonderlijk een plan vaststellen voor een
algemeene economische verkeersregeling,
waarbij natuurlijk ook rekening met de
bestaande autobusondernemingen moet wor
den gehouden. Is een dergelijk plan een
maal geprojecteerd, dan behooren daaraan
de binnengekomen aanvragen getoets te
worden Alleen op deze wijze is een be
hoorlijke verkeersregeling mogelijk.
In Drente wordt op die manier al ge
werkt, maar voor zoover mij bekend, is
dezo provincie de eenige, waar men het
goed aanpakt.
In het algemeen zijn daar concessies
verzocht, waar dc wensch naar autobus-
lijnon door de gemeentebesturen en de
Kamers van Koophandel zelf kenbaar was
gemaakt. Natuurlijk heeft men eerst na
gegaan, of in die bepaalde streken de ex-
ploitatio van buslijnen loonend gemaakt
zou kunnen worden. Bleek dit voor een ge
heel complex doenlijk, dan heeft men niet
geaarzeld hierin ook lijnen op te nemen,
die naar algemeen gevoelen nog niet di-
Tect. baten zouden afwerpen, maar die
voor de streek zelf gewenscht zouden zijn.
Ook worden hier en daar concessies aan
gevraagd voor lijnen parallel aan de spoor
baan loonend cp plaatsen, waar de reeds
rijdende bussen het spoorwegverkeer be
langrijke schade hebben berokkend. Zoo
b.v. op de lijn EnkhuizenHoorn. In ver
band met de bebouwing is de Verkeers
weg daar in vergelijking tot de spoorbaan
veel gunstiger gelegen met het gevolg, dat
b.v. te Hoogkarspel het aantal verkochte
plaatsbewijzen op de spoorwegen in de
jaren 1013, 1921 en 1925 resp. 43.000, 53.000
en 16.000 bedroeg.
Erkennende de verkeersbehoeften,
waarin door de treinen op rendabele wijze
moeilijk kan worden voorzien, heeft de A.
T. O. gemeend voor deze en dergelijke lij
nen zelf do concessies te moeten aanvra
gen. Do autobus-d.ienst bedoelt hier dus
een aanvulling van het spoorwegverkeer
te zijn en zal met do spoorwegen nauw
samenwerken door in het zoo juist ge
noemde geval te Hoorn aansluiting te ge
ven op- en over te nemen van de treinen
Dezo bussen zullen tevens bagage ver
voeren in doorbevrachting met de treinen
Economischer bediening van bepaalde
baanvakken voor het spoorwegbedrijf zal
hiervan bet resultaat zijn. Ook het algo-
meen belang wordt hiordoor gediend, daar
de tekorten op de Spoorwegen door don
Staat, in casu don belastingbotalor, wor
den gedragen.
Hoofdzaak voor het nieuwe bedrijf is dus
niet allereerst het behalen van winst,
maar wel om door nauwe samenwerking
met de spoorwegen tot een meer econo
misch geheel te komen.
Op vragen omtrent het aanschaffen van
materiaal, de aanstelling van personeel,
do tarieven, den vermoedelijken datum,
waarop de eerste bussen zouden loopen, kon
nog geen positief antwoord worden gege
ven, omdat hierover nog niets met zeker
heid vaststaat. Ook over de oprichting
.van remises, werkplaatsen e.- d. voor bet
nieuwe bedrijf konden nog geen defini
tieve- inlichtingen worden verstrekt.
Thans wordt weer een serie nieuwe aan
vragen van betrokkenen uit Drente op het
kantoor te Utrecht bewerkt. Zijn deze on
derzocht, dan is het waarschijnlijk, dat
ook voor deze streken weer concessies zul
len worden aangevraagd.
Met groote zekerheid kan intusscben
worden bericht, dat met het personenver
voer zal worden begonnen en dat eerst la
ter geleidelijk ook de vrachtdiensten zullen
worden georganiseerd.
Omtrent de oprichting van centra voor
garages e.d. werd nog meegedeeld, dat
dezo vermoedelijk in Gorkum, Alkmaar,
Enkhuizen, Uden, Grave en Zuidlaren zul
len plaats hebben.
