op 't appel verschenen was. Dus terwillc
van een gezel die zich versliep liet men
mijn zaak in het honderd loopen.
Als het niet zoo treurig was, zou men
er om lachen.
Intusschen worden mijn cliënten be
werkt, mijn slijters „weggedreigd", het
publiek onjuist voorgelicht: in één woord:
getracht mijn zaak to vernietigen en dit,
door mijn gezellen, die 8 dagen voor de
staking allen onder getuige hebben ver
klaard:
lo. met de loonen tevreden te zijn;
2o geen grieven te hebben;
3o op het gegeven ontslag van den mees
terknecht bij mij geen invloed to willen
uitoefenen,
4o. bij mij werkzaam te willen blijven.
Eenigen hebben zelfs deze verklaring als
gelezen met hun naam onderteekend
Aan gegadigden ben ik gaarne bereid al
de hierbovengenoomde feiten met bewijzen
te staven.
Leiden, Hoogewoerd 64. JOH. POPTIE
December 1926.
SPORT
BILJARTEN.
Excelsior II—Engelenbrug I.
Woensdagavond werd in het clubgebouw
,.De Duif" van den heer P. Duivevoorden
te Lisse onderstaande wedstrijd gespeeld
Do uitslag is' als volgt:
Pnt. brt h.s. mov.
B. Duivevoorden (Exc.) 116 37 15 3.13
L. v. d. Berg (Englb.) 125 38 11 3.33
P. Duivevoordo Jr.
8. van Rijn
A. H. Schrama
Joh. de Kuiper
.H. Verdel
J. v. Dijk Pz.
G. de Ree
W. v. Gerven
125 34 21 3.70
80 34 10 2.35
125 31 18 4.03
89 31 13 2.87
125 53 10 2.35
82 53 8 1.54
UIT DE RADIO-WERELD.
Vorige stand wed strijd Engelbr. IExc.
II was 575 car.553 car.
Deze stand eindigde in het voordeel
van Exc. II 588 car., Engelbr. I 501.
Totale uitslag Exc. II 1141 car., Engelbr.
1076 car.
Nieuwe biljartclub.
Gisteravond werd in café „d'Oranje-
boom", Hoogewoerd 99 opgericht de Bil
jartclub D(oor) Vfrendschap Sftcrk).
Tot voorloopi gbesluur is gekozen de
heer C. R v. Velzen, voorzitter, L. Ver-
woerd Jr., "Wielmakersteeg 2, secretaris
en tot penningmeester H. v* d. Meij. De
genen die toetreden willen kunnen zich
vervoegen bij den secretaris.
SCHAKEN.
Winterwedstrijd „Steinitz".
Na de vijfde rondo hebben de volgende
spelers den besten stand:
lo groep: A. Buurman en L. A. de Lange
elk 4 uit 5, P. r. Klomp en J. v. Leeu
wen elk 3 uit 4, H. T. Huinink 2% uit 4 en
F. J. TJsedinkhuysen 2 uit 4.
2e groep: J. dc Jonge 6 uit 6, J. W. Sid-
dré 4 uit 4 en R. Alt 4 uit 5.
De overige deelnemers behaalden tot
dusver minder punten.
Winterwedstrijd
Leidsch Schaakgenootschap.
Do uitslagen in dezen wedstrijd waren
de volgende:
P. C. RegaarDr. C. H. Hins 01, M.
M. RegaarW. H. Bosscha 01, G. Bol
W. H. v. d. Nat Jr. 1—0, D. NotebonmTr.
J. J. G. van Hoek 10, W. de BruinTr.
Van Hoek 01, W. deBruinIr. van
Hoek 01.
Afgebroken is de partij W. Demmen-
dal—D. Noteboom.
2o groep: H. G. HofmanS. J. v. d.
Hoeven 1—0, W. B. Hofman—T. de Bruvn
01, W. N. RamsonM. J. Dieben 10. A.
BiilN.N. 1—0. Afgebroken is de partij
SamsonF. O. de Graaf.
De stand is thans:
le groep: G. Bol 4 uit 5, G. Bosscha 4*4
uit. 6, W. DemmendaT 6 uit 8, W. H. Bos
scha 8 uit 11, D. Noteboom 6 uit 9, Dr.
C. H. Hins 4 uit 7, M. Bloem 4Y} uit 8 en
Ir. J. J. G. van Hoek 3 uit 7.
