VRIJDAG 5 NOVEMBER 1926
1öe Jaargany.
No. 5406
3)e (Bou^omt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voot Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
gij onze AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
franco per post I 2.95 per kwartaaL
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bq voor
uitbetaling Afzonderlijke nnmmere ct, met Geïllustreerd
Bondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAOTi
Oowona udvsrtentlSn 30 oonl por ragol
Voor logexooden Mededeeliogen wonlt het
S dubbele v*n het t&riel berekend s
Kloln. advortontlftn, run ten boogste 30 .oorden, rairia
betrekkingen worden aangeboden of gerr-engd. buur en ren
huur, koop en eerkoop f 0.50.
gil HUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN.
WELKE WEGEN MOETEN WIJ INSLAAN?
Liberalisme en Socialisme zijn twee
machten, die de beleving en doorvoering
van de Christelijke beginselen tegenhou
den
Wij moeten niet alleen kijken naar het
Liberalisme en ook niet alleen aan het
Socialisme onze aandacht geven, want
beide zijn, in even sterke mate, bestrij
ders van bet Christendom, beide zijn zoo
wel in bun grondslagen als in hun con
sequenties absoluut onaanvaardbaar voor
den Katholiek.
Liberalisme en Socialisme staan, als
stelsels in hun geheel beschouwd, niet
geheel tegenover elkaar, zooals men
vaak meent, doordat men het politie-
ke Liberalisme en het politieke So
cialisme beschouwt; het politieke Libera
lisme komt te sterk op voor de „rech
ten" van den enkeling, terwijl het politie
ke Socialisme den enkeling radicaal-onder
geschikt wil maken aan de gemeenschap;
het eerste verafgoodt het particulier ini
tiatief, het tweede smijt het in stukken.
We behoeven niet te zeggen, dat wij
hier Liberalisme en Socialisme beschou
wen in hun opzet en strekking, erken
nend de onloochenbare werkelijkheid van
het feit, dat beide dikwijls in de practijk
het troebel water van oppertunisme in
den klaren wijn hunner beginselen doen.
Als wij echter Liberalisme en So
cialisme beschouwen in de grondsla
gen, welke zij willen leggen voor, en in
de richtlijnen, welke zij wenschen te ge
ven aan heel het menschelijk doen en
allereerst op Godsdienstig ter
rein, dan loopen beide stelsels onder
verscheiden opzicht geheel of een heel
eind parallel.
Wij willen in enkele artikelen een en
ander zeggen over het Socialisme, waarbij
wij ook wel zijdelings het Liberalisme
«uilen bespreken.
Iedere Katholiek moet, althans in
^roote trekken, het Socialisme kennen
en weten, welke wegen hij moet inslaan bij
de bestrijding van het Socialisme.
Daartoe kan hij boeken en geschriften
Tan deskundige Katholieke schrijvers le
zen en bestudeeren. Wij wijzen hier,
om één van die zeer nuttige werken te
noemen, b.v. op het Leerboek der Sociolo
gie van prof. Aengenent. Daartoe kan hij
lezingen en cursussen van bekwame Ka
tholieke voormannen bijwonen en volgen.
Haar velen zijn daartoe niet in staat of
niet in de gelegenheid of komen daartoe
nu eenmaal feitelijk niet.
Het Katholieke dagblad dat
naast voldoende en volledig nieuws in
nitgebreiden zin ook Katholieke voorlich
ting moet schenken en onder andere
redenen ook daarom thuis behoort in
icd^r Katholiek gezin en daar de cou-
Taut moöt zün het Katholieke dagblad
feitelijk voor velen de oenigo bron
rijn, waaruit zij pulten kennis van het
Socialisme en de bestrijding daarvan.
