ZATERDAG 9 OCTOBER 1926 De moderne zeden. 18e Jaargang. No. 5384 3)e £cicbelie ©ou^ont ne ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL L onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal franco^ per post 12.95 per kwortaaL wet Geülnfitreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- wiigbaar tegen betaling van 50 otjper kwartaal, by voor- rit betaling. Afzonderlijke nummers 5 et. met Geïllustreerd V,-J 9 ct Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen IL Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverfentiSn 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het 3 dubbele van het tarief berekend. Kleine advarlenliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver huur, koop en verkoop IO.50. gi! nummer bestaat uit vijl bladen, waaronder ld Geillustreerd Zondagsblad. Onze Doorluchtige Bisschoppen waar schuwen de Katholieken bij herhaling voor de gevaren van de moderne zeden, of liever: de moderne zede loosheid. Ook in andere landen veroordeelen de hoogste bewakers der Christelike zedeleer 'zonder ophouden het ontoelaatbare in do heerschende mode. Onlangs heeft het Spaansche Episcopaat in een herderlijk schrijven een bijzondere beschouwing gewijd aan de moderne zede lijkheids- en modevraagstukken. De Spaansche Bisschoppen wijzen er voor alles op, dat de ontaarding der mode 'niet slechts een zedelijkheidsvraagstuk, doch in den grond veel meer een bewuste poging beduidt van het ongeloof en de der Kerk vijandig gezinde richting, om liet Christendom uit het maatschappelijke le ven der Christenen zelf te verdringen. Het gevaar dreigt niet slechts de goede zeden'der huisgezinnen en de'ongedeerd heid der jeugd, maar het gaat er om of de moderne maatschappij in haar uiterlijk doen en laten, in hare verschijningsvor men en in het dagelijksch verkeer het Christendom zal eerbiedigen of het als praclisch niet meer bestaand, als niet moer in aanmerking komend, volkomen ignoreer en. Men heeft, zoo voeren de Spaanscho Bisschoppen aan, tegen het Christendom alles in beweging geznt: wetenschap en philosophie, politiek en diplomatie, vrij- mctselarij en klassenstrijd, kunst en lite ratuur, de onchristelijke scholen en de der Kerk vijandig gezinde wetgeving. Dat alles was niet in staat het uiterlijke beeld I der Europeesche samenleving radicaal te [veranderen, de van oudsher bestaande en heerschende christelijke grondwetten in de openbare zeden, n.l. in de opvattingen over Mocht en fatsoen, volkomen uit den weg [te ruimen. Thans grijpt men naar het laatste wa- I pen: de ijdelheid der vrouwen. Er werd een mode verzonnen, die de ijdelheid der vrouwen en de zinnelijkheid der mannen tegelijkertijd bekoorde, en tevens onge merkt de heerschappij der christelijke ze delijkheids- en fatsoensorde zou vernieti gen, Zij het dan dat dit doel door de uit- Vinders der huidige mode niet uitdrukke lijk nagestreefd werd, zeker toch ligt er aan de uitbuiting van het heerschende mo de-systeem 'n oorlogsverklaring ten gron de aan het in de maatschappij nog door Telen erkende Christendom. De Christenen kunnen thuis en in de kerk godvruchtig en religieus zijn, in het openbare leven echter heeft het heiden dom de kwesties van wat geoorloofd is of niet geoorloofd is te regelen. Om de ge dislingueerdheden van den christelijken smaak en het christelijk schaamtegevoel moeien niet meer slechts door eenige en- 1 kelingen, maar er moet om zoo te zeggen door het publiek en door de christenen zelf gelachen worden, en ze moeten ook door hen overboord geworpen