2e groep: T. de Bruyn en H. G. Hofman
elk 9 uit 10, P. H. J. Ham 5 uit 6, W. N.
Ramson 3 uit 4, H. Lindeman 4 uit 6, Tr.
H. N. Francois 8 uit 14, A. Biil 4*4 uit 8,
T. C. de Graaf 3'4 uit 7, F. Niewold 4*/j
uit 9, Ds. O. R. Riinenberg 3 uit 6.
De overige deelnemers behaalden tot
dusver geringer resultaat.
DAMMEN.
Het Damkampioenschap van Zuid-Holland
Do laatste uitslagen ziin: J. Möllenkamp
remise met. H. v. DrielG. J. Barbier wint
van D. Bolle, H. v. Mill wiht van J. Bal,
J. do Hoogh wint van J. Verhoeve, F. J.
KujerG. v. Veen afgebroken in gelijke
stelling. De stand luidt thans:
gesp. gew. rem. verl. pnt.
J. H. de Hoogh 8 5 2 1 12
J. v. Mill 6 6 1 0 11
J. Bal 8 2 5 1 9
F. J. Kujer 6 3 2 1 8*
J. Möllenkamp 6 2 2 2 6
O. G. v. Veen 7 2 1 4 5*
G. J. Barbier 7 2 14 5
J. Verhoeve 7 13 3 5
D. A. Bolle 7 2 14 5
H. G. v. Mill 6 12 3 4
H. T. v. Driel 6 12 3 4
afgebr. partij.
Do winnaar van dezen titanenkamp
komt uit in den wedstrijd om het kam
pioenschap van Nederland, welke pl.m.
eind Januari aanvangt .Do strijd gaat
bier tusschen de jongo spelers J. v. Mill
uit Dordrecht en den combinatiespeler J.
de Hoogh uit Den Haag, in de laatste
ronde wanneer zij elkaar ontmoeten wordt
de strijd vermoedelijk wel beslecht, maar
.voor wie??
Pre gramma's voor Zaterdag 1 Jan. 1927.
Hilversum 1050 M.
10.00 Dienst in de Grooto Kerk le Hil
versum. Voorganger: Ds J. A. Hoekzema.
3.004.30 Hawaiian-muziek door het
Hawaiian-kwintet, bestaande uit de hee-
ren: Chris de Vos Jr., Jan de Vos, Eug.
Scholten, Chris Seeger, H. Fernandus.
8.10 Concert door het H. D. O.-orkest,
o. 1. van Nico Treep.
9.15 „De Bruiloft van Kloris en Roosje",
Oud-Nederlandsch gelegenheidsspel met
zang en dans, met Nieuwjaarswensch door
den heer K. Speen hof f. Rolverdeeling: Pie
ternel: Mina Buderman; Thomasvaer:
Rienk Brouwer; Elsje: Annie Hofman;
Krelis: Herre de Vos; Kloris: v. Puffelen;
Roosje: Mies Rootlieb. De muziek door het
H D. O.-Orkest, o. 1. v. Nico Treep.
10.00 Persberichten.
Davontry, 1600 M.
3.205.20 Concert door de Callender's
band. M. Herbert, sopraan. R. Chignell,
bariton. R. da Costa, piano.
5.20 Causerie: A garden chat.
5.35 Kinderuur.
6.20 Dansmuziek. Payne's Cecil dans-
band.
7.20 Weerber., nieuws. Causerie: Eng
land v. The rest.
7.50 „Amasis", Egyptische opera in 2
acten van F. Fenn. Speelt bij het paleis
van de Phararo in Memphis
9 20 Berceuse, Barcarolle, van Chopin.
Solomon, piano.
9 35 Variété. M. Scott, ('e vrouw die 't
weet.
9.50 All England feest-concert. Het Lon
don kamer-orkest. Volksdansen door 300
uitvoerenden. Zang o. 1. van Dr. Vaugban
Williams.
10 20 Tijdsein, weerber., nieuws.
10.35 S Nessbitt en zijn Ukelele.
10.5012 20 Dansmuziek.
„Radio Pari s", 1750 M.
1.052.10 Concert door het orkest Lo-
catelli. Mme. Gatneau, zang
5.055.55 Concert door de Jazz Sympo-
nic.
8.50 Galaconcert. Orkest en vocale en
instrumentale solisten. Hr. Franche. de
clamatie.
