17e Jaargang.
SATERDAG 4 SEPTEMBER 1926
No. 5346
OeABONNEMENTSPRIJSbedraagtbij vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per poet I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor»
i uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ei. met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
'Gewone adverlentlAn 30 cent por regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
s dubbele van het tarief berekend.
Kleine acJvertentiên, van ten hoogste 30 woorden waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dll nummer beslaat uil vijf bladen, waaronder
bet Geïllustreerd Zondagsblad.
V Tekst verdraaid.
i Misleidend in buitengewoon ergerlijke
j male is het communique, dat gisteren
vanwege den Provincialen Kieskring
Noord-Holland der R. K. Volkspartij in
de pers is verspreid. Wij drukken het hier
nogmaals af:
„De Provinciale Kieskring Noord-Hol-
1 land der R. K. Volkspartij heeft op zijn
verzoek, om in audiëntie te worden ont
vangen, van den bisschop van Haarlem
oen schrijven ontvangen, waarin modege-
deeld wordt, dat aan dit verzoek niet kan
1 worden voldaan, omdat de bisschoppen
i zich zoo nauwgezet onthouden van de po-
I li tick.
1 De Kieskring zal in een laatste schrij
ven aan den bisschop zijn grooten spijt
betuigen over het niet in audiëntie ont
vangen en het vertrouwen daarbij uit
spreken, dat deze vingerwijzing van den
bisschop tot gevolg moge hebben, dat de
partij in den vervolge verschoond zal
mogen blijven van daadwerkelijke tegen
werking van de zijde der R. K. geestelijk
heid
„Het Volk" zet er den sensationeelen
titel boven: „Een bisschop, die niet aan
politiek doet." En ook andere couranten
drukken de woorden, dat „de Hoogwaar
dige Bisschoppen zich zoo nauwgezet ont
houden van de politiek" vet of gespa
tieerd.
En nu lezen men hier het g c h e e 1 e
antwoord van Z. D.. H. den Bisschop van
Haarlem op het verzoek van de R. K.
Volkspartij om een audiëntie. Wij ver
oorloven ons de vrijheid, daarin onkele
woorden vet te drukken.
Haarlem, 17 Augustus 1926.
Mijne Heeren,
A an Uw verzoek om eene audiëntie
kunnen Wij niet voldoen.
Wij begrijpen zeer goed, dat Gij met
Ons in discussie wilt treden over bepaalde
politieke quaesties; maar het moet U toch
wel bekend zijn, dat de H.H. Bisschoppen
zich daarvan zoo nauwgezet onthouden.
Uw algemeene vraag echter over de toe
laatbaarheid van eene scheuring is door
Ons tot tweemaal toe zoo duidelijk moge
lijk beantwoord en daarover kunnen Wij
niet discussieeren. Overigens kunt Gij in
U vriendelijk gezinde bladen zeiven lezen,
dat Gij niet eens verstandig handelt.
Met alle hoogachting inmiddels,
Uw dienaar in O. H.
t A. J. GALLIER,
Bisschop van Haarlem.
Wij hebben voor de verdraaiing van
het Bisschoppelijk schrijven, waaraan de
stellers van bovengenoemd comité zich
hebben schuldig gemaakt, één woord:
Schandelijk! En met deze kwalificatie
moet ieder, die eerlijk kan ön wil oordee-
len, het eens zijn. Verder hebben wij er
geen woorden voor oveT.
V Laster.
Wij hebben er al 'ns op gewezen, hoe de
socialistische pers de godsdienst-onder
drukking in Mexico geenszins veroordeeld!
Wij hebben nu voor ons het orgaan
van de Ned. Ver. v. Fabrieksarbeiders, dat
die vervolging tracht goed te praten! Het
blad schrijft, dat het de schuld is der
Kerk zelve, dat zij vervolgd wordt! 't Gaat
in Mexico als bij ons in Limburg, zegt
het blad, en het vervolgt dan:
„Maak eens een einde aan de mentali
teit, welke priesters doet schrijven: „werk
gevers, weest in dit opzicht eensgezind en
gooit alle socialistisch gezinde arbeiders
er uit. Laat u niet verteederen door mede
lijden met hun gezin."