Eenigen tijd geleden hebben wij in en-
^ele artikelen uiteengezet, wat het Socia
lisme is.
willen nu, het Socialisme weer van
nnderen kant beschouwend, de vraag
Antwoorden, welke wegen wij moeten
^laan bij de bestrijding er van. „De
os bode" stelde deze vraag eenigen tijd
geleden in een kruiskopje onder den ti-
kl- i,Gewetensonderzoek."
Het blad schreef:
Welke wegen moeten wij inslaan bij
de bestrijding van het socialisme?
•Gie vraag wordt in het sociologisch
werk van Vermeersch als volgt beant
woord:
Men moet aantoonen, welke hun
bedoelingen zijn, opdat zij zich niet
bonnen voordoen als in 't geheel niet
gekant tegen den godsdienst of tegen
ïhntige vermogens,
opfi b. Wij moeten onverdroten verbete
ren de gebreken, welke in instellingen
*n in zeden bestaan en die hun kracht-
argumenten leveren om het volk
°P te ruien.
c. Wij moeten trachten ook in de
tijdelijke zaken het lot van de men
seden van geringe positie beter te ma
ken, opdat er zoo min mogelijk redenen
tot verbittering overblijven.
d. Laten wij ons moeite geven om den
godsdienst te herstellen, welke alleen
zoowel aan het verstand rekenschap
geeft over den tegenwoordigen toestand
van het menschdom als aan het gemoed
de gelatenheid inprent om de rampen,
die niet af te wenden zijn, te dragen.
Aid'is vertalen wij. uit Vermeersch
schitterend werk.
Zien wij nu afval hier en ontrouw
daar dan hebben wij telkens in de vier,
hier weergegeven punten, houvast voor
een gewetensonderzoek.
Aldus de „Msb."
In enkele korte vervolg-artikelen wil
len wij de hier gegeven wenken wat nader
beschouv/en
BUITENLAND
Frankrijk.
De gearresteerde Spanjaarden.
Een dreigende „opstand".
De te Perpignan gearresteerde Span
jaarden zijn in verzet gekomen. Zij drei
gen met een opstand, onder voorwendsel,
dat er niet voor voldoende voedsel zou
zijn gezorgd. Er moesten versterkingen
aangevraagd worden om de rust te her
stellen. De prefect heeft maatregelen ge
nomen voor de levensmiddelenvoorziening
der gevangenen, die behandeld worden op
den voet van politieke gevangenen.
Het ondervragen der Catalaansche re-
volutionnairen werd gistermiddag voort
gezet. Do meesten gaven een uiteenzetting
van de separatistische beweging, die des
morgens vroeg begonnen zou zijn. In ge
heel Catalonië zouden zich groepen sepa
ratisten op instructie van de uit Frankrijk
gekomen samenzweerders hij dezen hebben
aangesloten. Hun eerste taak zou zijn,
zich meester te maken van de stations en
de telefonische en telegrafische verbindin
gen
Onder do gearresteerden bevinden zich
vele jongelieden van goede familie.
Na achf jaar!
De „Matin" maakt er met verontwaardi
ging melding van, dat thans nog, acht
jaar na den oorlog, in het stadje Bailleul
in het Fransche departement Nord, 2000
bewoners in primitieve, ongezonde nood
woningen bijeenhokken, die er met iederen
winter deplorabeler op worden en van lie
verlede volstrekt onbewoond geworden
zijn. Die 2000 menschen wonen in 405
houten, 175 gegolfd ijzeren en 100 beton
nen barakken, waar geen frissche lucht
kan binnenkomen, de vuilafvoer geen kans
krijgt en voor verwarming geen gelegen
heid is. Een en ander is het gevolg van ge
knoei met de uitgekeerde oorlogsschade-
vergoedingen.
Engeland
Het Britsche mijnconflict.
Hot einde in zicht?
De gedelegeerdenconferentie der mijn
werkers is gisteren bijeengeweest en weer
tot heden verdaagd.
