18e Jaargang. DINSDAG 30 NOVEMBER 1926 No. 5428 e Sj2\dhofa<i (Somatit De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling Vcor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal fjij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal, franco per post I 2.95 per kwartaal fjet Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bq voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: O a wo na advertentlSn 30 cent per regal Vóór Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele ran het tarief berekend. 5 Kleine advertontlën. ran ten hoogste 80 woorden, waerix. betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en re- bnur, koop en verkoop IO.50. III NUMMER BESTAAI Uil DRIE BLADEN. V Over den toestand in Mexico. „De Maasbode" van gisteravond wijst op een artikel in „De Nederlander", het Christelijk-Historiscli hoofdorgaan, over de vervolging van de Katholieke Kerk In Mexico. En het Katholieke blad is getroffen door de toon van het Ghristelijk-Histo- risch orgaan. Inderdaad, dat artikel loont aan, dat de leiding in de Christelijk Historische partij, zoo al niet beslist anti papistisch, dan toch in ieder geval lonkt naar de anti-papisten, naar ds. Lingbeek en do zijnen! Aan de beschouwing van „De Maas bode'' ontleenen we: „Er mag geen lager onderwijs gege- Ten worden door geestelijken, of van wege de geestelijkheid." Zonder eenig commentaar vermeldt „De Nederlander" deze tyrannieke be paling, alsof er nooit aan het hoofd van genoemd christelijk-hi&torisch blad een man als jhr. de Savornin Lobman heeft gestaan, die zijn nobel leven ge wijd heeft aan den strijd voor de vrij heid van het onderwijs. Liever lonkt 't blad in dezen naax den levenden Ds. Lingbeek, die ook hier te lande niets liever zou doen dan de broeders en zusters uit het onder wijs te weren. Geheel naar den geest is ook, dat het onmetelijk groote bezat In de dioode hand wordt gemobiliseerd, ten einde daarmede een einde te maken aan de ontstellende armoede van de lagere .volksklassen van Mexico. Ook hier zien wij „Volk" en „Tribu ne" instemmend knikken, en de scherp zinnige redactie van „De Nederlander" well»e zoozeer aan de historie houdt, schijnt zich heelemaal niet te herinne ren, dak in 'n soortgelijk geval in Frank rijk onder Gombes de heeren verifica teurs en liquidateurs van de ordea- en congregatiegoederen den buit voor zich hebben gehouden en geen cent aan de veelbeklaagde paupers is ten. goede ge komen. 't Is werkelijk droevig! In Mexico is de godsdienstoorlog ont ketend, kerken en kloosters worden ont eigend en gestolen, de religieuzen worden verjaagd en over de grenzen gezet, de eeredienst wordt bemoeilijkt, het Christe lijk onderwijs wordt verboden; en een Protestantsch Christelijk blad vindt geen woord van protest! Gelukkig en wij wijzen hierop met nadruk dat er heel veel Protestanten zijn, en met name de anlirev. leiders, met gezonder begrip pen omtrent recht en vrijheid, met meer onbevangenheid, met meer ruggegraatl BUüTEMLflWD Volkenbond Wat zal te Genève worden besproken? Eenige bezorgdheid in de Franscho pers. De voorbereidingen voor de besprekin gen betreffende den toekomstigen vorm der militaire controle in Duitschland, welke naar alle verwachting gedurende de a.s. zitting van den Volkenbondsraad zuilen plaats vinden, worden in de Fran- e pers druk besproken. Er heerscht tige twijfel over dé vraag, of de on derhandelingen zich niet tevens zullen rilstrekken tot buiten de grenzen van de eigenlijke controlekwestie, zoodat andere netelige