ond.j 183 Jaargang. VRIJDAG 19 NOVEMBER 1926 No. 5419 c Ccicbcixe pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl) vooruitbetaling Voo» Leideo 19 cent per week 12.50 per kwartaal Pij onze Agenteö 20 cent per week 12.60 per kwartaaL franco per post I 2.95 per kwartaaL gei Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, by voor uitbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd Jondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen i Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Oowone advartsnIISn 30 oenl paf ragat Voor Ingezonden Mededeelingen irordt hel 2 dubbele van het tarief (wrekend. 2 Kleine advertentJön, van ten boogste 80 woorden, vaatfa betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnnr en var. huur, koop en verkoop I O.SO. hteI y 111 HUMMER BESTAAT UIT DRIE BLAOEIL De R. K. Universiteit. Eén ia er in ons Nederlandsch Ka tholieke leven, die zeker tekort gedaan wordt; dat is onze Roomsche Universiteit! giet dat we niet graag voor haar roepen als het te pas komt. Maar daarmee zijn we er niet Men heeft haar genoemd de hoepel op de kerk, de kroon op het werk Dat ie goed gezegd, als men de zaak van het bijzonder onderwijs van den uitwendigen kant bekijkt: Het Lager en Ulo-onderwijs k geborgen, het middelbaar is op den goeden weg, het werk is af met de univer- liteit Dat is het deksel op de doos, de hirk op de flescb. Maar men kan de zaak ook anders bezien. .Als men het Roomsch bijzonder onderwijs beschouwt als een le vend Iets, als een lichaam, dan is de ka tholieke universiteit het hart van dat le vende wezen. Dat hart stuwt het bloed door groote en kleine aderen en voedt zoodoen de bet heele lichaam. Het is de centrale, waar alle energie vandaan komt. Enfin beschouw de universiteit zooals u wilt, dit blijft zeker: haar stichting beteekent geen einde, maar een begin. Geen einde Met de kroon op hét werk lijn we er niet. Dat is goed voor een stich tingsdag, om eens met zuidelijke geestdrift hoera te roepen. Het is een begin. Wat ge sticht is moet in stand gehouden worden. En wat bestaat moet worden uitgebreid Een universiteit bestaat uit 5 faculteiten Nu heeft men in Nijmegen pas de drie eerste faculteiten gesticht, de goedkoopste: de theologische, de letterkundige en de rechtsgeleerde faculfeit. Do twee duurste moeten nog komen, nl de wis_ en natuur kundige en de geneeskundige Deze twee zijn tevens de belangrijkste, zij zullen de meeste student 3n trekken. Maar ook de duurste, omdat er zooveel onderafdeelin- gen, laboratoria en ziekenhuizen aan te komen Daarbij verlangt de Nederl. et, daf na 25 jaar de universiteit 4 facul teiten en weer na 25 jaar 5 faculteiten moet bezitten, anders kan zij haar be voegdheid om graden te verleenen verlie zen. Nu de zaak nog niet zooveel kost, ziju we dus wel gedwongen vooruit te werken, te gaan sparen om de dure faculteiten tof stand te brengen. Het is in-droevig te moe ten ervaren, dat de laatste esldinzameling op de voorlaatste bijna 10.000 gulden min der opbracht. Is de zaak van de Roomsche universi teit de zaak van ons Roomsche volk? Bij lanee niet! Dan hoeft men maar eens te luisteren naar de meeningen die men er bier en daar op na houdt. Dan moet men bet jaarboek van de St. Radboudstichting maar eens inzien. Als deze cijfers iets bewijzen, dan is het we! dit. dat bet niet overbodig is, de be- langsfplline voor de universiteit op te wek ken Het algemeen belang van de univer siteit is nog niet tot iedereen doorgedron gen En bet is toch beusch geen liefheb berij van enkele intellectueel en, bet is geen tnnrt voor de hooeere