Königswu8terhau8cn, 1300 M. e n
B e r 1 ij n, 483 en 566 M.
8.20 Concert. Oosterkerk-koor en so
praan.
10.5012.10 Concert door het militaire
muziekcorps.
3.506.20 Concert door de Steiner-kapel
7.50 Populair orkestconcert. Orkest en
F Bauman, tenor.
9.5011.50 Dansmuziek
Langenberg 468.4 M.
(proef-uitzem i n g).
10.5012,20 Requiem voor 3 cello's en
klein orkest, Popper.
3.505.20 Orkestconcert.
7.20—8.50 Coucert door het grootc orkest
Hamburg, 394.7 M.
7.50 voorm. Nieuwjaarsconcert. Posau-
nenkwartet v. b. Bremer symphoniecon-
I eert.
12 25 Nieuwjaarsconcert.
1052.10 Kamermuziek.
3.505.50 Orkestconcert.
7.2011 15 Nieuwjaarsconcert, door het
versterkte orkest.
M n s t e r, 303 M.
12.50—1.50 Concert door het Schoenma
kerskwartet
5.256.05 Leziug over Bach en Mozart
met illustr. op de piano.
8.5510.20 Dansmuziek.
Brussel 508.5 M.
5.206.20 Orkestconcert.
8.50—10.50 Gahconcert. Mile. Mergan,
zang. Om 9 50 onderbroken door een ver
telling: Le chien et l'oiseau.
Programa's voor Zondag 2 Januari 1927.
Hilversum, 1050 M.
8.309.30 R. K. Omroep. Mej. Anny
sopraan. Frl. Gizi Toth do Kisker, piano.
Hr. F. Jansen, bar: ton. 1. Aria uit „Acis
und Goltatia", Handel, (sopraan). 2. Ave
verum corpus, Mozart (bariton). 3. O.
Jesu vol genaden (Guido Gezelle), Andries
sen (sopraan). 4. Do heer J. Bakker
spreekt over: Een gavo Gods. 5. Cor Jesu,
Jansen (bariton). 6. Jesu allerliefste Kind
(Guido Gezelle), (sopraan). 7. Lied van
den Arbeid u. h. st. Jozefs, oratorium, J.
A. S. v. Schaik.
10.30 Dienst i. k. geb. v. d. vrije Ge
meente te Amsterdam.
1.002.30 Kamermuziek door hel Hol-
landsche trio. Betsy v. Breemen-Schrik,
viool. Sophie tabakspinder-roeper, piano.
Henk v. Wezel, cello.
3.005.00 Middagconcert door het H.
D.O.-orkest o. 1. v. Nico Treep. Soliste:
Mara Dyxhoorn, sopraan, a. d. vleugel
Egb. Veen.
5.30 n.m. Dienst in do Ned. Herv. Kerk
te Utrecht.
8.00 Pers- en sportberichten.
8.10 V.A R.A.-avond.
Davontry, 1600 M.
3 50 Concert door do versterkte mili
taire band „The ancient mariner", voor
gelezen door J. C. Squire.
6.05 Oproep: The British red cross so
ciety and order of St. John Hospital Li
brary.
6 08 Causerie: Fifty years of Uganda.
6.50 Dienst in de St. Cuthb^rts kerk.
Edinburgh.
8.05 Kerstdienst in do St. Phillipskerk
Liederen door blinde musici en dichters
8.30 Studio kerkdienst.
9.15 Oproep: The royal mineral water
hospital, Bath.
.20 Weerber., nieuws.
9.35 Slrijkmuziek. O. Haley, sopraan.
Strijkorkest.
10.3010.50 Orkestmuziek.
„R a d i o-P a r i s", 1750 M.
I.052 10 Concert. Orkest on Hr. Léoni
zang. Hr. Schmidt, viool. Hr. Charcou-
chet, cello.
5.055.55 Dansmuziek door de Jazz
Symphonic.
'.5010.20 Concert. Orkest Mario Ga
zes en vocale solisten. Dansmuziek.
Königswusterh.ausen, 1300 M.
en B er 1 ijn 484 en 566 M.
8.20 Morgenconcert. Michaelkerkkoor
en orgelbegel.
10 50 Concert. Tonkünstler-orkest.
II.40 Max en Paul, humoristen.
12.30 Concert, W. Niemann, piano. M.
Seret v Eyken, als.
