18e Jaargang.
OSiiSDAG 12 OCTOBER 1926
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent pei week 12.50 per kwartaaL
By onze AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver«
fcriigbaar tegen betaling van 50 ck per kwartaal, b§ voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd
r7.n/lorraKlo/j 9
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlenlISn 30 oen! pet regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dnbbele van bet tarief berekend z
Kleine adverlenliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
til HUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN.
ZONDAGSBLAD.
Weekabonné's worden beleefd verzocht
deze week het abonnementsgeld ad 50
cent te voldoen.
DE ADMINISTRATIE.
V Over vriendschap en politiek.
„Vriendschap is, het zoet van het leven"
r— Deze eerste regel van een versje, dat we
als kinderen op school zongen, hebben we
altijd onthouden. Gedragen op de ons inge
prente melodie sprak 't tot het kinderhart
duidelijker, dan het groot-ware Schriftuur
woord, hetwelk we later dikwijls over
dachten en overwogen, dat wie een vriend
gevonden heeft een schat heeft gevonden.
In de practijk van het leven is dat
schoone van de vriendschap maar al te
dikwijls overschaduwd
Vriendschap, waar bedoeld vele we-
reldsche „vriendschappen" zijn niet meer
dan schijn! wordt door kwaadspreken
en lasteren van booze menschen vaak on
dermijnd en ontzenuwd.
Maar ook kunnen vrienden zelf dikwijls
niet de weelde dragen, doordat do zelf
zucht het wint van den offerzin, welke voor
^iendschap als 'n wezenlijk element ver-
eischt is; doordat afgunst en hoogmoed
verdringen waarheid en eenvoud, welke
Vriendschap moeten leiden en bezielen
OC
BEDlt
a/Z*
ien^
Wij stappen af van dit praatje over
vriendschap om wat verder te praten over
de politiek.
Ook in de politiek heeft langen tijd een
soort vriendschap bestaan vele jaren
Jan? belichaamd in de Goalitiel
Die vriendschap was ook door de lei-
'ders der drie rechtsche partijen uitstekend
fcedoeld ze was waar.
Maar wat geldt voor vriendschap, in
Hen meer eigenlijken zin, tusschen enke
lingen, is nog meer van toepassing op dit
soort vriendschap: Zij staat bloot aan ge-
Varen van buiten en van binnen.
En zoo is dan vooral in de laatste jaren
'die politieke vriendschap bestookt door de
lasterpraat van de tegenstanders. Hoe
Iwerd het den Protestantschen Coalitie
partijen herhaaldelijk naar het hoofd ge
slingerd, dat zijhe^ Protestantisme
aan Rome verkochten!.
En ook vooral in de laatste jaren zijn
aan die vriendschap gaan knagen de ge-
Varen van binnen-uit. Wat was e'r vaak te
bespeuren van offerzin? Heeft niet on
langs een Chr. Hist, voorman, zelfs met
(ingenomenheid verklaard, dat de Christ.
'Historischen geen offers wilden brengen
poor de Coalitie?En liet wij behoe
ven het feit volstrekt niet te verdoezelen
een Christelijk-Historisch leider als dr.
Schokking niet de waarheid in de onder
linge verhouding tusschen Katholiek en
'Protestant verkankeren door in de paTtij
le laten groeien het antipapisme,
Hat afgunst steunt!
Terecht heeft dr. Schokking in zijn on
langs te Leiden in de afd. der Chr. Hist.
Unie gehouden rede gezegd, dat hij geen
iaast wil maken met een herstel der Coa
litie, omdat eerst de verhoudingen tusschen
'de drie partijen weer goed zouden moeten
eijn. Terecht.maar dan is het wachten
Vooral op dr. Schokking! Dr. Schokking
die zich toch niet aan het uiteenvallen der
Coalitie onschuldig kan gevoelen; en die
radien absoluut heeft nagelaten eenige
Vingerwijzing te geven naar wat er nu
.ïDoet gebeuren; ook in de hier bedoelde
,'Leidsc.he rede zegt hij wéér niets positiefs
over het standpunt van de partij, die
schijnt.... op de wipplank te willen hlii-
ven zitten; welk standpunt echter voor do
ïegeling van een gezonde politieke verhou
ding niet houdbaar is!