„De Maasbode" teek ent hierbij aan:
„Wij zouden dezen rooden windzaaiers
met nadruk willen sommeeren, nader aan
te geven, waar zij de geciteerde zinsneden
hebben gevonden."
Wij zullen afwachten, of aan deze som-
matiec gevolg wordt gegeven.Natuur
lijk kunnen zij dat niet! Lieg maar raak
er blijft altijd wel wat van hangen 'n
devies van Katholieken-bestrijders.
V De waarde van het godsdienst
onderwijs.
In oen vergadering der Algemeene
iVeroeniging van leeraren bij het middel
baar onderwijs heeft de heer Bolkeslein,
inspecteur van het middelbaar onderwijs,
©en inleiding gehouden over „Do Volken
bond en het onderwijs."
Hij drong aan op vormend geschiedenis
onderwijs. „Vooral de openhare school,
oie de waarde van het godsdienstonder
wijs mist, heeft hieraan behoefte."
Er zijn nog Katholieke ouders, die hun
^anderen zenden naar de openbare school
als er oen Katholieke school is. De gees
telijke en Katholieke leeken, die het weten
kunnen, wijzen voortdurend op den plicht
van Katholieke ouders, om hun kinderen,
zoo mogelijk, op een Katholieke school te
laten gaan. Maar hier wijst nu 'ns een
niet-Katholiek onderwijs-man op wat de
openhare school mist, n.l.: de waarde
van het godsdienstonder wijs
(in uitgebreiden zin).
Laten Katholieke ouders, die hun kin
deren deze waarde onthouden, hierover
'ns nadenken!
BUSTEWLAWD
Volkenbond
DE REORGANISATIE VAN DEN BOND.
De houding van Spanje.
Geen algeheele terugtrekking?
De Madrileensche correspondent van de
„Evening News" meldt, dat Spanje niet
voornemens is onmiddellijk uit den Vol
kenbond te treden, hoewel de Spaanscho
vertegenwoordiger van zijn regeering in
structie heeft ontvangen niet meer deel te
nemen aan de zittingen van don Volken
bondsraad.
Geen Pauselijke interventie.
In verschillende bladen kwam gisteren
het bericht voor, dat Z. H. de Paus een
langdurig onderhoud had gehad met mgr.
Tedeschini cn dat de nuntius van het hof
van koning Alfons onmiddellijk naar Ma
drid. zou terugkeeren, om Zijno Majesteit
namens Z. H. den Paus te doen weten,
dat het Vaticaan het van hoog belang
acht, dat Spanje niet met het instituut van
Genève zou breken.
Daar het bericht ons onwaarschijnlijk
voorkwam, namen wij het niet over. Thans
ontkent de „Osservatore Romano" dezo
geruchten.
Engeland
Kei mijnconflict.
Een brief van Gook aan
Churchill.
De Britsche minister van Financiën,
Winston Churchill, heeft gisteravond den
volgenden brief van de mijnwerkersfede
ratie ontvangen:
„Ik deel u mede, dat het uitvoerend co
mité en de speciale gedelegeerdenconferen-
tio der federatie van mijnwerkers, na op
nieuw den huidigen deadlock in het mijn-
conflict aan een-nauwkeurig onderzoek te
hebben overwogen, besloten hebben, u te
vragen, een conferentie van de associatie
van mijneigenaars en van de federatie der
mijnwerkers bijeen te roepen en bij te wo
nen.
Wij zijn bereid, in onderhandelingen te
treden over een nieuw nationale overeen
komst, met inachtneming van een vermin
dering der arbeidskosten (reduction of la
bour oost) om aan de onmiddellijke be
hoeften der industrie tegemoet te komen"
(get.) Gook.
De regeering meent, dat deze brief een
voldoende basis biedt, om aan de hand
daarvan de associatie van mijneigenars te
verzoeken, de onderhandelingen te hervat
ten, en, overeenkomstig deze opvatting, zal
zij dit aan de associatie medodeelen.
Mijnen verlaten.
