DINSDAG 24 AUGUSTUS 1926
17e Jaargang.
No. 5336
9e ftzidóelve (Bou/tomt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voot Leiden 19 cent pei week 12.50 per kwartaal
pij onze Agenten 20 cent per week t2.60 per kwartaal
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'fl ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bjj voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct„ met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 .1 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Go wo no advert ontlén 30 coot per repel
Voor Ingezonden Medodeelingen wordt het
z dubbele van het tarief berekend. r
Kleine sdvortoniiön, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver-
huur, koop en verkoop fO.50.
BH HUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN-
V Het is zaak
Wij begrijpen niet, dat, wat in Mexico
gebeurt, gebeuren kan in oen in groote
meerderheid Katholiek land zoo hoort
men telkens zeggen.
En wij moeten eerlijk bekennen, dat wij
onzen lezers, die van ons volledige klaar
heid in deze wenschen, misschien zullen
teleurstellen, als wij hun een verklaring
van het Mexicaansche gebeuren zullen ge
ren.
Misschien zullen teleurstellen, om
dat-... die verklaring zoo eenvoudig is.
Eenvoudig, omdat ten slotte, naar onze
besliste overtuiging, de oorzaak daarvan
hierin ligt we herhalen wat wij reeds
meer dan eens schreven dat de Ka
tholieken in het openbare loven niet prin
cipieel én niet in eenheid zijn op
getreden.
Zij zijn gaan wegzeulen op de gedachte,
dat zij toch wel zóó sterk zijn in aantal,
'dat geen anti-Katholieke macht hen onder
drukken kan. En zij achtten het niet noo-
dig, dat zij in het openbare leven hunne
princiepen voorop zetten, en die
halfheid en lafheid gaf ook als vanzelf een
terugslag op het persoonlijke leven; en zij
meenden zich over allerlei kwesties, welke
ten slotte van een ondergeschikt belang
zijn, twisterij en verdeeldheid te kunnen
veroorloven.
En zij, de Katholieken van Mexico, heb-
beu rustig toegezien bij het gebeuren, dat
politieke voormannen van ongeloovige* li
berale huize in dat Katholieke lajad lang
zamerhand op alle de meest verantwoor
delijke posten werden gesteld, zoodat 3zij
bet raderwerk dreven van den Staat, bur
gemeesters werden der groote steden, het
recht bedienden
Wat was daar ook tegen? De sans
culotten met de Jacobijnen-muts, die de
straten van Parijs bevlekten met het bloed
van koningen en vorstinnen, hadden zich
laugs den weg der historische evolutie ge
transformeerd in menschen, die nu voor
het volk optraden als charmante lie
den met fijne manieren en van bezadigde
gemoedelijkheid. Kon men aan deze breed-
denkende menschen niet mot gerustheid de
behartiging^ der Staatsbelangen toevertrou
wen? En zóóver kwam het met de dechris-
tianiseering van het volk en de'verstoffelij
king van de Katholieken dat velen, die
eenmaal met een Katholiek doopsel waren
gedoopt, naar de rangen der vijanden
overliepen en het cohort der tegenstanders
versterkten
En toen, toen de tijd hua gunstig was,
zijn op de politieke planken verschenen de
ultra's van het Liberalisme, de onstuimi-
gen, de radicalen, de doordrijvers, de he
vige anti-papisten, die nu in president Gal
les hun aanvoerder hebben gevonden.
Het is zaak, dat wij, Katholieken van
Nederland, uit wat in Mexico gebeurt leu
ren, dat wij in al de vezelen van ons Ka
tholiek organisme principieel moe
ten zijn en onze Katholieke princiepen
naar buiten moeten uitdragen en doen uit
groeien in vruchtbaarheid op den bodem
Van onze ook politiek ee eenhei dl
Het is zaa Je, dat wij, Katholieken
,van Nederland, bij het overdenken van
,wat in Mexico gebeurt in ons verdiepen de
overtuiging, dat wij beslist en zelfbewust
moeten verdedigen, handhaven en ver
meerderen: het erfdeel onzer vaderen!