Men is voornemens bij de calculatie van
de tarieven rekening te houden met do
reeds bestaande van particuliere onderner
mers, en bij de samenstelling van de
dienstregeling zal voor iedere streek af
zonderlijk aandacht geschonken worden
aa marktdagen en bijzondere feestelijkhe
den, bij welke gelegenheden extra bussen
zullen worden ingelegd.
De onbewaakte overwegen.
Oommissie van onderzoek.
Ingevolge besluit der Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Haarlem en
Omstreken, genomen in hare vergadering
van Dinsdag 6 April 1926,* werd, in handen
der Commissie voor Verkeer en Vervoer
gesteld, hét vraagstuk dor bewaking van
spoorwegoverwegen. Door de Commissie
zou zijn na te gaan, welke spoorwegover
wegen in het district der Kamer onbe
waakt zijn en in hoeverre de toestand ge
vaarlijk is voor het wegverkeer. Zoo mo
gelijk zouden middelen tot verbetering
kunnen worden aangegeven.
Resumeerende, komt do Commissie tot
de volgende conclusie: De Kamer richte
een schrijven aan de directie der Ncd.
Spoorwegen, waarin zij als haar meening
het volgende te kennen geeft:
A. de koplichten der locomotieven moe
ten worden versterkt.
B. Het griendhout bij den overweg aan
den Pruimenweg te Beverwijk moet wor
den weggekapt.
C. Eenig hout bij den Kruidbergerweg
bij de kruising van den spoorbaan dient
te worden verwijderd.
D. Het singeltje, dat zich langs den
spoorbaan bevindt bij den Leiduinweg,
dient geheel to verdwijnen.
E. Tot bewaking van den overweg Ven
neperdwarsweg worde overgegaan.
F. Tot bewaking van do overwegen aan
den Hoofdweg bij Niouw-Vennep dient te
orden overgegaan.
G. Allo treinen moesten steppen aan de
stopplaats Aalsmeerderweg, zoolang deze
ovevweg onbewaakt is. Thans stoppen alle
treinen op ccn na.
H. De overweg Slocrw eg-Noord moet
worden bewaakt. Dezo overweg wordt als
een der gevaarlijkste beschouwd. Bij een
telling bleek het aantal 'passeerendo auto's
per dag 120 te zijn. Een drietal ongevallen
vond reeds plaats.
I. Bewaking van den overweg Spiering-
weg dient ernstig te worden overwogen.
J. Bewaking van den overweg Cruquius-
dijlc (Ringvaart) dienst ernstig te worden
overwogen.
K. Het Westelijke waarschuwingsbord
bij den overweg Nieuwe Weg aan de Zo-
mervaart dient iets verplaatst te worden,
waardoor het beter zichtbaar wordt.
L. Het verdient aanbeveling bij den
overweg Benncbroekerdwarsweg voorhei-
nen te doen aanbrengen.
M. Het plaatsen van voorseinen bij den
overweg Nieuwe Weg (Aalsmeer) is nood
zakelijk.
N. De overweg Legmeerdijk dient be
waakt te worden. De Commissie meent,
dat hieraan geen bezwaren verbonden zijn,
daar de overwegwachteres nog bij den
overweg woont.
O. Do overweg OoBteinde dient bewaakt
te worden. Bewaking zou kunnen' geschie
den vanuit bet station Oosteinde.
ONGELUKKEN.
Verdronken.
Dinsdagavond geraakte de dienstbode
van den landbouwer K. te Stadskanaal, G
H., oud 24 jaren, in het Kanaal en werd
levenloos daaruit opgehaald.
Noodlottig nieuwjaarsschot.
