Het Kederlandsch-Belgisch Verdrag. 18e Jaargang. VRIJDAG 12 NOVEMBER 1926 No. 5412 fccicbche Qoivtmil De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent pei week 12.50 per kwartaal Bn onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.Ö5 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is roor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, by voor- oitbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II - DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Os won. advsrtsntlSn 30 esnl pei rogol Voot Ingesunden MededeeUngen wurdl hal S dubbel, van hel tarief berokend. s Kleine advortonllbn. van ten boogsta 80 noorden, waarin betrekkinnen norden aangeboden of gevraagd, huur en vei- huur, koop en verkoop IU.50. oil NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADER. Op het kantje af. Het Nederlandseh-Belgisch Verdrag is door de Tweede Kamer aangenomen met 5047 stemmen. Van de zes Katholieke tegenstemmers, die genoemd werden, heeft de heer Kor- tenhorst een draai genomen. De heer Kor- tenhorst had in eerste instantie zich zeer krachtig tegen het Verdrag uitgesproken. Hij had fjczcgd: i „Voor mij is de hoofdzaak, dat het trac- tant in zijn geheel genomen ton gevolge ran een vitium originis de verhouding tnssrhen beido landen slecht regelt, dat een basis voor een goede verstandhouding ontbreekt, dat levensquaesties voor ons land in het onzekere ziin gebleven, dat een bron is ontstaan van internationale moge- liikhc'en. die als opgestapeld liggen en dat de vaste basis, waarop onze verhou- ditig tot België gedurende 75 jaren heeft bf"st, aan het wankelpn is gebracht." Wij waren gisterenmiddag getuige van den zwaai, dien de 1 r Kortenhorst in ziin rede maakte; maar die was werkelijk niet zeer fraai Ware de Kamer compleet geweest, dan inu hd Verdrag waarschijnlijk met 51 te- pen 49 stemmen ziin r.nnvaard; van de drie wegens ziekte afwezige leden was mr, Bresselhuvs namelük een .beslist tegen stander, terwijl dr. Rcheurer en baron van Voorst tot Voorst hoor"stwanrschiinliik reso. tegen en voor het Verdrag zouden hebben gestemd. Dat het Verdrag is aan genomen, kan dus niet aan een toeval worden toegeschreven. Toen de stemming was gekomen eerst over de uitstel-motie Mnrohént en, toen deze verworpen was, over het Verdrag zelf st'-nd de snanni^tg in de Kamer rtrak. Even nog komt de heer Braat op zijn manier vertellen waarom hij vóór het Ver drag zal stemmen (in een voltallige verga dering zou deze staatsman den doorslag gegeven hebben) en dan luiden de schollen door het gebouw. Zeven-en-negentig leden zijn tegenwoordig. Allen nemen hun plaats in. Aan de ministertafel zitten, behalve de heerpn van Karnebeek, van der Vegte en Lambooy, die het geheelo debat meemaak ten, de Premier en de ministers van Ar beid en Justitie. In do loges ziet men o.a. den waarnemend gezant van Bejtrië, graaf do Lalaing, en verschillende oud-Ministers, do leider der Chi ;st.-Historischen in de Eerste Kamer mr. de Vos van Steen wijk (wachtend tot z ij n beurt komt), oud-Ka merleden, benevens een vrij groot aantal dames. Het wordt stil, benauwend stil als do jongste commies-griffier de namen der leden gaat oplezen. Do spanning deed denken aan het Vloot wet-drama, toen het ook aan één stem kon hangen. Wat wilde de motle-Marchant? AVij achten het gelukkig, dat de motie- hfprohant is verworpen. (Er'was èen Ka tholieke voorstemmer, de heer Möller). Wij zijn het in deze volkomen eens met wat de Haagsche Briefschrijver van „De Ti;d" schreef