k HI
I suc-
p.
indta
in dt
I fett
den; i
I"
ysjfde Blad.
Saterdag 30 October 1926
JfTwegenvraagstuk.
lodifD Z.Excellontie do Minister van
vr?taat de beschikking krijgt over de
.«(trcnpst der rijwiel-, motor- en autobe-
L./mg", zoo lazen we eenigen tijd geleden
L t!c dagbladen, dan zullen er binnen
Ljle jaren in ons land geen slechte we-
mi meer gevonden worden." Met bèlang-
fedlibg zullen velen met ons uitzien naar
Lplannc, welke Z.Excellentie zeer waar-
L-hijülijk reeds bij do behandeling der bc-
U.^ting zal ontvouwen in do vergadering
Lier volksvertegenwoordiging, en welker
It'^ezeiilijking ons landje nog meer aan-
•loncc Ï;:ikelijker zal maken voor reizende
<'irrn I ^indelingen.
I Toch vreezcd wij, dat door deze regee-
a—Vu I liogsmaatregelen, evenals door zoovele
lock™ I tedere, wederom de grievendo achterstel-
ling dor bewoners van tweede- en derde-
•BuvmPasso gemeenten bij die van de gemeenten
Yor |K'rilc ^'asse za,l wor(len aangedikt. Wat
-Sic» I i* ree(^s van verbeteringsplannen
Hkkend geworden? Dat de groole verkeers-
tegen, d.w.z. de meest rechtstreekschc
Terbindingen onzer groolo steden onder
lag, hel eerst aan de beurt komen.
Gezien de eischeu, die het huidige ver-
tor aan de wegeu stelt, en het dagelijks
leocmend gebruik, dat van onze groole
«.orkeerswogen wordt gemaakt, gezien ook
toestand, waarin sommige gedeelten
PK<Bji?zer groole verkeerswegen zich bevinden,
(ire denken hier slechts aan trajecten als
i, RotterdamDelft, DiemerbrugMui-
n meer dergelijke lang niet govaar-
vreggedeelten), zal een ieder moeten
;even, dat hier verbetering dringend
ikclijk is. Doch wanneer men onze
,1 bestrate groole verkeerswegen ver-
dijkt met de wegen, die onze dorpen met
groote steden verbinden, en die toch
k aan de eischen van het hedendaagsch
•rkeer dienen te beantwoorden, dan komt
tot de overtuiging dat hier verbete-
ig niet slechts dringede noodzakchjk-
id, maar gebiedende eisch is. Hoe dik-
toch maakten wij den gevaarlijken
it per auto of bus langs onze zooge-
tde Holfandsche polderwegen en
tn, hoe de chauffeurs zigzagsgewijze den
weg „overzeilden" om de ontel-
•e kuilen te ontwijken, waarin men bij
ïa „40-K.M.-gangetje" stellig een salto-
>rtale zou maken! Hoe sloeg reeds me
igeen de schrik om 't hart, als hij op zulk
weg een anderen „wagen" moest pas-
n en zag hoe daarbij gepast en geme-
moest worden!
|Ea toch, de tijd is lang voorbij, dat de
peling zich op zijn geschuurde klomp-
ite voet naar de stad begaf om daar zijn
sn te „markten" en zijn inkoopen te
i. Ook hij bedient zich in den tegen-
irdigcn lijd van zijn rijwiel, zijn motor
auto, waarvoor hij evengoed als de ste-
tling zijn belastingpenningcn moet offe-
En waar nu de stelling voor zijn plei-
lochtjes de slechte en gevaarlijke we-
jn mijdt, waar deze, als hij hier of daar
iet zijn, vaak de keuze heeft uit mcer-
verbindingswegen en daarvan de bes-
neemt, daar is de dorpeling steeds op
éénen verbindingsweg aangewezen er
verkeert dikwijls in zulk een desola-
toestand, dat de misdeelde dorpsbewo-
genoodzaakt is óf thuis te blijven, óf
iar voorvaderlijk gebruik te wandelen,
jat echter in onzen tijd, vooral des avonds
lang niet zonder gevaren kan geschie
dt tl I
ïacni-1
.:1c
ardw^I
gi-l
biljart-1
waai
eaiai
uidt
ca
was
ras vi
kling
haf
(kaal
M-J.P
r. Ui
A
r besto|
email
de
G,|
leimhc
lanvaa
Ixida
R Yo<
volg»
sschea i
i hua
G. v.l
sscha i
OT, I.