worden. Daarom die propaganda voor de co-educatie in de scho len, de „vrijheden" aan 't strand, en 't dra gen van kleeren, die het lichaam niet be dekken, maar ten toon stellen; daarom die onbeperkte vrijheid van schouwtooneel en literatuur; daarom die te vrije maatschap- Pelijke „ton", het jongensachtige van het meisje en van de vrouw; daarom dat uit gesproken pralen met de verachting van olie schaamtegevoel, als ware dit een men- 'ijke zwakheid. „Het heidendom, dat door den christelijken godsdienst ver gen werd, dreigt opnieuw heer en toeester over de volkeren te worden. Met het verlies van het schaamtegevoel wor den aaq de zinnelijkheid wijd en zijd de deuren opengezet, wordt het geloof en het geloofsleven den weg versperd". -Het Evangelie" zoo schrijven de opaansche Bisschoppen dan verder «veroordeelt zelfs een onreine gedachte; do schaamtelooze kleeding echter sugge- er .^oe- Evangelie veroordeelt routine oogsl-ag, elke zondige zinnen prikkeling; de huidige mode echter lokt lz? Z0Qder meer uit. Het Evangelie be- tl u ge^esenbeden tot zondigen te eed schaamtel°oze tentoonstellin- g a der mode echter zijn een permanente egenheid, ja zelfs de oorzaak van tal- h<Jei-?0I1(*ei1 en naaste aanleiding der epli v s van taN°oze zielen. Het Evan- vln i- ger* de verschrikkelijkste ban- en naar hen. Hin andpron orirornia e naar hen, die anderen delink 6n daartegenover geeft een schan- verw ^0(*e zonder ophouden ergernis, andJ?eStulff aanbrengend in de zielen van 2e)i ea> Het Evangelie predikt de beteu- len nnt *agere instincten van de geval- een .V1» de schaamteloosheid echter is •^3e van ^et vleesch met zijn flonri'n0 i en Gn oene voortdurende aan- 001 '«gbTO^gendS maaI °P We'ke WijZ9 lc?0t ^vangelie zoekt het evenwicht tus- chaam en ziel te herstellen, het vleesch aan den geest onderhoorig te ma keen, waartegen het „moderne" leven met zijn uitgesproken streven naar zinnelijke prikkelingen de heerschappij der stof over den geest beaamt en bevordert". Het is daarom dus, zoo vervolgen de Spaansche Bisschoppen dan, niet slechts een gewetensplicht van alle edeldenkende katholieken, de door do huidige mode in gevaar gebrache zielen-reinheid van ons volk en in het bijzonder van onze jeugd te beschutten, maar ook een eerenplicht, de sluwberekenende, onbeschaamde vorderin gen vaji het nieuwe heidendom bewust te gen te werken. Dan volgen eenige practische wenken ten aanzien van de kleeding, de conversatie, de sport, het theater, de lectuur, het te vrije verkeer der jongelieden. Den vrouwen wordt in herinnering ge bracht, dat zelfs wereldsgezinde mannen van oordeel zijn, dat ook de vrouwelijke beschroomdheid en het schaamtegevoel als wezenlijke bestanddeelen van een ware vrouwenschoonheid geëischt worden, en dat de eeuwige grondwetten der katholieke zedelijkheid meestal met de wetten van ware aesthethica samengaan. Tenslotte wordt de verantwoording der biechtvaders, der volksopvoeders en leeraren, der katho lieke vereenigingen en vooral der ouders naar voren gebracht. De uitspraken, men kan óók wel zeg gen het hulpgeroep, van ernstige mannen van alle richtingen, die zich in den laat- sten tijd tegen het onzinnige en vernede rende der -moderne vrouwenmode en van zekere moderne maatschappelijke „vrijhe den" "verheffen, bekrachtigen slechts de door ernstige bezorgdheid voor het welzijn van het volk ingegeven waarschuwingen der Bisschoppen in do verschillende lan den. Jammerlijk vindt men nog altijd menschen en persorganen, die al deze vermaningen met leeghoofdige ge zegden meenen