problemen zooals do terugtrek king van de bezettingslegers uit het Rijn land, waaromtrent Stresemann onlangs Duitschlands wensch herhaalde, ook in de besprekingen zullen worden berokken. Di de persommehtaren komt dienaan gaande eenige bezorgdheid tot uiting. Het spreekt vanzelf, dat alle onderstel lingen voorhanden zijn, evenals het ge rucht, dat de besprekingen te Genève ge volgd zullen worden door een vier-mo- geodhedenconferentie, waaraan de ver tegenwoordigers van Frankrijk, Engeland Italië en Duitschland zouden deelnemen, cn welke ten doel zou hebben tot een al gemeen vergelijk te komen ten aanzien van de bestaande geschilpunten der Europeesche politiek. Do Gezanteniraad heeft Zaterdag ji. kennis genomen van de jongste rappor ten over den stand der ontwapening in Duitschland en over de maatregelen, welke de Duitsche regeering genomen heeft tegen de geheime honden in zake vestingwerken van Koningsbergen en "logau. In het officieele communiqué wordt verklaard, dat, wanneer do Duit- fiche regeering ten volle uitvoering heeft gegeven aan de militaire bepalingen van uet Verdrag van Versailles, do interge- ulheerde militaire controle za\ worden op geheven en de controle op de Duitsche wapening zal worden overgedragen de Volkenbondscontrole. Briand niet pessimistisch. Tegenover de pessimistische uitlatin gen der Fransche pers over de Duitsch- Fransche toenaderingspolitiek verklaarde de Fransche minister van Buitenlandsche Zaken, Briand, in een onderhoud met den Parijschen errespondent van de „Vorwarts": „Ik zie geen grond voor een ongunstige beoordeeling der zaken. De inmiddels ingetreden moeilijkheden be- teekenen voor mij geen verrassing. Zoo wel de heer Stresemann als ik hebben reeds te Thoiry ingezien, dat de politiek der Duitsch-Fransche toenadering niet heden of morgen en niet zonder het over winnen van menige moeilijkheid verwe zenlijkt zal kunnen worden. Engeland DE MIJNSTAKING ZOO GOED ALS VOORBIJ. Slechts In enkele districten nog regelingen noodig. Vandaag is er weer een belangrijke stap gedaan naar de hervatting van het werk in de mijnen. In Yorkshire is namelijk een overeen komst geteekend op basis van den 7h urendag. In Durham en Zuid-Wales wordt gestemd over de kwestie of aan de execu- xieven der districten volmacht zal worden gegeven de onderhandelingen tot een gun stig resultaat te brengen, doch terwül men in Zuid-Wales een meerderheid verwacht veer het voortzetten der onderhandelin gen, zal Durham waarsch'jiil Jk weigeren De mijnwerkers van Cun herland zul len vóór Donderdag hun stem moeten uit brengen oVer de voorwaarden, dio voer lui pig door hun afgevaardigden zijn aan vaard. Wanneer in die dr;e districten overeenkomsten zullen zijn afgesloten, kan men zeggen, dat de stakine voorhij is. Overeenkomsten zijn thans reeds afge sloten in Schotland Lancashire, Cheshire Nottingham, Derbyshire, Northumberland en thans ook in Yorkshire Nottingham, Derby en Yorkshire heb ben den 7^-uren werkdaj? aanvaard, Northumberland de 7^ uur slechts voor de houwers, terwijl voor de andere arbei ders een werkdag van acht uur is vast- In Schotland, Lancashire is voor allen de achturendag aangenomen. Het is van groote beteekenis, dat de overeenkomsten voor langen tijd zijn af gesloten namelijk in Nottinghamshire, Derbyshire voor vijf jaar, Schotland, Yorkshire en Lancashire, drie jaar en Northumberland voor den tijd van twee jaar. Er blijven nog slechts enkele kleine districten over, waar geen voorloopige overeenkomst is bereikt. Donderdag wordt