V De groote kracht.
Ook de pers is in Mexico niet steeds zoo
geweest, als men van haar zou mogen ver
wachten.
Er is ook in dat opzicht in hot openbare
katholieke leven daar „een schuldige leem
te'' ontstaan. „De kerk is monumen
taal", schreef dr. Kuyper, „de school is
machtig, maar zoolang ook de pers niet in
gen dienst van den Christus is gesteld
gaapt er een schuldige leemte".
En dat de pers in dat katholieke land
niet ten volle aan haar taak heeft beant
woord is vooral ook de schuld van gebrek
aan inzicht en daaraan beantwoordende
WaaTdeering van de katholieken
„Wij, Katholieken van Nederland, heb
ben een eigen pers, die er wezen mag, een
Pers, waarop wij trotsch mogen zijn, een
Pers, die en dit was wel het moeilijkst©
ook door andersdenkenden, en niet het
minst door de vaklui zelve, gewaardeerd
Wordt. De katholieke pers telt thans mee ia
pe journalistiek van ons land" aldus pa-
Ier Hyacinth Hermans op den eersten Ne-
derlandschen Katholiekendag in 1919.
Dat de Katholieken van Nederland nu
Mk allen mogen inzien, dat de katho
lieke pers is" de eerste voorwaarde voor een
«■achtïg openbaar katholiek leven. En dat
Jij, allen, mogen waardeeren dit
Wat alreeds door groote en kleinere katho
lieke dagbladen is bereikt, nl. dat deze ka
tholieke couranten, afgezien van hare waar-
Pe gis katholieke courant, ook in
fechnische waarde en gehalto
Voor de andere gelijksoortige bladen niet
wderdoen!'t Gebeurt nog maar al te
vaak, dat men, becritiscerend, van het ka
tholieke blad een veel hoogere technische
volmaaktheid verlangt, dan het niet-katho-
iieke blad heeft; dat men alles wil hebben
van z'n katholieke courant, terwijl men
zelf.niets geeft, dan z'n ongemotiveer
de critiek!
Wij, Katholieken van Nederland, moeten
allen positief er naar streven, om, waar-
deerend wat wij reeds bezitteu in onze ka
tholieke pers, met deze mede te werken,
opdat zij kome en gelezen worde in alle
katholieke gezinnen.
De pers toch is de groote kracht van
onzen tijd!
V Een graadmeter.
In een driestar van „Het Huisgezin" van
gisterenavond lezen wo deze opmerking:
Het succes van De Telegraaf is
een bedenkelijke graadmeter van de
zedelijke verwording, waartoe een
deel van ons volk gedaald is.
Dit is een zéér juiste opmerking. In
derdaad, 't is volkomen waar, dat „De Te
legraaf' veel succes heeft, maar 't is even
zeer waar, dat zulks wijst op een ziekelijk-
op-sonsatie-beluste en een graag-sensueeJ-
geprikkelde stemming van een doel van
ons volk.
Welk deel gelukkig niet vormt het volk!
BUiTEHLAffüP
Mexico.
DE KERKVERVOLGING.
Naar een regeling?
Als gevolg van de bespreking
met do bissohoppen.
Naar uit Mexico gemeld wordt, zou een
regeling van het religieus geschil in Mexi
co aanstaande zijn ten gevolge van het on
derhoud, dat de bisschoppen met president
Galles hebben gehad, welke besprekingen,
naar de bisschoppen hebben verklaard,
werkelijk tevredenstellend is geweest.
Galles heeft den bisschoppen medege
deeld, dat de bepaling, volgens welke de
priesters zich moeten laten inschrijven, een
zuiver administratieve maatregel is en
niet ten doel heeft een inmenging der re
geering in godsdienstkwesties. De bis
schoppen hebben zich met het denkbeeld,
dat de kerken zich naar de wetten zullen
voegen, accoord verklaard(?), zoodat elk be
zwaar tegen een hervatting der diensten
zal verdwijnen t— aldus wordt gemeld.