Er is geen enkele resolutie besproken,
maar officieel wordt medegedeeld, dat do
executieve morgen aan de conferentie voor
stellen zal voorleggen. Er is een ingrij
pende verandering in do meening der ge
delegeerden to constateeren, die thans veel
gunstiger gestemd zouden zijn ten op
zichte van het slniten van vrede.
Een mijnwerkersleider heeft na de con
ferentie verklaard, dat men veilig kan
zeggen, dat het eind van het conflict in
zicht is. Een lid van de executieve zeide,
dat de zitting van heden beslissend zou
zijn en dat het niet waarschijnlijk was,
dat er weer opnieuw uitstel zou zijn, ten
einde de voorstellen aan de districten voor
te leggen.
De algemeene indruk is, dat de gedele
geerden bereid zullen zijn, heden een op
lossing van het conflict te onderzoeken op
basis van districtsregelingen, mits van de
regeering de garantie kan worden verkre
gen, dat zekere belangrijke nationale prin
cipes gewaarborgd zullen zijn.
Denemarken
Algemeene verkiezingen.
Radicalen en socialisten
uiteen.
Na onderhandelingen, die veertien da
gen hebben geduurd, heeft Woensdagavond
laat de laatste poging om een accoord
tusschen do radicalen en socialisten te
bereiken, chipbreuk geleden. De minister
van Binnenlandsche Zaken, Hauge, ver
klaarde: „De samenwerking gedurende
twintig jaren tusschen de heide democra
tische partijen is thans definitief afgeloo-
pen".
De verkiezingen zullen waarschijnlijk
30 November a.s. plaats hebben.
Het Landsting behandelt binnenkort
het ontwapeningsvoorstel.
Zweden.
Het huwelijk van den Belgischen
kroonprins.
Een schitterende plech tigheid
Vier koningen, twee koninginnen en der
tig leden der koninklijke families waren
gisteren bij het burgerlijk huwelijk tus
schen prinses Astrid en prins Leopold te
Stockholm aanwezig. In de schitterende
troonzaal bevonden zich ongeveer twaalf
honderd gasten, waarvan de dames witte
hofkleedij droegen en de hoeren in uni
form waren gedost. Het gezelscuap was
gezeten op de banken, die in de troonzaal
waren opgesteld.
Nadat de leden der koninklijke huizen
hun zetels aan het boveneinde der troon
zaal hadden ingenomen, kwamen ie bruid
en bruidegom door den Noordelijken in
gang do zaal binnen, hand in hand voort
schrijdend gevolgd door twaalf bruids
meisjes en bruidsjonkers, op de tonen van
den bruidsmarsch, gespeeld door een or
kest, dat zich op de galerij der troonzaal
had opgesteld.
Nadat de gewone vragen waren gesteld,
verklaarde de burgemeester van Stockholm
dat prinses Astrid en prins Leopold nu
man en vrouw zijn.
Hierna donderden de kanonnen der
stadsbatterij, die het feit der echtverbin
ding aan de wereld verkondigden.
In do glanzendverlichte aangrenzende
salons hadden de bruilofstgasten toen ge
legenheid het jonge paar ge'uk te wen
schen. Tijdens het diner, dat daarna volg
de, zong een koor van 150 inwoners van
Stockholm voor het paleis het gelukkige
paar toe. De rijtoer na het diner gaf do
bevolking gelegenheid tot het brehgen
van een grootsche ovatie. Overal waar de
stoet kwam, op den rit van het paleis
naar het ouderlijk, huis der bruid, juichte
de berolkmff hot gczoloohap harte'ijk toe.
Do stoet zag er schilderachtig uit. Er
waren ouderwelsche rijtuigen uit den tijd
van Custaaf III, in harnassen gehulde
postillons, en vier voorrijders die flak
kerende toortsen droegen.
Toen kwam het droevig oogenblik van
het afscheid. De Belgische koninklijke fa
milie en ook prins Leopold vertrok naar
Gothenburg, om zich in te schepen op de
„Mario José", voor Ostende. Do bruid
met haar fami'ie vertrok naar Malmö
waar zij zich voor Antwerpen zullen in
schepen. De Deensche en Noorsche kon ink
lijke families zijn naar Kopenhagen cn Os
lo vertrokken.