klassen Het is een irbeiders-, boeren- en middenstandsbe- hne, omdat bet een algemeen belang is Want al lang is de hoogere ontwikkeling niet meer uitsluitend weggelegd voor do bnoeere standen Begaafde jongelui uit iüp standen krijgen een kans en dat zal fteMs beter worden. En als er bij ons nog «Mn PPT1 tekort bestaat aan intellectueel ontwikkelden, kont dat dan niet voor een groot deel hiervandaan, dat er bij de ouders angst in zit. dat de kinderen met de frootere ontwikkeling godsdienstig onver schilliger zullen worden. Wij voor ons ge- ▼eiude eeuwige dingen de hoogste waarde ra gelukig maar. Nu kan niets zoo doode- uik voor den godsdienstigen zin zijn als w sfeer van vrijzinnigheid aan de open- «ro nniversiteiten. En aan de Katholieke Universiteit: b* sfeer is Roomsch. het geloof loopt veel ttmder gevaar, we krijgen een overvloed in echt-Roomsche intellectueelen. De Roomsche levensleer zal veel meer 'ot uitgangspunt van het openbare leven Of zal het geen arbeidersbelang zijn, CM het bedrijfsleven rust op de beginselen Christelijke moraal? Dat het Staats- «wtanrwnee in handen is.van mannen van Overdacht Roomschen zin? En is het geen Mninent volksbelang bekwame katholieke ®okter3 te hebben? Enzoovoorts Het volk heeft de Roomsche universiteit ^ig Maar de universiteit heeft ook het af n°odig. Zij heeft de sympathie noo- van iedereen. Maar ook en vooral den wun, den financieelen steun. Daarom be- ■Mjt er in iedere parochie 'n comité, dat om dezen tijd een geldinzameling houdt dat bij iedereen aan huis een bezoek Zoo is iedereen, arm en rijk, in gesteld het zijne bij te dragen voor -grootsche werk, dat in waarheid voor '"jnsch Nederland een eere-zaak is. Mo- iedereen voor zich het dan ook als hib van eer beschouwen zijn jaar- j. bijdrage te storten. Dan zullen we V3n inzameling weer zien a"gaan. Zoo moet het zijn! BUITENLAND kod st van Vi: utf gcricbi uppie*1 j [t. 5 et: lineele: akeiijt te; elepb-> 65T er vierde rtu 00! rt in Volkenbond De intern, economische conferentie. De opening op 4 Mei a. s.? De voorbereidingscommissie der econo mische conferentie zal reeds heden haar tweede zitting te Gcnève sluiten, nadat de belangrijkste adviezen aan den Vol kenbondsraad zijn vastgesteld, betreffende de agenda, de samenstelling en den da tum der conferentie. De agenda is zóó ruim gesteld, dat plaats open blijft voor feitelijk alle kwes ties, betreffende handel, industrie en landbouw. In het bijzonder worden genoemd de vrij handel, de tariefpolitiek, de indirecte me thoden van protectie en de internationale industrieele overeenkomsten, onder eer biediging van de belangen van verbrui kers en arbeiders. De financieele en bevolkingsvraagstuk ken worden niet uitdrukkelijk genoemd, doch kunnen, zooals het rapport aan den volkenbondsraad aangeeft, gemakkelijk onder de algemeene hoofden der agenda in bespreking worden gebracht. De agenda is derhalve enorm, doch men kon moeilijk beperken, vooral wegens den samenhang tusschen de meeste proble men. Wat de samenstelling der conferentie betreft, stelt de commissie voor, dat de regeering van ieder land vijf gedelegeer den benoemen, welke ter conferentie zul len spreken en stemmen op eigen verant woordelijkheid. Als datum wordt voorgesteld, dat de opening der conferentie zal plaats hebben op 4 Mei 1927. Zoo vroeg, wegens de in ternationale arbeidsconferentie, die 29 Mei aanvangt, terwijl het niet mogelijk is, dat beide conferenties gelijktijdig plaats vin den. Men betwijfelt echter reeds, of drie we ken voldoende zullen zijn voor de bespre king van een agenda van zulken omvang. Amsterdam