BUITENLAND
België
De gemeenteraadsverkiezingen.
Achteruitgang der socialisten
Ofschoon do officieele uislagen nog
,ijiet bekend zijn, wordt toch bevestigd,
flat do Katholieken bij de gemeenteraads
verkiezingen van Zondag j.l. successen
hebben te boeken.
Hoewel de socialisten hier en daar een
,Zetel hebben gewonnen, is het aantal ze-
Jels dat zij hebben verloren toch aanmer
kelijk grooter. In de groote industrieels
Centra als Soignies, Charleroi, Luik en
/uitwerpen hebben zij ernstige verliezen
geleden.
Oo communistische partij heeft een
_2etels gewonnen. In Seraing b.v.
Vt' j rï0 communisten zeven zetels meer
Aan de socialisten. De liberale partij blijkt
War zete*s gehandhaafd te hebben in d(
«roote steden, maar heeft in de provin-
'Je zetels verloren. In het district -Hainaut,
ar de liberalen en katholieken een ge
meenschappelijke lijst hebben ingediend,
zijn zij er in geslaagd de socialisten te
verslaan.
De kleine lijsten zonder politieke kleur
zijn bijna overal verslagen, zoodat de
strijd v.n.l. loopt tusschen de drie groote
partijen.
Duitschland
Een rede van den Rijkskanselier.
Een vermaning aan de
bevolking van het bezette
gebied.
De van verlof terugkeerende rijkskanse
lier Marx heeft naai- het W. B. meldt, te
Essen een uitvoerige redevoering gehou
den, waarin hij o.a. het arbeidsprogram
van de regeering behandelde en sprak
over de moeilijke taak, waarvoor Duitsch
land zich in den a.s. winter geplaatst ziet
in verband met den financieelen toestand
en de werkloosheid.
Naar aanleiding van het afsluiten van
het staalpact wees dr. Marx er op, dat
men geen economische vredesovereen
komst kan aangaan en daarnevens op po
litiek gebied vijandig tegenover elkaar
staan. Daarom mag men ook op politiek
gebied een verdere ontspanning verwach
ten.
Aangaande den Volkenbond hernieuwde
de rijkskanselier do verzekering van eer
lijke en loyale medewerking, waardoor
Duitschland hoopt ook zijn eigen belangen
en die van de Duitsche minderheden het
beste te beschermen.
Ten slotte over Thoiry sprekende, uitte
de rijkskanselier zijn vertrouwen, dat ten
slotte een bevredigende oplossing gevonden
zal worden voor de moeilijkheden tus
schen Frankrijk en Duitschland, waaraan
hij toevoegde, dat het doel der besprekin
gen van Thoiry niet benadeeld kan en
mag worden door de jongste betreurens
waardige gebeurtenissen in het bezette
gebied.
Dr. Marx richtte daarom aan de be
volking van het bezeite gebied een aan
sporing zich waardig te gedragen en sprak
eindelijk den innigen wensch van de ge-
heele rijksregeering uit, dat spoedig de
dag moge aanbreken van de bevrijding
van den Duitschen bodem van vreemde De-
zetting.
De overeenkomst met de HohcnzoUerns.
In de hoofdcommissie van den Pruisi-
schen Landdag is gisteravond het wetsont
werp in zake het compromis met de
Hohenzollerns met de stemmen der bur
gerlijke partij tegen die van de communis
ten aangenomen. Do soodemo/rafen ont
hielden zich van stemming.
Frankrijk.
Poincaró op tournée door
Elzas-Lotharingen.
Poincaré is Zaterdagavond te Metz aan
gekomen voor "n korie tournée door El-
zas-Lovharingen, ter. einde zich op de
hoogte te stelled vau dej huidigen toe
stand aldaar, vooral op de e-V.oIen. Het
cezoek dat ren gnuel particulier karakter
draagt mag belangrijk genoemd worden
met het oog op de autonomistische bewe
ging en de religieuze agi'atie, welke in
Elzas-Lotharingen heeft plaats gehad. Do
premier wordt Donderdag te Parijs te
rijs terug verwacht.
