WOENSDAG 20 OCTOBER 1926
Aanneming of verwerping.
HET MIDDEL TOT EUROPA'S HERSTEL.
18e Jaargang.
No. 5393
3)e ©ou/tomt
Ce ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
franco per post I 2.95 per krwartaaL
Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver»
fcriigbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal» tyj voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct„ met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 et
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenilAn 30 cent per repel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
z dubbele ran het tarief berekend z
Kleine advertentlën, ran ten hoogste 80 woorden, waariu
betrekkingen worden aangeboden of gerraagd. hnnr en vt!r-
buor, koop en verkoop 10.50.
DI1 NUMMER BESTAAT UIT TWEE BEADED-
„Ennehoe staat het nu met het
flederlandschBelgisch Verdrag? Zon het
nog worden aangenomen?''
Een journalist weet nu eenmaal alles,
maar een profeet is hij niet.
Of de Tweede Kamer het Nederlandsch-
Belgisch Verdrag zal aanvaarden, blijft
een groote vraag. Het zal er in ieder ge-
Tal om spannen. Niettemin zijn de beken
de „parlementaire kringen" reeds aan het
leuzen tellen gegaan en weet men u reeds
,te vertellen, dat het befaamde Verdrag
waarschijnlijk met een kleine meerderheid
tal worden aangenomen.
De S. D. A. P. zou ervoor zijn, zoo
vordt beweerd, en wel volgens een af
spraakje met de Belgische partijgenooten.
Verder zou 'n 20-tal leden der Roomsch-
Katholieke partij mede vóór aanvaarding
,van het Verdrag zijn, hetgeen me^ de stem
men van enkele Anti-Revolutipnairen en
Christel. Historischen tezamen precies een
meerderheid zou moeten vormen.
In de Eerste Kamer zou, naar verluidt,
de oppositie tegen het Verdrag nog grooter
zijn dan in de Tweede Kamer, zoodat alles
bijelkaar het NederlandschBelgisch
Verdrag een harden dobber zal hebben.
Aldus luiden de voorspellingen.
Zooals van de meeste voorspellingen,
gedaan door profeten die brood eten, kan
men ook hier zeggen: 't kan uitkomen,
H kan ook niet uitkomen. Er zullen nl. nog
heel wat Kamerleden zijn, wien het Ver
drag als een onverteerbare pastei zwaar Lu
den maag ligt. Velen zullen na doorwor-
fiteling van alle mogelijke documenten
waarachtig nog niet weten, hoe zij moeten
6temmen. En het is ook inderdaad niet zoo
gemakkelijk om objectief z'n standpunt in
deze kwestie te Bepalen. Zoowel vóór- als
tegenstanders schermen met argumenten
aan de toekomst ontleend en daar de toe
komst zich nu eenmaal niet laat ontsluie
ren, blijft het altijd raden. Het is een kwe3_
tie van inzicht en ieder meent voor zien
het juiste inzicht te hebben. „Zin voor de
realiteit", noemt men z'n eigen meening,
„kruideniers-politiek" smaalt de tegen
stander. Den minister van buitenlandsche
zaken wordt verweten, dat hij weinig zake
lijke argumenten gebruikt, en de verhou
dingen bemet door een Belgisch gekleurde
bril.
„Kijk toch wat verder dan je neus lang
is, antwoordt jhr. van Karnebeek, en bezie
de zaken niet uitsluitend door een bril,
tfelke beslagen Is door den damp van het
kleine
Misschien herinneren onze lezers zich
fiog, waarover het Verdrag voornamelijk
gaat.
Daar is vooreerst de regeling van het
Schelde-regiem. Wij zullen niet langer
baas zijn in eigen huis; de Belgen zullen
«venveel te zeggen hebben als wij.