als vergader plaats. Bij verschillende leden der voorberei dingscommissie van de economische vol kenbondsconferentie bestaat do wenscb, dat deze niet te Genève, doch te Aipster- dam zal plaats vinden. Men meent, dat een groote handelsstad daarvoor meer in aanmerking komt dan Genève. Bovendien zou daardoor ook kans zijn op sovjet-Russische deelneming. De voorbereidingscommissie heeft hier- trent niets te adviseeren. doch eenige le den zullen individueel zeker bij den Vol kenbondsraad de candidatuur van Amster dam aanbevelen, indien de Nederlandscho regeering bereid is de conferentie gastvrij- hei te verleenen. België De Catalaansche samenzweerders. De twaalf Catalanisten, die uit Frank rijk zijn gezet wegens hun deelneming aan het complot tegen de Spaansche regeering, zijn gisterochtend te Brussel aangekomen; zij zijn een dag aan de grens opgehouden, voordat zij België binnengelaten werden. De minister van Justitie heeft verlof ge geven voor hun verblijf in België op de speciale voorwaarde, dat zij zich niet met politiek bezig bouden. Zij zijn allen werk lieden. Engeland De meerderheid tegen de regeerings- voorstellen. Do gedelegeerden in moeilijk- heden. De executieve der mijnwerkersfederatio ia gisteren te Londen bijeengekomen ter bespreking van de resultaten der stemming in de districten over de regeoringsvoor- stellen. Verklaard werd, dat de uitslagen nog niet compleet zijn; voor zoover echter kan worden vastgesteld, is er een meerderheid tegen de regeeringsvoorstellen. Behalve do gisteren genoemde vijf dis tricten hebben ook Northumberland en Noord-Wales zich tegen de regeeringsvoor stellen vcrk'aard, terwijl naast de kleine Midland-districten. Nottingshamshire zich voor de aanvaarding verklaarde. Volgens de tot nu toe bekende cijfers is er reeds een meerderheid tegen aanvaar ding en er bestaat slechts weinig hoop, dat do overige resultaten hieraan nog iets zullen kunnen wijzigen. Cook achtte een beslissende meerderheid voor do verwer ping waarschijnlijk. Als die waarschijnlijkheid zekerheid mocht worden, komt de executieve in een benarde positie. Cook erkende, dat de exe cutieve dan geen uitweg zal weten: „De gedelegeerden-conferentie van morgen zal dan over de te volgen politiek jnocten be slissen", zeide hij Een der leden van de executieve ver klaarde wel. dat in geval van verwerping de executieve nog een laatste poging zal doen, om op de een of andere wijze een zekere mate Vc 1 controle te houden over de districtsonderhandelingen, maar welken vorm dio controle kan aannemen, is nie mand duido'ijk. Als niet de nu voorziene meerderheid heden in een minderheid verkeerd blijkt, zal er geen ander einde aan de slaking mo- geliik zijn, dan door districtsonderhande lingen, waarbij dan do eieenaars op geen enkele wijze meer gebonden zullen zijn. Spanje M aire reorganisatie in r,,r»n}e. Do civielu industrie aan het logor gobonden. Gisteren zijn drie koninklijke besluiten afgekondigd met betrekking tot de reor- ganisatio van de artillerie. Het eerste betreft de toelating dor offi cieren en bepaalt, dat alle officieren, die zich zullen onderwerpen door binnen tien dagen een verzoekschrift te teekenon, waarin zij opnieuw om toelating in het le ger verzoeken, hun oude positie weer zul len kunnen innemen. Officieren, dio door militaire autoriteiten veroordeeld zijn, of wier gedrag nog steeds het onderwerp van een onderzoek uitmaakt, en zij die uit het leger ontslagen zijn, zul'en dit verzoek niet mogen teekenen. Ten slotte wordt voor de eerste maal in Spanje een organisatie in het leven geroe pen, die do civiele