'Zooals reeds gezegd, is een van Poin-
caré's voornaamste doeleinden, de school
kwestie te onderzoeken, welke ecnigen tijd
geleden tot veelmoeilijkkeden heeft geleid,
in verband met de pogingen van de regee-
ring-Herriot, om langzamerhand het
Fransche systeem van algeheel leeken-
onderwijs in te vroren
Gistermorgen bezocht de premier, zon
der dat zijn bezoek te voren was aange
kondigd, een lagere school, welke hoofd
zakelijk door joodscbe k'nderen wordt be
zocht, van wie velen van Poolsche en
Gechoslovaaksche afkomst zijn. Voorts
bracht hij e n bezoek aan een jongens- en
meisjesschool, welke door zusters wordt
bestuurd.
Na zijn bezoeken heeft de premier den
bisschop van Metz ontvangen.
Engeland
Het Labourcongres.
Tegen de communisten.
Gisteren is het jaarlijksche cot gres der
Britsche arbeiderspartij te Margate ge
opend.
Kort na de opening van het congres
werd een poging gedaan om de discussie
te heropenen over de kwestie van de toe
lating der communistische partij tot de
labour-partij.
Met een aanzienlijke meerderheid van
stemmen (2.760.000 tegen 349.000) werd
een desbetreffend voorstel verworpen.
Het mijnconflict.
Een overeenkomst voor 5 jaar
in Nottinghamshire?
Na het besluit van het bestuur van den
Mijnwerkersbond van het graafschap Lei-
cester om het werk te hervatten, kwam 't
bestuur van den Mijnwerkersbond van
Nottinghamshire gisteren bijeen om to on
derzoeken of het mogelijk is schikkingen
te treffen voor een conferentie met de
mijneigenaars. laatstgenoemd besluit
werd genomen na een aanbod van de
werkgevers om met de mijnwerkers voor
den duur van vijf jaren een overeenkomst
te sluiten, die steunt op den grondslag
van de loonen, die thans betaald worden
aan de mijnwerkers, die den arbeid heb
ben hervat.
Roemenië.
Dienstweigering.
Naar uit Boekarest gemeld wordt !i eb
ben 6000 recruten van het tweede Roe-
maensche legercorps dienst gewei I
Syrië.
Nieuwe gevechten.
De Drusen weer in actie.
Volgens venchillende berichten, afkom
stig uit Drusenkringen, is er in den Dje-
bel weer hevig gevochten. "De jongste ge
vechten hadden plaats, toen Seid el
Atrasj de plaats Salkhad op ongeveer 30
K.M. ten Zuiden van Soeweida met een
zoo kleine troepenmacht bezette, dat de
Franschen er reeds op rekenden hem te
kunnen gevangen nemen. De snelle aan
komst van Drusenversterkingen heeft de
Franschen evenwel in die hoop teleurge
steld.
Het hoofdkwartier van Sultan el Atrasj
bevindt zich op slechts ongeveer een uur
afstand van Soeweida, terwijl Seind zich
thans in het Jaja-gebied bevindt, op on
geveer 50 K.M. ten zuiden van Damaskus.
Het nieuwe optreden der Drusen is naar
men aanneemt het gevolg van de ont
vangst van belangrijke steunfondsen, en
van do neutrale zooal niel sympathieke
houding van de Bedoeinenstammen in den
Hauran en in het Lejagebied. De Drusen-
contingenten in Franschen militairen
dienst verminderen, naar meit zegt, zeer
snel, o.a. doordat er een terrein wordt uit-
gefoend tegenover de familie!'-' n de
Franschgezinde Drusen.
China.
