i k \J DONDERDAG 21 OCTOBER 1926 No. 5394 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN p era A 18e Jaargang. 6o Bu- 0e ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbf) vooruitbetaling Voor LeideD 19 cent per week I 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL franco per post I 2.95 per kwartaaL get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bq voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschfjot eiken dag oitgezonderd Zoo- en Feestdagen 1 TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlenllëo 30 Voor Ingezonden 1 5 dubbele van het tarief! Kleine advortenti5nv van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. hts ve- arn.f chts\ Dll NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN- Onze moedertaal. ED jaar and, krijjtl Het bijv. Ned. St. Crt. van 15 en 16 Oct. m ;(No. 25) geeft den uitslag van de dit jaar "'*1 gebouden examens voor onderwijzers. Ge- (xamineerd en toegelaten zijn mannelijke candidaten 797, toegel. 386, vr. candidaten 889, toegel. 538, totaal 1686, toegel. 924. In de jaren 1923, 1924 en 1925 werden resp. geëxamineerd 2295, 2005 en 1865 candidaten. In 1920 was het aantal 2528. Hierbij moet in het oog gehouden wor- 'den, dat tal van kweekscholen het school- jmgk fcindexamen hebben, zoodat het totaal aan- tal geëxamineerden aanzienlijk veel hoogor jnoel zijn indien candidaten van die scho- ]en waren meegeteld. Uit de rapporten van de verschillende examen-commissies blijkt, dat het zwakke punt bij de meesten examinandi was: de Nederlandsche taal het schrijven en hel lezen. Die klachten van de verschillende exa men-commissies zijn niet geheel nieuw; ze iwamen al meer voor. In „Het Handelsblad" lezen we het vol gende commentaar bij de mededeeling van bedoelde rapporten. „Het is een ergerlijk denkbeeld, dat zij, die de jeugd onze taal moeten onder wijzen, met een misschien nauwelijks voldoende cijfer kunnen slagen en, als onze taal niet verder degenereeren zal, dan lijkt het ods noodig, strenge eischen te stellen bij de toelating voor onderwij zer. Het moet niet kunnen voorkomen, daj onderwijzers zoo slecht ter tale zijn, als men, blijkens de vele klachten, mag gelooven. De allerslechtsten zullen wel afgewezen zijn, om misschien een vol gend jaar te slagen, maar daarmee is het kwaad niet bestreden. Als het zout flauw wordt, waarmede zal men het har ig maken, en als onderwijzers fouten schrijven, leesteekens verwaarloozen, enz., hoe zullen de kinderen het dan goed leeren? De tijd, dat onderwijzers elkander briefjes van ouders laten zien, die we melen van fouten en vol mal geconstru eerde zinnen zitten, is nog niet voorbij Aan wie de schuld?" 't Is wel wat stérk gezegd, maar er ligt ■waarheid in en stof ter overwegirfo. Voorheen tapte men nog al 'ns flauwe aardigheden op de p r e c i e s h e i d, waar mee onderwijzers de Nederlandsche taal bij ban schrijven en spreken behandelden voor het tegendeel is nu gelukkig nog geen aanleiding. Maar toch, niet alléén in do kringen van onderwijzers, maar in die van alle „gestudeerden", is merkbaar een ze-, kere minachting voor de regelen der Ne derlandsche taal. En dat is jammer. Wij geven, natuurlijk, toe, dat 'n aantal tan die regels geheel en al op 'n zekere wil lekeur berust. Maar vast staat toch ook, dat vele andere meehelpen om de gedach ten klaar en duidelijk uit te drukken bij het spreken en vooral bh het schrijven; bij het schrijven is ongetwijfeld ook de punc tuatie van zeer veel belang. Doch ook die Tegels," waarvan men moet A erkennen, dat zij aan 'n zekere willekeur H ïij'n te danken, hebben hun waarde. Eerstens, omdat afwijking daarvan vaak ook op willekeur berust en dan