17e Jaargang.
BAANDAG 30 AUGUSTUS 1926
No. 5341
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voot Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post I 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abormé's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cL per kwartaal, by voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertontfën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordl bel
z dubbele van het tarief berekend
Kleine «ïdvertontiën, van ten hoogste 30 ivoordon, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
011 NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
V Leger en persoonlijke dienstplicht.
Wie mensch is, en denkt over den on-
beschrijfelijken ramp, welke een moderne
Gorlog is, en stilstaat bij de ruinen, welke
de jongste wereldoorlog heeft achtergela
ten hij moet een alles-o vers temmend
verlangen gevoelen, om oorlogen zooveeu
mogelijk te voorkomen, zooveel mogelijk te
beperken in hoeveelheid en „technische"
gruwelijkheid!
En dat is dan ook het katholieke stand
punt, aangegeven door de katholieke moraal
en der wereld voorgehouden door Paus Be
nedicts XV.
In het program van actie, dat voor do
R. K Staatspartij in Nederland inzet is
geweest bij de laatste Tweede-Kamerver-
kjezingen, lezen wij punt 4:
Krachtige medewerking met de
plannen van den Volkenbond die
met de voorstellen van Benedictus XV
volkomen overeenstemmen ter op
lossing van internationale geschillen
door scheidsrechtelijke uitspraken en
ter gelijktijdige en wederzijdsche ver
mindering van bewapeningen.
Geheel in de richting van de katholieke
iDternationalp-ontwapeningsactio ligt een
manifest tegen den dienstplicht, dat dezer
dagen is gepubliceerd en onderteekend is
door vooraanstaande mannen op ver
schillend gebied en uit verscheidene" lan
den. Onder de onderteekenaars. treffen wij
aan de Nederlandsche professoren G. T.
Heering en K. H. Roessingh en de katho
lieken mgr. dr. Ing. Seipel (Oostenrijk),
Pater Franziskus M. Stratmann O. P.
(DuitschTand).
In dit manifest lezen we o. m.:
,,Tn het eerste ontwerp van het Volken
bondsverdrag stelde president Wilson voni
om den dienstplicht onwettig te verklaren
in alle aangesloten landen. Het is onze
plicht den oorspronkelijkefi. geest, welke
oen Volkenhond deed ontstaan, opnieuw tot
ontwaken te brengen, een geest gedeeld
door velen van hen, die aan den oorlog
deelnamen en waarvoor zich vele staatslie
den van de betrokken landen openlijk heb
ben uitgesnroken. De algemeene afschaf
fing van den dienstplicht beteekent eeu
wekere stap op den weg naar vrede en Vrij
heid. Wij doen daarom een beroep op alle
mannen en vrouwen van goeden wil ons
Ie helpen, zoodat in alle landen de onen-
bare meening de regeeringen en den Vol-
kennhond ertoe zal brencren dezen stap te
doen, teneinde de wereld te bevrijden van
'den militairistlschen geest en den weg te
openen naar een nieuw tijdperk van na
tionale en persoonlijke vrijheid en van
broederschap onder de volkeren."
De bedoeling van dit manifest (over
deeoncretiseering, do uitwer
king er van kan men van meening ver
schillen), waarbij wij ons volkomen en
van gausoher harte aansluiten, zal wel
'door velen, onwetens of ook met opzet, wor
den misverstaan!
In dit manifest wordt verlangd een ,,ge-
lijktiidhro en wederzijdsche vermindering
van bc wanen in een". Dus niet een onmid
dellijke internationale ontwapening en
nog veel minder een nationale ontwa
pening. De S D. A. P., die in ons land
in tegenstelling met de landen waarin so
cialisten verantwoordelijke regeerders zijn!
een nationale ontwapening voor-
staal moet zich dus niet op dit manifest
gaan berf.enen 'f Liiks ons niet ten eenen-
male ev^rjodig, daarop nu reeds te wij
zen.