|Doch daar is meer. Waar onze zooge
Turnde binnenwegen meerendeels in on-
Pjnoud zijn bij do gemeenten of bij de
derbesfuren, daar wordt op vele dezer
"an nog steeds tol geheven. Zoo zal
t de bewoners der gemeenten Alke-
we, Woubruggc of Warmond niet, of.
tohU langs een grooten omweg Leiden
bereiken, zonder zijn tolgeld te
Ja'en. En waar dit meestal telkenmale
Mits een gering bedrag is, daar wordt
Mij een geregeld gebruik van eenig
"""middel voelal jaarlijks een bedrag
dat de voor dit vervoermiddel te betalen
belasting nabij komt, ja soms verro over
treft. Wordt dus, zoals zeer waarschijn
lijk is, in de naaste toekomst de opbrengst
der rijwiel-, motor- en autobclasting be-
steeds aan de verbetering vooreerst van
onze groote verkeerswegen, dan zal de be
woner eener tweede of dorde klasse ge
meente, althans de eerstkomende jaren,
zijn belastinggelden moeten bijdragon
voor het onderhoud van wegen waarvan
hij zelden of nimmer gebruik maakt, ter
wijl hij tevens verplicht is zijn tolgelden
te betalen voor het onderhond van den
weg, waarop hij is aangewezen, en dio
hem vooral dps winters menigmaal ann
groole gevaren blootstelt.
Wordi nu ook nog het thans in bchan-
de'ing zijnde ontwerp wegenbelasting tot
wet verheven, dan beleekent dit voor den
„dornsfieicm, motorrijder of automobilist"
oen driedubbele belasting en daarbij een
weg. die in de naaste* toekomst nog slech
ter zal wordrn, daar men met het oog
op de „aanstaande" radicale verbetering
van rijkswege nog spaarzamer zal worden
niet de voteering van gelden uit gemeente
en poldcrbcstuurskasscn voor het onder
houd der wegen.
Gaat men derhalve van rijkswege do
verbetering van ons wegennet ter hand
nomen, dan beginne men roet de overname
en de verbetering der wegen, die llinns
in onderhoud zi.in bij gemeenlen en polder
besturen, en heffe de tollen op, die voor
den dorpsbewoner veelal een tweede be
lasting op zijn vervoermiddel beteekenen.
Dan zal ook do bewoners van een eerste
klasse gemeente er veel gemakkelijker toe
komen, bij zijn uitstapjes eens een bezoek
te brengen aan onze kleinere dorpjes, die
dikwijls door eigenaardige gebruiken en
landelijkeu eenvoud, door bekoorlijke lig
ging veel aantrekkelijks hebben voor den
stedeling, doch die tegenwoordig door den
slechten toestand onzer binnenwegen per
fiets, motor of auto vrijwel onbereikbaar
zijn. G.
Rijpwetering Oct. 1926.
DE KATHOLIEKEN IN HET
BUITENLAND.
De Katholieke Kerk in Letland.
Mgr. E. Stuckels, Diocesaan- Consultor
van den Aartsbisschop van Riga in Let
land, gaf bij zijn bezoek aan het Eucharis
tisch Congres to Chicago het volgende
overzicht van den toestand en onlwikke
ling der Katholieke Kerk in zijn land:
Letland is gelegen tusschen Lithauen,
Estland, Rusland en de Ballische Zee.
Het heeft een oppervlakte van 63.979 vier
kante' K M. met eene bevolking van
2.000.000 zielen, waarvan een vierde ka
tholiek is, en het overige hoofdzakelijk
protestant. Letland bestaat uit vier pro
vincies: Vidzerne, Kurzerne, Zcrngale en
Latgale. Het werd een onafhankelijke
staat in 1918. De geschiedenis der katho
lieke kerk in dit gedeelte van Europa be
gint met 't jaar 1186. Toen landde er de
Duilsche monnik Meinhardt. Hij was do
pionier der Katholieke Kerk en werd de
Apostel van Letland genoemd. Zijn opvol
ger, Bisschop Albertus begon mei de
slichting van Riga van eenc kerkprovin
cie, welke de bisdommen Vidzenne Pillo-
ne, Revele, Tarbata en Samusala omvatte.