De ex'keizerlijke familie ii>
Tcx rr Jjl «lo repUDllck nOg
steeds de weeën van den burgerkrijg heeft
te doorstaan, maken de leden der voorma
lige keizerlijke familie ook booze tijden
door. Uit Peking wordt gemeld, dat de ex-
keizerlijke familie volkomen gebrek lijd!;
zij eischt een pensioen op dat haar door de.
republiek was beloofd maar dat nimmer is
uitbetaald.
Amerika
De ontwapeningskv/estic.
Amerika kan zijn defensie niel
verder inkrimpen.
Generaal Pershing, die de Amerikaan-
sche strijdkrachten in den grooten oorlog
commandeerde, heeft voor een vergadering
van geridderden te Philadelphia 't woord
gevoerd en daarbij hot land gewaarschuwd
tegen iedere vermindering zijner militaire
macht.
„De wereld", zei Peshing, „is niet vrij
van jalouzie en begeerte en zoolang dat zoo
is zullen er geschillen tusschen de naties
zijn. De huidige toestand eischt dat de
Ver. Staten te allen tijde een stevige kern
van geoefende mannen op do been houden,
rondom welke ieder oogenblik een volledig
defensesysteem kan worden opgebouwd".
Sinds zijn heengaan uit het leger, meer
dan twee jaar geleden, had Pershing niet
meer in li?t openbaar het woord gevoerd.
Mexico.
ls kerkvervolging.
De onderdrukking dt.
Katholieken.
Een 70-jarig katholiek koopman !o
Pueblo, José Garcia Farfan, stelde in zijn
étalage het volgende opschrift ten toon:
„Viva Christo Rey!" (Leve Christus de
Koning!). Een tweetal generaals, Amaya
en Sanchez, bemerkten dit opschrift van
hun auto uit en zonden een agent naar den
winkel om Farfan mede te deelen, dat li ij
die woorden onmiddelijk moest verwijde
ren. De koopman antwoordde, dat, wan
neer de heeren generaals hem iets te zeg
gen hadden, ze zelf maar moesten komen.
Inderdaad kwamen de heeren en zij ver
langden do cogenblikkelijke verwijdering
van het opschrift. Farfan weigerde met da
inotiveering, dat hij de baas in zijn eigen
zaak was. Daarop trok generaal Amaya
zijn revolver af, miste echter den koopman
en verwondde Sanchez. Farfan wrong hem
daarop de revolver uit de hand.
Op dat oogenblik traden soldaten bin
nen en daar zij een wapen in de hand van
Farfan zagen, voerden ze hem onmidde
lijk naar de gevangenis. De ongelukkige
werd nog denzelfden nacht gefusilleerd.
Het officieele orgaan van de regeering
zelf berichtte, dat men den volgenden dag
liet lijk van Farfan op een eenzame plaa's
gvonden had, terwijl het met kogels
doorzeefd was en sporen eron wezen, dat
liii tnsofhrn de wielen van c - -hiel
BINNENLAND.
Hef Nederl.-Belgisch Verdrag.
De besprekingen in den
Partijraad der S. D. A. P.
Zondag kwam to Amsterdam de Partij
raad van de S. D. A. P. bijeen ter bespre
king van het verdrag met België. Door do
heeren Vliegen en Brautigam werd het
vraagstuk ingeleid, de een ten gunste, de
andere tegen goedkeuring van het ver
drag.
Aan de discussies werd deelgenomen
door de heeren Reinalda, Bonger, van der
Ploeg, Onderdijk, Drees, Woudenberg,
Schaper, Duys, Ir. Albarda, van Zadel
hof f, Sannes, F. M. Wihaut en de Zeeuw.
Daarna werd door de beide inleiders nog
het woord gevoerd. Conclusies werden niet
genomen. De samenkomst had niet anders
dan onderlinge voorlichting ten doel.
Partijraad R.-K. Staatspartij.
R. K. Hoogleeraren.
De R.-K. hoogleeraren aan openbare
universiteiten en hoogescholen in Neder
land hebben als adviseerend lid in den
R. K. Partijraad aangewezen prof. mr.
Ph. Kleintjes, hoogleeraar aan de gemeen
telijke universiteit te Amsterdam.
De staking bij „Hecmaf".