industrie aan bet le ger bindt, ten einde allo productiebronnen van het land in tijd van oorlog te kunnen mobiliseeren. Daartoe zal een afzonder lijk departement van militaire industrie worden opgericht Rusland Boeren-cpstand in Wit-Rusland. Moskou neemt drastische maatregelen. In Engelsche emigrantonkringen te Ber lijn zijn van de Estlandsch-Russischo grens berichten ontvangen over het uitbreken van een opstand in het Russische gouver nement Pskowsk. In de stad Pskowsk en in twee aangrenzendo landelijke distrieten nebben opstandige boe-cn onder leiding van voormalige tsartstisine officieren, de Sovjet-troepen aangevallen en daarbij plaatselijke successen geboekt. Van Mos kou zijn onmiddellijk cavalerie, en machi- i.egeweer-afdoelingen naar het gebied van den opstand gezonden. Door do opstande lingen worden vlugschriften van groot vorst Nicolajewitsj uitgedeeld. De onderdrukking der beweging Is reeds in vollen gang. Talrijke personen zijn ge arresteerd; te Pskowsk zijn 20 militairen, o w. 12 voormalige tsaristische officieren, gefusileerd Do opperbevelhebber van het militaire district Wit-Rusland (waartoe Pskwowsk behoort, is naar Moskou ontbo den, om verantwoording af te leggen. Perzië. Anti-semiitische beweging. Naar aan de „Pester Lloyd" uit Telio ran wordt geseind, neemt de kracht van de anti-semiotische beweging in Perzio toe. Kort geleden werd een Joodsche afgevaar digde terechtgesteld, die aan een samen zwering tegen den Sjah zou hebben deelge nomen; ook andere joden zijn in verband hiermee standrechtelijk ter dood veroor deeld. De Perzische Joden hebben zich tot do Joodsche wereldorganisaties gewend met een verzoek om interventie, daar vol gens hen do ter dood veroordeelde Joden slachtoffers zijn van de onderdrukkings politiek der Perzische ultra-nationalisten Bovendien hebben de Joden to Teheran den Engelschen en Amerikaanschen gezan ten om interventie verzocht. Deze gezanten hebben bij den minister van Buitenland- sche Zaken erop aangedrongen, te be reiken dat de voltrekking van het dood vonnis althans eenige weken zal worden uitgesteld. De rabijnen der Perzische Joodsche gemeenten hebben zich voorts met een memorandum tot do Eirzelsche en Amerikaansche regeeringen gericht, waar in zij verzoeken te bewprken, dat de zaak der veroordeelde Joden opnieuw voor oen gewone rechtbank zal worden behandeld China. De burgeroorlog. Troepenconcentratie. Uit Sjanghai wordt geseind: Een deel van de troepen van Soen Tsjoean Fang trekt zich samen te Anking tusschen Nanking en Kioekiang, doch getwijfeld wordt aan hun trouw. De Invloed van het bolsjewisme. Volgens betrouwbare berichten uit Hankau worden arheider.svereenigingen gevormd in alle arbeiderskringen. De ar beiders zijn in een vorm, die veel gelij kenis heeft met een sovjet regeering in het klein, volledig meester in do ge meente. Weer een geval van zeeroof? Do „Hon gpin g" h eeft 20 g0 won- den aan boord. Een niet zeer duidelijk draadloos be richt, ontvangen van het stoomschio „Uongping", op weg van Singapore naar Hongkong, moldt, dat het schip twintig gewonden aan boord heeft. Men vermoedt dat men met een geval van zfeeroof te doen heeft. Het rooveysnest in de B i a s-b a a i. In welingelichte kringen is men van oordcol, dat de zeerooversucsten in de Bias-baai „schoongeveegd" zouden kun nen worden door een gezamenlijke mari tieme actie. Zoolang do malaise in don handel voortduurt en in de provincie I.iangkwan werkloosheid heerscht, zullen de .strooptochten der naar huis gezonden soldaten, die in het bezit zijn van wapo- nen, voortduren. Amerika Nicaragua