17e Jaargang.
DONDERDAG 2 SEPTEMBER 1926
No. 5344
3)e ftzicboiie Gou/tont
Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbl] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franco per poBt I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bjj voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers o ct* met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Oowone advertentidn 30 eent per
Voor Ingezonden Mededeeliügen wordt het
dubbele van het tarief berekend. s
Klelno odverlentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
011 NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN-
BUITENLAMP
Amerika
DE KERKVERVOLGING IN MEXICO.
Brief van het Mexicaansch Episcopaat
aan den H. Vader.
Do Romeinache correspondent van „De
Tijd" schrijft 28 Augustus:
Do Aartsbisschop van Mexico, Mgr.
Mora del Rio heeft in naam van het
Mexicaansche Episcopaat, geestelijkheid
en do geloovigen aan Z. H. den Paus het
volgende schrijven gezonden:
Heilige Vader,
Geheel ontroerd en met tranen in de
oogen richt ik mij tot Uwe Hoiligheid in
naam van alle Bisschoppen, geestelijk
heid en geloovigen van Mexico, om U,
Heilige Vader, dank te brengen voor Uw
schrijven van 14 Juni 1926. Dit schrijven
was voor ons een grooto troost in den
zeer droevigen toestand waarin wij ons
bevinden. Vervolgd, beangst on bedroefd,
hebben wij geen andere hoop dan op God
en op U, Heilige Vader, Die de plaats in
neemt van Christus op de aarde en met
het hart vervuld mei Zijne liefde, voor
ons, Uwe arme zonen, woorden van lief
de en troost weet te vinden om ons aan
te moedigen sterk in den strijd te volhar
den voor de verdediging van ons Geloof.
Ja, Heilige Va,der, bezield door Uw
zoete woorden er Uwe raadgevingen, zul
len wij, met GodöL'kuip, volharden en
moedig strijden. Ofschoon wij op 't oogen-
blik aan Uwe Heiligheid geen betere be
richten kunnen mededeelen over den
godsdienstigen toestand, willen wij ten
minste een ander maal getuigenis afleg
gen van onze diepe aanhankelijkheid aan
Uw verheven Persoen, aan Uwe raadge
vingen, en Uwe waarschuwingen. Aan
Uw vaderlijke zorgen willen wo beant
woorden met onze vurige liefde en op
rechte aanhankelijkheid.
Wij zijn vast overtuigd, dat God door
'net losbreken der machten der duisternis
tegen ons toe te laten, uit onze beproe
ving voor de Kerk en voor ons allen
groot heil zal trekken, gelijk ook Uwe
zeer liefderijke brief ons voorhoudt. Wij
stellen groot vertrouwen in de gebeden
der geheele wereld, daartoe vaderlijk door
Uwe Heiligheid uitgeDoodigd; wij *er-
eenigen ons met die gebeden en zijn ver
zekerd dat ze van do Goddelijke goedheid
spoedig den gewenschten dag dor zege
praal der Kerk zullen verkrijgen, hetgeen
een groote troost voor U en vrede en rust
zal geven aan ons land. Opdat deze onze
voornemens met sterkte zouden kunnen
uitgevoerd worden en opdat onao wen-
schcn in vervulling mogen gaan, vraag
ik nederig Uw voet kussend, aan Uwe
Heiligheid voor mij, de andere Bisschop
pen, voor de geestelijkheid en het volk
ons toevertrouwd, den Apostolischen Ze
gen.
Mexioo, 24 Juli 1926.
Nederigste dienaar
Josef,
Aartsbisschop van Mexico.