De mijneigenaars van Zuid Staffordshi
re deelen mede, dat zij tengevolge van ge
brek aan geldmiddelen, veroorzaakt door
de staking, do pompen niet meer aan liet
werk kunnen houden. Daardoor worden do
mijnen onbruikbaar en zullen 3000 arbei
ders straks niet meer aan het werk kun
nen gaan.
Hongarije.
Mgr. Zadravecz.
Uit Boedapest wordt aan do Londenscho
bladen gemeld, dat de legerbisschop, mgr.
Zadravecz, tegen wien, gelijk bekend go-
heel ten onrechte, de beschuldiging werd
uitgesproken, dat hij aan de bankbiljetten
vervalsching medeplichtig zou zijn niet
minder dan 64 aanklachten wegens las
ter tegen bladen en journalisten, die aan
do lastercampagne hadden deelgenomen,
heeft ingediend.
Griekenland.
Naar een nieuwe revolutie?
Een scherpe aanval van
Kafandaris.
Uit Athene wordt gemeld, dat de prin
cipieel© meeningsverschillen tusschen par
tijleiders en Kondilis, welke reeds onmid
dellijk na den val der dictatuur de vor
ming van een coalitie-kabinet met deel
neming der pjartijleiders aan de nieuwe
regeering onmogelijk maakten, thans tot
een zeer ernstig conflict hebben geleid.
Een der voornaamste partijleiders, do
aanhanger van Venizelos en voormalige
minister-president Kafandaris, valt sedert
enkele dagen openlijk in de pers Kondilis
aan, wien hij verwijt, dat hij onder den
zelfden militairen invloed staat als Pan-
galos. Wanneer bij den hinnenlandsehen
politieken toestand in Griekenland werke
lijk wil verbeteren, aldus Kafandaris, zou
Kondilis zich van deze militaire kringen
moeien losmaken.
Indien de binnenlandsch-polilioko si
tuatie inderdaad gezuiverd moet worden,
dan moet Kondilis, aldus Kafandaris,
zich van do militaire kringen losmakon,
die medeschuldig zijn aan de gewelddaden
van Pangalos en aan de corruptie, en dan
moet hij slechts op de politieke kringen
steunen. Zooals thans echter do situatie
is, is zij dezelfde als onder het bcwiud
van Pangalos, daar ook Kondilis onder
den druk der miliaircn slaat.
Kondilis keert zich in zeer scherpen
vorm legen Kafandaris on verwijt hem
„beloedigiug, laster en satanische intri
ges" Kondilis verklaart voorts, dat Ka
fandaris hem den „heiligen oorlog" heeft
verklaard. Zij beiden hebben steeds ver
schillend o meeningen en karakters gehad.
Kafandaris is reeds in het leger bezig
voor hot ten val brengen der regeering te
agiteeren. Maar Kafandaris zal in mij
geen gemakkelijker tegenstander viuden,
besluit Kondilis.
Zoo is dus reeds enkele dagen na don
val van Pangalos, die door een ieder was
gewcnscht, de tweedracht in allo scherpte
ontbrand, boodat de toekomst der binncn-
landscho politieke ontwikkeling van Grie
kenland duister is. Duidelijk is slechts, dat
zich thans de laatste phase van den strijd
afspeelt, waarin men wil trachten den in
vloed der militaire kringen op de politiek
uit te schakelen.
In een onderhoud met den Atheenschen
oorrespondent van het „Berl. Tagebl." ver
klaarde Kafandaris, dat de toestand in 't
binnenland minder toegespitst is, dan hij
zulks in de bladen heeft uiteengezet. Hij
denkt er niet aan Kondilis langs revolutio
nairen weg ten val te brengen, doch hij zal
do ontwikkeling der situatie rustig af
wachten. Geruchten over een eventueel
herstel der monarchie noemde hij klets
praatjes.
Niettemin verzekert men, dal do toe
stand uiterst précair is. Geheel Athene
spreekt van een nieuwe revolutie, die reeds
in de komende dagen verwacht wordt. Ka
fandaris wordt beschouwd als de man van
het oogenblik, terwijl Kondilis en de zijnen
slechts schijnen te worden geduld.