vóór de stemming. In de motie wordt gezegd, dat do env Btiee bezwaren hoofdzakelijk hierin he- staan, dat: lo. het standpunt van Nederland in zako ziin bevoegdheid, om in tijd van oorlogsgevaar en -an oorlog het water gebied van de Westorsehelde voor oor- logsverkeer te sluiten, niet uitdrukkelijk door Beleië is erkend; -o. Van den aanleg van het kanaal 'AntwerpenMoerdijk, zooals het in het tractaat is gedacht, voor Nederland ernstige nadoelen zijn te duchten. Men verwacht, dat bij een voortgezet ovrrleg deze bezwaren zouden worden uit den weg geruimd. Twee vragen rijzen nu: is die verwach ting gegrond? En zoo ja: is een tegemoet koming aan deze bezwaren belangriik in het voordeel van Nederland? Gesteld dat België aan beide bezwaren tegemoet zou komen, wat dhn? Met eerst bezwaar heeft eigenlijk niet **el om het lijf. De verklaring, die hier van Bolgië wordt gevraagd, heeft de Regeering van dat land reeds gegeven. Immers de Belgische Minister van Bui- tenlnrKlsche Zaken schreef aan den Ned. gezant te Brussel, d.d. 27 October j.l., be- l doorvaart van Belgische oor- Rascliepen over do Schelde, dat deze i iuaestie buiten het verdrag is gebleven dat het verdrag „het politieke en mili- ,r?. valine van de Schelde niet heeft zigd". Dat wil zeggen: in dit opzicht blijft de estand na do aanneming van het ver- rl?' z°oals hij den laatsten tijd geweeat toestand is en blijft zóó, dat de Brli!uart van oorlogsschepen op de J.-,6 vredestijd door Nederland 8 and1£ wordt geregeld; terwijl de doorvaart in oorlogstijd door hot interna tionale recht wordt beheeracht. Daarin komt nu geen verandering. Verandering wordt nu zelfs door België niet gevraagd, om de eenvoudige reden, dat België geen oorlogsschepen heeft. Wat wil men meert Wil men de verklaring, dat België, wan neer het oorlogsschepen mocht krijgen, nooit bij Nederland zal komen aanklop pen om, natuurlijk door gemeenschappe lijk overleg, tot een speciale regeling te komen? Waarom deze verklaring? Wat nut heeft zij? Immers zonder toestemming van Nederland kèn op dit punt niets ge wijzigd worden? JTet voordcel van een nieuwe verklaring ontgaat ons. Het tweede bezwaar is niet zonder be denking. Men kent de historisehen gang van za ken. Beltrië heeft altiid naar een bel ere waterverbinding tussehen Schelde en Bijn gestreefd. Kananl -lannen bestaan sedert long op papier. Dn oenen willen een ka naal AntwerpenRubrort; anderen een kanaal Antwerpen—Moerdijk; anderen nee liefst beide kanalen. Tn het verdrag van Versailles beeft Bel- ië zich alvast de medewerking van Duitseblarid voor bet eerste kanaal verze kerd. Toch bcersrbt in België vrij alge meen do overtuiging, dat, nis men van Ne derland de toestemming kan krijgen om een kanaal AntwerpenMoerdrk te gra ven, het. kanaal AntwerpenB"brort er nooit zal komen. De aanleg van dit laatste zou honderden millioenen kosten; en er ziin op dat kanaal zooveel slniron norwUir. dat het bezwaarlik winstgevend zou kun- ■n geëxploiteerd worden. En wat zegt nu de motio-Mirohant Zji weigert, bet kanaal Antwemen—ATnerdiik mnar stemt stilzwijgend toe in bet. kanaal AntwerpenRubrort. Sterker rioe; 7,jj dwingt. België bet tweede kanaal, dat nn- dors naar monseholiiko bc-ekening onuit gevoerd zal bliiven, te kiezen. Is dat een voordeel voor Nederland? Neem de kaart, zin boe een kanaal Ant werpen— Bnbrort den zak van Neder- "landsab-T imburg doorsnn-R, het economi sche leven van deze provineio gehepl naar Antwerpen oriënteert, en geef dan het antwoord. Do motie-Marehant. zou