op een Teel grootere, meestal niet gereglemen teerde willekeur. En vervolgens, omdat het stipt volgen en onderhouden van deze regels aan het ge sprokene en vooral aan het geschrevene, door de accuraatheid en verzorgdheid van den vorm, een aantrekkelijk, een schoon uiterlijk geeft. En is dan die willekeur van de bedoeldo taalregels grooter dan de willekeur, waar mede ons door vele welvoegelijkheids-re- ?els wordt bepaald, wat al of niet be hoorlijk is? De vergelijking gaat mank; maar wij maken haar om op te merken, A dal voor de laatste dikwijls veel minder een II ïedon is te vinden dan voor de eerste. Onze moedertaal moet, ons inziens, ze- hor bij het onderwijs, zooveel mogelijk in de zuiverheid en correctheid van de taalregels worden geleerd. Dat moge elsch zijn «n blijven! n n den advert en do# ie: baal: POOL! 0CTI ip iiiiii» mum' jinem 1 en. VLBEH cba® elvo HP UH0' IETS Mei-. AF DL ;rDi3 !aaU£: echt^, ag Do3 :»tin.' n Brf straat ag Tj:' hot»' BU1TEMLAND HET MANIFEST DER HANDELS WERELD. De houding der Vereen. Staten. »Speciaal voor Europa." De Amerikanen zijn het over 't algemeen rifesT^ met k0t gisteren gepubliceerd ma- Van vooraanstaande bankiers en in- !fcpffrieelen' waarin ZÜ aandringen op op- -J van de tolgrenzen. ,]raar' dat geldt natuurlijk alleen voor Jj. apa> niet voor Amerika. Zoo verklaar- Kellu" on(*erteekenaars, John Misch- ïon 'J u Amerikaansche tarieven als Wpllrf'.^gescheiden zaak beschouwt, h'J niet wenschte te bespreken. Reuter seint uit Washington, dat Goolid- ge nog heeft verklaard, dat natuurlijk de importeurs vrijhandel wenschen, terwijl de arbeiders en fabrikanten bescherming wil len. Het manifest heeft hoofdzakelijk betrek king op Europeesche staten, waar geen materieel verschil in de levensvoorwaarden bestaat. Frankrijk meent juist anders De Parijsche bladen staan over het al gemeen sceptisch tegenover de mogelijk heid van practische consequenties van het manifest der bankiers. Zij merken op, da' het document voornamelijk slaat op de Ver. Staten, het meest protectionistische land ter wereld. Italië verworp het manifest. Met eenstemmigheid, welko zeker merkwaardig mag worden genoemd, ver werpt de fascistische pers het bankiers-me morandum. In donkere kleuren worden de werkelijke doeleinden van de internationa le bankiers geschilderd. Volgens de mee- ning van deze pers trachten dezen de lan den onder hun controle te verkrijgen, dia weinig grondstof bezitten. Het aandeel van dr. Schacht. Naar aan de Duitsche bladen wordt me degedeeld, is het denkbeeld, om op een be paald oogenhlik een manifest te publicee- ren, ten einde den econonischen toestand uiteen te zetten, voor ongeveer zes maan den bij gelegenheid van een bezoek van den president van do Duitsche Rijksbank dr. Schacht te London ontstaan. België HET HUWELIJK VAN DEN BELGISCHEN TROONOPVOLGER. De houding van het Episcopaat. Weinig enthousiasme in België. Uit Brussel schrijft men aan do „Msb.": Wij zouden overdrijven, indien wij be weerden, dat 't aanstaande huwelijk van den Belgischen troonopvolger, kroonprins Leopold, hertog van Brabant, met prinses Astrid van Zweden, in België met uitbun dige sympathie wordt begroet. Wij zouden eerder moeten zeggen, dat het een zekere „froid" tusschen de massa der bevolking en de koninklijke familie heeft teweeggebracht. De oorzaak daarvan moet niet gezocht worden in den persoon, want do hertog van Brabant is, onder meer door zijn on gedwongen en joviaal optreden, zeer po pulair en ook van zijn aanstaande bruid wordt veel goeds verteld. Maar wat hier de menschen zoo bijzon der pijnlijk treft, is het feit, dat de aan staande koningin van België niet behoort tot den godsdienst van