3.50 Concert. Etté-kamerorkest.
7.20 „Die Flcdermaus", operette in 3
acten van J. Strauss.
9.5011.50 Dansmuziek.
Munster 241.9 M.
6.509.50 „Der Freischutz", opera in
3 acten van G. M. v. Webex.
Hamburg, 394.7 M.
8.3510.20 Concert (piano, orgel, viool,
cello;.
12)251.05 Sylvesterconcert.
I.051.50 Kamermuziek.
3.506.15 Dansmuziek.
7.209.40 Dansmuziek.
B r u s 8 e 1 509 en Antwerpen 260 M.
8.5010.50 Orkestconcert. Om 9.50 on
derbroken door een lezing.
Programma's voor Maandag 3 Jan. 1927.
Hilversum, 1050 M.
12.00 Politieber.
3.304 00 Vrouw en halfuurtje door
Mevr. Rhémonda
5.006.00 Kinderuurtje door mevr.
Ant. v. Dijk.
6.506.45 Concert door hel H. D. O.-
orkest.
6.457.15 Tuinbouw-halfuurtje.
7.157.45 Engelsche les voor begin
ners.
7.45 Pol ticberichten.
10.Persberichten.
8.10 Vlaardingsche avond. 1. Harmonie
vereen. „Concordia", Dir. L. v. d. Tand.
2. Christel. Harmoniever. „Sursum Cor-
da", Dir. Adr. J. de Maare. 3. Strijkor
kest „Beethoven" 4. Mannenkoor „Or
pheus", Dir. P v. d. Putten. 5. Christel,
gemengde koor ver. „Excelsior", Dir. M.
Groeneveld. 6. Gemengd koor „Do Slem
des Volks". Dameskoor „Viviozza", D r.
Mevr. K. Verhoef. Do heervan Berkel,
xylophoon. Rede door den hoer G. C.
Roos: Enkele woorden over Vlaardingen.
D a v e n t r y 16IKJ M
II.20 Concert door het Daventrykwartet
en solisten (bariton, viool, piano).
12.05 Vocaal concert.
12.25 Daventrykwartet (vervolg).
I.202.20 Orgelconcert van de South-
wark Kathedraal. Vioolsolo's.
4.20 Concert door de R. A. G. dansband
5 20 Causerie: A Scottish tea-table.
5.35 Kinderuurtje.
6.20 Orkeslconcert v. h. Riallo-theater.
6.50 Weerbericht, nieuws.
7 05 Orkestconcert.
7 20 L tcraire critiek.
7.35 De 48 preludes en fugues van
Bacli, Pianomuziek.
7.45 Causerie: January.
8.05 James Bernard. Een karakterstu
die „Our Pardner", en een gouddelvers-
vertelling
8.20 Vroolijk half uurtje door de Me
tropolitan Police Minstrels.
8.50 Vocaal concert door Olive Carey.
9 05 „Keyboard" muziek van Mozart.
9.20 Weerbericht, nieuws.
9.35 Sir F. Dicksee.
9.50 „The arts leaugue of service tra
velling theatre", tooneelvoorstelling.
10.2011.20 „Orpheus and the Or
phean". Voor en tegen Jazz. Causerie
met muzik. illustratie.
II.2012.20 Dansmuziek.
R a d i o-P a r i 8 1750 M.
10.5011.20 Nieuws en muziek.
12.502.10 Concert door het orkest
Gayina. Mile. Demonthy, zang.
5.055.55 Concert. Piano- en vioolmu
ziek en gedichtenrvoorlezing.
9.0510.50 Fragmenten uit de operette
„Mme. Favart", Offenbach.
Königswuster bauson 1300 M.
en B er 1 ij n 483.9 en 566 M.
I.507.20 Lezingen en lessen.
7.50 Concert. Orkest en Prof. Petschni-
koff, viool.
9.5011.50 Dansmuziek door de Kerm-
bachkapel.
Langenberg 468.8 M,
10 2011.50 Orkestconcert.
3.505 20 Orkeslconcert.
7.359 05 Vioolconcert. Terese Sarata,
viool. Vioolconcert G-moll, Mendelssohn.
Dansmuzeik.
Hamburg 394.7 M.
II.501.20 Orkestconcert.
1.252.05 Kamermuziek.
3.35420 Nieuwjaarsliederen. Orkest
en zang.
4.205.15 Liedjes bij de luit.
5.205.50 Concert door de Sandor-ka-
7.209.20 Rudolph Philipp-avond.
Koorzang.