vermoedelijk de noodwet ingetrokken. In het Lagerhuis werd heden door den minister van Binnenlandsche Zaken ver klaard, dat indien tachtig procent der mijnwerkers het werk hadden hervat of regelingen hadden onderteekend, zooals een Labour-afgevaardigde had verklaard, de Tegeering Donderdag a.s. de wet op den noodtoestand zou intrekken. Italië. De gouverneur van Rome neemt ontslag. Senator Filippo Cremonesi, dio sinds de fascistische regeering in 1924 de func tie van gouverneur van Rome instelde, als zoodanig is opgetreden, is heden wegens gezondheidsredenen afgetreden. Bekend is o.a. dat Cremonesi van Mus solini de opdracht kreeg om binnen vijf jaar de stad Rome dusdanig te verande ren dat zij weder het aspect zal krijgen, hetwelk zij onder de heerschappij van kei zer Augustinus bezat. Er schijnen ernstige meeningsverscliil- len tusschen hem en Mussolini te zijn ont staan. Behalve de gouverneur v. Rome zijn ook nog de heide vice-gouveieurs en tien aedili der stad afgetreden. Joego-Slavië Stefan Raditsj van corruptie beschuldigd. Eenige afgevaardigden der oppositie, waarbij zich ook leden van de radicale partij hebben aangesloten, hebben in de Skoepsjtina een interpellatie ingediend over corruptie, welke door do Croatischen boerenleider Stefan Raditsj zou zijn ge pleegd. Als minister van Onderwijs zou hij bij zijn eigen boekhandel te Agram waardelooze boekwerken voor het ministe rie van Onderwijs hebben doen aankoo- pen voor een bedrag 7an 117.000 dinar. Bovendien zou hij aan verschillende bij zijn partij aangesloten vereenigingen uit de kas van het ministerie van Onderwijs be dragen hebben uitgekeerd en voorts aan zijn eigen familie een som van 12.500 dinar. Zijn schoonzoon, de afgevaardigde dr. Josef Vandekar en de broer van zijn twee den schoonzoon, dr. Stefan Kosutitsj, zou den door zijn tusschenkomst benoemd zijn tot deskundigen in staatscommissies, zon- dat dat zij daarvoor do qualificaties beza ten. Scandinavië. Noorwegen weer nat. Een kaartsysteem. Terstond na de volksstemming, waarbij de Noorsche kiezers zich met een zoo groote meerderheid tegen handhaving van het verbod van brandewijn en andere ge distilleerde dranken uitgesproken hebben, werd door de regeering een commissie in gesteld voor advies in de nu te volgen al- coholpolitiek. De meerderheid van deze commissie is van meening, dat de volksstemming zoo op te vatten is, dat aan een matig gebruik geen al te groote hindernissen in den weg gelegd mogen worden. Alle leden op één na achtten het Zweedsche rationeerings- systeem (het z.g. Brattsche systeem) voor Noorwegen niet geschikt. De meerderheid stelt voor den brandewijnverkoop geheel vrij te doen geschieden door de brande wijn-centrale in die steden, waar de meer derheid der bevolking zich voor de instel ling daarvan verklaart; met dien ver stande, dat slechts verkocht mag worden aan bezitters van een kooperskaart, welke elke 21-jarige kan verwerven, maar aan onwaardigen ontnomen kan worden. Naar verluidt zou de regeering het thans nog geldende, doch sinds de volks stemming eL .ii moreelen grondslag mis sende en dan ook lustig overtreden wor dende brandewijnverbod eerst met 1 April willen opheffen. Rusland De Katholieke Kerk in Rusland. In de „Germania" vinden we de vol gende bijzonderheden over den huidigen toestand der Katholieke Kerk in Rusland Het blad maakt daarbij de opmerking dat tengevolge van de vijandige houding der oommunistische regeering tegenover den godsdienst en de Kerk het niet mogelijk is volkomen nauwkeurige