te kunnen ontzenuwen. De Spaanscho Bisschoppen hebben wel gelijk wanneer ze zeggen, dat het menigeen een vreugde is, wanneer het heidendom zich openlijk verbreidt en zijn stempel drukt op het maatschappelijke leyen, ook al gaan heilige volksgoederen daaraan ten gronde, ten gronde. België Het huwelijk van den kroonprins. Prinses Astridwordt katholiek Het Belgische koningspaar, de prinsen Leopold en Charles en prinses Marie José zullen 2 November te Stockholm aanko men. Den 4den November zal aldaar het burgerlijk huwelijk plaats hebben tusschen prins Leopold en prinses Astrid. Het Bel gische koningspaar zal onmiddellijk na de plechtigheid uit Stockholm vertrekken. De bruid en haar ouders zullen 8 November met een Zweedschen kruiser te Antwerpeu aankomen. Het kerkelijk huwelijk zal 10 "November te Brussel plaats hebben in de St. Gudule. Prinses Astrid zal tot het ka tholieke geloof overgaan. Kolenschaarschte. Do brandstoffenschaarschte wordt voort durend grooter, met name te Antwerpen krijgen de fabrieken gebrek aan stookma^ teriaal, terwijl dagelijks vrachten van dui zenden ton kolen de haven verlaten. Groo- te kolenhandelaars hebben wegens gebrek aan voorraad hun zaak moeten sluiten. Een delegatie van de directies der gasfa brieken is naar Essen geweest en heeft daar de toezegging gekregen van voldoende leveringen ^voor een maand. Dultschland Hef ontslag van v. Seeckt. Het ging zelfs om de republiekl President Hindenburg heeft gister, naar reeds gemeld, het ontslag van den chef der Rijksweer, „Generaloberst" Von Seeckt, aanvaard, onder warme dankbetuiging voor de door den generaal in oorlog en vrede aan zijn vaderland bewezen belang rijke diensten. Het orgaan der sociaal-democraten, do „Vorwarts" merkt op, dat de kwestie Von Seeckt-Gessler er een van principe en sys teem was. Het ging hierbij om de vraag, of in Duitschland het parlement, dan wel de militairen doorslaggevend zouden zijn. Bleef Von Seeckt aan, dan zouden do mi litairen een nieuwe, beslissende overwin ning hebben behaald. Dit zou niet slechts een regeeringscrisis in zich hebben geslo ten, doch tevens een crisis der republiek, aldus het blad. Als zeker kan worden aangenomen, dat ook president Hindenburg de kwestie aldus heeft gezien. Hij heeft de handelwijze van Von Seeckt onmiddellijk scherp veroor deeld, doch een laatste poging willen doen, den verdienstelijken chef der Rijksweer voor het leger te behouden. Deze verdiensten worden in de pers he den nogmaals nadrukkelijk naar voren gebracht. Zoo schrijft de democratische „Vossi- sche Zeitung": Men kan het betreuren, dat de verdienstelijke en uiterst bekwame man in volle arbeidskracht zijn functie moet neerleggen, maar een andere oplossing van het conflict was niet mogelijk. Volgens het „Berliner Tagblatt" heeft minister Gessier een eventueele oplossing door een compromis met allen nadruk van de hand gewezen, daar ook een scherpe, openlijke désavoueering van Von Seeckt het aanblijven van den generaal onmoge lijk zou hebben gemaakt en men den chef der Rijksweer niet op dezelfde wijze beris pen kon als andere, minder hoog geplaat ste officieren. Daar Hindenburg* in zijn verantwoordelijkheidsgevoel de demissie van het kabinet met alle daaraan verbon den ernstige, ja onafzienbare gevolgen, heeft willen vermijden, heeft hij het ont slag van Von Seeckt aanvaard. De rechtsche pers maakt natuurlijk het huidig régime voor het ontslag verantwoor delijk. Zoo schrijft de agrarische „Deutsche Tageszeitung": Het kabinet capituleerde voor de systematische „Hetze" der link- sche pers. Wederom is gebleken, dat het huidige stelsel onbekwaam is, zich in za kelijk opzicht op de been te houden, zoo dra de sluizèn eener handig opgezette de magogische agitatie van links worden opengezet. Engeland lief Britsche mijnconflict. Een wanhoopsdaad. Zooals gemeld, had de gedelegeerden conferentie der mijnwerkers een resolutie aangenomen o'm ook het veiligheidsperso neel uit dc mijnen terug te trekken. Doch van de onmiddellijke uitvoering van dit besluit zijn zij toch teruggekomen. Er zal eerst in de districten een stem ming plaats hebben, waarvan Donderdag het resultaat bekend zal zijn. De resolutie blijkt dus inderdaad niets anders dan een wanhoopsdaad geweest te zijn, waarvan do mijnwerkers in ieder gé val de onmiddellijke consequenties niet hebben willen aanvaarden. De uit de dis tricten ontvangen berichte wijzen er ove rigens op, dat het verre van zeker is, dat de mijnwerkersfederatie er inderdaad in slagen zal, aan de resolutie gevolg te doeu geven. Anders dan in 1921, toen do veilig heidsmanschappen bij de mijnwerkersfede ratie aangesloten waren, zijn zij nu, zooals gemeld, grootendeels in een anderen bond georganiseerd, welke gedurende het ge- heele conflict geweigerd heeft, de terug trekking ook maar in overweging te no men. Besliste weigeringen om zich bij de resolutie van Donderdag neer te leggen, zijn reeds door verschillende afdeelingen der veiligheidsmanschappen geformuleerd. De stemming rn de mijndistricten zal dan ook waarschijnlijk een ander beeld vertoo- nen dan do uitslag van Donderdag. De communistische invloed neemt toe. In do bladen schrijven arbeidsexperts de beslissing van de mijnwerkersgedele geerden van Donderdag too aan het feit, dat de macht overgaat in de handen vau de leiders eener minderheidsbeweging, welke zuiver communistisch is. De gede legeerden van Zuid-Wales, die de resolutie voorstelden, werden gesteund door de af gevaardigden van Yorkshire, Lancashire en Durham. Do deskundigen achten het een ernstig gevaar, dat de mijnwerkersleiders de macht verliezen. Sommigen hunner ge- looven, dat de nieuwe politiek tot een fias co zal leiden. Portugal Nieuws onrust? In Borugal is het blijkbaar toch nog niet of weer heelemaal rustig. Een B.T.A.- telegram uit Lissabon meldt, dat zekere kolonel Almeida, aan wien een Donderdag avond afloopende termijn was gesteld om zich bij het ministerie van oorlog aan te melden, daaraan niet heeft voldaan. Hij zal nu als deserteur worden vervolgd Het garnizoen der hoofdstad is bij wijze van voorzorg geconsigneerd. Het telegram ein digt met de stereotype mededeeliiv. dat het volkomen rustig is. Oostenrijk Ambienarenstaking. In Weenen hebben de staatsbeambten weer eens lust gekregen om te gaan staken Hedenmiddag om 12 uur zou reeds de sta king van het P. T. en T.-personeel uitbre ken, terwijl Maandag de staking ook over de andere takken van dienst -den uitgebreid. Hongarije. Geen opvolger van Zadravcttj. Gemeld wordt, dat de Heilige Stoel gc- 1 weigerd heeft, een opvolger van legerbis schop Zadravetsj te benoemen, daar zooals verklaard werd, een legerbisschop te zeer onder het gezag van den militairen opper- bevelhebber staat. Tsjecho-Slowakije De kerkelijke goederen in Slowakije. Volgens de „Ludova Politika" is, naar „Kipa" meldt, do openbare meening in Slowakije hevig opgewonden over het feit dat de directie van het staatsbeheer ovex de katholieke kerkelijke eigendommen sinds jaren geen rekenschap van haar be heer heeft afgelegd. Ernstige geruchten doen de ronde over de