Sommige opponenten vinden -dit vreese-
liik en laten het voorkomen, alsof wij nu
keelemaal niets meer te vertellen hebben,
terwijl wij toch nog oven veel te zeggen
bebben als de Belgen. Bovendien is de ge
lengde commissie voor de Schelde niet
Êouverein, zoodat in geval van nood de Ne.
derlandsche regeering nog altijd „stop"
kan roepen. Deze gemengde commissie zal
er ongetwijfeld voor zorgen, dat deze toe
gangsweg tot Antwerpen in goede condi
tie verkeert, hetgeen toch eigenlijk iets is,
tfaar wij zelf ook voor hadden moeten zor
gen, al was er geen gemengde commissie.
Wel bestaat er alle kans, dat de Belgen
boogere eischen zullen stellen dan de Ne
derlanders kunnen toestaan vooral in
tijden van oorlogsgevaar beloopt men die
,tans doch heeft men die kans niet al-
jjiw als twee buren gemeenschappelijke be
ogen hebben.
®en o. i. ernstiger bezwaar levert het
e't op, dat er niets bepaald is omtrent de
«oorvaart van oorlogsschepen in tijden
tan oorlog, als België bijv. in oorlog ge-
V-k' €n •^e^erJan<d onzijdig wil blijven
1 13 hebben op dit gevaar reeds gewezen,
*an de hand van de brochures van kapitein
•torberts. Evenmin is er iets bepaald om
trent een eventueel conflict tusschen de
Scheldecommissie en de militaire autoritei
ten.
Doch in zijn jongste memorie van ant
woord zegt minister Van Karnebeek, dal
in tijden van oorlog of oorlogsgevaar de
ontworpen Schelde-beheerscommissie en
hare besluiten onderworpen en onderge
schikt zijn aan de nationale militaire auto
riteiten.
Doch al deze bezwaren hebben tenslotte
de meeste oppositie niet ontketend.
De hoofdzaak was vooral de schade,
welke met name Rotterdam zou lijden ten
gevolge van het graven van het Antwer-
pen-Moerdijkkanaal. Daarmede tappen de
Belgen alle transito-verkeer op den Rijn af
voor Rotterdam en leiden het naar Antwer
pen, zegt de oppositie.
Wij moeten den Belgen toch waterwegeu
verschaffen, krachtens het verdrag van
1839, antwoordt de minister. Deze water
weg willen ze zelf graven, waarom hun
dat niet toegestaan?
Omdat het de ondergang van Rotterdam
fceteekent, zegt de oppositie weer: Do Bel
gen weten wel wat ze doei, als zij juist dit
kanaal willen graven.
De minister: 't Zal zoo'n vaart niet loo-
pen. De aanleg van dit kanaal was allang
in de pen. Vroeger weTd van geen oppositie
gehoord.
En zoo gaat het tegen elkaar in. De een
beroept zich op do vermoedelijke schade
voor Rotterdam, de ander meent, dat het
wel los zal loopen en beroept zich op
het voordeel, dat een goede verstandhou
ding met z'p naburen moet opleveren
Maar goede verstandhoud;ng is heel best,
als 't maar niet gaat ten koste van eigen
levensbelangen.
Daartegenover wijst de heer van Lier in
een brochure er weer op, dat de totstand
koming van het Antwerpen-Moerdijkka-
naal en ook van het AntwerpenMaas
Rijnkanaal door Limburg ons gelegenheid
zal geven om nieuwe handelsbetrekkingen
met België aan te knoopen. Tot nu toe heh-
ben wij ons teveel op den handel mpf
Duitschland toegelegd. Laat Antwerpen wat
van Rotterdam aftappen, dan staan daar
tegenover nieuwe welvaartsbronnen, welke
wij in België kunnen aarhoren, en waar
van wij den gouden stroom door dezelfde
kanalen naar ons land kunnen doen
vloeien.
Bovendien vraagt men zich af: kunnen
wij Rotterdam blijvend doen bloeien door
een concurrent kunstmatig er onder te hou
den? Is het niet beter, dien concurrent niet
tegen te houden in zijn gezonde normale
ontwikkelingsgang, maar daarvan juist te
trachten mede te profiteeren? Is het niet
beter zelf de handen uit de mouwen te ste
ken en als Antwerpen zijn havens verbe
terd, onze Rotterdamsche haven nog beter
to maken?