slechts zin bob ben, wanneer zii beide kanalen weigerde. Maar wie durft, dnt, aan? Nu kiest de motie o.i. van twee kwaden bet ergste. Goedkeuring van het. verdrag liikt ons dan ook verstandiger dan aanneming van deze motie. Nu nop de Eerste Kamer. Het Verdrag i s goedgekeurd. Althans door de Tweede Kamer. Do hoop der tegenstanders is nu geves tigd op do Eerste Kamber. „Do Maasbode" schrijft vanmorgen: „Voor toekomstbeschouwingen is hpt overigens thans nog niet de tiid. De Eerste Kamer beeft baar woord nog te spreken. En meer dan eens beeft men kunnen booren, dnt het verdrag daar een zwaard eren dobber zou hebben dan aan do andere zijde van het Binnenhof. Zal de Senaat èn in het verdrag ën in de „overwinning", die het in de Tweede Kamer heeft behaald, aanleiding vinden tot cassatie van 1-»t FamerbesluitVer moedelijk zal op het antwoord van deze vraag niet al to lang behoeven to wor den gewacht." 't Ta opvallend dat andere tegenstanders in de pers hun boosheid speciaal op dr. Nolens richten. Zoo schrijft de zeer heftige tegenstander „De Nieuwe Rott. Crt.": „Ja, zoo is het! En. wij voorzien, dat tal van afgevaardigden eenmaal diep be rouw zullen hebben over do nu uitge brachte stem. In on zo vrii langdurige parlementaire journalistieke loopbaan hebben wij nimmer met. zooveel leedwe zen een besluit zien nemen, nimmer nok zoo slaafs een menigte afgevaardigden, met. miskenning van wat. zij zelf 'a lands belang achten, onder het juk van een machtig man zien heengaan. Het juk van dictator Nolens 1" En do hoefijzer-correspondent van „Het Handelsblad": „Met 50 tegen -17 stemmen aangeno men. Voor den Minister een Pyrrhus- overwinning (de Eerste Kamer moge hierop de nederlaag brengen), voor de heeron Heemskerk en Albania een vol doening, voor Monseigneur Nolens de zegepraal. Want hij is, ook nu weer, door zijn werken achter de schermen, de eigenlijke bewerker van dit resultaat, dat wij met groote bekommering be schouwen en dat stellig niet wordt ge dragen door de overtuiging van de groo te meerderheid des volks." Voor dat do Eerste Kamer zal hebben beslist, zijn wij in de pers nog niet uit do Verdrag-kwestie I BUITEM.AKD België De „amnestie." .bon jammorlijke tekort koming. De „Bruseelseho Standaard" echrijft: De Vlamingen hadden gehooptdat nu toch ter gelegenheid van het prinse lijk huwelijk amnestie zou worden ver leend aan politieke veroordeelden. De ge legenheid was gunstig, ze was óénig. Hot „Staatsblad" is echter verschenen, maar onder de gunstmaatregelen is niets voor deze reeks gestraften voorzien. En voor de zooveelstc maal is een gewettigde hoop der Vlamingen door een Belgische regee ring met stilzwijgend afwijzen beant woord. He weerslag hiervan zal groot zijn in bet Vlaamsche land, dat bij zijn regeer ders wel vrijgevigheid tegenover finan ciers, maar de grootste spaarzaamheid aan grootmoedige gebaren ontdekte ten gunste van hen, die nu langer dan in tenig land van Europa boeten, boeten al maar door voor een politiek vergrijp, dat voorzeker laakbaar was, maar dat toch ten deele voortsproot uit het historisch wangedrag van Bolgië tegenover Vlaan deren Üok dit tekort werpt een schaduw op de jongste gebeurtenissen en de „Volks gazet" besluit terecht: „Wat in al de andere landen reeds een voldongen feit is zonder koninklijk hu welijk, blijft in België bebooren 'ot hel lijk der droouicn, alhoewel alhier het huwelijk van den kroonprins met luister en praal voltrokken wordt. Het zal do eeuwige schaduw blijven van de luisterrijke