De H. Vader gewaardigde dit schrijven
te beantwoorden als volgt:
Z. Heiligheid heeft Uw schrijven van
24 Juli j.l. ontvangen en den Apostoli
schen zegen schenkend, antwoord Z.li
me t den Apostel: „Dank aan u en vrede
van God den Vader en den Heer Jee us
Christus. Gezegend zij God Vader van On
zen Heer Jesus Christus, Vader van
Barmhartigheid en God van allen troost,
Die ons troost in onze droefheid, opdat
wij de anderen zouden kunnen troosten
in hun beproeving door denaelfden
troost, dien God ons schonk. Immers ge
lijk het lijden4' van Christus in ons over
vloedig is, zoo is ook onze troost voor
Christus overvloedig. Indien wij beproefd
worden, is 't voor uw versterking cn uw
heil, indien wij getroost worden, is voor uw
troost, indien wij u opwekken is voor uw
sterkte en uw heil, in het verdragen van
dezelfde smarten, die ook wij verduren;
voor u de vaste hoop koesterend in de
zekere wetenschap, dat gij die gezellen
waart in het lijden, ook gezellen zuil ziju
in de vreugde". (11 Gor. 2-7).
Wallstreet tegen Calles.
Het heeft, aldus meldt het'I. iv. P., al
om groot opzien gebaard, dat het orgaan
der hooge New-Yorksche financieel© krm
gen, „Wallstreet Journal", de nieuwe
wetten van president Galles mei oen bui
tengewone heftigheid bestrijdt.
Het blad verklaart deze wetten voor
onrechtvaardig en ongeldig en evenzoo
noemt Jet ae geheele grondwet van 1917
zonder eenigen rechtsgrond. Over de# den
len Augustus in werking getreden wet
ten zegt „Wallstreet Journal" woordelijk
het volgende;
Deze maatregelen zijn van nul en gee-
ner waarde, voornamelijk op de volgende
drie gronden:
le. Wijl de president geen wettelijke
bevoegdheid had ze in werking te laten
treden.
2o. Wijl Galles in het geheel niet als de
wettig gekozen president van Mexico kan
geiden
3e. Wijl de grondwet van 1917 nooit
wettelijk werd erkend.
Betreffende het eerste punt voert het
blad aan, dat het Mexicaansche parle
ment geen recht had om Galles te rnach-
tigien lot het uitvaardigen van nieuwe
wetten, terwijl bovendien Galles de hem
wederrechtelijk gegeven volmacht over
schreden heeft.
Galles' presidentschap is vulgens het
zelfde blad geheel onwettig, wijl hij in liet
jaar 1920 den toenmaligcn president Car-
ranza door een legermanoeuvre van diens
plaats verdrong en diontengovolge naar
de grondwet zelf art. 82 par. 7 voor
het ambt van president gediskwalifi
ceerd is.
Eu ten slotte is de wet van 1917 zelf
ongeldig, -daar Carranza ze er doorge
jaagd iiad in een parlementszitting,
waartoe slechts zijn naaste vrienden en
aanhangers waren opgeroepen. De wet is
nooit door de meerderheid der wetgeven
de lichamen aangenomon en is dus in het
geheel niet op het recht gebaseerd.
Tegenover deze bewijzen blijkt liet
hoofdmotief van Galles, als zou hij niets
anders doen dan de bestaande wetten uit
voeren, in dubibelen zin leugenachtige
huichelarij.
Oe strijd in Nicaragua.
Ofschoon er slechts fragmentarische
berichten uit Nicaragua komen, wordt
thans gemeld, dat de revolutionairen
Kaap Gracias aan de Oostkust hebben
bezet. Bericht was, dat Bluefields ieder
oogenblik in den strijd betrokken zou
kunnen worden, doch daar Bluefields tot
neutrale zone is verklaard, zal de strijd
zich waarschijnlijk beperken lot aanval
len op El Bluff, een strategisch punt aan
den ingang van de haven.
„Bedankt voor uw
opmerkin gon."
In verband mot Nicaragua's protest bij
den Volkenbond tegen do Mexicaansche
interventie in de beroeringen in Nico.ru
gua, heeft de Volkenbond de Mexicaan
sche regeering om inlichtingen verzocht.
De Mexicaansche regoering heeft daar
op het volgende geantwoord:
„Mexico is geen lid van den Volken
bond en bedankt u voor uw opmerkin
gen."
Volkenbond
Oe kwestie der Raadszetels.
Het advies van de studie-
commis.iie.