Men moldt uit Enschedé aan het Vad.":
Op Nieuwjaarsmorgen heeft op een boe
renhofstede even over de grens een nood
lottig ongeluk plaats gehad. Toen eenige
buren den landbouwer Fieke bezochten om
hem hun Nieuwjaarswenschen aan te bie
den. trad een jonge knecht, de Nederlan
der Jorissen, de bezoekers tegemoet, trok
een revolver en loste eenige schoten. Een
jongeman, Berkemeyer geheeten, werd
door een kogel in het hoofd getroffen. Ern
stig gewond werd de jongen naar het zie
kenhuis vervoerd, waar hij kort na aan
komst is overleden. Jorissen werd door Ie
politie gearresteerd.
Door een me'kauto gedood.
Het negenjarig zoontje van den veehou
der .T ZanL wonende in de Broekermeer,
gem. Broek in Waterland, is door een
melkauto aangereden. De jongen is spoe
dig aan de gevolgen overleden.
Aanrijding.
Dinsdagavond heeft op den Groninger-
stnatwee te Leeuwarden een ernstige aan
rijding plaats gehqd. De knecht van de
Provinciale Griffie to Leeuwarden, een
zekere PlantiDcra, reed on oen motorrijwiel,
voorzien van oen carbid!.0 ntairn, die sieem
licht gaf, tegen een jongen en een meisje
aan, die beiden dusdanig gewond werden,
dat vervoer naar het ziekenhuis noodzake
lijk bleek. De slachtoffers bleken te zijn
zekere N. Hiemstra en Ti Lammertsma.
Aanric gevolgen overleden.
Te Gouda is overleden de 31-jarige baboe
die op 22 December j 1. aldaar ten huize
van de familie v. d. T.. doordat zij met
haar kleeren in aanraking kwam met een
gaskachel, ernstige, brandwonden opliep.
De Griep.
Sterfgevallen te Utrecht.
Het U. D. deelt mede, dat onder de griep-
lijders te Utrecht eenige sterfgevallen zijn
voorgekomen, doordat de patiënten een
hevige longontsteking kregen. Drie jeug
dige sfadgenooten. zoo meldt het blad, van
plm. dertigjarigen leeftijd zijn aan deze
longaandoening, als gevolg van de griep
die hen overviel gestorven.
Raadselachtigs schietpartij in den nacht.
Een kogel in een bed
gevonden.
In den nacht van 3 on 4 Januari hoorde
Het was in Juni van het jaar 1914, dat
er op zekeren dag een buitengewoon
groote kring om de zon te zien was en dat
ik gekscherend tegen iemand zei, wijzend
naar de lucht:
Een kring om de maan
Die kan vergaan,
Maar een kring om de zon
Daar schreien vrouw cn kinderen om.
't Was inderdaad, niets meer dan een
aardigheidje van me, dat ik dit kreupel
rijmpje opzei, maar de man, van wion ik
hier spreek, nam het in allen ernst op,
want, toen ik hem later, na het uitbreken
van den ontzettenden wereldoorlog, nog
eens ontmoette, was zijn eerste woord:
„Ik heb heel dikwijls aan uw voorspel
ling gedacht. Die is maar wat goed uitge
komen."
Wolke voorspelling 1
„Wel, die van den kring om de zon. U
Weet wel."
„Die is goed! Denkt u nu wezenlijk, dat
ik zelf aan dien onzin geloof! 't Was een
rijmpje, dat me bij toeval te binnen
«choot. oa dat we nu zulk een ongelukki-
gen tijd beleven, heeft niets met dien
kring om de zon te maken, 't Is louter
verbeelding van u, als ik 't zoo zeggen
mag."
„Verbeelding! 't Mocht wat! Ik geloof
vast aan zulke voovteekencn. Die zijn er
toch altijd geweest!"
„Beste vrind, wat u daar zegt, is bijge
loof. U schrijft een geheime kracht toe
aan zon, maan en sterren. Een kracht, die
ie niet bezitten. En ik herhaal het, dat
w bijgeloof, een bijgeloof, dat misschien
3vcii oud is als het mcnschdom zelf. Toen
de menschen nog heel weinig van sterren;
kimde afwisten, namen ze het een of ander
luchtverschijnsel waar, of er verscheen
plotseling een komeet aan den hemel en
als er dan, na die verschijning, pest, hon
gersnood of oorlog kwam, dan was bet dat
luchtverschijnsel, of die komeet, die deze
rampen to voorschijn had geroepen."