Dit vage bericht lijkt ons niet erg ver
trouwen wekkend.
Spanje
Spanje's eisch inzake langer.
Engeland onaangenaam
verrast.
Tenzij de schijn volkomen bedriegt, is
men in Engelsche diplomatieke kringen in
hooge mate onaangenaam verrast door de
befaamde verklaring van Primo de Ri
vera over Spanje's rechten op Tanger.
Te Londen, zoo min als in Parijs, be
schouwt men Spanje's eisch direct als
niet inwilligbaar. Men erkent ook hier,
dat Tanger een broeinest is van samen
spanningen tegen het Spaansche protecto
raat en een geschikte basis vormt voor de
bewapening van Moorsche stammen, ter
wijl Taüger bovendien een gemakkelijk be
reikbaar toevluchtsoord is voor ontsnapte
rebellen.
Dat voor Tanger het huidige bewind
volkomen onbevredigend is, wordt te Lon
den onomwonden algemeen toegegeven.
Hoewel men te Londen toegeeft, dat er on
der bepaalde voorwaarden over een wij
ziging van het bewind van Tanger te spre
ken valt, kan het thans ter sprake bren
gen van «Spanje's eisch volgens de meening
van diplomatieke kringen niet worden ge
duld. Men acht het duidelijk, dat Primo
zijn eisch, die priori niet verworpen kan
worden, nu gesteld heeft, om, zooals de
„Observer" het uitdrukt, bij het „handel
tje" over den permanenten Raadszetel
sterk te staan. Men concludeert hier uit do
uitlatingen van den Spaanschen minister
van Buitenladsche Zaken, dat Primo door
beide eischen tegelijk te stellen meent er
althans één toegewezen te krijgen.
Vooral het verwonderlijke stilzwijgen
van de Italiaansche pers over deze voor
Italië zoo gewichtige kwestie wordt aange
voerd als een bewijs voor de stelling, dat
Mussolini geheel op de hoogte was.
Vast schijnt te slaan, dat Engeland zich
beslist zal verzetten tegen elke poging, om
Duitschland'e toetreden tot den Vollen-
bond vast te koppelen aan de gelijktijdige
toekenning van een nieuwen permanenten
zetel.
Griekenland.
DE OMWENTELING.
Kondilis over zijn plannen.
Een kabinet uit alle partijen.
In een onderhoud dat de Atheen-
sche correspondent van de „Vossische
Zeitung" met generaal Kondilis heeft ge
had, verklaarde deze, dat het zijn voor
naamste doel was, den door de tegenstan
ders vernietigden vrede te herstellen. Kon
dilis zeido in de eerste plaats politicus te
zijn, hoewel hij generaal was. Bij de voor
bereiding der revolutie heeft hij do hulp
van het leger ingeroepen om de dictatuur
ten val to brengen, omdat het leger de
eonigo georganiseerde macht is, waarin
men vertrouwen kan stellen.
Admiraal Kondoeriotis, de voormalige
staatspresident, zal deze functie weer aan
vaarden en ik zal de leiders van de poli
tieke partijen samen roepen om gemeen
schappelijk een ministerie te vormen, en
wel met deelneming van alle partij-leiders.