Maar, antwoordt de stem van de opposi
tie weer, wij willen Antwerpens bloei niet
kunstmatig tegenhouden, doch willen even
min dien bloei op onze eigen kosten be-
voordeelen.
„Kleine kruideniers-politiek" noemt men
dat vasthouden aan eigen belangen en zij
die verder in de toekomst willen zien dan
hun neus lang is, wijzen erop, dat do ge
schiedenis later 't vonnis over dezeulken zal
vellen. Ja, ons nageslacht zal spreken van
„gelukkige standvastigheid" of wel van
„bekrompen kruidenierspolitiek" al naar
gelang de toekomst gelukkig of ongelukkig
zal uitvallen. En als het Verdrag wordt
aangenomen, zal men later spreken van
„breeden blik en ruim inzicht" als hel
goed uitkomt, anders zal men spreken van
„het hoofd al te veel in de wolken heffen,
zonder erop te letten of da voeten wel op
de werkelijkheid blijven staan."
Het nageslacht behoeft echter niet meeT
in de toekomst te zien, zooals wij; die heeft
het verleden maar te raadplegen in de
boeken. Doch onze mannen turen tever
geefs naar het donker van hetgeen nog ko
men moet en weten niet, of ze het Verdrag
al dan niet moeten aanvaarden.
"Wij zijn benieuwd, hoe de Tweede Ka
mer het er zal afbrengen.
Economische vrijheid als redemiddel bepleit.
Een manifest uit de zakenwereld.
Heden publiceert de wereldpers een ma
nifest, geteekend door leidende figuren uit
de financieele on industrieele kringen van
Europa cn de Vereen. Staten. Daarin
wordt o.m. het volgende gezegd:
Als zakenlieden wonschcn wij de aan
dacht te vestigen op zckcro ernstige en
verontrustende toestanden, welke, naar
enzo meening, den terugkeer naar do wel
vaart vertragen.
Het is moeilijk, zonder bedruktheid to
zien, in' welken omvang men heeft toegela
ten, dat tarief-belemmeringen, speciale ver
gunningen en verboden sinds den oorlog
den internationalen handel hebben beïn
vloed cn hem hebben belet, zich langs zijn
natuurlijke kanalen te bewegen. In geen
periode in do nieuwere geschiedenis was
het meer noodig, van zulke beperkingen be
vrijd te worden, dan thans, opdat de han
delslieden in staat worden gesteld, zich
aan te passen aan nieuwe cn moeilijke
toestanden. En in geen ander tijdperk zijn
belemmeringen voor het zakenleven met
meer kans op gevaar uitgebreid dan thans
en wel zonder dat men een juist begrip
toonde van de daaruit voortvloeiende eco
nomische gevolgen.
De vernietiging van groote politieke een
heden in Europa heeft een 7.waren slag
toegebracht aan den internationalen han
del. Over groote gebieden, waar do inwo
ners tot dan toe hun producten vrij had
den mogen uitwisselen, werden een aantal
nieuwe grenzen getrokken en naijverig
door middel van douane-barrières bevei
ligd.
Oude markten verdwenen. Rassen-on-
eenigheden konden vrijelijk verdeeldheid
zaaien onder groepen, wier belangen onaf
scheidelijk verbonden waren.
Om de nieuwe t .11 zen in Europa vast te
leggen en te verdedigen, werden vergun
ningen, tarieven cn verboden te baat geno
men. Men kreeg resultaten, die, near de
ervaring uitwijst, reeds ongelukkig ge
weest zijn voor alle betrokkenen. De ecno
staat verloor zijn toevoeren van goedkoo-
pe levensmiddelen, een andere zi'n toevoe
ren van goedkoepe industrie-producten.