de groote meer derheid der bevolking van dit land. Do katholieken, die, naar algemeen is bekend, de hechtste steunpilaren zijn van het vorstenhuis, vragen zich met verbit tering af, waarom de prinselijke keus ging naar de protestantsche afstammelingen van den Franschen generaal Bernadotte, den lateren koning Karei Johan XIV van Zweden die tot kroonprins van Zwe den werd gekozen onder voorwaarde „dat hij afstand zou doen van het Franscho burgerrecht en tot het Luthersche kerkge nootschap zou overgaan' terwijl België zelf heel wat hoog adellijke katholieke prinsessen telt, zooals in de oude en alge meen gerespecteerde families de Ligne, de Croy, e.a. Zijn wij goed ingelicht, dan zou de ko ning lijden onder dezen stand van zaken en zou het vooral de koningin zijn, die dit huwelijk heeft gewild. Het is opvallend, hoe betrekkelijk wei nig felicitatie-telegrammen in het paleis van Brussel zijn binnengekomen en hoe afzijdig de massa zich houdt van elke uiting van vreugde over een gebeurtenis, die in zoo nauw verband staat met de over het algemeen goed geziene dynastie en die verder van ingrijpenden aard is voor de toekomst van het land. Vooral heeft het de aandacht getrokken dat geen enkele der Belgische Bisschop pen gelukwenschen heeft gezonden. Wel is de aartsbisschop van Mechelen naar het paleis gegaan, doch dat was geenszins om felicitaties aan te bieden, maar wel om zonder omwegen zijn mee ning te zeggen. Wij kunnen verder gaan en meedeelen, dat dezer dagen de bisschoppen van Bel gië in een in het aartsbisschoppelijk pa leis van Mechelen gehouden vergadering besloten hebben, het paleis van Brussel te verzoeken, hen niet tot de huwelijksplech tigheid uit te noodigen, daar zij deze niet zullen bijwonen, terwijl zij er verder hun ontevredenheid over hebben uitgesproken, dat de Antwerpsche staatsminister Segers in zijn hoedanigheid van voorzitter der federatie van katholieke kringen ©n ver- eenigingen, namens dit groot katholiek or- ganismo een in ronkende termen opgesteld felicitatie-telegram aan do prinselijke ver loofden heeft gezonden. Wel heeft de koning persoonlijk aan Mgr. Van Roey beloofd er voor te zullen ijveren, dat prinses Astrid zich na het huwelijk tot den katholieken godsdienst zou bekeeren, doch de katholieke bevol king, die eerst daden wil, vraagt zich in verband niet zonder reden af, of de pro testantsche invloed radicaal uit het pa leis zal geweerd worden. De door den prins en de prinses getee- kende declaratie, dat de kinderen, die uit hun huwelijk zouden geboren worden, in den katholieken godsdienst zullen worden opgevoed, is thans, voor het verkrijgen van dispensatie voor een gemengd huwe lijk, naar Rome opgezonden. Het is ons bekend, dat prinses Astrid heeft beloofd, eiken Zondag met haar echt genoot naar do gflis te gaan. Aanvankelijk had de geestelijkheid be sloten, dat de voltrekking van het huwe lijk zonder bijzondere plechtigheid in het paleis van Brussel zou geschieden. Maar de koning, die het volk er mee wilde vereenigen, vroeg en verkreeg, (lat de inzegening in de St.-Goedele-hoofdkerk zal plaats hebben. Het kerkelijk recht ver leent inderdaad het hoofd van het diocees 't recht, een gemengd huwelijk in de kerk in te zegenen, doch zonder H. Mis. Dezo inzegening zal verricht worden door Z. D. H. Mgr. Van Roey, aartsbis schop van Mechelen. Geen enkel ander lid van het Belgisch episcopaat zal er bij te genwoordig zijn. Als, na het huwelijk, in het paleis Mgr. Micara, Pauselijk nuntius, het jonge bruidspaar uit naam van bet corps diplo matique zal feliciteeren, dan zal Zijne Excellentie daar niet het woord voeren in zijn hoedanigheid van aartsbisschop van de Roomsche Kerk, maar