Brussel 265.5, Antwerpen 508.5 M.
8.20 De Radio-Courant.
8.5010.50 Operette-programma. Or
kest en solisten.
MEDEDEELING VAN DEN K. R. 0.
Onze Bossche Propagandist, de heer H.
M. de Graaf, schrijft in „Het Huisgezin"
het volgende, dat bij het begin van bet
Nieuwe Jaar door ons aan verschillende
katholieken ter lezing wordt aanbevolen.
„Hij wist het niet".
„Een antenne op het dak. dus radio
toestel", mompelde de propagandist, eu
stapte vastbesloten op de deur toe. Ring.,
gaat de bel, en weldra zat do propagan
dist tegenover den beer des huizes, die een
verwoed radioliefhebber bleek te zijn.
„Propagandist van den K. R. O.", spel
de mijnheer van het visitekaartje, mag ik
u vragen naar het doel van uw komst?"
En de propagandist begon voor de
zooveelste keer dien dag te vertellen van
de stichting, die Katholieke Radio Om
roep heet, op verlangen van het Doorluch
tig Episcopaat in het leven geroepen. De
Katholieken gaan met hun tijd mee en wil
len niet wachten lot anderen klaar zijn en
zich voorzien hebben van een goede orga
nisatie op radio-gebied". „Neen, zij be
schouwen de Radio als een middel van
krachtige apologetische waarde; dat dus
niet verwaarloosd mag worden". „Is het
niet een prachtig hulpmiddel bij do ver
vulling van de taak, aan de Katholieken
ook in Nederland opgedragen: „Gaat en
onderwijst alle volkeren". „Men kent ons
Katholiek geloof, onze Katholieke cul-
tüur, onze Katholieke kunst niet genoeg.
Per radio komen wij overal". „Zie me
neer, wij willen gelgenheid hebben onze
ideeën de wereld in tg brengen". „lederen
dag kan men de meest verschillende le
vensbeschouwingen door het luchtruim
hooren klinken, maar in het groole koor
van stemmen, dat daar opgaat, mag de
Katholieke stem niet ontbreken". „De K.
R. O., meneer, hoopt in de allernaaste toe
komst met de christelijke groep van ons
volk een eigen zender te exploiteeren".
„Ja, maar wij hebben in Nederland toch
een neutralen zender; waarom moet daar
nu weer een katholieke zender naast ko
men?" „Kom, kom, neutraal is mooi ge
noeg!"
Dat had de propagandist al meer ge
hoord en hij vroeg: „Permitteer, me*eer,
maar welke courant leest u?"
„Wel natuurlijk een katholieke, dat zou
toch al te gek zijn, een katholiek dagblad
te hebben en zich te abonneeren op een
neutraal; als Katholiek neemt men toch
geen genoegen met neutrale kost. Wij wil
len och onze levensbeschouwing terugvin
den ook in de Pers?"
„Juist! meneer" en zoo gaat het nu ook
met de radio". Niet alleen muziek komt er
uit uw luidspreker, maar ook allerlei voor
drachten eu redevoeringen kunt u beluis
teren". Wilt u uit uw luidspreker alleen
maar neutrale kost krijgen?" „Het is
waar, kemt niet vaak iets per radio tot
ons van den neutralen zender, wel van
het buitenland waaraan wij aanstoot
moeten nemen; maar dat is niet genoeg".
„Wij willen ook wel eens iets, waaraan wij
als Katholiek wat hebben, en met de Ka
tholieken niet te stooten bouwt men nog
niet .op". „U zult het mot mij eens zijn,
dat neutraliteit al heel slechts samengaat
met bet verkondigen met onze ideeën".
„Wij willen positief werk en niet de
waarheid verzwijgen!" „De velen, die zich
uit menschelijk opzicht schamen, bij het
zoeken naar de waarheid, zich recht
streeks om inlichtingen tot een Katholiek
te wenden, kunnen thans binnenshuis ken
nis nemen van wat wij te zeggen hebben".
„Ja, m«ar op die wijze wordt het zóó pi
kant en dwingt men met een katholieken
uitzender velen, het toestel af te zetten".
„Aan wie de schuld?" Een eerlijk man
moet de waarheid durven hooren, en de
K. R. O. waakt er zorgvuldig voor, dat er
niet aangevallen wordt", ',wel uiteenzet
ten, doch niet anderen afbreken of onaan
genaam zijn".