De jonge Kerk had echter vooral veel ie
lijden van degenen, van wien verwacht
mocht worden, dat zij haar zouden be
schermen tegen de heidenen, doch die in
werkelijkheid het land verwoestten en het
volk tot slavernij brachten. L'e manier,
waarop zij de bevolking behandeluen, was
l-envoudïg wreed, zoodat de Aartsbis
schop zich dikwijls genoodzaakt zag op
te treden ter bescherming van 't volk,
hetgeen hem in voortdurend conflict
bracht met de ridders.
Hot volk werd ten slotte door de refor
matie van zijn cenjgon beschermer be
roofd. Het zwaarste-tijdperk brak aan,
toen Letland onder de heerschappij van
koning Gustaaf Adolf van Zweden kwam.
Deze verdroef alle Katholieke priesters,
dwong de bevolking, tot het protestantis
me over te gaan en confisceerdo de en
kele Katholieke kerken, die er waren.
Alleen de provincie Latgale bleef Katho
liek. In 1710 -verviel Letland aan Rus
land, ^elks wetten do ontwikkeling der
Katholieke Kerk tegenhielden. Zoo was
het b.v. niet geoorloofd, con Katholieke
Kerk te bouwen zonder bijzondere mae!.-
meil»
fwerisifl
i (!oor*(
>0Dwir.f|
3 N*
5C00.-
dei
tiging van deu i-zaa., woike slechts zelden
verleend werd. De Kulholiekon van Vid
zerne en Latgale behoorden tot het Aarts-
bisUom St. Petersburg en die van Ku-
zerno en Jerngale tot het Bisdom Kara-
mo in Lithauen. Deze bisdommen waren
zeer uitgestrekt en de bisschoppen konden
vanwege de wet niet hunne volle activiteit
ontvouwen, zoodat men begrijpt, dat vele
parochieën 00 a GO jaar op een bisschop
pelijke vjsitatio moest wachten. Zoo was
de toestand der Katholieke Kerk in Let
land, toen de wereldoorlog uitbrak.
In Sept. 1918, twee maanden voordat
in Letland de onafhankelijkheid werd uit
geroepen, herstelde dc Paus de Kerkelijke
hierarchic en benoemde een bisschop te
Riga Dit was de ec-rste slap naar het
herstel der Katholieke Kerk in deze
streek; het was een gelukkige cn wijze
beduchte daad van den H. Vader, llij
voorzag het groote nut van het oprichten
van een slagboom tusschen Wost-Europa
en het bolsjewistische Rusland, die do
propaganda van de Derde Internationale
moest tegenhouden Men kan dc katholie
ken der Baltische staten met recht do
voorhoede noemen in den strijd togen liet
gevaar dor bolsjewistische moraal, in liet
buitenland ziet men over het algemeen
niet in, welke verantwoordelijke taak dozo
nieuwe. Stalen te vervullen hebben.
In de provincie Latgale vormen de Ka
tholieken de meerderheid. In do andero
drie provincies, waar men de Kath. ker
ken vindt op afslandon van 00 a 100
K.M. leven de Katholieken tusschen do
protestanten verspreid. De Katholieken
van Latgale zijn niet in staat, om hen te
helpen, daar zij zelf het armste volk van
Le'aiud zijn. De ooizaak der armoede on
der de Katholieken moet gezoent worden
in het oude ojiderdrukkingsrcgiem van
Rusland.
Bovendien is hel aantal priesters '.e
klein, om in alle behoeften der- katholie
ken te voorzien. Op gemiddeld 4000 zie
len is er slechts één priester. Wanneer
dit getal rc-cds te'weinig is voor een Ka
tholieke streek, zoo begrijpt men het te
kort in een gebied, waar de Katholieken
verspreid leven.
In het jaar 1922 sloot de regeering van
Letland een concordaat met den II. Stoel,
waardoor hoi dioceos Riga aartsbisdom
werd en dc Katholieken do Sl. Jacobtis-
kerk als hun kathedraal terugkregen. Te
gelijkertijd werd een seminarie geopend
voor de opleiding van priesters waar zich
thans 40 jongelieden tot hel Priester
schap voorbereiden.