bladzijde van prins Leopold's huwelijk. De maatregelen, voorgesteld door den minister van justitie, slaan verre beno den do benaming „amnestie". Wal hier voorgesteld wordt kan in alle andere om standigheden, zoude een prinselijk hu- 'weiijlT, gedaan wohlen. België is en blijft tot eigen schande en oneer het land van „niet vergelen, niet •vergeven." Een Vlaamsch -nationalis tische betooging bij do „F y 1 g i a." Uit Antwerpen wordt bericht, dat cenige Vlaamsche nationalisten uit Zwijn drecht bij Antwerpen tegen het vullen van den avond tegenover do voor anker lig gende „Fylgia" een reuzeulransparant hebben opgesteld, die do woorden „Am nestie Borms" vertoonde. Duitschland De veemmoorden. Liialernainiddag is in het veenii. proces te Landsberg vonnis geveld in de zaak waarbij op den Feldwcbel Güdicke poging tut moord was geschied. Bo- klaagdo K lapproth werd veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf. Schulz werd vrijgesproken. Engeland Het mijnconflict. D a~ .ecutiove tot onderaan- delen gemachtigd. De godelegeerden conferentie heeft gis teren met algcmcene stemmen de Execu tieve der Mijnwerkersfederatie de mach tiging gegeven om do onderhandelingen met de regeering, ten einde lot een over eenkomst te geraken, voort lo zelton. Dit beteekeut, dat do Executieve mag onderhandelen over een regeling, geba seerd op dislrictsovereenkomslen, zon der eenigo reserve ten aanzien van de lengte van den werkdag, eu waarbij slechts bij enkele punten do voorwaarde wordt gesteld, dal er waarborgen wor den gegeven, ten aanzien van oen natio nale regeling. De gedelegecrdenconferen- tie bad vervolgens een onderhoud met Baldwin en Churchill, terwijl laier do geheele kolencomniissio uit het kabinet deelnam aan do besprekingen. Tsjecho-Slowakije De spionnage-affaire te Praag. Russische pr act ij ken. Voor eenigo dagen is een spionnage- geval in Praag ontdekt, zooals wij reeds meldden. Het bleek, dat er ook een ver tegenwoordiger van do Sovjelrnissic te Praag aan medeplichtig was, een zeker DynwTO. Wegens zijn recht op exterrito rialiteit kon men dezen „diplomaat" niet arresteercDL Hij maakte daarvan gebruik door ijlings uit Praag te vluchten. Deze communistische spionnage-affaire heeft in Tsjecho-Slowakije 'groot opzien ge baard. De „Narodni Listy" wijst erop, dat het op heeterdaad op spionnago betrappen van een lid der Sovjet-missie te Praag opnieuw bewijst, dat do Sovjet-vertegen woordigingen zich in allo landen met spionnago en andere vijandige 1 1.1 gen bezig houden. Relletjes In de opera. Bij de première van do opera >un .il ban Berg „Wossek" in hel Tsjechisclio Nationale Theater te Praag hadden de monstraties plaats van do zijde van het publiek. In do loop van het gebeuren werd do vice-burgemeoster van Praag, Wanok door do menigte aangevallen Ifij zakte tor plaatse ineen, en men kon 8 Ier hts den dood constateeren. Italië. Et.i i,.,._sitielid uit het Kamergebouw geworpen. De liberale afgevaardigdo Scotti, die tegen de opheffing der oppositie-manda ten had gestemd, is door twee fascisti sche afgevaardigden afgeranseld en uit het Kamergebouw goworpen. Do vice-pre sident der Kamer, do liberale afgevaar digde Gasparotti, beeft zijn ontslag aan geboden. De wet tot invoering der dood straf is thans bij den Senaat aanhangig gemaakt, die haar op 10 dezer zal be handelen. Rusland Sovjetistischo drooglegging, i d e r o burger „slechts" één flescb geestrijk vocht d a a g sl De Raad van Volkscommissarissen te Moskou heeft besloten, den verkoop van