verzoekt interventie. Do inmenging van Mexioo. Do Amerikaanscbo regecring heeft thans het officieele verzoek ontvangen van den nieuwen president van Nicara gua, Diaz, om hulp te verleenen bij het herstel van vrede en ordo in Nicarague. Sedert eenige v eken is het duidelijk, dat de Amorikaanscho regecring zoor bo- zorgd is over do ontwikkeling der ge beurtenissen in Middcn-Amorika on voor al over do steeds veolvuldiger wordendo aanwijzingen, dat van Mexico uit wa pens naar Nicaragua worden gesmok keld. Men kan hierbij het vermoeden niet onderdrukken, dat deze smokkelhan del, zooal niet onmiddellijk door de Mcxi- caansche regecring gevoerd, dan toch in 'elk geval door haar met een sympathiek oog wordt beschouwd. Dit heeft geleid tot con van officieele zijde gennspireerdo mededeeling in do Amerikaanscbo pers, waarin gezegd wordt, dat op het oogonblik do houding van do Mcxicaanscho regecring ten op- ziebto van ccntraal-Amerika, waarbij Mexico, naar moet worden aangenomen, de bedoeling heeft de radicale propagan da'en bolsjewistscbe denkbeelden* in deze staten te verspreidon, do overhand hooft gekregen boven alle andere kwos- jos, welke tusschen de Ver. Staten en Mexico aanhangig zijn, zooals de olio- en de landwetten en de beslissing over do schadevergoedingen. President Diaz wijst er in zijn ver/.oek om hulp speciaal op do wenschelijkheid, om alle verdere vijandelijk boden en tus- schenkomst van de zijdo der Mcxicaan scho regeering te voorkomen. Aan hot Amorikaanscho departement van Bnitenlandsche Zaken nenscht men zich niet uit te laten over de slappen, welke de Amorikaanscho regeering ne men wil. Het is bekend, dat een Amerikaansch oorlogsschip naar Bluefields is vertrok ken, doch dit is geschied op order van het departement van Marine en staat niet in verband met eenig plan tot in terventie. Opstand in een slaat van Brarilië. De muitors bestoken een stad uit vliegtuigen. Uit to Buenos Aires ontvangen berich ten blijkt, dat een militairo revolutie is uitgebroken in den Braziliaanschen staat Rio Grande do Sui. Naar gemeld wordt, zijn do regeeringsgetrouwe en muitende troepen in de steden San Gabriel en San ta Maria in contact met elkaar gekomen. Laatstgenoemde plaats is door d> mui ters met vliegmachines gebombardeerd, waardoor een bankgebouw en een hotel werden verwoest BINNENLAND DE SPEELKAARTEN-BELASTING. De afschaffing. In de memorie van antweord inzake het wetsontwerp tot afschaffing van de speel- kaartenbelaating merkt de minister van fi- nanciën op, dat vele kaartspelers gewend zijn bij den aanvang van het winterseizoen zich van kaarten te voorzien, doch dat zij hun inkoopen ditmaal stellig zouden be perken, indien het vooruitzicht bestond, dat de belasting nog in den loop van dit seizoen zou komen te vervallen. Het ge volg zou zijn, dat de handel op het oogen- blik dat de heffing ophield met een groot annlal spellen zou blijven zitten, waarvan do belasting betaald was cn die daarom onverkoopbaar zouden zijn, tenzij dio be lasting werd teruggegeven. Daar dit tot een veel tijd eischendo controle aanleiding zou geven, heeft de minister gemeend, aan het verzoek om vervroeging van het tijd stip van in werking treden der wet slechts in zoover te mogen gevolg geven, dat dit tijdstip op 1 April 1927 wordt gesteld. Tevens is thans de gelegenheid gegeven r.m teruggaaf van belasting voor onver kochte en ongebruikte spellen te bekomen. Do controle-maatregelen, waarvan in do thans voorgestelde bepalingen sprako is, zullen hierin bestaan, daf do kaarten, na HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Internat, economische