Katholiek Spanje.
Kaar men weet wordt Spanje in een>
groot deel der vrijzinnige pers a's een land
van duisternis cn onwetendheid be
schouwd, terwijl dan meestal hol woord
„Spaansclio Inquisitie" als stokpaardje
opgeld doet.
Gezien de sterke verjoodsejiing der
Europeesche liberale pers, is de meaning
niet van grond ontbloot, dat in dezoii
haat tegen liet kalho'ieke Spanje dc
wraak van het jodendom voor (ie vervol
ging en uitzetting der joden uit Spanje oen
groole rol speelt.
Nu heeft de bekende Engelsciie schrij
ver G. K. Chesterton, die voor drie jaar
katholiek geworden is, oen studiereis naar
Spanje ondernomen en zijn reisindrukken
in ccn to Lenden gehouden openbare voor
dracht samegevat. Pij betitelde zijn voor
dracht: „Spanje cn dc legende".
Er zijn menschcn zegt hij onder an
dere zooals b.v. de protestant Inge,
die over niets ter wereld schrijven kun
nen, als ze cr niet de Spaansclio inqui
sitie met dc haren kunnen bijslecpen, en
defco a'zeo t a m de Kerk kunnen uitspe
len. Herhaaldelijk wordt hun voorgehou
den, dat het inlusschen een Spaauscho
cn niet ccn van Rome uilgaando inqui
sitie geweest is, dat het oen werktuig in de
hand des konings cn van de Spaanscho
regeering was en dal de Pausen zich er
herhaaldelijk tegen uitgesproken hebben.
Zij begrijpen echter voor al'es in het ge
heel niet, hoe deze inrichting juist in
Spanje in het leven kwam en zelfs ko
men moest.
1-a do instorting van het Romeinsche we
reldrijk was het pyroneesche schiereiland,
juist gelijk Italië cn Noord-Afrika het loo-
necl van ontzettende verwoestingen ge
weest. die door de binoenstormende bar
baren veroorzaakt waren. Het langst cn
het morst echter moest Spanje onder1 het
700 jaar langdurende juk der Mooren lij
den. Geon wonder dut na zwaar bevochten
bevrijding van do Mooren, de volksopinie
nog langen lijd zeer sterk gekant was te
gen hen, die verdacht werden met den vij-
land van het land in verbinding te slaan;
niets is meer natuurlijk.
Evenals de jonden stonden in bet bij
zonder eu nog meer de Moorianen, dat
waren de in het land gebleven Mooren,
die zich meestal slechts voor den uilerlij
ken schijn hadden laten doopen, onder
verdenking. De Spaansclio inquisitie was
in den grond niets meer dan eou bron
van koortsachtige vrees voor spionnen
en een uitvloeisel van verdediging van
het vaderland.
Verder wordt Spanje voor de voelen
geworpen, bij de verovering der Nieuwe
Wereld onmcnschelijko gruweldaden le
hebben gedaan. Dat het onder een Cortes
en een Pizzarro vaak erg toeging, en niet
te verontschuldigen misdaden begaan
werden, is inderdaad waar. Maar waar
deden zich in de oorlogen en de vorovo-
ringen van allo lijden on in allo landen
niet soortgelijke feiten voor? En in elk
geval wegen deze euveldaden niet op te
gen den groot.schen civi'isutie-arbcid, dien
Spanje eeuwenlang in dc nieuwe koloniën
ontwikkelde
U1MD- E9ê Tm'mQVW
PLU IPvi VEETEELT.
Hccnders en kuikens sortoeren.
Voor liet sorteeren van hoenders en
knik- as is of wordt het nu tijd. Een ande
re reden is, dat de kuikens groolcr worden
en méér ruimte gaan 'vragen, er moet dus
i laats gemaakj worden. Wie op een be-
perkle ruimte „zooveel mogelijk"' hoenders
t6 simon wil houden, benadeelt zich zeiven
want zulke opeenhopingen, leiden tot eeno
verminderde productie, verhooging der
besmettingskansen bij ziekte en sterke ver
breiding der hoenderparasietefi, als luis,
mijl. e. a.