cijfers te geven. In Sovjet-Rusland dan heeft men: 1. Het aartsbisdom "Mohileff met zetel te Petrograd (Leningrad). Het strekt zich uit van de Baltische Zee tot de Be- ringstraat, van Archangel tot Charkoff en Tasjkent. Het is het grootste diocees der geheele wereld, telt evenwel slechts 320.000 katholieken, met 152 kerken en eenige kapellen. Slechts gedeeltelijk zijn voor deze kerken geestelijken beschikbaar 70 grijsaards en zieken, allen lijdend ten gevolge van de moeilijkheden en de ont beringen waarmee zij hebben te kampen. 2. Een diocees in Oost-Siberië, geslicht in 1923 met zetel te "Wladiwostok. Het heeft een bisschop met zes parochies en evenzooveel geestelijken voor 20.000 go- loovigen. 3. Het bisdom Tiraspol (Gherson), na dat van Mohileff het grootste. De H. Stoel heeft de Krim en den Kaukasus er van afgescheiden, evenals Bessarabië, dat bij een Roemeensch bisdom is onderge bracht. Zetel van het bisdom is Saratoff. Er zijn 90 kerken en 100 geestelijken voor een 300.000 katholieken. 4. De Krim en de Kaukasus ressortee- rend onder een apostolisch vicaris met 3 kerken 30 geestelijken en 60.000 zielen. 5. Het bisdom Kamenecz met 42 gees telijken 113 kerken en 320.000 zielen. 6. De bisdommen Luck en Sytowir.sk teltj^50.000 katholieken, 107 kerken en 68 geestelijken. 7. Het bisdom Minsk, met voor het Russisch gedeelte 160.000 geloovigen, 46 kerken en 16 geestelijken. Ongeveer 48.000 katholieken met 50 kerken en evenzooveel geestelijken belmo ren tot den Armeenschen ritus. Voor liet overgroote deel zijn do Katholieken Polen Do Grieksch-Katliolieken zijn van hun geestelijkheid volkomen beroofd. Deze zucht deels in den kerker, deels in bal lingschap in Siberië. Palestina. Het Zionisme. Ongunstig oordeel over de kolonisatie. In Joodsche kringen in New-York is groote beroering gewekt door het rapport van dr. Henry Pritcheitt, uitgebracht voor het Carnegie-instituut over zijn reis naar Palestina Hij noemt de poging om Palestina tot een nationaal tehuis voor de joden te ma ken een visioen, waarvan de vervulling van lange duur zal blijken te zijn en waar door bovendien bij de joden en Arabieren ongeluk en ontstemmig zou ontstaan. Van economisch standpunt bezien, acht hij het onmogelijk dat het land levensouder houd "zou kunnen verschaffen aan een tal rijke joodsche bevolking. Do zionisten zijn juist bozig met een campagne om 7 millioen dollar voor het opbouw fonds bijeen te brengen. China. De ernstige toestand te Hankow. Eeiii interpellatie in het Britscho Lagerhuis In antwoord op een vraag van Bam av Mac Donald in het Lagerhuis verklaarde Chamberlain, „dat de toestand in Han kow in de afgeloopen week critiek was geworden, er ontstond daar blijkbaar een ernstige beweging tegen de vreemdelin gen. De Britsche regeering en de admiraliteit beraadslagen op bet oogenblik over de_ toestand." Chamberlain verzocht Mac Donald Woensdag a.s. zijn vragen te willen her halen. De commissaris der douanen hoopt, dat het mogelijk zal zijn, om de douanekanto ren open te houden en een beperkten dienst voor do 'buitenlandsche naties te handhaven, doch dit zal wellicht moeilijk zijn. De laatste berichten luiden, dat do toe stand in enkele oprichten iets beter schijnt te worden. De communistische partij legt groote be drijvigheid aan den dag en streeft er naar, de algemeene staking zoo veel mogelijk to bevorderen. Indien deze algemeene staking wordt doorgevoerd zullen er duizenden van het lagere personeel werkloos worden, en het zal dan gemakkelijk zijn, hen tot opstoot