Jmli'3'Tieën leden door gebrek r-n kolen,
fabrieken door gebrek aan grondstoffen.
Achter de douane-barrières werden nieuwe
locale industrieën ingericht, met geen wcr-
kelijken eeonomischen ondergrond; ze kon
den slechts in stend gehouden worden te
genover de concurrentie door de barrières
nog hooger op te trekken.-
Spoorwegtarieven, door politieke over
wegingen gedicteerd, hebben het verkeer
en vrachtvervoer moeiliik en kostbaar ge
maakt. De prijzen zijn gestegen, er is
kunstmatige duurte in het leven geroepen.
De productie in haar geheel genomen is
verminderd. Het crediet is ingekrompen en
het geld in waarde afgenomen. Te veel sta
ten hebben, valsche ideeën omtrent hun
nationale belangen koesterend, hun eigen
welvaart, in gevaar gebracht en do gemeen
schappelijke belangen der wereld uit het
oog verloren, door hun handelsrelaties te
baseeren op do economische dwaasheid,
die in allen handel een vorm van oorlog
ziet.
Er kan geen herstel in Europa zijn,
voordat de politici in alle landsgebieden,
oude cn nieuwe, inzien, dat do handel geen
oorlog is, maar een uitwissclingsproccs;
dat onze buren in tijd van vrede onze af
nemers zijn en dat hun welvaart een voor
waarde is voor onzo eigen welvaart. Tn-
dien wij hun zaken in de war sturen, dan
vermindert hun capaciteit om hun schulden
te betalen en wordt hun vermogen om on
ze goederen te koopen beperkt. Bepcrkto
invoeren brengen beperkte uitvoeren mede
en geen natie kan 't verlies van haar cx-
porthandel doorstaan. Aiaankelijk als wij
allen zijn van invoeren en uitvoeren, en
van clo processen van do intornationalo
uitwisseling, kunnen wij niet zonder ern
stige bezorgdheid een politiek gadeslaan,
die dc verarming van Europa bctcckcnt.
Gelukkig zijn er teekenen, dat men ein
delijk in alle landen begint te beseffen,
welke gevaren er dreigen.
Sommige staten hebben in verdragen van
recenten datum de noodzakelijkheid er
kend, den handel to bevrijden van de. be
perkingen, die hem neerdrukken. En de er
varing leert langzaam aan anderen, dat
het verwijderen van de economische bar
rières het zekerst geneesmiddel zal blijkon
voor do stagnatie, die er bestaat.
Over de waardevolle politieke resultaten,
die uit zulle ccn politiek zouden voort
vloeien, n.l. uit bet in de plaats stellen van
goeden wil voor kwaden wil, en van samen
werking voor uitsluiting, zullen wij niet
uitweiden.
Doch wij wenschen als onze overtuiging
vast te leggen, dat de vestiging, van econo
mische vrijheid de beste verwachtingen in
houdt voor het herstel van den handel en
van het crediet in de wereld.
Do onderteekenaars.
Het manifest is onderteekend door voor
aanstaande industricelen uit Oostenrijk,
Tsjceho-Slowakiie, Donemarken^ Boleië,
Frankrijk, Duitschland, EngelAnd, Ne
derland, Hongarije, Italië, Noorwegen,
Polen, Roemenië, Zweden, Zwitserland en
do Vereen. Staten.
De Nederlandscho ondcrteckc-
raars zijn: C. .T. K. van Aalst., S. P. van
Eeghen, F. H. Fentener van Vlissingcn, F..
Heldrin«r, A. J. van Hengel, P. Hofstede do
Groot, Paul May, W. A. Mees, A. F. Phi
lips, D. W. Stork, C. E. Ter Heulen, Q. .T.
Terpstra, M. W. F. Trcub, F. G. Waller. Th.
van Weideren, Baron Rcngcrs, G. Visse
ring.
Het oordeel van de buitenwereld.
De meening van Coolidgc.