De volkenbondscommissie voor de reor
ganisatie van den volkenbonsraad heeft
onder voorzitterschap yan Motta gisteren
hoogst nuttig werk verricht. Zij heeft in
tweede lezing definitief vastgesteld hel
kiesreglement voor de niet-permanente
raadsleden, dat de commissie thans aan
den volkenbondsraad zal voorleggen.
Kort samengevat heeft het reglement
den volgenden inhoud: in artikel één
wordt het aantal niet-permanente raads
leden verhoogd van zes tot negen; artikel
twee bepaalt, dat hun ambtsduur is drie
jaren, dat ieder jaar een derde aftreedt en
dat de gekozenen onmiddellijk na hun ver
kiezing in functie treden; artikel drie be
vat den regel der niet-herkiesbaarheid ge
durende drie jaren na de beëindiging der
ambtsperiode, doch opent de mogelijkheid
dat de volkenbondsvcrgadering op het
oogenblik van de beëindiging der ambts
periode drie niet-permanente raadsleden
herkiest mits met tweederden stemnicn-
m eerderheid.
Tenslotte volgt een uit drie doelen be
staande overgangsbepaling. Eerst wordt
gezegd dat niet het lot zooals oorspronke
lijk was bepaald in het ontwerp-Cecil. doch
de aanstaande volkenbonds vergadering
zelf bepalen zal, welke drie der in deze
maand te kiezen negen niet-permanente
raadsleden voor slechts één jaar worden
gekozen, welke drie een zittingsduur van
twee en welke er een van drie jaar zullen
hebben. Verder zegt^ de overgangsbepaling,
dat bij wijze van uitzondering de volken-
bondsvergadering van dit jaar reeds ter
stond omtrent drie der negen losse raads
leden kan bepalen, dat zij aan het eind
hunner ambtsperiode herkozen kunnen
worden. Eindelijk zegt de overgangsbepa
ling, dat een dergelijke herkiesbaarheids-
verklaring echter geen inbreuk kan maken
op het recht der volkenbondsvergaderin
gen van 1927 en 1928, om andere dan aan
de beurt van aftreding zijnde staten te hor-
kiezen. doch zij richt de dringende verma
ning tot die volkenbondsvergadering, dit
slechts in gansch buitengewone omstan
digheden te doen. indien de vergadering
van dit jaar reeds drie staten herkiesbaar
heeft verklaard.
Dit kiesreglement werd gisteren eenstem
mig goedgekeurd waarbij Spanje echter
zich van stemming onthield, ondanks de
aansporingen van lord Cecil en vooral ook
van Scialoja om le erkennen, hoe tege
moetkomend de voorstellen voor Spanje
zijn. Het verblijdende van gisteren was.
dat Polen zich bij het compromis heeft
nedergelegd, zoodat de Poolsche weusch
naar een vasten raadszetel geen moeilijk
heden meer bieden kan en de eensgezind
heid lusschen de Locamomogcndlieden
met betrekking lot do raadskwestie geheel
gehandhaafd is.
Duitschland
Loonkwesties.
De door de arbeidersorganisatie to Kat-
towitz bijeengoroopc n onferentic van be-
drijfsraden nam een besluit aan, krach
tens hetwelk de werkgevers voor 3 Septem
ber a.s. een loonsverhooging van 25 pet.
moeten toestaan. Doen zij dit niet, dan
zal een nieuwe bcdrijfsradenconferenlie bij
een worden geroepen, die voor het geheele
gebied tegen 6 September a.s. een staking
zal afkondigen.
Italië.
Duurtebestrijding en bszuiniging.
Nieuwe ingr ij pende
maa tregelen?
Volgens de „Informatore della Stampa"
is men aan de betrokken ministeries ijverig
in de weer om nieuwe, ingrijpende raaat-
rgelen voor te bereiden, welke ten doel
hebben, meer dan tot nu toe, met nog ra
tio neeier middelen, het hoofd te bieden
aan de in Italië heerschendc duurte.
Deze maatregelen zullen niet zoozeer ge
baseerd zijn op hel instellen van wettelijke
bepalingen en regelingen, betreffende liet
gebruik der levensmiddelen, maar men wil
't meer zoeken door het uitschakelen van
overbodigen tusschenhandel en speculan
ten, waarbij men dan zal trachten ver
bruiker en producent direct bij elkaar te
brengen.