Hiermee eindigde ons onderhond, want
ik merkte heel goed, dat, al mocht ik "pra
ten» als Brugman, deze man toch niet van
zijn bijgeloovigheid te genezen zou zijn.
Nu is hij de eenige niet, die aan zulke
voorteekenen hecht. Er zijn er honderden
met hem. Zoo herinner ik me uit mijn
jeugd, dat ik op een avond stond te wach
ten voor de Leiderdorpsche brug, die op
gehaald was, omdat er een schip door
moest. Vlak naast me stond een ouwe
schipper.
„Kijk, jo," zei hij tegen mo, „daar staat
een sterretje bij de maan. We krijgen
wind."
„Best mogelijk," zei ik. Inwendig lach
te ik er om. En toch den volgenden dag
woei het verschrikkelijk.
Nu weten we allen, dat tusschen het
sterretje, dat millioenen en millioenen mij
len van de maan af staat en de maan zelf
volstrekt geen verband bestaat. Die ouwe
schipper evenwel had al meermalen dit
verschijnsel waargenomen eu doordat daar
dan toevallig wind op volgde, was hij lot
de valsche gevolgtrekking gekomen, dat
zulks altijd het geval zou moeten zijn.
Dc verschijnselen aan zon, maan en ster
ren hebben altijd veel'indruk gemaakt op
den niensch, vooral op den bijgeloovigen
mensch. Denken we allereerst maar aan
zons- en maansverduisteringen. We weten
I immers, dat sommige wildo volken mee-
nen, dat bij een verduistering een draak
de hemellichamen wil versliuden en dat ze
de echtgcnoote van eon kellner, die op eon
der bovenverdiepingen van een perceel in
de Amstelstraat, te Amsterdam, woonach
tig is, een plof in de kamer. Zij dacht, dat
er iets was gevallen en toen haar man vlak
daarna thuis kwam sprak zij het vermoe
den uit, dat een schilderij van den muur
vras gevallen of dat or ieta op een dor
kasten was omgevallen. De kellner ging
eens poolshoogte nemen, doch toen hij in
de kamer rond liep hoorde hij plotseling
een vtü hardon knal. Hot geluid scheon'
van buiten te komen. Even later toen hij
in de slaapkamer was, werd dat herhaald.
Zonder er verder over-na te denken
kleedde hij zich in hot duister uit. Bij hot
in bed stappen hield hij de hand op het
hoofdkussen en voelde daarbij een hard
voorworp. Hij meende aanvankelijk dat hij
een stukje steenkool had gevonden en wierp
dit op de tafel. Den volgenden morgen
evenwel bleek, dat het een kogel was. Het
kaliber revolver, waarmede het projectiel
was afgevuurd moet vrij groot geweest
zijn: de kegel was gedeeltelijk platgeslagen.
De man stelde, naar de „Tel." meldt,
de politie van het gebeurde in kennis en
een rechercheur verscheen om een onder
zoek in te stellen. In de eerste plaatf vond
deze een kogelgat in de ruit van de he-
wurie slaapkamer Het viel niet moeilijk
te bepalen van welk huis aan de achterzij
de de schoten waren gelost en de 'woede
ontdekking was. dat van een huis op den
Amstel een der ruiten van een achterka
mer drm kogelgaatjes vertoonde De bewo
ner werd aan Pen verhoor onderworpen en
dezo verklaarde dat hij in dien nacht zijn
revolver had schoongemaakt, waarhij vor-
mocdelifk drie schoten gelost waren.
Er wordt echter vermoed, dat de man
zijn vrouw door het lossen van de scho'en
schrik heeft willon aanjagen De revolver
is in beslag- genomen
Twee der gelosle schoten zijn vermoede
lijk in de lucht gegaan: het derde heeft het
huis van den kellnor ge'roffpn. waarna het
projectiel het hoofdkussen heeft geraakt.
Tragedie in bef Haaqsche Huis van
Bewaring.