Wij zullen dan de binnen- en buiten-
landsche politieke situatie opnieuw on
derzoeken. Een dergelijke samenwerking
van allo partijen is evenwel tien jaar niet
voorgekomen. Thans evenwel is zij nood
zakelijk en er is kans, dat zij verwezen
lijkt wordt. Alleen een ministerie, waarin
alle partij-groepen deelnemen, kan het
vertrouwen der natie horstellen. Alleen
zulk een regeering zal het leger de voor
waarden verschaffen, waardoor het voor
goed er van kan afzien in do politiek te
grijpen. Sinds in 1917 het leger in opstand
kwam tegen koning Constantijn waren de
officieren steeds overgeleverd aan de ge
nade der politici. Daardoor is het leger
zich met do politiek gaan bemoeien. Kon
dilis wil van de leiders der politieke par
tijen de plechtige onderteekening vragen
van een verklaring, dat van nu af de offi
cieren slechts worden aangesteld, nadat zij
een militaire opleiding hebben gehad en
alleen op rechtvaardige gronden uit het le
ger kunnen worden verwijderd.
Dan zal het leger definitief de politiek
vaarwel zeggen en het parlement zal ter
stond regelmatig kunnen arbeiden. In
dien de partijleiders mochten weigeren met
mij samen te werken zal ik een kabinet
vormen, met cenige onafhankelijke per
soonlijkheden. "Wij moeten evenwel in elk
geval aan het leger genoegdoening ver
schaffen.
Do buitenlandse.ho politiek
ongewijzigd.
In logenstelling met anders luidende be
richten wordt uit Athene gemeld, dat de
omverwerping van de regeering van Pan-
galos geen wijziging in de buitenland-
sche politiek ten gevolge zal hebben.
De arrestatie van Pangalos.
Een aanval op den auto van dor
dictator.
De nieuwe revolutie in Griekenland is
geheel zonder bloedvergieten verloopen. Do
vlucht van generaal Pangalos is echter wel
in boogo mate 'opwindend geweest. Nader
wordt dienaangaande nog gemeld, dat
Pangalos de officieren en bemanning van
de „Kilkis" -en de andere hom achtervol
gende schepen draadloos had bevolen, zich
aan hem over te geven. Hij beloofde hun
groote belooningen, als zij den comman
dant van de „Klikis" arresteerden. De be
manning bleef evenwel den gezagvoerder
trouw. Volgens, het rapport van don com
mandant van de „Leon" was Pangalos lijk
bleek, toen hij gearresteerd werd. Ilij ver
zocht den commandant bij zijn regeering
verlof voor hem, Pangalos, te vragen naar
het buitenland te mogen vertrekken. De
commandant verklaarde hem evenwel, dal
hij een gevangene der revolutie was
To Athene cn ook in de provincie zijn
groote demonstraties gehouden voor de
revolutie.
Uit «Saloniki wordt gemeld, dat men daar
de doodstraf voor Pangalos heeft gecischt
In ieder geval verwacht men, dat hij een
zware straf zal krijgen.
Toen de auto, waarmede Pangalos naar
Athene word overgebracht, door do vluch
telingen-wijk kwam. werd deze aangevallen
door een menigte, die pogingen deed om
Pangalos te lynchen. De bewakers slaag
den er eerst na veel moeite in Pangalos te
bevrijden.
Mevrouw Pangalos is er niet in geslaagd
bet land to verlaten.
De opinie van de „Times".
De ..Times" wijst op do groote overeen
komst lusschen den staatsgreep van Kon
dilis on de muiterij, die Pangalos 25 Juni
van het vorige jaar aan de regcering
bracht.
In beide gevallen werd do beslaande
regeering volkomen overrompeld door de
plotselinge actie van militaire leiders, die
juist gevangen genomen en verbannen zou
den worden en door een militairen on-
stand de regeering vóór wilde zijn.
De „Times" herinnert er verder aan, dat
ook Pangalos verklaarde op den steun van
de provinciale garnizoenen te kunnen re
kenen, hetgeen toen evenwel verre van
juist bleek te zijn.
De „Times" betwijfelt, of generaal Kon
dilis wel zoo zeker is van de instemming
der garnizoenen, afgezien dan van hel
Athecnsche, als hij beweert,
De directe oorzaak van Pangalo's val,
moet gezocht worden in een alliantie lus
schen bepaalde militaire groepen en de lei
ders der oude politieke partijen. Of het de
zen politici onder een regecring-Kondilis
beter zal vergaan dan onder Pangalos, die
hen naar allerlei onmogelijke klei no
eilandjes verbande, acht de „Times" even
wel een opon vraag, met het oog op het
verleden van generaal Kondilis.