eenvoudig optreden als deken van genoemd corps. Men voelt intusschen onmiddellijk het gevaar, dat dreigt, indien prinses Astrid niet spoedig tot het katholicisme overgaat: eenerzijds toename der godsdienst-con flicten en anderzijds een groote verslap ping der gevoelens van gehechtheid van de meerderheid der Belgen aan het vor stenhuis. Een protestantsche hertogin van Bra bant, en latere koningin van België zal steeds een vreemdelinge blijven. En de Bel gen houden er niet-'van, door vreemden geregeerd te worden. Daarentegen zal, Roomsch geworden, prinses Astrid spoedig als kind van den huizo worden beschouwd en de loyale en trouwe gehechtheid ondervinden van de boste harer onderdanen, zonder welke verknochtheid geen tronen blijven staan. Het huwelijk van den sympathieken kroonprins Leopold met de niet minder sympathieke prinses Astrid zal eerst dan het gehééle land verblijden, als het niet meer „gemengd", maar zuiver Roomsch zal zijn. Duitschland De verijdelde aanslag op Stresemann. De verdachten vr ij gesproken. Gistermorgen is in Moabit do strafzaak tegen de beide verdachten Kaltdorf en Lorenz inzake den verijdelden aanslag op _dr. Stresemann, aangevangen. Beklaagde Kaltdorf verklaarde,1 dat het voornemen om dr. Stresemann van het leven te berooven niet bestaan had. De brief, die hij geschreven had, waardoor de zaak aan het licht gekomen is moet niet ernstig opgevat worden. Als hij wer kelijk van plan was geweest een dergelijk plan uit te voeren, zou hij zich tegenover niemand toch daaromtrent hebben uitge laten. De tweede beklaagde Lorenz, verklaar de, dat hij het plan van Kaltdorf direct niet au serieux genomen had. De medische deskundige dr. Dyrenfurt zeide, dat men Kaltdotf als een psycho paat, die een rijko fantasie bezit en aan zelf-bverscliatling lijdt, moet beschouwen. Een dergelijk oordeel sprak deze getuige- deskundigo eveneens over bkl. Lorenz uit. De beklaagden werden van het hen ton laste gelegde vrijgesproken. Frankrijk. De Intern. Kp.mcr v. Koophandel. Het bestuur van de Internationale Ka mer van Koophandel is gisteren te Parijs bijeengekomen. Het bestuur hechtte zijn goedkeuring aan het rapport over do hinderpalen voor den internationalen handel, dat door sir Arthur Balfour aan do internationale eco nomische conferentie zal worden voorge legd. Het rapport geeft een overzicht van de hervormingen, welke voor de internatio nale handelswereld tot stand moeten wor den gebracht in de internationale relaties, indien men een algemeenen economisch en chaos wil vermijden. Het verdedigt een aantal maatregelen, die het internationale reis- en transportverkeer zullen vergemak kelijken zooals unificatie van wetten ten opzichte van vreemdelingen, afschaffing van visa, vrijhandel voor grondstoffen, enz. Krachtig wordt geprotesteerd tegen do tarief-hinderpalen en de ad-valoremrech- ten worden veroordeeld. De meest belangwekkende passage is die, waarin onbeperkte goedkeuring wordt gehecht aan de vorming van inter nationale trusts. Ten slotte nam het bestuur nota van het bankiers-memorandum, dat geteekend ia door een groot aantal leden van de Ka mer. Een resolutie werd aangenomen* waarin bijval wordt betuigd aan de daar in vastgelegde principes en waarin ver klaard wordt, dat het memorandum onge twijfeld de meening der internationale zakenwereld vertegenwoordigt. Engeland Het mijnconflict Eon nieuwe campagne. Gook heeft een belangrijk succes be haald in Nottinghamshire, het district waar de nieuwe strijdphase is ingeluid, omdat de positie der federatie daar het meeest bedreigd werd. De leden van de districtsexecutieve, hadden Zaterdag zich zelf van hun functie ontheven, omdat zij niet instemden