En mijnheer dacht na. Maar de Ka
tholieken hebben toch iedere week 'n avond
en eenmaal per drie weken een Mis-uit-
zending!"
„Zeker, meneer, maar dat is natuurlijk
niet gratis; de K. R. O. moet daarvoor wel
degelijk betalen, doch blijft daarbij gebon
den aan anderen; daarbij is eens per week
niet genoeg". „Ook in het verkondigen van
de waarheid moeten wij baas zijn in eigen
huis. De eigen zender zal ook veel geld kos
ten; maar als de Katholieken nu eens het
geld, wat zij nu aan anderen geven, in de
kas van den K. R. O. storten, dan zou de
financieele zijde van dit vraagstuk gemak
kelijk opgelost zijn". „Daarom meneer,
vraag ik u beleefd, wordt lid van de K. R.
O. voor 5.jaarlijks of donateur voor
10.en meer. Zoo werkt u mee aan een
goede en dringend noodige zaak, een Ka
tholiek belang van den eersten rang".
Mijnheer teekende het formulier en ver
klaarde, dat bij al lang lid geweest zou zijn
als hij dat geweten had; en hij nam zich
voor, ook bij vrienden en kennissen, die
geen radio hebben, propaganda te maken
voor den K. R. O., als voor een zaak waar
bij heel Katholiek Nederland belang heeft.
Tevreden ging de propagandist van de
Bossche Katholieke Radio-Vereeniging
heen.
Dat deze propagandist alle hulde ver
dient voor zijn klare en eenvoudige uit
eenzetting van wat de K. R. O. voor de Ne-
derlandsche Katholieken wil zijn, zal wel
ieder onbevooroordeeld lezer toegeven. Wij
hopen, dat met het nieuw begonnen jaar
onze propagandisten nog talrijke katholie
ken zullen overtuigen Het jaar 1927 zal
gewichtig zijn voor onzen omroep on de
grondslag moeten leggen voor de toekomst
Wij danken onze d u i z e n d e leden van
den K. R. O. voor hun hulp in 1926. Het
jaar 1927 zal de kroon op het werk zetten.
L. H. PERQUIN,
Voorz. v. d. K. R. O.
ACHTUNGÜ HIER LANGENBERG!!
We zijn weer een krachtstation rijker ge
worden, het vijfde thans in Westelijk Eu
ropa. Naast Hilversum, Daventry, Parijs
en Königswusterhausen kunnen we binnen
kort Langenberg op ons luisterprogramma
vinden.
1 Thans zijn -het nog slechts proef-uilzen-
dingen en kunnen we nog geen juist oor
deel vellen over sterkte en kwaliteit, doch
indien het laatste is als de meeste Duit-
sche omroepstations mogen wij Langen
berg onder de beste en krachtigste stations
ter wereld rekenen.
Voor Nederland beteekent hel ceu groots
aanwinst en de kristalbezitters krijgen een
nieuwe kans, want Langenberg wordt hier
nog krachtiger gehoord dan Hilversum.
Het zal onze lezers daarom wel interesseer
ren cenige bijzonderheden omtrent dit sta
tion te vernemen.
Het zendstation, op de Hordtzerg bij
Langenberg gebouwd, is 45 M. lang en 24
M. breed en bevat behalve zend-, batterij
en machinekamer nog een werkplaats,
kantoor en woonruimte voor twee beamb
ten. De grauwblauwe leistecnbekleeding
en witte vensters passen zich uiterst goed
bij het--berglandschap aan Op zware be
tonnen fundamenten zijn de twee 100 M.
hooge ijzerconstructie-maslen gebouwd De
100 M. lange antenne is van het meer-
draads T-type en heeft een eigen golfleng
te van pl.m. 800 M Precies in het midden
van do antenne is de invoerleiding afge
takt, die loodrecht naar beneden gevoerd
wordt en aan dep zijkant in het zendge-
bouw komt De golflengte bedraagt 468.8
M. Als aardverbinding wordt gebruik ge
maakt van een op 1 M diepte ingegraven
aardnet. De koperen aarddraden ter leng
te van 7.5 K.M. totaal geen van het zend-
gebouw uit en eindigen in een ellipsvor
mige ringleiding. Ook het dak. van het
zendgebouw is gedeeltelijk met koperplaten
bedekt en verbonden met de ringleiding
De zender is zoodanig geconstrueerd dat
geen harmonische golven uitgezonden
worden. Anders zou bij die energie prac-
tisch alle korte-golf ontvangst in een groot
gedeelte van Europa onmogelijk zijn Uit
gezonden kan worden op de golflengten
tusschen 250 en 600 M. De benoodigde
anodespanning wordt verkregen door de
beschikbare spanning van 5000 volt tot
10 000 volt le transformeeren: deze wordt
door lampen gelijkgericht Door een inge
nieus uitgedachte schakeling kunnen be
drijfsstoringen tot een minimum beperkt
worden, bijv kan de hoofdschakelaar niet
ingezet worden voordat het koelwater voor
de zend- en gelijkrichterlairmen circuleert.