In dit manifest wordt, om tot gelijktijdi
ge en wederziidsche vermindering van be
wapening te komen, voOTcesfeld de af
schaffing.van den persoonlijken dienst
plicht ra. a. w. legeTS van uitsluitend
vrijwilligers doch ook weer niet n a-
i o n a a 1. doch algemeen, interna-
tionaa 1. Daar zijn er wol. ook k a t h n-
eken in ons land zooals onzen Iezor
bekend zal ziin die n a t i o n a a*l de ver
vanging van het leger van dienstplichtigen,
ïn ons Tand bijv...door een leo-er van vrij
willigers wenschten Over dezer, in zich
resnecfPbcle, meening kan men van ge
dachten wisselen; maar de voorstanders
van deze meening moven het hierboven ge
citeerde uit het manifest tegen den dienst
plicht niet voor h u n zaak aanvoeren, om
dat daar. zooals men lezen kan, gesproken
wordt niet over een nationale maar over
een internationale opheffing van
den riersoonlijken dienstplicht.
't Is zaak. al deze dingen goed en klaar
van elkaar te kunnen onderscheiden.
Daar bezuiniging.
Het progiamma-punt, dat volgt op het
jiblerboven uit ons politiek program van
«ictie geciteerde, punt 5 luidt:
De organisatie van leger en vloot
dient beperkt te zijn tot hetgeen nood
zakelijk is voor de handhaving der
neutraliteit en de verdediging der on
afhankelijkheid binnen de grenzen
door eventueele internationale rege
lingen te stellen.
Uit pers-berichten over plannea van den
katholieken Minister van Oorlog, den heer
Lambooy, krijgt mon den slelligen indruk,
dat de Minister krachtig de hier be
doelde beperking wil doorzetten, in het
leger meer wil gaan bezuinigen.
Maar ook is in de pers al gebleken, dat
hij daarbij héél veel verzet zal ontmoeten,
van links en van rechts.
De Katholieken echter zullen in zijn be
zuiniging den Minister als één man steu
nen!
BUiTEKLAliO
België
Vaische Bankbiljetten.
Van tien zijn er elf gemaakt.
Sedert eenigen tijd zijn in België vai
sche bankbiljetten van 50 francs van het
type 1919 in omloop. Van 10 echte biljet
ten zijn door knippen en opnieuw opplak
ken 11 stuks gemaakt.
Ook zijn er vaische bankbiljetten van 10
francs van het type 1919 in omloop.
De nieuwe sigarenbelasting.
Fabrieken zullen moeten
sluiten.
Het Belgisch Verbond van Sigarenfabri
kanten te Antwerpen, de Vereeniging van
Limburg, de Vereeniging van Gerardsber-
gen, de Christelijke sigarenmakers en de
sociaal-democratische sigarenmakers heb
ben tot den minister van Financiën een
schrijven gericht, waarin wordt uiteenge
zet, dat de toepassing met ingang van 15
September der nieuwe belasting op de si
garen, die van 10 tot 20 procent zal bedra
gen, voor de Belgische sigarenindustrio
noodlottig zal zijn, zoodat een aantal fa
brikanten daardoor gedwongen zal worden
zijn bodrijven te sluiten.
In het schrijven wordt voorts betoogd,
dat in het jaar 1913 een hoeveelheid van
600 miliioen sigaren werd gerookt, tegen
400 a 450 miliioen in 1923, 300 miliioen iu
1924 en nog slechts 275 miliioen in 1925,
terwijl voor het jaar 1926 een verdere ver
mindering met 50 miliioen stuks wordt
voorzien.
Gezien deze feiten, verzoeken de arbei
ders en fabrikanten de nieuwe belasting
niet toe te passen.
Duitschland
Corruptie in de Rijkswecr?
Voor millioenen aan legor-
voorraden verduisterd.
Naar een correspondentiebureau meldt,
is 'een memorandum gericht tot den Rijks
president, de ministers van het rijk en van
Pruisen, de loden van den Rijksdag en een
aantal officieren van Justitie. Voor den
inhoud van dit memorandum stellen zich
drie personen, met name Lehmann, Russ-
bühl en K. Mertens, verantwoordelijk.