De vorige maand werd in het Huis van
Bewaring te 's-Gravenhage. de brandsfof-
fenhnndolaar M in gijzeling opgcslo'en
wegens het niet voldoen van een schuld
De man werd zeer nerveus ten gevolge de
zer opsluiting en gaf onlangs aan familie
leden. in het bijzijn van een bewaker, te
kennen, dat hij zich van het leven wilde
heroovon De directie van het Huis van
Bewaring schijnt hierop geen voldoende
acht te hebben geslagen, met het treurige
gevolg, dat de ongelukkige dezer dagen aan
zijn voornemen uitvoering heeft kunnen
gaven. Nu het geval ruchlbaar is geworden
zit de directie in zak en asch: zij weieorde
echter inlichting te geven. Naar de „Tel
verneemt hoeft de Officier van Justitie pro
ces-verbaal laten opmaken en 'n justitieel
onderzoek ingesteld.
Overspannen arrestant.
In Den Haag is gearresteerd een zekere
IV., UIV Hl/udfl.ouMJo.* JU rt
teoon S. met een nies eenige steken heeft
toegebracht in diens woning aan de Stille
Veerkade. De man wis ingesloten in de ar-
restantenhowaarplaa's van het hoofdbu
reau van politie.
Dinsdag is K., die reeds geruimen tijd
in zeer overspannen toestand verkeert, met
zijn hoofd teeon den muur van zijn cel ee-
loopen, met het oogmerk een eind nan zijn
leven te maken. Het word echter tijdig be
merkt en de man werd per auto naar den
ccntralen post overgebracht, teneinde daar
verbonden te worden.
Vergezeld van den rechercheur V. werd
Tv naar den geneeskundigen dienst ge
bracht. Toen hij het gebouw verliet, nikte
hij zich plotseling los en wildo onlvluch\n
Do rechercheur liep hom na en greop hem
vast. Beiden struikelden echter en kwamen
tc vatton, vlak voor een nadeTendo tram
van liin 10 Door krachtig rommcif kon
de bestuurder oen ernstig ongeluk voor
komen. maar toch worden beide mannon
door de tram aangereden. De rechercheur
liep eenige verwondingen op, welko echter
niet vnn ornsligen aard zijn K. kwam er
goed af.
De man is ter beschikking van do justi
tie gesteld en naar het huis van bowaring
ovrr^r-mM
UiT OE RADIO-WEREID.
Programma's voor Vrijdag 7 "anuari.
Hilversum, 1050 M.
12.00 Polilieber.
5.00('..15 Concert door het JLD.O.-or-
kest. ProfT Henri Wilhelmus uit lapest:
piano.
6.457.1 o en 7.15—7.45 ervolglos cn
conversatieles Fronsch.
7.45 Politiober.
10.00 Persber.
8.10 Nationale Drandloozo Omroep. Uit
zending n. h. Concertgebouw. 1. Do H.D.O.
2. De K R.O. 3. De N.S.R.O. 4. De V.A.R.A,
5. Vrijz. Prot- Omroep.
Herdenkingsavond Fr. Chopin.
I. Chopin herdacht in een rode van Is
raël Quorido. 2. Chopin-voordracht door
Dirk Schafor. a. Rondo op. 16. b. Marcia
Funèbre u. d. sonate op. 35. 3. Uitvooring
van (In de studio): Het trio voor piano,
viool, cello (Op 18-jarigen leeftijd door
Chopin geeomponoerd). Trio uit loden van
het H.D.O.-orkest. 4. 2e god. van de Cho
pin-voordracht door Dirk Schafcr. a. Ma
zurka op. 17 no. 4. b. Impromptu op. 29 no.
1. c. Nocturne op. 55 no. 1. d. Valso bril-
lante op. 42. e. Berceuse op. 57. f. Etude
op. 25 no. 11.
Daventry, 1600 M.
II.20 Concert. Hot Daventry-kwartet es
solisten (contra alt, tenor, cello, piano).
12.50 Orgelconcert van de St. Mary-Lo-
Bow kerk.