Bereid den arbeid te hervatten
mits twee cent verhooging
voor allen.
In de gisteren gehouden vergadering van
de stakers van Heemaf te Hengelo werd
verslag uitgebracht van de conferentie van
Vrijdag. De voorwaarden die wij reeds
hebben medegedeeld werden aan een
ernstige bespreking onderworpen, waarbij
vooral bleek dat de stakers op het stand
punt stonden, dat aan alle stakers verhoo
ging moet worden toegekend. De schrifte
lijke stemming had den volgenden uitslag:
legen aanneming der voorwaarden 272,
vóór aanneming 172; 15 stemmen waren
au v>iTi£»axuo. w eyMieaen ueneaemo jüur
ramen aan de stemming geen deel.
Na de stemming besloot de vergadering
met algemeeno stemmen dat de stakers
bereid zijn den arbeid te hervatten onder
voorwaarde, dat aan alle arbeiders en
arbeidsters twee cent verhooging wordt
toegekend.
De werktijden in de mijnen.
Het dreigende conflict?
Zaterdag j.l. zijn to Utrecht besprekin
gen gehoyden tusschen vertegenwoordi
gers van den Ned. R.-K. Mijnwerkersbond
en het R.-K. Werkliedenverbond, in ver
band met een dreigend conflict in het
mijnbedrijf. Oorzaak is de op 1 November
1925 ingevoerde werktijdregeling op Za
terdag, tengevolge waarvan duizenden
mijnwerkers Zaterdags nachtarbeid moe
ten verrichten.
Er bleek volkomen overeenstemming te
bestaan tusschen de vertegenwoordigers
van bet Verbond en van den Mijnwerkers
bond met betrekking tot den to volgen
weg.
Naar wij vernemen, is do Ned. R.-K.
Mijnwerkersbond aangesloten bij het Cen
traal Reservefonds. Er zal regelmatig
overleg worden gepleegd tusschen Cen
trale en Mijnwerkersbond.
Plaats naamborden bij iedere
gemeente-kom.
A. N. W. B. e n K. N. A. G. vragen
Rijkssubsidie.
Naar het Corr. Bur. verneemt, heeft de
A. N. W. B. het plan opgevat, in samen
werking met do K. N. A. G., over het gc-
heele land plaatsnaamborden te plaatsen
aan den ingang van de kom van iedere ge
meente. In het vertrouwen, dat het Rijk
bereid zal worden gevonden, voor dit doel
subsidie te verleenen, is hiermede thans
reeds een aanvang gemaakt op do wegen
's-GravenhageRotterdam en Rotterdam
Dordrecht. De blauw en wit geëmailleer
de borden zijn aan ijzeren palen bevestigd
Hef wegenvraagstuk.
Do voornemens van Minister
v. d. V e g t e.
Wij lezen in het „Vad.": Minister v. d
Vegte heeft het troostrijke woord gespro
ken, dat binnen twee jaar de billijke klach
ten over onze hoofdverkeerswegen zullea
verstomd zijn. We hebben Z.E. nadere uit
legging gevraagd en hij heeft ons die wel
willend verstrekt.
Hoofdzaak is, dat hij vertrouwt, in het
nieuwo jaar geregeld allo kracht aan de
wegverbetering te kunnen geven, nu hij
uit het wegenfonds zal ontvangen: de op
brengst van de autobelasting, do rijwielbo-
lasting, het bedrag van het onderhoud van
eigen, d. i. rijkswegen, voorschotten van
financiën, enz.
Een allereerst de hoofdwegen omvattend
werkplan wordt op het oogenblik opge
maakt. Dat plan zal de verschillende weg-
directeuren in staat stellen tegelijk en gere
geld in hun afdeeling aan de wegverbete
ring je. werken, en het is uitgesloten dat.
zooals vroeger door gebrek aan geld maor
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De socialisten verliezen bij de gemeente
raadsverkiezingen in België.
De Britsche Labours besluiten de i-
munisten niet meer tot de partij tt„ ;o
laten.
De onderdrukking der Katholieken in
Mexico.
BINNENLAND.