Zooals men weet is het decreet, waar
bij talrijke bezuinigingen inzake de ad
ministratie bij de ministeries werden inge
steld sedert eenigen tijd in werking getre
den. Het was evenwol noodig aan allo mi
nisteries een nieuw rondschrijven te zen
den, waarbij vplgens de „Informatore"
werd aangedrongen op stipte handhaving
van de bepalingen vervat in het dosbo-
treffend decreet.
Spanje
De militaire ontevredenheid.
Nog niet bijgelegd.
Volgens berichten uit Madrid is het con
flict tusschen Primo de Rivera en het ar
tillerie-corps nog niet bijgelegd, Beido par
tijen handhaven hun standpunt.
Hongarije.
EEN LASTERAAR VEROORDEELD.
Het I P. schrijft:
Het orgaan der Hongaarschc sociaal
democraten publiceerde eenigen tijd gele
den oen artikel, waarin een aantal voor
aanstaande burgers der atad Waitzeh, o.w
domprobst Podhoranyi, beschuldigd wer
den, dat zij aan het einde der bolsjewisten-
neerschappij van Béla Kun eigenmachtig
een schrikbewind hadden ingesteld en eervJ-
ge communisten hadden laten vermoorden.
De belasterden klaagden lmt blad aan on
uit de verhooren bleek, dat van een eigen
machtig opgericht strafgericht in Wait-
zen niemand iets afwist.
De leider der communisten werd des
tijds door de Roemeensche bezetting der
stad gevangen genomen en ter dood ge
bracht, Domprobst Podhoranyi had zelf
zeer veel onder de communistische gewel
denarijen geleden. Men had hem zijn wo
ning afgenomen en er communisten tn
huisvest.
Een van dezen word later eveneons door
de Roemenen gevangengenomen. Nu be
stormden de trawanten van den gevangene
den domprobst, hem smeokend zijn invloed
bij de bezetting aan te wenden, om den
communist het leven te redden. Do Dom
probst vergat al liet hem aangedane on
recht en ging van den eenen legeroverste
naar den anderen om zijn vroegeren on
derdrukker te redden De Roemeensche
officoren wezen hem echter de deur. Tot
dank voor zijn goedhartigheid werd nu do
Domprobst door het socialistisch dagblad
op de laagste wijze belasterd
De rechtbank beschouwde de mededee-
1 in gen van het blad als lagen laster en
verklaarde den schrijver van het artikel,
1 odewijk Szocke, schuldig, waarop hij lot
anderhalf jaar gevangenisstraf veroor
deeld werd.
Hel is echter teekenend voor de waar
heidsliefde en de humaniteit van het so
cialistische orgaan» dal het als schrijver
van liet artikel een onontwikkeld employé
der drukkerij opgaf, van wien de recht
bank moest vaststellen, dat hij nauwelijks
zijn eigen naam goed kon schrijven.
Marokko
Hel transport van Abd-el-Krim.
Abd-el-Krim on zijn gevolg, die gisteren
rnet de „Alba" in Marseille zijn aangekomen
zullen aldaar eenigo dagen moeten vertoe
ven alvorens met do „Admiral-Pierre"
naar Reunion le worden vervoerd.
Er zijn strenge maatregelen getroffen
om tijdens het verblijf van Abd-el-Krlm
op het eiland Frioul, dat een gedeelte der
uitgebreide havenwerken van Marseille
vormt, nieuwsgierigen le weren. Krim zal
worden ondergebracht in hot z.g. Pavilion
Fauvel, Jat anders dient voor de passa-
giers-eersle-klas der groote stoomvaar-
ders, die om sanitaire redenen in quaran-
laorie moeten blijven.
Van nu af aan mag niemand moer het
eiland betreden, zoodat behalve do desbe
treffende ambtenaren niemand van Krim's
aankomst getuige zal zijn.
Britsch-lndie.
Tegen den godsdiensthaat in Iodic.