Nu de dieren op te ruimen is liet voor-
deeligst. De oude hoenders vallen do vol
gende maand in den rui, die 68 wekea
aanhoudt; in dien tijd zijn de dieren min
der geschikt voor de slicht. Is do rui af-
gelonpen, dan zitten we al weer diep in hel
najaar; de goede legslors houden dan nog
er.kole weken rust, voor zo haar productie
l.orvaücn, maar de middelmatige of slechte
legsters beginnen niet oor tc leggen voor
Januari, resp. Februari. Over ecnigo we
ken dus ia voor die middelmatige en slech
te legsters het jaar ten einde en zc houden
een onproductieve vacanlie van 5 tot 6
maanden; in al dien tijd vragen zo wel haar
portie voer, dat op opgeveor 22 cent per
kip cn per dag lj^omt maar zo leveren ons
niets op. Hervatten zo dan eënraaal den
leg, dan is hot slechts om een aantal goed-
koope voorjaars- en zoniereieren te produ-
ceeren, welker opbrengst nimmer de gele
den wintersclia.de kan vergoeden. In het
algemeen kan men zeggen, dat de totale
productie telkonjare met 15 a 2f) pet. ach
teruit gaat, welk cijfer natuurlijk gunstig
beïnvloed is door de goede legsters on
der do koppel, welker productie in hel
tweede cn derde leerjaar slechts weinig of
v.iets vetmindord. Men mag dus aannemen
dat do middelmatige en slechte legsters
25 -40 pet. per jaar minder gaan produ-
er-cren, zoodat deze hoenders niet mot
voordeel zijn aan te houden. Zo moeten dus
worden opgeruimd. En nu kan men wel
wadilen, lot ze de enkele eieren, dio wo
mogelijk nog vóór liet invallen van den rui
van haar verkrijgen, gelegd zijn, maar dan
is de hen ook minderwaardig geworden
voor de slacht en heeft ze de noodige
ruimte onthouden aan de grooter worden
de kuikens, die daarmee in haar ontwik
keling benadeeld zijn. Hennen, die drie
ïegjaren achter den rng hebben, moei nicn
in -. een geval aanhouden.
Wanneer nn is een hen een goede, mid
delmatige of slechte legator?
Krot veel kennis Tan zaken cn groole
toewijding is tegenwoordig van een goede
koppel nulhoenders in het eerste Iegj nr
een gemiddelde productie te verkrij
gen van ongeveer 150 eieren. Men mag
dus aannemen, dat hoenders, die in het
eerste legjaar dat aantal haalden, goede
hennen zijn, waard om nog één a twee
jaar te worden aangehouden. Hennen, dio
ongeveer 120 eieren produceerden zijn nvd
dolmitig te noemen en dio onder do 100
bleven zijn Slechte eiérprnducenlert.
Zekerheid Amfi-nnt d» nr*iVf"-li« ker
men alleen verkrijgen deur
eou systeem, dat we voor alle i i
een eenigszins aanmerkelijk k"po l hoen
ders blijven aanbevelen. Anders in i men
afgaan op uiterlijke konnu rkén De leven
digste hoenders, die altijd Krabben
scharrelen, slank van houw zi.hr> zijn
hpstc legsters. Ze zullen ook vrij kk-iim
koppen hekhen ir.rt heldere lovi uilige,
cenigszins uitpuilende nu ti, een Tri - lm
roodo kam, rond achLv-'bf mei wijde cars-
pening. Begint niet dieren vnorloo-
pig uit te zoeken voor hot aanhouden ia
een tweede legjaar. En let dan in de vol
gende maanden nog eens goed op zo. De
boste legsters immers vallen het Jantsl ia
den rui.
Niet alleen do volwassen hoenders moe
ten we sorteeren, maar ook de kuikens. Do
dieren die niet zonder stoornissen zijn opge
groeid, die* aan ziekte laboreerden of zich
niet genoegzaam ontwikkeld hebben, z"'j
zullen haar voer niet waard blijken, 't Is
v/el zonde om zulke jonge dieren al op !e
ruimen, maar, voordeel brengen ze ons
toch niet, haar voer zullen ze nimmer ten
volle met eieren betalen. Bovendien zijn
zulke hennen een gevaar voor do koppel,
donrdn^ ze vatbaar blijken voor ziekten ca
dikwijls smelstofdr.ngsters zijn.