I.202.20 Orkestcoueert.
3.20 Concert. Corelli Windeatts band co
solisten (sopraan, bariton, viool).
5.20 Causerie: Three pilgrimages.
5.35 Kinderuurtje.
6.20 Orkestconcert.
6.50 Weerbor., nieuws.
7.05 Orkestconcort.
7.20 Muzick-critiek.
7.35 De 48 preludes on fuges van Bach.
7.45 Lezing: On Corsica.
8.05 „The vow", karakterschets van Ja
mes Bernard.
8.20 „Maud", zangcyclus door F. Ranaloï
bariton.
9.05 Fantasie in C-moll, Mozart. H. De-
derich: piano.
9.20 Weerber., nieuws.
9.35 Causerie.
9.50 „My Programino", samengesteld
door Lord Basing.
II.201.50 Dansmuziek.
„R a d i o-P a r i s. 1750 M.
10.5011.20 Nieuwsber. en muziek.
12.502.10 Concert.. Orkest Gay inn en
Mme. Niclka: zang.
6.055.55 Concert. Trio (piano, viool,
cello). Declamatie en zang.
9.0510.20 Concert. Orkest, jazzband en
vocale solisten.
K n i g s w u s t e r h a u s e n, 1300 c n
B e r 1 ij n, 481 en 566 M.
11.2011.50 en 2.20—7.20 Lezingen en les
sen.
7.50 „Eine florcntinis Tragöilie", van
Beethoven!'Kei "o"
len, viola, cello).
9.5011.50 Dansmuziek.
Langen berg, 468.8 M.
11.20—11.50 Orkestconcert
3.505.20 Orkestconcert.
7.359.05 Symphonic-concert. Groot or
kest (50 musici en Egb. Grape: piano. 1.
Militiir-symphonio, Haydn. 2. Pianoconcert
D-moll, Mozart. 3. Symphonic in B-dur,
Schubert., 4. Ouverture van „Die schöno
Melusine", Menflclssohn-Barthnldy.
H a m b u g, 394.7 M.
1.252.10 Kamermuziek.
3.354.20 Exotische muziek.
5.206.10 Vroolijk concert.
7.209.35 Gebr. Postkwartet (2 violen,
viola, cello). M. Janda: zang.
Brussel 509 M„ Antwerpen 266 M.
7.50 De Bad io-Cou rant.
8.20—10.50 Opera-avond. Versterkt or
kest.
zoon beest alleen kunnen verjagen door
het maken van alarm. Zoo leest men, dat
do Peruanen vroeger geloofdeD, dat bij
een maansverduistering de maan ziek was
en dat men haar door veel ge^aas cn ge
schreeuw uit haar onmacht moest en Jron
opwekken.
Dat waren heidenen? En de christenen?
Nog in het jaar 1654 vluchtten de bewo
ners van Parijs bij het naderen van een
zonsverduistering vol angst in de helders
en in Duitschland wierp zich het volk vol
vertwijfeling op de knieën en bedekte de
waterputten, opdat er geen vergif van den
hemel in kon vallen.
Ergens anders vond ik vermeld, dat in
het jaar 1851 vele menschen in Beieren en
elders hun testament maakten, omdat er
op den 28sten Juli van genoemd jaar een
zonsverduistering voorspeld was. Een
vrouw benoemde haar zoon tot erfgenaam
en op do vraag, waarom ze dat gedaan
had, nu hij toch geen nut van de erfenis
hebben kon, antwoordde ze: „Wel, hij is
jong en vlug, misschien komt hij er geluk
kig af."
Do grootste schrik onder het bijgcloovig
volle brachten evenwel de kometen te
weeg.
Vreemde indringstera zijn het, die ko
meten! Want, terwijl men zons- en maans-'
verduisteringen, do afstanden, waarop on
ze aarde en de andere planeten zich van
de zon bevinden, de omwentelingssnelheid,
ja zelfs het betrekkelijk gewicht der pla
neten heeft kunnen berekenen, storen do
kometen zich dikwijls zeer weinig aan
wiskundige becijfering. Plotseling vertoo-
nen ze zich aan 't oog der aardbewoners
en zijn dan vergezeld van een staart, die
soms milioenen kilometers lang is. Die
staart vooral werd dikwijls om zijn gril
lige vormen als de voorbode van pest on
andere rampen beschouwd.