Marokko
Abd-cl-Krim in ballingschap.
Donderdagavond is de „Amiral Pierre"
van Marseille naar Madagascar vertrok
ken.
Aan boord van het schip bevindt zich
Abd-el-Krim met familie en gevolg, die
naar Réunion worden gebracht.
Een "duur betaalde klap.
Volgens de „Echo de Paris" heeft Abd-
el-Krim eenige onthullingen gedaan over
Abd-ei-Krim's vijandschap togenover do
Spanjaarden. Tot 1921 waren Abd-el-
Krim en de Spanjaarden vrienden. Krim
werkte n.l. krachtig met de Spanjaardon
Sjamen lot pacificatie van do stammen,
minder uit vriendschap voor dc Span
jaarden, als wel omdat hem beloofd was,
dat hij als vertegenwoordiger van don
sultan voor de Spaansche zone zou mo
gen optreden, zoodra de pacificatie feit
zou zijn geworden.
De ommekeer kwam hij het optreden
van generaal Silvestre, die weliswaar een
goed militair, maar eon slecht fliplomaat
was.
Krim had den generaal aaugcraden
geen militaire actie te ondernemen tegen
een gedeelte van zijn, Krim's stam, doch
de stamhoofden bijeen te roepen en ca.
100.000 peseta's voor hun onderwerping
te heioven.
Generaal Silvestre werd bij het hooren
van dit bedrag wit van woede. Hij be
schuldigde Krim van diefstal, heulen met
de stamhoofden en gaf den roglii ten
slotte een slag in het gelaat.
Krim beheerschte zich, veegde het
bloed af, dat langs zijn gezicht stroomde
en verliet het vertrek, met do woorden:
„Vervloekt! Go zult weten, wat het kost
het bloed van een Oeriogel to doen
vloeien."
Direct na het uitsproken van deze
woorden werd Krim gearresteerd, en tien
maanden gevangen gehouden. Eerst in<
den winter 1920'21 slaagde hij er in
te ontsnappen. Toen begon hij to werken
aan do uilvoering der bedreiging tegen
generaal Silvestre geuit.
Duur heeft de generaal zijn uiting van
woede moeten betalen. In Juli 1921, toon
liet Spaansche leger zijn smadelijkste ne
derlagen had geleden, word generaal Sil
vestre dood op zijn bed gevonden.
Perzlë.
Nog steeds kritieke toestand in Perzia.
Uit Teheran wordt gemeld, dat Don
derdag het nieuwe kabinet zich aan hot
parlement zou voorstellen, doch dit is
uitgesteld. Het parlement heeft op 31
Augustus j.l een votum van vertrouwen
in den premier uitgesproken, doch hot
keurt de keuze der ovorigo ministers niet
goed. De toestand blijft dus uog kritiek.
Volgens een draadloos bericht uit Te
heran zou het geheel e kabinet reeds zijn
afgetreden.
China.
De Chineesche chaos.
De strijd omWoechang.
Zeer hevige gevechten zijn gaande na
bij Woechang aan do Yangtse-rivier te
genover Hankow. Aan beide kanten zijn
duizenden soldaten gedood. De buiten-
landsche vrijwilligers te Hankow zijn op
geroepen. Buitenlandscho „bluejackets"
zijn geland, teneinde dc concessies lo be
schermen. Het strategisch belang van
Hankow is zeor groot. Indien Hankow
valt, zullen do „rooden" heer en moester
zijn in geheel West- en Zuid-Ghina.
Ingrijpen van Japan?
De gouverneur-generaal van Korea, ge
neraal Kodama, heeft do Japansche re
geering voorgesteld in verband met don
toestand in China actief in te grijpen.
Hij stelt voor, den spoorweg van Moek-
den tot Tjantzin door Japansche troepen
to doen bozetton. Verder stelt hij voor,
Japanscho oorlogschepen actief te laten
deelnemen aan do blokkade van Kanton.
Het actieve ingrijpen van Japan is nood
zakelijk geworden, aangezien de Japan
sche kooplieden en ind us triooien thans
ernstig bedreigd worden.