Misschien zijn die dieren voor oen zacht
prijsje le verkoopen, maar men mag daar
bij niet verzwijgen, dat ze, naer verwach
ting. minder vlotte legsters zullen blijken.
Wat rijn dc besle legkippen?
Zeer geregeld bemerken we, hoe
groeiend de belangstelling voor onze pluim
veerubriek is; van week tot week bijv. stij;t
het aantal lezers, dat gebruik maakt van
de Vragcnbus. Dal er echter ook vein
nieuwe abonné's bijkomen en or meerdere
oude abonné's zijn, die ouzo rubriek vroe
ger vorontachtznamdon, maar ze thans ge
regeld lezon, blijkt uit don aard van vela
vragen. Een zaak, die we loch waarlijk
voor onze trouwe lezers niet meer uiteen
behoeven te zotten, is bijv. de vraag, wat
nu eigenlijk de beste legkippen zijn., welke
vraag den laatston tijd geregeld aan ons
wordt voorgelegd. En daarom nog maar
eens een korte verhandeling over de/.a
kwestie, die herinnerend op overige lezers
lean werken.
Vooraf iets over „boeren-kipnen". Het
-i hihii nog noodig om or op to wijzen, d/yl
boerenkinnen géén ras vormen; zo zijn
liet resultaat van jaVmi lang luk-nnk t -e-
cepasto kruisingen Bij flinke boeren d;.ï
verstand van hun vak hebben en een flinke
koppel hoenders houden, vindt men g^n
boerenkippon moor, want ze weten v.e!. dal
1-ooge productie oen eigenschap is, die i n-
gefokt moot worden, tot een stam-e' reu-
schap gemaakt, en dat juist al die oim-ir-
deelkandige kruisingen aan alle erfeli.iko
eigenschappen een oinde hebben genui »kt.
Wio dus met voordeel hccnders wil hou*
den, schaffo zich rasdieren aan. WVlko
raskippen verzekeren nu ocaio hoogi» p">>-
ductie?
Dio vraag is niet inet één woord on m
lossen. Onder vele rassen traf» men indi-
viducele goede legators aan en ook slocliio-
Bas garandeert dus nog geenszins rent»
hoógc productie. Om kippen met groc'o
lrgcapaciteiten to verkrijgen moot de f'>\-
kor (lieren uitzoeken, dio een aanmerkelijk
aantal eieren geproduceerd hébben; hii
weet dat door valnestcontrolo. Pm dim m
paart hij met haan, die op zijn bOGrl
weer van een zeer productieve moed af
tarnt. Do kuikens, uit dio combinatie vcorl
gekomen, zullen weer tot hoenders met n-
derscheiden lcgvermogen opgroeien, nv r
als do fokker daaruit nu wéér do hos'.!
legsters kiest en met een haan van goede
afstamming paart, vervolgcus op die wij/."
van generatie op generatie voortbouwt, ecu
zekere mate van inteelt ook toepas ,i nd<\
dan verkrijgt hij op den duur con s I n m
fokdioren, welker nakomelingen lioo-e 1
kracht als een erfeli.iko factor bij de ge*
boorto hebben meegekregen, al zulhn "r
natuurlijk steeds eenigo uitzbnderin n
blijven voorkomen. Men voelt dus w. l.dal
het minder aankomt op do keuze van ras,
dan op de keuzo van stam, de bekwaam
heid en betrouwbaarheid van den fokker
bij wien men koopt.
Nu zijn cr echter eenir.e r.i/ o. u.
vóór met don stam-fok begennr:1 "n
zekere mate van logkrnrhf vrrl cn
't is te begrijpen, dat de fokk-;
eerste plaats op dc verbeter1" o
raspen, het k-roeVon ven "o*"'
felleuitom,
Oorspronkelijk Detectievc-Roman
door WILLIAM HOLT.
der:tf-
«P*
>e. Ik®*
de
ckomö
kust-
g zich'
1
hoeren van de rechtbank hielden nu
op het gemeentehuis in de kamer
r on burgemeester cn de onderscheiden
I'J?oa, die zij hooren wilden, wachtten
r °ort af in de andere kamer van het
nahuis. Daar was Athur Roger, daar
w".ns van Beekum en baron van
|CVcdaar waren ook do boer in
w°mng Roseh gevonden was en het
fcu'.8Je ^er Burton's, dat den detec-
1 laatst had gesproken.