Do sterrenkundigen der oudheid baddon
omtrent den aard dier kometen de zonder
lingste voorstellingen. Sommigen be
schouwden zo als dampen, die nit do
aarde opstegen. Ook waren er, die zo biel
don voor de zielen van beroemde personen,
die, na gestorven te zijn, onze planeet van
tiid tot tijd tuchtigden voor de boosheid
en slechtheid der menschen. Zoo weril de
komeet van 't jaar 43 v. Ohr., het sterfjaar
van Julius Cesar, vrij algemeen voor de
7.W van dezen prooien Bomein gehouden.
Mag men do kronieken gelooven, dan zijn
die kometen de stichsters van heel wat
onheilen geweest en door de heele geschie
denis treft men voorbeelden in overvloed
aan, die zouden moeten bewijzen, dat de
verschijning van ©en komeet in verband
stond met de dood van Lodewijk den Vro
men (814840) voorspeld door de komeet
van 837. dezelfde, die later naar den En-
gelschen sterrenkundige Hallcy word ge
noemd. Toen deze komeet zich in 't jaar
1066 weer vertoonde, schreven de kroniek
schrijvers: „De Normandiërs, geleid door
een komeet, veroveren Engeland".
In Jt jaar 1680 bracht de verschijning
van dezelfde komeet do stad Parijs in be
roering. Velen verwachtten een nieuwen
zondvloed en tal van vreesachtige perso
nen verman!-!cn bij testament hun goede
ren aan kerken en kloosters, 't Hof van
Lodewijk XIV verkeerde in de grootste
spanning. Men verwachtte stellig den dor>d
van een der leden van hot koninklijk huis
en toen een dor hovelingen het waagde
den spot te driïven met die bijgeloovige
voorgevoelens, riep do broeder van don ko
ning, denkende aan den. dood van Julius
Ccnr. gramstorig uit: „Ja, mijne hoeren,
jullie Lebt mooi praten, do komeet zal u
niet deren, want gij zijt niet van konink
lijken bloede".
Deze komeet, zooals ik boven reeds
zeide, do komeet van Halley genoemd,
bracht in 1910 nog hcol wat onrust teweeg
Ze kwam hoe langer, hoe dichter bij do
aarde en de bijgeloovigen meenden, dat
een botsing met de aarde onvermijdelijk
was en de gevolgen daarvan ontzettend
zouden zijn. En wat geschiedde? Niets,
want in den nacht van 18 op 19 Mei te
drie uren is ze tusschen de aarde cn dc
zon doorgegaan zonder onheil te stichten
Het bijgeloof aan de kometen liing met
de astrologie samen. Een Duitscher For
ster geheeten, probeerde in 1838 nog
astrologisch aan te toonon, dat een
lange reeks van oorlogen, misgewassen
godsdienstgeschillen cn andere rampen
door de natuur of oorlogszucht dor men
schon te weeg gebracht, in verband ston
den met de verschijning van ccn komeet.
En wie onder u een beetje op jaren geko
men is, weet zeker nog wel,, hoe, gedu
rende zijn leeftijd, door „profeten, du
brood eten", nit verschillendo natuurver
schijnselen het vergaan der wereld voor
speld is met dag en datum or bij, eofi
voorspelling, die menige bijgeloovige ziel
met angst vervulde en waaruit handige lui
aardig munt wisten te slaan.
Do geloerde haalt bij al zulko voorsjiol-
lingen medelijdend de schouders op. Het
zelfde doet ook de werkelijk godsdienstige
mensch, die, vertrouwend op do almacht
des Scheppers, zich niet uit het evonwicht
laat brengen door voorspellingen, die allen
redelijken grond missen, waarop ze zouden
kunnen steunen.
P. G. HOOKfl.