In het memorandum zeggen de onder
teekenaars, te kunnen bewijzen, dat offi
cieren en ambtenaren van do Rijksweer
misbruik hebben .gemaakt van hun functie
en voor millioenen aan legervoorraden heb
ben verspild en ten deele naar het buiten
land vervoerd; met de opbrengst zouden
de daders zich hebben verrijkt. Dit alles
zou in Oost-Pruisen aan don dag zijn ge
komen. Enkele personen, die van het ge
beurde op do hoogte waren, zijn, zoo zeg
gen do drie heeren, op onverklaarbare wij
ze om het leven gekomen.
Engeland
Over de loonen valt to praten.
Mededeeling der Britsche
Mijnwerkorsfederatie.
De mijnwerkergfederatie heeft een ma
nifest uitgegeven, waarin gezegd wordt, dat
zij bereid is in onderhandeling te treden
over de kwestie der loonen, terwijl het
stapdpunt ten aanzien van*den zeven-uren
dag en de nationale regeling gehandhaafd
wordt.
In hot manifest wordt, nadat de gebeur
tenissen van de laatste weken zijn nage
gaan, er op gewezen, dat bij aanneming der
voorstellen, die indertijd door do mijneige
naarsassociatie zijn gedaan, de werkdag
van den Britschen mijnwerker een half of
een heel uur langer zou zijn dan van wel
ken mijnwerker ook uit een Europeesch ko-
lendistrict van eenige beteekenis, Opper-
Silezië uitgezonderd.
Ten slotte verklaart de federatie zich in
dit manifest bereid om, wanneer de regee
ring en de eigenaars bereid zijn de reor
ganisatie van de industrie, zooals door het
steenkoolrapport wordt aangegeven, ter
hand te nemen, èlk oogenblik in onderhan
deling te treden over de kwestie der loo
nen.
De secretaris der mijnwerkersfederatie,
Cook, verklaarde nogmaals, dat hij den tijd
gekomen acht om, indien regeering en
eigenaars daartoe bereid zijn, tot een rege^
ling van het conflict door onderlinge on
derhandelingen te komen.
Hij Loopt, dat namens de mijnwerkers
voorstellen zullen worden gedaan, welke
de regeering in staat zullen stelTen beide
partijen tot elkaar te brengen.
De werk hervalt in g.
Do hervatting van don arbeid door de
mijnwerkers in de Midlands toont een nei
ging tot toenaming. De regeering koestert
de hoop, dat de ontwikkeling in den toe
stand gedürende do volgende week het mo
gelijk zal maken, dat cèn overeenkomst zal
worden bereikt.
In de mijngebiedon blijft het kalm.
Rusland
Moskou in actie tegen opposanten.
200 ambtenaren ontslagen.
Gemeld wordt, dat het communistisch
districtsbestuur te Moskou 206 van zijn
ambtenaren uit do bureaux der hoofdstad
heeft ontslagen, die tot de oppositie be
hoorden. Een commissie zal beslissen of
zij gehandhaafd zullen blijven als leden
der partij.
Marokko
Een verklaring van Abd el Krim.
De „Paris Midi" moldt uit Casablanca,
dat Abd el Krim voor zijn inscheping een
verklaring heeft afgelegd, waarin hij zei-
de, dat er in het Rif-gebied nimmer vrede
mogelijk zal zijn en dat Spanje, noch
Frankrijk den strijd daar zouden hebben
aangevangen, indien deze mogendheden
evengoed waren ingelicht als hijzelf.
China.
Canton viert zijn overwinning.
Do houding tegen buiten
landers vijandiger.
Canton viert in feeetsUifc» stemming de
overwinning van het noordelijko Canton-
leger. De vijandige stemming tegen de bui
tenladers neemt ieder oogenblik toe. Op
verscheidene rivierschepen, die onder
buitenlandsche vlag voeren, is geschoten,
evenwel zonder- dat iemand doodelijk werd
getroffen. In sommige gevallen is door do
aangevallen schepen teruggeschoten. Brit
sche kanonneerboolen hebben een Engel-
sche rivierboot bevrijd, welke door de sta
kers van Canton in beslag was genomen.