Spanje
De kwestie der artillerie-officieren.
Gist het nog in Spanje?
Naar uit Madrid aan de „Morning
Post" wordt gemeld, is do kwestio der
Spaansche artillerie-officieren nog lang
niet opgelost. De vrienden en magen der
ontslacen officieren geven bij allo moge
lijke gelegenheden lucht aan hun veront
waardiging over wat zij een geweldig on
recht noemen, de élite van het Spaansche
leger aangedaan. En zij vinden steeds
meer instemming.
Ook in andere takken van het leger moet
do ontevredenheid toenemen en men ver
wacht binnen afzienbaren tijd uitbarstingen
zij het ook van sporadischen aard.
De regeering zal waarschijnlijk bij even-
tueele wanordelijkheden nog over vol
doende gezag b'ijken te beschikken. En een
uitgebreide Geheime Dienst houdt haar
zorgvuldig op do hoogte van al wat cr in
Spanje gist.
In een hoofdartikel van de „Nacion",
dat vóór het afdrukken door Primo de Ri
vera gelezen was, wordt gezeed, dat allen
die togen de regeering optreden, zich als
vijanden drts lands gedragen en dat elke
vorm van geweld tegen hen noodig is, en
gerechtvaardigd voor God. de beschaafde
wereld en het geweten.
Italië.
Na den aanslag op Mussolini.
Veiligheidsmaatregelen.
Zooals gemeld is Musoslini Woensdag-
avond te Rome teruggekeerd. Voor deze
gelegenheid was een bijzonder scherpe be
wakingsdienst iDgericht, waarvoor onge
veer 30.000 fascisten ontboden waren. Do
weg van het station tot aan de villa, waar
Mussclini woont, was afgezet door een
dubbele rij soldaten, die met het gezicht
gewend stonden naar den weg, waar Mus
solini zou passeeren, terwijl 4 rijen mili
tie op eenigen afstand opgesteld stonden
mei bet gezicht naar het publiek gekoerd
teneinde iedere beweging van hel publiek
te kunnen controleeren.
De leider der Romeiusche fascisten
heeft een oproep gepubliceerd, waarin
verklaard wordt dat alle maatregelen ge
troffen zullen worden om verdere aansla
gen te voorkomen, en dat do bevelen der
leiders onvoorwaardelijk opgevolgd moe
ien worden.
Bomaanslag op een kazerne.
Uit Triest wordt gemeld, dat gister
nacht een onbekende een bom heeft ge
worpen tegen de kazerne van de nationale
militie to St. Peter. Een fascist was
oogenblikkelijk dood, vijf anderen werden
min of meeT ernstig gewond. Een onder
zoek is terstond ingesteld.
Zamboni de dader.
Uit Bologna wordt aan de bladen ge
meld: De eerste resultaten van het onder
zoek schijnen in tegenstelling mot zekere
geruchten te bevestigen, dat inderdaad
Anteo Zamboni do pleger van den aan
slag op Mussolini is geweest.
Vastgesteld is, dat do revolver, welke
Anteo gebruikt heeft, aan zijn broeder
toebehoorde.
Anderzijds werd echter vastgesteld, dat
de communist Passardi, die eergisteren
gearresteerd is, reeds op 22 October het
voornemen te kennen gaf, Mussolini don
31 en OctobeT te zullen vermoorden. Deze
verklaring zou het vermoeden bevestigen,
dat het hier een samenzwering betreft.
Griekenland.
Nieuw complot in Griekenland.
Ontslagen officieren contra
de regeering.
De Grieksche republikeinsche bladen
puhliceeren een bericht uit Saloniki, vol
gens hetwelk 300 ontslagen royalistische
officieren een beweging op touw hebben
gezet, om de huidige regeering in geval
van een monarchistische overwinning bij
de verkiezingen van a.s. Zondag met ge
weld ten val te brengen.