jes öp te zetten. Op een verdere vraag zeide Chamberlain dat het ministerie van buitenlandsche za ken een telegram van de Engelsche kolonie te Hankow heeft ontvangen waarin go- meld wordt, dat de toestand inderdaad zeer ernstig is, en men iederen dag een incident verwacht, dat tot bloedvergieten aanleiding zal geven. Voorts wordt er in het telegram op gewezen, dat de marine strijdkrachten niet voldoendo zijn ter be scherming van de kolonie, zoodat om ver sterking wordt gevraagd. In officieele kringen te Londen wordt er op gewezen, dat Hankow gemakkelijk te verdedigen Is. Hoewel de stad 800 mijl van den mond van de Jangste ligt, is de ri vier daar ter plaatse 1V* mijl breed on be trekkelijk groote oorlogsschepen kunnen tot den wal naderen. Het Chineesche kabinet treedt af. Wegens gebrek aan geld. Het Chineesche kabinet heeft een tele grafisch rondschrijven gericht tot de vijf bevelhebbers der Noordelijke troepen, waarin het mededeelt, dat het is afgetre den wegens gebrek aan geldmiddelen. Belgisch priester gevangen genomen. Ontslagen soldaten hebben verleden week in Shansi den Belgischen priester Peteen gevangen, genomen. BINNENLAND NED. R. K. VOLKSBOND. Vergadering van den Centralen Raad. Gisteron vergaderde onder leiding van den vice-voorzitter, den heer J. Smit de voorzitter, de lieer L. H. van Rooijcn, was door ongesteldheid verhinderd do Centrale Raad van den Ned. R. K. Volks bond in het Bondsgebouw aan do Nieuwe Molstraat te Den Haag. Deze vergadering werd bijgewoond door den gecsfelijken ad viseur, rector J. G. Jansen en den beer J. Th. Nijkamp, bestuurslid R. K. Werklie denverbond. Aanwezig waren 70 afdeelingen met 85 afgevaardigden. Do heer C. L. v. d. Bilt, lid van het Cen traal Bestuur, werd door den voorzitter gelukgcwenscht met zijn benoeming tot ridder in de orde van den Ncd. Leeuw. Do heer v. d. Bilt feliciteerde zijnerzijds den hcpr Smit, met zijn 75ste:: verjaardag, welke hij onlangs heeft mogen vieren. De notulen van do vorige vergadering werden goedgekeurd. Bij do bespreking van hét jaarverslag 1925 merkte do lieer Hezelaars (Amster dam) op, dat, nu do heer Smit 75 jaar is, het meer dan tijd is geworden dat dit hoogst verdienstelijk hoofdbestuurslid rust gaat nemen en door een jongere kracht vervangen wordt. Do heer Smit is bang, dat, als aan do woorden van den heer Hezelaars rucht baarheid wordt gegeven, spreker heelemaal de deur niet meer uit t-1 moeren, want de heer Hezelaars heeft geheel gesproken In den geest van spr.'s vrouw. (Gelach). Spre ker laat intusschon aan do vergadering over, of zij hem nog langer in het ccïitranl bestuur zal handhaven. Zoolang O. L. H. mij do gezomineid laat en de vergadering mij niet wegjaagt, blijf ik staan, waar ik sta. zegt srrckcr. (Daverend applaus). Het jaarverslag van den secretaris wordt goedgekeurd. Hierna was aan do orde de behandeling en vaststelling der gewijzigde statuten voor de afdeelingen. Do voorzitter zegt, dat het centraal be stuur do vergadering allereerst do preala bele vraag voor wil leggen, of het leggen van contact tusschen de plaatselijke ver- ec .ren en den Band zal verkregen wor den door do eenvoudige statuten-wijzigin gen, welke het bestuur voorstelt, of dat de meer omvangrijke wijzigingen, welke de HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Briand niet pessimistisch over Thory. De Engelsche mijnstaking zoo goed als afgeloopen. Senator Cremonesi heeft ontslag go- nomen. De toestand in Hankow. BINNENLAND. Vergadering Centrale Raad R.