Oorlogsschepen naar Hankau.
De Britsche lichte kruiser „Despatch"
is naar Hankau vertrokken in verband met
den politieken toestand. Een Fransch oor
logsschip zal volgen.
Amerika
„Ma" Ferguson af.
„Ma" Ferguson, Amerika's eerste vrou
welijke gouverneur, is in do voorverkie
zingen voor het gouverncmenlschap van
Texas in een verhouding van tweo tegen
één verslagen door den procureur-gene
raal Dan Moody. Deze was do vorige
maand al 10.000 stemmen vóór op „Ma"
maar hij had nog een gering aantal slem-
men noodig om do volstrekte meerderheid
to behalen.
Oe Kerkvervolging in Mexico.
Een verklaring van Mgr. Diaz.
Naar de New-Yorksche correspondent
van de „Times" meldt, heeft mgr. Pascual
Diaz, bisschop van Tabasco, die secreta
ris is van hel Mexicaansche episcopaat,
een verklaring gepubliceerd, waarin hij,
na een parallel getrokken te hebben* tus-
achen Bismarck's Kulturkampf en den
strijd om de Kerk in Mexico, zegt, dat de
kerkelijke autoriteiten bereid zijn, des
noods maanden en zelfs jaren te wachten,
en intusschen met wettige middelen te
werken, totdat de bestaande regelingen
worden opgeheven en do conslitutioneele
artikelen, die de vrijheid van geweten en
het recht van religieus onderwijs belem
meren, gewijzigd zijn.
Mgr. Diaz roept in naam van hel epis
copaat de geloovigen op, zich achter hun
bisschoppen te scharen om aan het
schcuringswerk w "island te bieden.
Naar gemeld wordt, treft het epis
copaat toebereidselen om honderden peti
ties tor onderteekening te laten circulee-
ren en die later aan het congres to zen
den. In de petities wordt amendeering der
op den godsdienst betrekking hebbende
wetten gevraagd.
In antwoord op aanvallen, door den
bisschop van Tucson (Arizona) tegen do
Moxicaansclie grondwet gericht, heeft de
Mexicaansche minister van buitenland
sche zaken Spaansche priesters beschul
digd vau het verwekken van agitatie le
gen de Mexicaansche regeering in de
Zuidelijke deelen der Ver. Staten en van
het inzamelen van fondsen om do kerke
lijke campagne tegen dc Mexicaansche re
geering to steunen.
In Mexico (stad) gaan intusschen in
sommige bedrijven do zaken meer en ineer
achteruit tengevolge van den boycol.
Het conflict tusschen Nicaragua
en Mexico.
Een klacht bij den Volkenbond
ingediend.
De secretaris van den Volkenbond heeft
een tolegram van den minister van bui
tenlandsche zaken van Nicaragua ont
vangen, waarin wordt medegedeeld, dat
de regeering van Nicaragua do zekere
bewijzen heeft, dat een hulpschip vau de
Mexicaansche oorlogsvloot uil Salina Cruz
is vertrokken om een vrijbuitersexpeditie
naar Nicaragua te beginnen. Het schip
is uitgerust en gewapend en wordt door
militairen in Mexicaanschen actievon
dienst geleid, om hulp lo verleenen aan
Nicaraguaansche revolutionairen, die er
lot dusver niet in geslaagd zijn, do open
bare orde omver te werpen.
De minister voegt er aan toe, dat tiij
een scherp en krachtig protest tol do
Mexicaansche regeering heeft gericht
wegens haar on wollige houding die hij
aan do wereld wil doen kennen als een
schending op flagrante wijze van de es-
senlieele rechten van Nicaragua door
het gebruik maken van geweld.
Do secrotaris-geucraal heeft deze mede
deeling onmiddellijk aan do staten, leden
van den volkenbond, toegezonden, ook
aan Mexico. In eon telegram aan Mexico
zegt hij, dat hij zich volgens de practijk
van den bond ter beschikking van de re
geering houdt om aan de loden van den
volkenbond iodero mededeeling door lo
zenden, die haar wonschelijk zou kunnen
voorkomen.