alcohol op hel grondgebied der Sovjet- Unie te beperken De Russische binden be richten, dat voortaan iedere burger van den Sovjet-staat per dag „slechts" éón flesch alcoholhoudenden drank per dag zal mogen knopen, cn dat do wodkq niet 8tork<«r mag zijn dan 40 pet. Griekenland. Dc politieke toestand o o i z o I o s slaat z ij n portefeuille af Uil Athene wordt gemeld, dat Vcni/clos geantwoord heeft op het verzoek van Kon- dilis, om naar Athene terug te koeren, ten einde zich to belasten met de portefeuille voor Ruitcnlundsche Zaken, dat hij niet kon dee'nemcn aan een regoering, wrtarin zelfs ook maar een anti-Vcuizelistiseh lid zitting had. Pangalos krankzinnig? Uit Athene wordt gemeld, dat volgens uit Creta ontvangen berichten zich sedert eenigen tijd verschijnselen vnn krankzin- nigheid voordoen bij den vroegereh dicta tor Pangalos, die op Greta in hechtenis zit Vooral des avonds doen do verschijnse len zich voor. Pangalos verbeeldt zich kei zer van Byzantium te zijn, en wi', dnt men hem ren»- Constantinopcl zal brengen Syrië. Cc strijd tegen de Druscn. Een mislukte luchtaanval op El L a j a h. De pogingen der Fransrhe troepen om de stellin"pn dor Drusen te El Lajah te ho reiken. zi;n mislukt, zoo seint de „Mor ning Posf'-eorrespondent to Haifa aan zijn b'ad. Vijftig vliegtuigen hebben do sfeMingen gebombardeerd, doeh do Dru- sen verklaren, dat er slechts weinig scha de is aangericht. Het blijkt, dnt de Druscn, die tot dusver zoo we:nig mogelijk met de buitenwereld in contact treden, in de laatste weken een voelbelpcki nende wijziging in hun po litiek hebben gebracht.. Zij doen thans hun best, hun beweging een nationaal karak ter te geven. Zoo hebben de Drusen onlangs een ver- k'aring gepubliceerd, waarin zij to ben nen geven, dat zii strijden voor de vrij heid van Syrië. Vo'gens deze verklaring beschikken zij over 17.000 strijdbare man nen, waarvan de helft Drusen zijn: voorts zi'n 40 pet. Mohammedanen en 10 pet. Christenen. DU is de eerste maal, dat zij er voor uitkomen, ook Christenen in do gele deren te tellen. Spanje Er t.ge beschuldiging tegen den premier. Er is volgens den correspondent van do „Daily Telegraph" te Tokio een geweldige politieke sensatie gewekt door do inede- decling van den correspondent te Osaka van de „Asahi" (een blad dat niet be schouwd wordt als een oppositie- of sen satieblad), dat de leider der Kenseikai- parlij, Minoera, die minister was toen do huidige premier, Wakatsoeki, minister van binnenlandsche zaken was, ernstige be schuldigingen bij de rechtbank to Osaka heeft ingediend tegen den premier in ver band met een grond schandaal aldaar, waarvoor Minoera zelf onlange veroor deeld werd en waarbij ook do premier zou betrokken geweest ziin. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Vlaanderen beklaagde zich over de „am nestie" bij gelegenheid van het huwelijk van den kroonprins. De executieve der mijnwerkers tot onder handelen gemachtigd. Venizelos slaat een minlster-portefctiillr af. De rijkdom der Katholieke Kerk In Mexico. BINNENLAND. Hel Nederl.