Mexico.
De kerkvervolging.
De sluiting van kerken en
scholen.
Als gevolg van hot godsdienstconflict
in Mexico zijn, naar draadloos wordt ge
mold, thans gesloten 130 scholen, 12 ker
ken, 73 kloosters, 7 kerkelijke herstellings
oorden.
Uit het land gezel werden 190 niet-
Moxicaansche geestelijken.
Dr. Ir. D. F. Slothouwer.
Hoogleeraar aan do
Technische Hoogeschool.
Bij Koninklijk besluit is benoemd tot
gewoon hooglccraar aan de Tochnischo
Hoogeschool te Delft, in dc afdeoling der
bouwkunde, om onderwijs tc geven in de
architectonische vormleer en de geschie
denis der bouwkunst, dr. ir. D. F. Slot
houwer, architect to Amsterdam.
Dr. ir. D. F. Slothouwer, b.i., word 5 No
vember 1884 geboren to Majong (Java). Na
de Hoogerc Burgerschool 5-jarigen cursus
te Amsterdam to hebben bezocht, word bij
in 1901 ingeschreven als student aan do
voormaligo Polytechnische School te Delft
on behaalde in 1905 het diploma van bouw
kundig ingenieur.
Hij was na liet behalen van zijn diplo
ma tot 190G werkzaam als architect te Am
sterdam cn daarna Ic Hilversum. Van 1907
tot 1909 was hij als ingonicur werkzaam
aan den bouw van het Vredespaleis te
's-Gravenhage.
In 1909 behaalde hij do gouden medaille
in het concours voor den Prix de Rome,
uitgeschreven door do Rijksacademie van
Beeldende Kunsten t$ Amstcrdnm.
Van 1910 tot 1913 vertoefde hij buitens
lands en bezocht in dien tiid do Scandina
vische landen, Engeland, Italië en Grie
kenland.
Behalve een groot aantal' kleinere reizen
voor bepaalde studio-doeleinden, waarbij
vooral de Scandinavische landen, met na
me Denemarken, vaak worden bezocht
deed ir. Slothouwer nog een studiereis
naar Egypte.
Tn 1913 vestigde hij zioh als architect te
Amsterdam.
Hij heeft vele werken uitgevoerd in ver
schillende plaatsen van ons land.
Tn diverse tijdschriften zijn artikelen
vnn zijn hand verschenen.
Dr. Slothouwer promoveerde in Maart
1924 lot doctor in de technische weten
schap op proefschrift, getiteld: De Neder-
landsche Renaissance in Denemarken. Hij
was de eerste bouwkundige ingenieur die
den doctorstitel aan de Technische Hooge
school verwierf.
De actie tegen dc valutaconcurrentie.
Wie er aan deelnemen.
Nader bericht men ons, dat het rapport,
betreffende de valutaconcurrentie, ver
meld in ons vorig blad was gevoegd bij een
adres aan do regeering, wolk adres was
ondertcekend door de vereeniging van Ka
tholieke werkgevers in de textielnijverheid,
do vereeniging van Tilburgsche fabrikan
ten van wollen stoffen, de vereeniging van
Nederlandsche tapijtfabricken, de Ncder-
landscbe Roomsch Katholieke toxtielarboi-
dersbond St. Lamberlus en dc Christelijke
textielarbeidersbond Unitas.
Aan het adres is adhaesie betuigd door
do Band- en Velerindustrie, de Vereeni
ging van tapis beige fabrikanten.
De sociaal-democratische arbcidcrsvor-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Spanje's houding ten opzichte van den
Volkenbond.
Een brief van Cook, die volgens dc re
geering een voldoenden grondslag biedt om
de mijneigenaars tc verzoeken dc onder"
handelingen te hervatten.
Nieuwe spanning in Griekenland.
Mijnongeluk in de Vereen. Staten Bui
tenlandscho Berichten).
BINNENLAND.
Aan dc Technische Hoogeschool is tot
hoogleeraar benoemd dr. ir. D. F. Slothou
wer (lste blad).