China.
De opmarsch der Kantontroepen.
Drie steden in Honan bozot.
Uit Tsjangsja wordt gemeld, dat de
eigendommen van de Asiatic Petroleum
Company, gelegen te Paokhing, volkomen
in de asch zijn gelogd.
Ook de eigendommen van de Butter-
fields Swire Trading Company te Tsjang-
teh zijn verwoest.
De zendelingen worden gedwongen do
stad te verlaten. Do Kanton-troepen heb
ben bovengenoemde steden bezet.
Van het Vaticaan.
De Romeinsche kwestie.
Weclorzijdsche, langzamo
ontspanning.
Naar de „K. V." meldt, spreekt de „Os-
servatore Romano" in een officieuse nota
haar scherpe afkeuring over den aanslug
op Mussolini uit, terwijl zij haar groolo
voldoening over do mislukking dier daad
tot uiting brengt. Hieraan wordt toege
voegd, dat do Paus en het episcopaat van
Italië Mussolini reeds hun gelukwensclion
hebben doen toekomen.
Do mededeeling, zegt do Romeinsche
correspondent van de „K. V.", dat do
Paus zijn gelukwenschcn aan het hoofd
der Italiaansche regeering door een pries
ter uit zijn naaste omgeving dood toeko
men, heeft ook in niet-Italiaansche, ker
kdijk-politieke kringen diepen indruk go-
maakt. Men interpreteert dit als een ver
dere ontwikkeling der wedcrzijdsche,
langzame ontspaiming tusschen het Vati
caan en de italiaansche regeering.
Met het oog op do buitengewoon belang
rijke vraagstukken van kerkelijk-politie-
ken en volkcnrechtelijken aard, welke te
gen het einde dezer ontwikkeling opgelost
moeten worden, wordt elko nieuwe fase
met grootc en algemeene interesse ge
volgd. Echter moet met de grootste be
slistheid gewaarschuwd worden tegen do
overigens good-bedoelde opvatting van
verschillende vooraanstaande katholieke
bladen van Italië, die in hun jongsto be
sprekingen der Romeinsche kwestie, even
als de Elorenlijnscho „EInita Cattolica"
op een „nu of nooit" gestemd zijn.
Hoezeer de katholieken der geheele we
reld ook mogen wenschen, dat de Ro
meinsche kwestie spoedig opgelost wordt,
hoezeer nog onlangs een der hooge ker
kelijke autoriteiten van Noord-It&lië de
hoop op een spoedige oplossing in hert
openbaar uitgesproken heeft, toch moet
elk overijld streven van katholieke zijde
in die richting in het ware belang van
Kerk en Pausdom absoluut van de hand
gewezen worden.
Juist de periode van ontspanning en
do door de Italiaansche regoering op vele
gebieden nagestreefde en doorgevoerde
verbetering van haar houding tegenover
do kerk oischen van kerkelijke zijde de
grootste voorzichtigheid bij do behande
ling van kwesties, welke de geheele kerk
en de univcrseele positie van het opper
ste gezag ten nauwste raken. De katho
lieken der wereld kunnen er van over
tuigd zijn, dat de H. Stoel zich steeds met
allo waarborgen zal omgeven, welke een
werkelijke oplossing der Romeinsche
kwestie verzekeren.
HET VOORNAAMSTE NIEUW*
BUITENLAND.
Het einde van het Britsche mijnconflk
zou thans In het zicht zijn.
Zamboni toch wel de dader van c
aanslag op Mussolini.
Het huwelijk van den Belgischen kroor
prins en prinses Astrid te Stockholm.
De langzame ontspanning in de betrek
kingen van het Vaticaan met de Italiaan
sche regeering.
BINNENLAND.