Ook de Vlaardingen 46 in den storm
vergaan; 14 opvarenden omgekomen.
Omtrent het lot van den Katwijkschen
Jogger K.W. 103, met elf man aan boord,
is nog niets met zekerheid bekend.
De stakers bij „Hecmaf" zijn bereid
den arbeid te hervatten, mits allen twee
cent verhooging wordt toegekend.
A. N. W. B. en K. N. A. C. zetten
plaatsnaamborden bij den ingang der ge
meente-kommen en vragen hiervoor rijks
subsidie.
LEIDEN.
De nieuwbenoemde hooglceraar in do
medische chemie aan de Universiteit al
hier, prof. dr. H. G. Bungenberg de Jong.
De huldiging van mevr. Theo Mann—
Bouwmeester.
Onze Geïllustreerde Panna
Onze photo-pagina van heden bevat
o.m.: do openingsplechtigheid van het
Koloniaal Instituut te Amsterdam; de
gedenkfeesten in Assissië; do automobiel
tentoonstelling te Parijs; de vernieuwde
St-Martinuskork te Hillegom; sportkiekjes
Tan a^è^^en'. ^ë*Vndere directie mid
den in het werk moot staken, was loor
men telkens kan ondervinden, dat !f-
de heirweg heel goede cn abnormale yVcb-
te stukken heeft.
Dat de weg Den HaagRotterdam —Am
terd,vtmAmersfoort hot eerst aan de
beurt komt, ligt voor de hand.
Het autobusbedrijf der Nederlandsche
Spoorwegen.
Horplaatsing van wacht
geld o r s.
In verband met de oprichting van het
autobusbearijf naast do Nederlandsche
Spoorwegen is aan tal van wachtgelders de
vraag gesteld of en in hoeverre zij bekend
zijn met auto's en het besturen daarvan
Bij bevredigend antwoord zullen deze
wachtgelders mogelijk geplaatst worden
vóór particuliere chauffeurs. Hot betreft
dus alleen de technische zijdo van het be
drijf, zoodat aan administratief personnel
geen sprake is.
De kwestie der tandtechnici.
Een amendement.
De heer Marchant heeft een amende
ment ingediend om de viseeringen, die
verleend zijn krachtens de wet van 29
Juni 1925 na 31 December geldig -te ver
klaren.
De bedoeling van dit amendement is om
de visccringen, die, naar het oordeel van
den voorsteller onwettig verleend zijn, te
vernietigen. Wanneer n.l. na 31 Decem
ber 1926 alle viseeringen vernietigd ge
worden zijn, zal do minister nieuwe oproe
ping kunnen doen voor gegadigden en re
kening kunnen houden met den eisch der
wet van 1925, dat de aanvragers de tand
prothese in de practijk vóór 10 Juni 1913
moeten hebben uitgeoefend als beroep.
WETÊNSCHftPPEI UKE BERICHTEN
Een tweede maan bij de aarde?
Volgens een mededeeling in de Royal
Astranomie Society te Londen is doqr
Pickering een maantje ontdekt, dat zich om
de aardo beweegt en waarvan de middel
lijn slechts 200 Meter bedraagt. Zijn haan
zou 40.000 M.M. van do aarde verwijderd
zijn. Derhalve op éénliende van den af
stand, waarop zich zijn, grootore collega
beweegt.
Roche hoeft evenwel berekend, dat de af
stand van dezo baby-maan tot de aarde
circa 3 aardstralen bedraagt.
Indien deze afstand juist is, dan is haar
omloopstijd dus 7 uur.
Volgens een waarnemer in Westplialen,
die het maantje bestudeerd heeft, moet zijn
snelheid veel grooter zijn. Do omloopstijd
bedraagt n.l. volgens dezen sterrekundige
1 uur en 24 minuten.
Of deze begeleider der aardo inderdaad
bestaat, zegt het tijdschrift Wetensch.
Bladen, waaraan wij dit bericht ontlcenen,
zullen, waar de waarnemingen nog zoo
uiteenloopend zijn, latere waarnemingen
nog moeten uitmaken.