met de politiek der federa tie tto verschoping van den strijd. De taak om aan de politiek uitvoering te ge ven, laadden zij daardoor op de schouders der minderheid. Na langdurige besprekin gen met Cook hebben zij zich thans laten overreden hun besluit in te trekken. Zij hebben hun posten weer aanvaard en een resolutie aangenomen, om de federatie bij haar nieuwe politiek te steunen. Niouwe bijleggingspogingen. In verband met het feit, dat de Britscho minister van Binnenlandsche Zaken, Sir William Joynson Hicks, gisteravond plot seling bij den koning werd ontboden, gaan er geruchten, dat er een ontwikkeling ia het steenkoolgeschil ophanden is. In ieder geval wordt verwacht, dat Maandag, als het parlement bijeenkomt, opnieuw po gingen zullen worden gedaan, ten eindo te trachten oen eind te maken aan do ko- lenkwestie. Het koude weer vormt onge twijfeld een belangrijken factor bij derge lijke pogingen. Vrijdag komt de algemeene raad van het T. U. G. te Londen bijeen. Do bestuur ders der mijnwerkersfederatie, die thans in de kolendistricten spreekbeurten ver vullen, zullen de zitting bijwonen en hun bekende voorstellen een embargo op bui- tenlandsche kolen en een heffing van de vakbonden, toelichten. Welke beslissing het T. U. G. zal ne men, staat wel vast. In verband met do verklaringen, op de jongsto Labour-confe- rentie door Thomas en Tillett afgelegd, zal het besluit ongetwijfeld afwijzend zijn. Dezo verklaarden, zooals men zich herin nert, dat een embargo niet doorvoerbaar was en dat de vakbonden geen heffing konden toestaan, omdat zij zelf te zeer te lijden hebben van werkloosheid en geldge brek. De algemeene raad van het T. U. G. zal zich alleen bereid willen verklaren hulp to bieden hij pogingen om den vrede tot stand te brengen. Denemarken Fascisten en Separatisten reiken elkaar de hand. Oproerige plakkaten. Uit Kopenhagen wordt gemeld: Het on derzoek der politie heeft uitgewezen, dat de boereurevolutie van Petersen in ver band stond met de fascistische beweging, die in Denemarken in het z.g. „Nationalo Corps" gecentraliseerd is. Toen do poli- tieko crisisalroosfeer zich uilbreidde, heb ben de fascisten en de separatisten elkaar do hand gereikt voor den strijd tegen het parlementarisme en tegen do regeering. Hot „Nationale Corps" had plakkaten doen drukken, dio yoot den strijd tegen het parlementarisme en tegen do regee ring opriepen. Do leden der regeering werden landveraders genoemd. Do politie slaagde er echter op het laatste oogen hlik in de plakkaten vóór de verspreiding in beslag te nomen. Leider van hl Na tionale Corps" is een actief di<- pitcin. Oostenrijk Seipel's kabinet goedgeke^;. Zijn program voor den Nationalen Raad. De hoofdcommissie van den Oostenrijk- schen Nationalen Raad heeft zich met de door dr. Seipel voorgestelde en reeds ver melde ministerlijst accoord verklaard. Do Nationale Raad heeft daarop do lijst met 91 tegen 52 stemmen goedge keurd. Do zitting werd daarop korten lijd onderbroken, in verband met de beëedi- ging der nieuwe regeering. Na de beëediging van het kabinet heeft de hondskanselier dr. Seipel den Natio nalen Raad het programma van zijn re geering voorgelegd. Hij, weos er op, dat de continuïteit in de regeeringen sedert zijn eerste benoeming tot bondskanselier, zoowel door do personen alsook door de gelijkblijvende beginselen gewaarborgd is. Met betrekking tot de buitenlandsclie po litiek blijven do door do voorgaande re- goeringen aangegeven principes anderd bestaan. Amerika De kerkvervolging in Mexico. Volgens een bericht uit Mexico is do HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Indruk van hef bankiersmanifest in de verschillende landen. Het