Aangaande bovenstaand manifest der
zakenlieden sprak do Amcrikaanschc pre
sident als zijn meening uit, dat in de ta
rieven van de Vercenigde Staten maar
weinig gewijzigd kan worden zonder den
levensstandaard, het loonpeil en de pro
ductie-capaciteit dor Voveenigde Staten
ernstig in gevaar te brengen.
Een gelukkig begin, volgons de
Times.
De Londensche „Times" ziet de groote
beteekenis van het memorandum in het
feit, dat een aantal financieele experts van
vrijwel allo landen van Europa dc aan
dacht heeft gevestigd cp een maar al to
wezenlijk kwaad cn een geneesmiddel
daarvoor hebben aangewezen.
Dat op zich zelf noemt het blad een ge
beurtenis en een uitdrukking van een
nieuwe tendenz in do Europeescho aange
legenheden.
Vrij koele ontvangst in Italië.
In de fascistische pers wordt het ban
kiersmemorandum tamelijk koel ontvan
gen. Uitdrukking wordt gegeven aan do
vrees, dat het werkolijke doel van deze
voorstanders van z.g. economische vrede,
hetzelfde zal zijn als dat van do oprichters
der andere internationale trusts.
Bevrediging in Duitschland.
Dc Duitsche bladen wijden uitvoerige be
schouwingen aan het manifest der econo
men, dat algemeen met bevrediging wordt
begroet.
BUBTEgSILftE3D
Duitschland
Duitsch-Pool'jche. toenadering.
De onder handelin ge n to
B e r 1 i j n.
Volgens bericht uit Warschau heeft de
sociaal-democratische afgevaardigde Dia
mant, lid van do Poolscho delegatie, die to
Berlijn over het handelsverdrag onderhan
delt, tijdens een kort verblijf te Warschau,
in een onderhoud met de pers verklaringen
afgelegd over zijn bevindingen to Berlijn.
Hij wees er o.a. op, dat bij do onderhande
lingen een tegemoetkomende houding van
Duitschland tegenover de voorstellen van
Polen te constateeren viel, zoodat do be
sprekingen thans bot een gunstig resultaat
zullen leiden.
Naar een Oostelijk Locarno-
pa otï
Uit Warschau wordt gemold: De Parij-
scho correspondent der „Kurjor Czerwony"
Beint, dat minister Strosemann aan de
Fransche regeering een voorstel zou heb
ben gedaan, krachtens hetwelk Duitsch
land zich accoord zou verklaren met het
onderteekenn van een nieuw politiek
Duitsch-Fransch-Poolsch-Tsjechisch ver
drag, naar het voorbeeld van het verdrag
van Locarno. In die nieuwe verdrag zou
Duitschland bereid zijn de grenzen met
Polen en Tsjcchoslovakijo te garandeeren,
indien Frankrijk daartegenover zijn bezet
tingstroepen uit he' Rijnland en het Saar-
gebied zou terugtrekken.
Dit voorstel zou dezer dagen door de
Fransche regeering worden onderzocht. De
correspondent verzekert, dat aan do ge
loofwaardigheid van het bericht niet be-
hofeft te worden getwijfeld, daar het hem
door het Fransche ministerie van Buiten
landsche Zaken is verstrekt.
Engeland
Het mijnconflict.
De werkhervatting.
Officieel wordt medegedeeld, dat giste
ren 238.669 mijnwerkers aan het werk zijn,
d.i. 14.475 meer dan eergisteren. Hierbij
zijn niet gerekend 5003 arbeidshorvattin-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een manifest van vooraanstaande fi
nanciers en industrieelen uit Europa en
de V. S. waarin als het middel tot
Europa's herstel vrijhandel wordt aange
geven.
Duiisch-Poolsche toenadering. Zelfs ee'
Oostelijk Locarno-pact in 't vooruitzicht
Gaat dc Russische politiek zich nfei
orienteeren?
BINNENLAND.
De Tweede f'amer-debatten over d be-
lastingontwcrnen begonnen. Ministci De
Geer zal heden zijn plannen verdedigen.