COrsl°- dien een verhoor werd afge-
r^J\as -Rhur Roger. Hij had daarom
phjk verzocht cn men had den be-
advocaat dit verzoek natuurlijk
Pfcweigerd.
^;;^r van instructie vroeg hem, of
Ka* "e^nord wilde worden, omdat
rn;i' 700 spoedig mogelijk zou kun-
|,i,. ,f,n' maar Hoger zcide dadelijk,
fcuja l.UUt 7Hn bedoeling was.
JLl hij wilde !;ct onderzoek geheel
hij zou niet rusten aleer de-
!cn waren, die voor deze mis-
P'"rnlrelid- gesteld moesten wor-
,toen verzocht te vertellen, wat
te deelen.
•ortelde kort en zonder den min-
,a van wóórden, wat hij van de
geschiedenis wist en in hoever hij zelf
daarin een rol had gespeeld. Hij vertelde,
dat hij op zich genomen had dc belangen
van den voortvluebtigon bankier te verde
digen; hij vertelde wat hij wist omtrent
den terugkeer van van Beekum en zijn be
zoek op het kasteel. Vanzelf kwam hij toen
op dén aanslag, die daar in de buurt reeds
op zijn vriend Roseh gepleegd was, cn op
zijn tweede bezoek op den Eikenhof.
Kortom do advochat gaf een beknopt en
volledig relaas van al het voorgevallene cn
vertelde onomwonden, dat hij de zeer be
sliste overtuiging had, dat baron van Wij-
doveld in deze een leelijke rol speelde.
Maar hij vertelde niet, dat vooral de in
vloed van juffrouw Dora Burton hem ten
slotte het meest den baron had doen wan
trouwen. Misschien was hij het zichzelf
.niet helder bewust, dat zij vooral hem een
minder gunstig oordeel over den bewoner
van den Eikenhof had doen opvatten. En
in ieder geval was er in dc houding en hel
gedrag van den baron genoeg om hem ook
zonder dat, diep wantrouwen jegens den
baron in te boezemen. En eigenlijk was
daartoe al voldoende geweest, dat de de
tective met groote beslistheid had gespro
ken van het. fabeltje dat de baron hem op
dc mouw had gespeld.
Toon Athur Roger zijn verhaal ten eindo
had keken de heeren elkander eens aan.
Dit geval was inderdaad buitengewoon in
teressant. Vooral ook de geschiedenis van
dien dubbelganger leek al heel bijzonder,
ja had veel weg van een sprookje.
Mm stelde den advocaat, nog verschil
lende vragen, die. hij beantwoordde, toen
kreeg hij verlof om te gaan zitten en het
verder verhoor der getuigen aan te hooren.
De tweede getuige was Frans van Bee
kum. Wat hij kon mededeelen was in over
eenstemming met hetgeen Roger verteld
had. Ilij erkende, dat zijn vader terug gc-
kemen was, wijl hij zich vrijwillig wilde
aangeven, maar men had hem dit afgera
den. Op nadere vragen gaf hij toe, dat bet
dc baron geweest -...as, die él zoo sterk
afgeraden had. Hij verlclJe voorla, dab zijn
vader weer vertrokken wrs. cn dat het
nichtje van den baron, van wie xum ver
telde, dat zij kra i'./.i >nie was, vrijwillig
met hem mcegegra r w;:s. M ?.r er was een
kink in den kabel gekomen. Men vroeg
hem of hij wi9fc wa&r zijn vador nu was,
maar daarop weigerde hij tc antwoorden.
„Ik wil," zei ie 1 ij, „heel graag alles ver
tellen, wat ik weet cn wat dienstig kan
zijn om in deze zaak licht te brengen, maar
het betreft hier mijn vader cn hoe schul
dig hij ook ziin mag, niemand kan van mij
vergen, dat ik iets zou doen of vertellen,
dat mijn vader in ongelegenheid zou kun
nen brengen."