wijze, waarop de directie de katholieke eigendommen ge ëxploiteerd heeft. De directie heeft vijftien ambtenaren te harer beschikking wier gezamenlijk sala ris 600.000 Tsjechische kronen pei; jaar bedraagt. Daarentegen loopt mgr. dr. Jan- tausch, do apostolische administrateur van Tyrnau, die rechtens het beheer over de goederen moet hebben, in versleten kleeren rond, lijden de seminaristen hon ger en hebben de kinderen der katholieke weeshuizen aan alles gebrek. Op de van alle kanten tot haar gerichte aanvallen heeft de directie verklaard, dat zij spoedig zou likwideeren en dat reeds alle voorbereidende maatregelen daartoe waren getroffen. Mét ongeduld wacht men nu in Slowa kije het oogenhlik af, dat de kerkelijke goederen weer aan den rechlmatigen eige naar, den apostolischen administrateur van Tyrnau, zullen worden toegewezen, daar ernstig wordt gevreesd dat het staatsbeheer er een onberekenba:- chade aan berokkend heeft. Joego-Slavië Sovjet-spionnage in Joego-Slavië. Door de Joego-Slavische politie zijn twee Russische emigranten gearresteerd onder verdenking van spionnago ten be hoeve van Sovjet-Rusland. Zij moeten door bemiddeling van het Russisch ge zantschap te Berlijn met Rusland in ver binding hebben gestaan. Bij do inmiddels verrichte huiszoeking moeten belangrijke compromitteerende documenten betreffen de hun spionnage-actie en een groot' be drag aan geld zijn gevonden. Zij hadden een over het geheele land verspreide or ganisatie voor het leveren van- inlichtin gen van militairen, politieke_n en ccono- mischen aard. Palestina. Een samenzwering tegen de Christenen. Eenige weken geleden, aldus lezen we in een correspondentie uit Jerusalem in de „Reichspost" kwamen heimelijk te Irbid een aantal sjeiks van de bedoeienen van Transjordanië bijeen om een alge- meenen aanval op hun christen landslie den te beramen. De samenzwering vond klaarblijkelijk haar oorzaak in de hou ding der Armeniërs in Syrië, die bij den opstand der bevolking tegen bet Fransche bestuur vrijwel zonder uitzondering te gen de Drusen en vóór de Franschen par tij kozen. Een christen-chauffeur ontdekte nog tijdig het komplot en stelde er den com missaris te Jerusalem mee in kennis, die daardoor in staat was de voreischte maat regelen te treffen. Ook een tweede samenzwering werd door toeval verraden. Deze pogingen der Mohammedanen om bloedig "wraak te' nomen op de christenen van Transjordanië hebben in Pal- 'ina ernstige ongerustheid verwekt. China. Arrestaties van studenten te Peking. Executies zonder voorafgaand proces. Nadat kortgeleden reeds ongeveer 20 studenten, naar beweerd werd, wegens deelneming aan een samenzwering, te Peking gearresteerd werden, zijn thans, zoo meldt het „Berliner Tageblat", eenige honderden studenten gevangen ge nomen. Er hebben talrijke executies plar.tr, zonder voorafgaand proces. Amerika Zoo gaat het op Cuba. Aangezien op Cuba bij do jongste ge meenteraadsverkiezingen rijkelijk met vuurwapenen geargumenteerd is met het gevolg dat verscheidene liberale en conservatieve candidaten werden gedood heeft president Machado thans bij de creet gelast, dat de geheele Cubaanscho bevolking binnen 10 dagen allo in haar bezit zijnde vuurwapenen bij de politie moet inleveren. Do algemeene verkiezingen moeten n.l. 1 November plaats vinden en het wordt noodig geacht, al te vurige intimidatie van kiezers en mede-candidaten den pas af te snijden. HET VOORNAAMSTE NUEIIWS BUITENLAND. Het ontslag van generaal von Seeqkt. De wanhoopsdaad van de Britsche mijn werkers. Ambtenarenstaking