(Kamer-verslag, 2e blad, en -overzicht, 1«»
blad).
Ontploffing in een riiwiclfabric't te
Scherpcnzeel. (Gemengd Bcr., 2c blad)
LEIDEN.
Het gouden jubileum van dc Vereent-
ging Liefdewerk arme kerken. (Feuilleton
2e blad).
gen in do verschillende mijnen van
Northumberland. Het totaal aantal wer
kenden bedraagt dus 243.672. Op 11 dezer
waren er in het geheel 1.536.300 gere
gistreerde werkloo7.cn, d.i. 36.400 minder
dan in do vorigo week, meer 277.475 meer
dan op dcnzclfden tijd van 1925.
Oostenrijk
Mgr. Seipel kabinetsformateur.
De christclijk-socialo partij heeft mgr.
dr. Seipel met do vorming van een kabinet
belast.
Men verwacht nog hodon de gocdl-eu ieg
van dit besluit door dc andere meerder
heidspartijen.
Hongarije.
Do valschemunter ak.
Algemoone gratiovcrloening.
Do correspondent van do „Voss. Ztg." lo
Boedapest verneemt van welingelm1 'n
zijde, dat heb voornemen beslaat aan pri-s
Windisch-Gratz, Nadossy cn de andere val
sche munters met Kers'mis gratio to ver-
lcenen. Ten einde het verzet der ri o
hiertegen te ontwapenen wil men deze p-a-
tieverleening verwezenlijken in den v» - m
cencr algcmccno amnestie, waaronder i1°n
ook talrijke politieke gevangenen van lie' s
zouden vallen. Een diplomatieke actio z-ui
reeds thans op toiw worden gezot, ten cin-
do Frankrijk tegenover dit plan wolwillond
to stemmen.
Portugal
De politieke toestand.
De Nóord-Portugccscho bladen publieeo-
ren een offieicele modedccling over de ar
restatie van Alvaro Castro, den hoogen
commissaris van Mozambique,wiens ont
slag reeds was aangekondigd. Hij is in het
militaire hospitaal te Oporto opgesloten.
Roemenië.
Ex-kroonprins Carol.
Volgens een bericht uit Boekarest wordt
do vroegere kroonprins Carol spoedig te
rug verwacht daar zijn vader koning Fer-
diand zich in verband met den toestand
van zijn gezondheid geleidelijk uit de
staatszaken wil terugtrekken. Hierdoor
zou Carol gelegenheid krijgen, zijn opvat
tingen te doen zegevieren. Intusschen is
liet voor zijn weder opnemen in do ko
ninklijke familio noodig, dat de grondwet
gewijzigd wórdt, wat slechts kan geschie
den door een opnieuw gekozen nationale
vergadering.
Polen.
Reorganisatie der politie.
Indecling bij het leger.
Uit Warschau wordt gemeld, dat het ka-
binet-Pilsocdski voornemens is bij zijn
hervormingen cp binnonlandsch politiek
gebied ook een zeer ingrijpende reorgani
satie der Poolscho politie tot stand to
brengen. De gcheelo politie zal aan do
competentie van den minister van bmnon-
landsche zaken worden onttrokken cn ge
heel gemilitariseerd worden. Daardoor
komt zo onder bevel van den mmister van
oorlog te staan en zal zij in het verv lg
een deel van het Foolscho leger uitma^
ken
Een-en-twintig duizend gedaagden.
Een monsterproces
te Lemberg.
In het begin van het nieuwe jaar be
gint te Lemberg in Polen een proces, dat
in do annalen van het recht vermoedelijk
wel eenig is liet proces zou aanvankelijk
al deze maand begonnen zijn, maar het
was onmogelijk, de dagvaardingen aan do
21.000 gedaagden tijig to verzenden. An
derzijds beschikte de rechtbank te Lem
berg ook over niet voldoende contanten,
om de drukkosten van de akto Yan be-