-K. Volks bond. (1ste blad). Pastoor G. C. v. Noort is benoemd tof Kanunnik van het Kathedraal Kapittel van het Bisdom Haarlem. (Kerknieuws, 3a blad). Onze Geïllustreerde Panna De photopagina geeft o.m. photo's van. De felle brand in een margarinefabriek to Zwammordam; een diamanten bruiloft te Noordwijkerhout; den hoer Th Bosman to Hoogmade, die 25 jaar bij hol onder wijs is. afdeeling Amsterdam heeft voorgesteld, ge- wcnscht zijn. Wanneer de vergadering de meer ingrij- petido wijziging der statuten wil, zou het centraal bestuur voorstellen dezo statuten thans niet te behandelen, doch een specia le commissie voor do" redactie van nieuwe statuten te benoemen. De afdeeling Amstordnm kon mot do be noeming van een commissie accoord gaan en diende in dien geest een motie in. Am sterdam meent, dat de statuten een ingrijp pende wijziging dienon le ondergaan, om dat de tegenwoordige statuten, behoudens enkele wijzigingen, datceren van 1888 en de Ned. R. K. Volksbond intusschon is uit gegroeid tot do standsorganisatio dor R. K. Arbeiders. De kosten van de Kon. goed keuring op do statuten zijn dezelfde. Do secretaris, do heer A. Angenont, merkte op, dat de tegenwoordige statuten nog beantwoorden aan de behoefte van dezen tijd; de door Amsterdam voorge stelde wijzigingen zijn meer van rednetio- neelen aard. De afdeeling don Haag, welke ook nmon- dementen op do statuten heeft voorgesteld, kan zich met do benoeming van oen com missie tot het ontwerpen van nieuwe sta tuten vereenigen. De motie-Amsterdam tot het benoemen van een commissi© voor hot ontwerpen van nieuwe statuten word aangenomen met 18.578 tegen 3278 stemmen. Alvorens te pauzeeren werd het „Strijd lied" door do aanwezigen staande gozon- gen. SPORT SCHERMEN. Het clubkampioenschap op floret. De Amsterdamsche Scherm- club kampioen. De Amsterdamsche Schermclub (zaal Aerts) heeft Zondag aan de door deze verceniging op Zaterdag tc Leiden be haalde kampioenschappen op degen un sabel, hot kampioenschap op floret, zij het na zwnron strijd, met den Haag se!! en Schermbond, toegevoegd. Om 11 uur vingen de wedstrijden in (le schermzaal Giandomenici in liet gebouw der Amsterdamsche Burgerwacht aan. De resultaten waren als volgt: Utrechtsche SchermclubAmslerdarn- sche Schermclub. De Amsterdam cho Schermclub won met 10 gewonnen par tijen, 28 ontvangen on 38 gegeven tref fers. De Utrechtsche Schermclub won 6 partijen-met 38 ontvangen cn 28 ■ven treffers. Amstcrd. SchermclubSchermcl. „Fio- relto". De Amsterdamsche Schcrmclul won met 13 gewonnen partijen, 18 ont vangen en 43 gegeven treffers. Fiorctto won 3 partijen met 43 ontvangen cn 13 gegeven treffers. DAMMEN. Het kampioenschap van Zuid-Holland. De cersto ronde van dezen wedstrijd werd, zooals gisteren in het kort reeds gemeld, Zaterdag gespeeld in „Au Cor- bcau" 's-Gravcnhago, welke al reeds vele verrassingen bracht. Do eerst beëindigde partij II v. Driel—W. Hinsclaar werd door een blunder in het eindspel door laatstgenoemde verloren. Even later wist de fijne studiespeler H. Möllcnkamp op zeer fraaie wijze zijn partij tegen D. A. Bolle te winnen. Dc jeugdige speler J. v. Mill uit Dordrecht speelde een vlotte partij cn overspeelde G. J. Barbier uit Waddinxvcen totaal, waardoor de laatste ten slotte verloor. J. Verhoeve ('s-Gra vcnhago) speelde oen vlug- partijtje met J. Bal (R'dam) welke even vlug renrse; den jongen talentvolle speler J Bal speelhier v rmoodelijk ni t in zij- .va ren v ito wr -mede hij in den strijd oir

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1