Men weet dat Mexico lid van don vol
kenbond is.
Een Mexic a.a n s c h o
tegenspraak.
De Mexicaansche miuistor van builen-
landschc zaken en do Mexicaansche ge
zant in Nicaragua ontkennon do juistheid
van hot telegram, door de regeering van
Nicaragua aan den Vollkenbond gezon
den, betreffende het verleenen van hulp
door Mexico aan de revolutionairen viyi
Nicaragua.
Amerikaan sch o troepen to
Blucficlds geland.
De Amcrikaauscke kruiser „Galveston"
hooft tweehonderd zeesoldaten to Blue-
fields in Nicaragua aan wal gezet, om hel
leven en de bezittingen van den gouver
neur lo beschermen, die den commandant
bad medegedeeld, dat de strijdkrachten
van Nicaragua niet in slaat waren zijn
bescTierming te garandeeren.
BiiaeiEMLflfóD
Koninklijke Besluiten.
Posterijen on Telegrafie.
Bij Kon. besluit is mot ingang van 1
October 1926 benoemd tot adjunct-inspec
teur der posterijen en telegrafie te Zwolle
J. A. Wiegel, thans directeur van liet
post- en telegraafkantoor to Vecnendaal.
ONDERSCHEIDINGEN.
Naar aanleiding van Koningin's verjaar
dag ziin onder vele andere de volgende
onderscheidingen verleend:
Bij Koninklijk besluit, is benoemd tot
Minister van Staat mr. Th. Heemskerk,
lid van de%Twc de Kmncr der Rtaton-Ge-
neraal, laatstelijk Minister van Justitie.
Bij Koninklijke besluiten zijn benoemd:
tot ridder in dc Orde van O ran je-Nas
sau:
T. Buotsma, kanunnik to Napion;
tot officier in do Ordo van Oranje-Nas-
sau
dr. P. O. H. Dirckx, kanunnik, deken en
pas'oor Ie Ba vol;
F. van 't Rant, hoofdcommissaris van po
litic te s-Gravenhage;
O. G. Muileman, pastoor te Stoenwijker-
wold
J. van Vlakhoven, oastoor to Eindhoven;
A. L. van Bcusekom, commissaris van
politic, tevens commissaris van Rijkspoli
tie te Hilversum;
G. Kraan frater Ildcfonsus), lid van het
centraal college voor de reelasseering to
Helmond
Is bevorderd tot commandeur in de Orde
van den Nederland sch en Leeuw:
H. Colijn, oud-Minister van Financiën;
Zijn benoemd tot ridder in de Orde van
de*1 Nederlandschen Leeuw:,
Ch. L. van de Bilt, lid van de Tweede
Kamer Ier Staten-Generanl. to Haarlem;
G. Bullen, lid van do Tweede Kamer der
Stelen-Generaal, to Voorhout;
J. B. van Dijk, lid van do Twoe V K.incr
der Staten-Geiicraal, te Amsterdam;
H. G. Ml Hermans, lid van di 1
Kamer der Stnten-Generoal, to 's-Gr.- w"
hnge
Abr. Staalman, lid van de Tweede Ka
HET VOORNAAMSTE NSEUV«3
BUITENLAND.
Een ernstige beschuldiging tegen oificie-
ren van de Duitsche rijkswecr.
Nicaragua heeft een klacht bij den Vol
kenbond ingediend tegen de houding van
Mexico.
BINNENLAND.
Koninklijke onderscheidingen tsr gele
genheid van Koningin's verjaardag lslo
blad).
Reclame voer dc Nederlandsche h!oem
bollen door beplantingen in buituilandscho
parken (Land- en Tuinbouw, 2de blad).