Die ronde verklaring maakte eon goe
den indruk en de hern i van de rechtbank
namen er althans voor het oogenblik ge
noegen mee. Maar Frans van Beekum
moest nu nog vertellen, hoe hij in dien af-
geloopen nacht met barón van Wijdeveld
en den veldwachter daar bij liet boeren
huis gekomen was.
„Dc baron had mij verzocht hem
's fivonds nog te bezoeken", zcide hij,
„maar toen ik bij den Eikenhof kwam,
vond ik hem daar al in gesprek met den
veldwachter. En hij vertelde, dat hij be
richt gekregen had, dat mijnheer Roseh
bij dien boer zou vastgehouden worden.
Nu, na veel over en weer praten, besloten
we met z'n drieën daarheen to gaan. De
veldwachter was cr liet minst happig op,
m."..".r ging ten slotte torh mee."
Wat Frans verder vertellen kon, had
men ook reeds van Roger gehoord en was
daarmee volkomen eensluidend.
De veldwachter kon ook niets anders
verklaren. Dc burgemeester had hem be
vel gegeven het kasteel in het oog to li u-
den, hij had wel begrepen, dat hel wet om
den knecht van den baren, dien men eerst
in arrest gesteld had, maar moe t loslaten,
wijl degene op wiens voorstel hij gearres
teerd was, plotseling verdween. Toen do
baron vertelde, dat hij wist, waar dio ver
dwenen persoon vastgehouden werd, was
hij ten slotte meegegaan. Ook de veldwach
ter getuigde van de volkomen gelijkenis
tusschen do tv.ee dubbelgangers. Hij was
den man in het struikgewas nageloopen,
maar had spoedig gezien, dat de achtervol
ging vcrgeefsch was. Toen was hij terug
gegaan naar dc plek waar de ontmoeting
had plaats gehad cn vond daar niemand.
Maar lang lmd hij niet behoeven te wach
ten want spoedig kwamoA de anderen op
dagen.
Toen was dc boer aan do beurt. Hij ver
telde heel uitvoerig wat hij wist en verze
kerde om den anderen zin, dat hij aan al
les onschuldig was. De baron, of althans
iemand, dien hij voor den baron gehouden
had was met nog een heer bij hem geko
men. Zij hadden den zieke tusschen zich
in gehad, vertelden hem, dat hij onwel was
en lieten den patiënt achter, met een goe
de fooi. De baron had gezegd, dat hij te
rug kwam en was 's avonds laat ook terug
gekomen. Hij had den zieke lang be
schouwd en toen gezegd, dat hij hem eens
iets zon laten ruiken, misschien knapte hij
daarvan op. Maar dat was niet het geval
geweest en toen had de baron gezegd, dat
hij dan den volgenden morgen con dokter
zou sturen.
„Wist u heel zeker, dat u mot baron van
Wijdeveld te doen hadfcï" vroog de rechter
van instructie.
„O ja, hij was het, maar zo zeggen all",
maal dat het een ander geweest is. Tk kon
niet weten, dat er twee waren," luidde l,At
antwoord.
„En u hebt er roet niemand over gespro
ken, gisteren avond?"
„Neen, ja, dat is te zeggen. Een liTilf uur
of een uur later kwam er nog iemand bij
mijn huis langs cn met dien heb ik er over
gepraat."
„Aha, wio was dat?"
„Een jongen van den Eikenhof. Hii was
in ?t dorp geweest; hij moest den baron
zoeken en men had hem gezegd, dat de/.n
hierlangs gegaan zou zijn. Hij vrerg »>f ik
hem ook gezien had. Nu en toen zei i'; hem
van ja. Zo hebben zeker feest gehad, i ik,
want cr was nog een heer bij en die ligt
nu hior z'n roes uit tc slapen. Ziet u. ee-
ren, ik dach corst dat die zieke heel erg
dronken was. Maar heusch, ik heb nc;j;i '.s
schuld aan, als den man iets overkom" is,
ik wist nergens van."
Er was niemand die daaraan tuid-hlc
en 'ie gezichten rondom hem steldea len
anaatigen boer cenigszins genist.
Toen kwam baron van Wijdeveld van:
Dalen aan de beurt en er kwam spanning.
Want allen begrepen, dat, welke de, rol
ook zijn mocht, die hij in dit drama «perd-
do, hij in ieder geval verplicht zou zijn
meerdere inlichtingen tc moeten geven.