Op het spoorwegemplacement bij het
station D. P. te Rotterdam is een repara-
tieloods afgebrand (Gemengde Berichten,
2do blad).
Te Waddinxveen is een motor bootje
overvaren. Een persoon verdronken. Ge
mengde Berichten, 2de blad).
In het Derde Blad begint onze letter-*
kundige medewerker met oen sludie over
den bekenden en populairen pater Bcnnard
v. Mcurs, S. J.
eeniging Eendracht overweegt, zich bij de
bewoging aan tc sluiten, doch heeft te
kennen gegoven, alvorens eon boslissing to
nemen, overleg te willen plegen met hot
N.V.V
H. Colijn.
Do „Stand." meldt dat do hoor H. Co-
lijn gisteravond naar Leipzig vertrokkon
is, om Maandag van daar door te reizen
naar Boedapest, waar hij in den loop dor
volgende wook het woord zal vooron bij do
opening dor Christelijke school.
Tijdens hot verblijf in Hongarije zal do
heer Colijn ook nog een paar maal oon
redevoering houden over Calvinisme on
Staatkunde.
Do torugkeer in ons land zal omtrent
den 25cn dezer maand plaats vindon.
Het conflict tusschen medici cn
gemeentebestuur te Breda.
Van medische zijde wordt omtrent hot
reeds vermelde conflict tusschen medici en
gemeentebestuur te Breda hot volgend
communiqué verstrekt:
Eenige weken geleden hebben wij mel
ding gemaakt van oen dreigend conflict
tusschen do Bredasche medici (in casu den
Geneeskundigen Kring van Breda o.o.) en
het gemeentebestuur.
Thans kunnen wij mededeelen, dat dit
conflict inderdaad een feit is geworden en
gisteren 1 September is uilgebroken.
net conflict vindt zijn ontstaan in do
reorganisatieplannen van den Geneeskun
digen Dienst alhier, met welke voorstellen
gepaard ging het ontslag van twoo ge-
moentegeneesheeren, resp. met 15 en 9
dienstjaren.
De geneesheer met 15 dienstjaren werd
met twee dagen, dio met 9 dienstjaren met
veertien dagen opgezegd.
Ondanks dezo wijze van opzegging»
werd do zaak door de betrokkenen aan
vaard, omdat bij de reorganisatie ruimte
werd gelaten voor twoo genoesheoren, ter
wijl mondeling van officieelo zijde de toe
zegging werd verkregen, dat do beide oudo
goneesheeren zouden worden verbondon
Dezo mondelinge toezegging werd te goo-
derlrouw aanvaard. Naderhand word ech
ter deze toezegging van officieoio zijde ont
kend, en werd plotseling oen naar hot
oordeel van deskundigen onvoldoende re
geling getroffen, waarbij dc beide gonees
heeren gowoonweg werden uitgeschakeld.
De Geneeskundige Kring hooft toen do
partij opgenomen van do ontslagenen en
eenige voorwaarden gesteld, waaronder
voor de verpleging der stadsarmen de ge
neeskundigen van Breda e.o. in relatie
zouden treden met het gemeentebestuur.
KERKNIEUWS
Provinciaal der Minderbroeders
Conventueelen.
Naar wij vernemen, zal do hoogeerw. pa
ter O. Hoyng, to Urmond, bonoemd tot pro
vinciaal der Minderbroeders Conventuee
len (Nederland, België on Denemarken)
zich voorloopig te Trccboek gaan vestigen.
Dc zetel van den vroogeren provinciaal
was to Hal bij Brussel.
Do ccrw. pater Victorinus v. d. Bcrgh,
Conventueel te Leuven (voorheen in de
mijnstreek werkzaam) zal don hoogcorw.
pator Hoyng opvolgen als missionaris on
der do katholieke Nederlanders in Duitsch-
land (Rijnland).
Naar de Missie.
Do weleerw. pater J. Bruno, tot voor
kort werkzaam in het rectoraat Rumpen
te Brunssam, vertrekt 10 Sept. via Genua
per 8.8. „P. Czn. Hooft" naar dc mi <lor
ecrw. paters Lazaristen te ►Socrabaja.