Het Britech-Indische Hoogerhuis heeft
een wetsontwerp aangenomen, dat do Re
geering machtigt tot de inbeslagneming
en confiscatie van opruiende geschriften,
die ten doel hebben haal tusschen do
verschillende godsdienstige gemeenschap
pen op te wokken.
China.
Uagetijksche gevechten te Canton.
Een nieuw Engelsch protest.
De Britscho regeering houdt zich op
nieuw ernstig bezig met den toestand to
Gan'.on. In de laatste dagen zijn er
Londen berichten van verontrustenden
aard ontvangen. Er wordtdagelijks ge
vuurd tusschen de booten der stakers en
do booten die geregeld tusschen de stoom
schepen te Hongkong en Sjamicn varen.
Eon typisch voorval heeft zich Zater
dag voorgedaan, toen een Engelschman
en een Amerikaan, die in hun eigen mo
torboot passagiers van den wal naar een
stoomboot te Hongkong brachten, van allo
kanten werden aangevallen. Daar er
vig op hen werd gescholen, moesten zij
zich terugtrekken. Do Engelschman kon
ontkomen, doch do Amerikaan werd go-
vangen genomen. Na diplomatioke stap
pen werd hij evenwel weer vrijgolalen.
Er hebben nog andere incidenton plaat®
gehad, zooals hei werpen mot sloenen
naar vreemdelingen. Een nieuw krachtig
Brilsch protest is ingezonden.
Posters te Sjanghai dcoden een
werkwillige.
Een gewapende bende, vermoedelijk uit
stakers beslaande, wachtte to Sjanghai
een Chineeschen ploegbaas op, in dienst
bij de Jaroino Matheson katoenspinne
rijen. De ploegbaas werd getroffen door
zos kogels en was terstond dood.
Hic-rbij dient vermeld tc worden, dat op
oen onlangs gehouden vergadering van
het siakingscomité den posters word toe
gestaan, vau «de wapenen gébruik tc ma
ken bij ontmociiogen met werkwilligen of
botsingen met do politie.
HET VOORNAAMSTE NIEUY/S
BUITENLAND.
De studiecommissie voor de reorgani
satie van den Volkenbondsraad heeft een
stemmig het compromis-voorstel aan
vaard, waarbij het aantal permanente ze
tels niet wordt uitgebreid.
Een trein van Barcelona naar Valencia
is tengevolge van een grondverzakking
ontspoord. Er zijn 17 dooden cn 36 ge
wonden.
BINNENLAND.
De Apologetische Vcreeniging „Petrus
Canisius" hield te Utrecht haar jaarverga*
dering (lsto blad).
Ingediend is èen ontwerp inzake de ver
goeding aan Naarder kweekers. De rcgoc-
ring wil 60 pet. der geraamde schade ver
goeden (1ste blad).
LEIDEN.
B. en W. stellen den gemeenteraad voor
de kaasmarkt te verplaatsen naar het ter
rein van het voormalig Militair Invaliden
huis, doch de wecggeiegenheid In het
waaggebouw te laten (1ste blad).
BINNENLAND
„Petrus Canisius".
Jaarvergadering to Utrecht.
Te Utrecht kwam onder leiding van dr.
W. van Koeverden dc Apologetische Vcr
eeniging „Petrus Canisius" in jaarverga
dering bijeen. In het openingswoord van
den voorzitter werd herdacht do overleden
heer G. Bruna, oen ijverig lid der veroeni-
ging.
Daarna werden dc jaarverslagen goed-
gekeurd. Het ftnancieeic verslag W'-** I
een batig saldo aan vfln J 41, hel y
van den secretaris deelde medo d"1 "v
loden zijn de leden G. Bruna, Utrecht; dr.