Het Nederlandsch-Belgisch Verdrag In
de Tweede Kamer. (Kamerverslag, 3de
blad). Minister van Karnebeek wil geen
nieuwe onderhandelingen openen. Be
lastingwetten aangenomen. (Kamerover
zicht, Iste blad).
Inbraak in het Gemeente Museum tf
Delft. (Gemengde Berichten, 2de blad)
Aankoop van wel- en bouwland. (1ste
blad).
Onze GeïHustreerte Pa ina
Do pbotopagina geeft o rr. kiekjes vun:
Na den grooten brand in Waddinxveen;
bet hooge water in Limburg; de feestvie
rende parochio te Oegstgeest.
Het huwelijk van 's Pausen nicht.
Weinig soortgolijke plech
tigheden.
Do Italiaansche redacteur van do
„Msb schrijft:
Het huwelijk van 's Pausen nicht, lat
door Piua XI zelf ingezegend werd. heeft
buitengewone belangstelling gewekt, we
gens het zeldzame van zulk een gebeur
tenis Om oen soortgelijke plechtigheid in
de geschiedenis weer te vinden, moei men
ver terug gaan, tot Grogorius XVI
Nóch Pius IX, nóch Loo XIII, noch
Pius X en Bcnodictus XV, om bij de jong
ste tijden te blijven, hebbon ooit huwelij
ken van hun verwanton ingezegend
Van Leo XIII, wiens liefde voor zijn
familie bekend is, trouwden tijdens Zijn
Pausschap verschillende verwanton, doch
niet één huwelijk word door hem ingeze
gend. Ook toen Zijn moest geliefde nicht,
gravin Maria, met graaf Moroni huwde,
weigerde de Paus de plechtigheid to ver
richten.
Paus Pius X zag zijn twee nichten Pa-
rolin trouwen in eenvoudige burgerfami
lies, de één mot een schoolmeester, do
ander met een kleinen beeldhouwer
Bonedictu8 XV verbrak de traditie met
de inzegening van het huwelijk van prins
Rufo in het Vaticaan Maar hier waren
het geen- bloedverwanten
Elke Vaticaansche traditie bestaat ech
ter volgens don wenscb van den Paus en
Deze kan ze naar believen wijzigen
Pius XI, die reeds meer dan één tra
ditie heeft terzijde gesteld en al direct be
gon, met Zijn oude Milaneesche dienst
bode Ermelinda in het Vaticaan onder te
brengen, heeft nu ook met de gewoonte
der laatste Pausen gebroken, om het hu
welijk van bloedverwanten niet in te ze
genen.
BINMEMQ.AND
TWEEDE KAMER.
OVERZICHT
De vergadering ving gisteren aan me»
twee be'angrijke stemmingen
De verlaging van de Successicbclast ng
is goedgekeurd met 55 stemmen tegen 31.
Onverzoenlijk bleven de socialisten, vrij
zinnig-democraten, de Katholieke eenling
mr, Arts en twee Michaëlisten prof Ver
aarden dr Muller.
De Wegenhclastingwet gleed er ze'fa
zonder stemming door, nadat do woord
voerder der vrijzinnig-democraten had ge
motiveerd, dat het gemis aan uitzicht op
een betere regeling en en de urgentie van
wegonverbetcring hem van verzet tegen
aanneming hadden doen afzien.
Minister Do Geer kan tevreden zijn
Daarna heeft de Minister van Buitenl-
Zaken het Nederl -Belgisch Verdrag ver
dedigd. Wij verwijzen naar het verslag
in ons 3de blad
Vandaag zijn aan de orde interpellaties
over de militaire relletjes.
Koninklijke B sluiten.
Technische Hoogoschool.
Bij Kon. besluit van 2 November is aan
dr. A. D. Fokker, op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend als hooglceraar in do
theoretischo cn toegepaste natuurkunde
aan do Technische Hoogcschool to Delft.
(Dr. Fokker ia benoemd tot conservator
aan de Teylerstichting te Haarlem).