Beschadiging van deze is dus niet moge
lijk. Alle hoogspanningmachines, Jaaddv-
namo's etc. zijn in de machinehal opgesteld
terwijl een tweede stel als reserve gereed
staat. Bij het openen van de deuren der
zendtafels, evenals die van do machine en
transformatorenkamers, wordt de stroomi
a*ufomatisch uitgeschakeld
Constructief is de zender eenvoudig en
zeer overzichtelijk gebouwd met toepassing
van de nieuwste technische ecovens Fe
moeilijkheden, verbonden aan don houw
■an een zender met zulk een onbekende
energie voor de korte-golf, waren zeer
groot. Zooals bijv het vraagstuk van de
waterkoeling voor de zondlamnon, waar
oor niet minder dan 5000 Titer per uur
nondig is. De waterleiding moest dnar'oe
140 M. omboog gebracht worden, waar-het
water in vier reservoirs komt arn langs
electrolyfischen weg van do sclmdeljike hn-
standdeelen ontdaan wordt Tndien de
Waterdruk ouder 2.5 atmosf zakt. ho^'nt
automatisch een pomp te werken die d<->u
druk weder herstelt Onder 2 atmosf.
wordt, ook al antnmatishc. de geheel©
zender uitgeschakeld
e klankzalen bevinden zich ni°f hii het
station, doch in Keulen en Diisseldorf;
speciale kabels zijn voor dit doel gelegd
Als Langenberg wérkt is °"cen r> nd<v>-Q
ntvangst mogelijk, zoor1M do zenders in
Munster, Dortmund en E'l"»orfAld s'ongc^et
worden Dp schifforpn'10 nre^nmrja's d'©
men denkt te geven zullen het gem's van
andore stations wel ruimschoots compen-
seeren.
N.B Vragen op radio^chied
rden
LAHO= EP1
Bemesten met stalmest
Onderploegen of uitspreiden?
BlijkeTis een artikel in „De R.-K. Boe
renstand" heeft men zich in Duitschland,
evenals vele jaren geleden (in 1902) weer
bezig gehouden met de vraag of het aan
beveling verdient den stalmest in den
herfst onder te ploegen, dan wel hem uit
te spreiden
Als voordeelen eoner overbemesting
met stalmest of het bedekken van den ak
ker hiermede gedurende de wintermaan
den kunnen worden genoemd:
1. het verhinderen van het uitdrogen
van de bouwvoor;
2. het voorkomen van sterke tempera-
tuursschommelingen, zoodat de grond een
meer gelijkmatige temperatuur behoudt;
3. het losser blijven van de structuur,
zonder gevaar voor dichtslibben en korst-
vorming;
4. het gunstig beïnvloeden van het le
ven der bodembacteriën;
5. de beschutting van het winter
graan en
6. de betere ontleding van den stalmest.
Hiertegenover staan evenwel de vol
gende nadeelen:
1. het voor het grootste deel verloren
gaan van de humusvormend'e waarde van
den stalmest;
2. het voor een deel verloren gaan van
de stikstof, vooral bij potstalmest en
3. de bevordering van de ontwikkeling
van wortelstokkruiden, met name v
kweek, ook tijdens den winter.
Het hangt nu van omstandigheden af
welke factoren den doorslag zullen geven.
Zoo zal op de lichtere zandgronden de
bedekking van den bodem met stalmest
van minder invloed zijn op de structuur
dan op de zwaardere klei. In strenge win
ters zal een overbemesting met stalmest
vaak betere resultaten geven dan in zach
te, terwij! de verliezen van den groepstal-
mest geringen zullen zijn dan die van den
potstalmest.