J. Gorstens, Broda; deken Brouwor, Rijen;
pastoor Heiwig, Hoer Hugowaard; G. Nol
len, Fijmiart; pastoor G. Boeker, Olbur-
gen; moj. Evers Overveen en A. Fischer,
Amsterdam. Het aantal werkende leden
steeg van 405 tot 750, het aantal bescher
mende loden van 181 lot 191. „Hel Schild'*
stoog van 2675 tot 4042 abonné's. Do vor-.
ceniging lelt 474 begunstigers on 499 do-,
nateurs. "Wegens verplaatsing van Pator
Dr. J. Sassen O.P. werd het inlichtingen
bureau in hot Collegio Angolico te Roinc
opgeheven. Een nieuw bureau werd go--
opond in bet Groot Seminario Iloevon,
waarvan prof. Dr. Alph. Mulders do lei
ding op zich nam. Het bureau to Voor
schoten werd naar het Groot-Sominario
Warmond verplaatst waar Prof. Niokel do
leider is. Door advertonties werden do bu
reaux bekend gemaakt. Hierdoor kwamon
6 personon tot 't katholiek geloof on 26
worden binnenkort katholiek, terwijl 55
geregeld onderwijs ontvangen, met 7
wordt nog gecorrespondeerd, terwijl 7 af
gedwaalde katholieken lot do Kerk weor-
keordon.
Daarna worden do aftredende bestuurs
leden, Dr. W. van Kocvcrden en dc pen
ningmeester do heer Corbièro herkozen.
Hierop had een gedachtenwissling plaats
over het leckcnapostolaat, waarbij do
voorzitter do vraag stelde: „Wat kun do
leek doen in do eigenlijke zielzorg?" Spr.
woos hierbij op hot goede voorbeeld gele
gen in het Gilde van de Klare Waarheid.
Do hceron Kasteel en dr. Sicking alsme
de pastoor Donders wezen op hetgeen
reeds geschiedt in do grooto steden, waar
door dozo clubs aan achterlijko kinderen
katcchismus wordt geleerd, hoe velo werk.
zaamhoden van leeken-apostolaat zijn to
verrichten en hoe een leeken-aposlolaal bij
uitnemendheid is gelegen in do Derde Or
de van St. Franciscua van Assisië, dio
door Z. H. den Paus met klem is aanbe
volen.
Prof. Wol tors wees vervolgons op 'l in
direct bokeoringswerk onder do Joden, n.l
het verminderen van don onderlingen af
keer, terwijl Prof. de Langen Wcndels do
aandacht vroeg voor den afval, dio onder
de katholieken voorkomt. Hij wees daar
bij op gioepon van menschen, die een af
keer schijnen te hebben van geestelijken.
Ilij was van oordeel dat 't wenscholijk is,
in do grooto sleden in de parochies kleine
kerngroepen van 13 a 14 personen te doen
vormen, dio eerst zich zelf toeleggen op
hot innerlijk leven en dan hiervan aan
hun omgoving mededeoling doen. Er wor
de gewerkt in bescheidenheid on stilte,
maar in persoonlijk contact.
Prof. Nabuurs bopleitte een leekenapos-
lolaat tor bescherming tegen do aanvallen
der omgeving. Daar vooral in het Zuiden
des land het huwelijksleven in verval is,
zou spr. daartegen onderricht gegeven wil
len zien aan goodwilligen.
Dr. v. Güs wees op het groote gevaar,
voroorzaakt door „De Courant", dio in
groote hoevoelheden in het Zuiden ver
spreid wordt. Daartegen is propaganda
noodig voor goede lectuur. Tevens ware
een kleine catalogus to vormen voor groo-
pen, die zich' voor bepaalde richtingen
iuterosseeren.
De voorzitter deelde mede, dat een dor-
gelijko lijst van lectuur geleidelijk kan
worden saamges leid. Den aanwezig?» *or"
zocht spr. deze lijsten aan prof Verhaar
lo willen toezenden. Overig"0* verzocht
spr. de gemaakte oiwrkingcn op schrift
tc villen brongon "l t0 ''T tor
opneming in .Ofedrfeohngen
Dan «pr*^ i,alar <ir- A. van Asseldonk
OSG °n'r: -Wat moot er gedaan voor
lar+M?" uiteen te zetten dot
„,-t dool. lmt uitgangspunt, het middelpunt
on liet eindpunt van de besprekingen
'•Ti Mi i Heel het apostolaat, de zie
lenwinning komt neer op Christus. Chris-