in Oostenrijk. BINNENLAND. Minister van Karnebeek is door de re geering aangewezen als vertegenwoordiger van ons land in den Volksbondsraad (lsto blad). Dc Zaterdagschc dienst in de mijnen. Gespannen toestand (1ste blad) Overleden is de jonge katholiek litterator Gerard Bruning (L. en K1ste blad). Onze medische medewerker geeft een beschouwing over de in de laatste weken veel-voorkomende typhus (3de blad). BBKNENLABSD NEDERLAND EN DE VOLKENBOND. Minister van Karnebeek vertegenwoordiger Naar wij vernemen, heeft de regeering aan den secretaris van den Volkenbond medegedeeld, dat als vertegenwoordiger van Nederland in den Raad is aangewezen jhr. mr. Van Karnebeek, Minister van Bui- tenlandache Zaken. Koninklijke Besluiten. Burgemeester. Bij Kon. besluit is aan J. B. Rens en H. Huges Azn., op bun verzoek, met in?ang van 1 November 1926, eervol ontslag ver leend als burgemeester onderscheidenlijk van do gemeenten Goirlo en Gasselte. Dreigend conflict in de mijnindustrie. De zesurendag op Zaterdag. Gisterenmorgen vergaderden do verte genwoordigers der samenwerkend mijn werkersbonden. Algemeen bleek men van meening, dat de situatie zeer ernstig was en besloot men overleg te plegen met de vakcentra-' les over te nemen scherpe maatregelen, wanneer in do vergadering der Contact commissie op Dinsdag a.s. niet tot invoe ring van den zesuren-dag op Zaterdag kon worden besloten. Tusschen de vakorganisaties bleek da grootst mogelijke overeenstemming over den te volgen weg bij deze actie aanwezig te zijn. In een circulaire zullen de mijnwerkers over de situatie worden ingelicht. De staking bij Heemaf. Het resultaat der conferenties van het kamerlid Engels. We hebben gemeld jlat de heer Eugols een conferentio heeft gehad met de be sturen der metaalbewerkersbonden en daarna met do directie van de Heemaf lo Hengelo. Naar wij thans vernemen, heb ben de besprekingen geleid1 tot devolgcndo voorstelling: Allo uurloonen en accoordwerkcrs wor den met 1 cent verhoogd, mits het loon niet meer dan 55 cent bedraagt of naar keuze der werklieiden 2 cent per uur voor deuurlooners, mits ze thans 3 jaar bij Heemaf in dienst zijn. Voor accoordwer kcrs geldt het volgende: de accoorden zullen na iedere verandering gedurende tenminste twee daarop volgendo maanden niet verlaagd worden. De uitkeering bij ziekte zal do eerste vier weken zeventig procent van het uur inkomen bedragen voor gehuwden en on- gehuwden en voor de gehuwden in de daarop volgende vier weken tachtig per cent, waarna ze weer terugvalt op 70 pet. Voor meisjes zal ook een dergelijke re geling worden getroffen, waarbij de wachttijd op 5 dagen zal worden bepaald. Deze 5 dagen worden weer uitbetaald als de ziekte ten minste 3 weken geduurd heeft. De firma betaalt de helft der uit keering. Wordt op de gewone aandeelen 5 pet. uitbetaald, dan zullen do christelijke feest dagen in het daarop volgende jaar op de basis van het uurinkomen wordon uitbe taald. Aanstaande Kerstmis en Nieuw jaar wordt er in elk geval uitbetaald. Overwerk wordt met 17/4 pet. extra be taald (thans 1234). Monteurs in lossen dienst krijgen do feestdagen uitbetaald. Voorts zal een vacantieregeling wor den ontworpen. Allo arbeiders en arbeidsters worden weer toegelaten. Maandagmiddag vergaderen de stakers over deze voorstellen. Sera en Vaccins voor gebruik bij den mensch. Een wetsontwerp in zake bereiding en in verkeer brengen ervan. Bij de tweede Kamer is ingediend een wetontwerp, houdende regeliqg van do be-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1