Man en kind door oen trein hij Doctin-
chcm doodgereden (Gemengde Berichten,
2de blad)
Op de Maas bij Rotterdam is een sleep
boot gezonken, waarbij twee personen zijn
verdrenken (Gemengde Berichten, 2de
mor dor Staton-Generaal, te Amsterdam;
J. Weitkamp, lid van do Twoodo Kamor
dor Staton-Generaal, to Hardonborg;
mr. J. A. do Wilde, lid van do Tweodo
Kamer der Staten-Goneraal, to 's-Graven
hage;
A. Zijlstra, lid van do Tweede Kamor der
Slalcn-Gcneraal, to Groningen;
J. N. Hendrix, lid van Gedeputeerde
Slaton van Noordholland, to Bloemenda.vl
mr. dr. J. Wytema, burgemeester der
gemeente Rotterdam;
dr. W. W. van der Meulcn, wethoudor
der gemeente 's-Gravenhage;
zijn benoemd tot officier in do Ordo van
Ornnje-N assau:
G. J. B. A. Jansscns, Iste-genoesheer nnn
het krankzinnigengesticht „Voorburg" to
Vught;
jhr. J. P. W. van Doorn^ burgemestor
der gemeente noemstode;
ir. G. L. Drie.sscn, directeur van gemeen
tewerken to Lolden;
H. R. Roeree, voorzitter en commandant
de- Amstcrdernscho burgerwacht;
Henri tor Hall, te Rüswiik C.-TTV
tot ridder in de Ordo van Ornnjc-Nns-
bsu:
H. Ebersen, kanelnan, lid vnn hot
Friesch Nationaal Landbouw Comité to
Sneek;
Joh. C. M. Mensing. Ie Aalsmeer. nl"o-
nioon fiecretaris-penninemeesicr vnn do
Koninklijke Noderlnndaoho Mnatsrhnnwij
voor Tuinbouw en Plantkunde;
N. Dekker, to Ohdnm, lid vnn het d.nge-
liiksch bestuur vnn den P.-K. Ncder1r,nd-
Rehcn Boeren- en Tuinderbond
W. Oalesloof, redacteur vnn bel. d.ng-
blfld ..TTet Gentrum", te TTtrerht
tot ridder in do Ordo van den Nednr-
landsehen Leeuw:
dr. C. C. TTh'enheek, hoocrleeraar nnn do
Rijksuniversiteit te Leiden;
rar. dr. Ch. Rm.i vim kers, hooglee-.nnr
nan do Roomseh-Katholieke Universiteit
te Nijmegen;
dr. Joh. Wapennar, directeur vnn het
Koninklijk Conservatorium to 's-Ornven-
ha ge;
tot commandeur in de Orde van Ornrdo-
Nassau:
J. Th. Toorop, kunstschilder, te 's-Gro-
i enhage
tot officier in de Ordo van Oranie-Nns-
s?u:
dr. J. W. Ooessens, roetor var» het
Roomsch-Kalholioko gymnasium te Roer
mond
J. J. Verboeten, inspecteur van het la
ger onderwijs in de inspectie Breda, te
Breda;
ir. .T. W. Kins, voorzitter van den Ne-
derlandschen Voetbalbond, te 's Oraven-
hage i
jhr. J. Foith, letterkundige, te 's-Gra
venhage
J. Stuyfc, architect, to s-Grnvonhnec
W. van Konijnenburg, kunstschilder, to
's-Gravenhage;
tot ridder in de Orde van Oranje-Nas-
sauf
R. R. Ha^eman (broeder ObrvKostomus),
onderwijzer aan oeno Roomsch-Katbolioko
lagere school to Amersfoort;
Fred. Roeske, toonkunstenaar, te Am
sterdam;
O. W. Lovendaal, letterkundige, to
Grave
lot officier in do Ordo van Oranjo-Nns-
sau:
A. L. Boot, inspectour der directe belas
tingen, enz. to Leiden, 2de afdeoling;
is bevorderd tot commandeur in de Orde
van den Nederlandschcn Teeuw:
do luitennnt-gcnera«J T. F. .T. Muller
Massis, commandant van het veldleger;
zijn benoemd tot officier in de Orde van
Oranje-Nassau
do aalmoezenier voor het leger, gelijkge
steld met den rang van majoor J. J. J.
Noordman;
tot ridder in de Orde van Oranje Nas
sau:
W. TT-1 ilo Rotterdam, directeur
v;:n I t televi-rief kantoor aldaar;