-Belgisch Verdrag is door de Tweede Kamer nanoenomen (Kamer verslag, 2e blad, en hoofdartikel, lsto blad) De minister van Arbeid, H. en N. henft voor de a.s. feestdagen een regeling vast gesteld betreffend»» dc worktildon |n brood- en banketbakkerijen. (1ste blad). Onze Geïlhstreene Pa ina De photopngina geeft om nog enkelo kiekjes van het vorstelijk huwelijk in Bel gië. ophaalbrug to Wormorvoor; brand weerdemonstraties te Amsterdam. Amerika De Kerkvervolging in Mexico. Do rijkdom der Katholieke kerk Ter rechtvaardiging vnn hnar aanval len op de Katholieke Kerk geeft de Mext- caansrhe regeering voor, dm zij de grond wet wel moet aanwenden, en den rijkdom der Katholieke Kerk in Mexico wel mpet vernietigen, om het land van de overheer- seliing der Kerk te bevrijden In He New- Yorker „Survey" vindt men evenwel een art'kcl van de hand van Mgr F ran m C Kelley, bisschop vnn Oklahoma, wnn'iii deze, n!f» grondig kenner van de Mexicann- sche toestanden hij venoefde vele •'»- ren in Mexico een aantal cijfers puh'l- ceert, die terzake het kerkelijk bet.tl in Mexico, waaraan dan de Katholieke K k haar groote politieke macht zou uniton nen, verrassende Inlichtingen verstrekken Het is bekend, dat sinds de grondwet van Juarez de Kerk in Mexico geen v\»- lelijkcn politicken Invloed meer bezit, en de navolgende cijfers, welke "«jn gpnnr»ea uit bronnen, welke de Kerk zeker n'ei gun stig gezind zijn, houden ook rekening t de legende, nis zou haar politieke Invl op geldelijke macht steunen In bet jaar 1804 bedroeg het beleg I» kapitaal van kerkelijke eigendommen in geheel Mexico \W» millioen dollar, waar van in datzelfde jaar door de Spaonsclie regeering op 10.6 millioen dnl'ar beslag werd gelegd Volgens Humboldts politeo schets van het koninkrijk Nieuw-Spnn!o bedroeg in 1800 het kerkelijk Inkonvn uit do tienden 451.859 dollar Voorts had den do mannelijke congregaties aan be legd kapitaal een som van 825 003 del r, land tor waarde van 147.007 dollar, bezit in do steden ter waarde van 106.553 dol lar en oen inkomen aan vrijwillige volks giften van 103 000 do'lar Voor ieder con gregatielid kon gemiddeld hel dagelijksch inkomen op 1,2 dollar worden gesteld, als men niets rekent voor onderhoud van ro bouwen, bibliotheken enz Voor eon 'id van oen vrouwelijke congregatie kan het gemiddelde Inkomen per dag op 1 1 dol lar worden bepaald. Mora schat het totale bezit der Kerk in Mexico in 1800, met Inbegrip van ker ken, hoeven, kloosters, belegd kapitaal enz. op 170 millioen dollar. Dunrte op 184 0 millioen In 18.r>7 intu88chen werd door Juarez het kerkelijk eigendom verbeurd ver klaard, waardoor de eigendommen dor Kerk wel niet geheel verloren gingen, nnnr toch grootendeels. Voor het heden laat een vergelijk met de Baptisten in de Vereeni"de Stalen een helder lirhl vallen op den rijkdom der Ka tholieke Kerk in Mexico. Tn 1010 to'de do Baptislenkerk in de Unie 0 107.686 leden; in 1010 lmd Mexico vrijwel geheel Katho liek 16.122.245 bewoners Welnu in 1016 hadden de Baptisten in de Ver Stalen 51.248 kerken en 36 826 geestelijken, ter wijl voor do meer dan tweemaal zoo groo te Katholieke bevolking van Mexico slechts 10112 kerken en 7341 geestelijken beschikbaar waren. De wanrdo der ker ken en van onprodurtieven eigendom der Bantistenkerk in de Unio bedroeg 1737 millioen dollar, die van de kerken en den onprodurtieven eigendom der Katholiek» Kerk in Mcvico werd vo'genH do differs van Mora op 80 millioen dollar geschat. Voor de Baptisten in do Ver. Staten komt daarbij nog een bedrag van 100 millioen dollar aan productief bezit, terwijl de Ka- tholieko Kerk in Mexico in het geheel geen productieven eigendom den haren kan noemen. Deze statistieken toonen onafwijsbaar, dat er geen Rechtvaardiging voor do han delwijze dor Mexicaanscho regoering be staat. Wal door haar omtrent do eigen dommen dor Katholieke Kerk en do machtsverhoudingen wordt beweerd, is

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1