huwelijk van den Belgischen kroon*> prins. Komt er binnenkort een wending In het Britsche mijnconflict? Weer een Mexlcaansche bisschop geajv resteerd. Een nieuwe orkaan bedreigt Florida. (BuitenL Berichten, 2d© blad). BINNENLAND. De algemeene beschouwingen in de Tweede Kamer over de beiastingontwer- pen zijn gisteren gesloten. Daarna is men begonnen met do artikelsgewijze behande ling der Successiebelasting. (Kamerver slag, 2de blad, en -overzicht, 1ste blad). Benoeming hoogleeraren R. K. Univer siteit. (1ste blad). bisschop van Chiapas residentie San Christobal mgr. G. A. y Diez de Bonil- la, op last van den minister van binnen landsche zaken in hechtenis genomen. De bisschop zal onder militair geleide naar Mexioo-city worden overgebracht Do reden voor de arrestatie is tot dus ver nog niet bekend. De Koningin van Roemenië. Zij wilde 'n paar dollars verdienen. Het naieve enthousiasme dor Amerika nen bij de aankomst van koningin Maria van Roemenië is reeds eenigszins getem perd door de onthullingen, die haar be zoek met ©en commercieele sfeer omgeven. Dit vindt natuurlijk weerklank in do ver slagen in de bladen. Ongelukkigerwijze schijnt do koningin twee met elkaar in strijd komondo con tracten t© hebben geteekend, waardoor zij het voqrwerp van naijver tusschcn do twee concurrecrende syndicaten wordt, doordat elk syndicaat voor zich beweert het uitsluitend recht to hebben op de pu blicatie van de indrukken der koningin in do Ver. Staten. De onthulling, dat do koningin gild uit den tocht wil maken, men zegt het hier zoo botweg, heeft natuurlijk een slechte uitwerking op het Amerikaansche pu bliek. BIWHEHLAHP tweede kamer. OVERZICHT. Do algemeene beschouwingen over de be- laslingverlagingsontwcrpen zijn geëindigd. Minister de Geer heeft do sprekers beant woord. In do eersto plaats vertelde hij dat een wetsontwerp tot het tegengaan van do z.g. „kapitaalvlucht" zijn departement heeft verlaten. En ten tweede deelde hij mede dat, in weerwil van de verlaging der spoor wegtarieven, de ontvangsten in Juli niet lager zijn gewecBt dan verleden jaar. In Augustus waren ze wel iets lager maar in 't algemeen kan men constateoren dat de verlaging do daarvan gehoopte uitwerking heeft: Men reist weer meer in hoogere klassen en dat compenseert de verlaging. Tegenover de leden, die, gelijk do hoeren Van Vuuren en de Wilde, betwijfelden of het wel verstandig was om nu al belastin gen te gaan verlagen, bctoogdo de minis ter ten eerste dat hij, nu er een overschot op de begrooting was, gemeend had, voors hands de Wecldovcrteringsbclasting als compensatie niet noodig te hebben maar uat hij, zooals de heer Van Gijn had op gemerkt, deze belasting, evenals do Ho- tclbclasting, toch altijd gereed liet liggen voor 't geval dat zo noodig mochten blij ken. (De heer Kortenliorst kroeg do toe zegging dat zijn denkbeeld van een Wcel- dc-invoerrecht nauwkeurig zou worden on derzocht). En ten tweedo merkte hij op dat etc st-jging van uitgaven die in do Millioc- nennota in uitzicht was gesteld, over ecni- gc jaren zou loopen en dat ze, blijkens de ervaring die nu met de spoorwegnet vang sten was opgedaan, wellicht ten deole van zelf haar compensatio zou vinden. En aan die tegenstanders die (zooals de heer Vcr- aurt) het overschot hadden willen zien be steed a-n nuttige uitgaven, hield de Mi nister voor, dat iedereen zijn eigen denk beelden omtrent „nuttige uitgaven" beeft en dat niemand er zeker van is dat juist zijn voork?ur zal worden gekozen. Daarna is een aanvang gemaakt met de behandeling der artikelrn van de Succes- sicwiiziging, waarvoor wij naar het verslag verwijzen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1