conferentie zal waarschijnlijk 4 Mei a.s. bijeengeroepen worden. Het werkprogram. De meerderheid der Engelsche mijnwee kers tegen de regeeringsvoorstellen. Boeren opstand in Wit-Rustnnd. Nicaragua verzoekt Amerika's Interven tie. De houding van Mexico. Nieuwe onlusten in Indil; nu ook ot Midden-Java. BINNENLAND. Minister De Geer In de Tweede Kamer aan het woord. Moties ingediend. (Sta^ ten-Generaal, lsto blad). Dc afschaffing der speelknnrtenbelns ling, (lsto blad). Onze Geïllustreerde Parina De photopagina geeft o m.: het Neder landsch Grandwcermuseum; ver. v. Ned. Beeld-kunstenaars; Mussolini, vrouwelijke Ku Klux Klan-leden; do nieuwste soort tractor. to zijn goverifieerd, onder verzegeling wor den gebracht, teneinde to voorkomen, dat anderen daarvoor eveneene de belsnting terugvragen. Wat do schado betreft, waarover de speelkaartcnfabrick „Nederland" en de handel klagen, het is volgens den minister to voorzien, dat deze zal worden goedge maakt door groote afleveringen zoodrn do wot zal zijn ingevoerd. DE ZOMERTIJD. Ds motiveering van Braat's voorstel. Do toelichting van den heer lira at op zijn voorstel van wet tot intrekkinir v*n de wet van 23 Maart 1018, gewijzigd bij de wet van 22 Maart 1922, tot. tiideliik af wijking van de vet vnn Juli 190R tot in voering van een wettelijken tijd, luidt Dit wetsvoorstel acht, do ondergetceken- do voldocndo gemotiveerd door erop te wijzen, dat de zomertijd voor groote be volkingsgroepen to veel schade en onaan genaamheden veroorzaakt cn voor biina niemand in den land eenig nut of voor dcel afwerpt en voor hon, dio 's morgens vroeg op hun arbeidsplaats moeten zijp, een straf beteekent. Ook is het algemeen bekend, on zelfs nog door geen dokter van eonigen naam weer sproken, dat do zo'ic ijd voor school gaande kinderen bezwarend on schndoliik voor do gezondheid is, omdat do oudera hen 'a avonds niet op tijd naar bed kunnen krijgen, waarvan het gevolg is, dat rij 's morgens als zij weer moeten opstsnn om op tijd op school to kunnen zijn. niet Inng genoeg slaap genoten hebben, om lichaam cn geest voldoende verf-i«eM te hebben Het Nederlandsch-Belgische verdrag Naar eon nation aio studenten beweging togen hot verdrag. Men. schrijft nnn do „N. R. Crt.": To Amsterdam is een studentenbeweging opgorirht roet bot dool, een nationale stu dentenbeweging tot stand te bronuen to gen het Nedcrlandseh-Belgischo verdrag. Het stolt zich voor, een adres to rich ten tot do Eerste Kamer met do handtce- keningen van studenten van allo Ncdor- landscho universiteiton en hoogesrholen, die tegen genoemd verdrag zijn. Het comilé is van oordcel, dut een mas sale studentenbeweging meer indruk zal maken dan eenige uitingen van enkele groo- pen. STATER-GENERAAL TWEEDE KAMER Vergadering van gisteren. DE STAATSBEGROOTING. Minister Dc Geer antwoordt Bij de voortzetting van de algemeene be schouwingen over de staatsbegrooting ontkent do m i n i s t e r-p resident De Geer, dat dit kabinet minder homogeen zou zijn, dan de vorige parlementaire ka binetten De kwestie vin de Zondagsrust kin boter tor zijde blijven, uit hoofde van po litieke tegenstellingen In de Kamer Privaat-rechtelijke regeling van het ar beidscontract zal voorafgaan aan publiek rechtelijke regeling Een maximum- en minimum-tarief voor buitenlandsche weelde-artikelen zou weinig resultaat hebben. In verband nvt de huwelijkswetgeving overweegt de regeering, het goederenrecht aan te snijden De minister van justitie is toornemens, een ontwerp aangaande don rechtstoestand

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1