Rusland
Opslagplaatsen geplunderd.
Uit Moskou wordt gemeld, dat de ma
trozen en do havenarbeiders van do jeugd
bonden te Krasnodwodsk do opslagplaat
sen van de spiritus en de textieltrust heb-
bon geplunderd. De eerste troepen die tot
herstel der orde waren afgezondon liepen
naar do opstandelingen over; oen regi
ment huzaren maakte tenslotte aan hot
oproer een einde. 16 personen werden ge
dood.
Turkije.
Opstandige beweging te Magnesia?
Turkscho troepen naar hel
tooneel dor onlusten.
De Matin" verneemt uit Sofia, dat vol
gens berichten uit particuliere, betrouw
bare bron de bcyolking van Magnesia in
de streek van Smyrna Donderdag jl. in
opstand is gekomen. Hot 17do Turkscho
legercorps werd naar de stad gezonden ton
einde de beweging te onderdrukken
Perzië.
De opstand.
Naar uit Teheran wordt gemeld heeft
do Sjah allo automobielen g»erequireerd,
teneinde do rogoeringstroepen naar het op
gestane gebied te vervoeren. Het oproer
wordt geleid door den oom van den vroe-
goren Sjah van Perzië.
China.
Staat van beleg in Sjanghai.
Europeanen door Chineezen
aangevallen.
Uit Sjanghai wordt gemeld: Do arbeids
situatie wordt hier sloods moeilijker als
gevolg van do actio der politic, dio op 13
Augustus oen optocht heeft belet. Do sta
king in do Japanscho spinnerijen breidt
zich ernstig uit. Verscheidene Europea
nen en Japanners zijn door Chineezen
aangevallen. Do tocchoen van do provin
cie Sjanghai heeft den slaat van beleg
afgekondigd en hij hooft het voornomen
strenge maatregelen te nemen togen de
Ghineosche bolsjewisten.
Ongemotiveerde stakingen,
De „Times" meldt uit Sjanghai: De Ja-
pansche fabrieken zijn weer do dupo ge
worden van een onrechtmatige staking,
welke is uitgeroepen als protest tegen den
„moord" op een Chinees, die drie weken
geleden om het leven kwam ton gevolgo
van een val door een luik aan boord van
een Japansch schip in de haven. Men
heeft goode reden te gelooven, dal de be
wuste persoon op diefstal uit was, toen
hij ontdekt werd, en bij de vlucht don
noodlottigen val dood. Do vele agitatoren
hebben deze gelegenheid evenwel aange
grepen om te verklaren, dat do man word
vermoord en in zeven van do twaalf Ja
pansche fabrieken is staking uitgebroken,
terwijl pogingen worden gedaan de sla
king ook tot andere Japansche instellin
gen uit te breiden. Het gevolg is, dat aan
de gebruikelijke eischen moet worden
voldaan: schadevergoeding, uitlevering
van do „moordenaars" en aanbieding van
verontschuldigingen door den Japanschen
consul.
Aanval op de Portugcesche troepen
te Macao.
Met .zware verliezen
afgeslagen.
Do hladon melden uit Lissabon: Kon
aanval van Chjncesche stakers op do
Portugeescho bezetting to Macao werd
met zware verliezen voor de aanvaWers
afgeslagen. Da Portugeescho rogcering
heeft twee oorlogsschepen ter assistentie
gezonden.
Chineesche roovers in actie.
Uit Hongkong wordt geseind: Vijf ge
wapende Chineezen hebben Zaterdag
avond in oen sampan twee Britsche
stoombarkassen geënterd, alsmede twee
motorbootcn, waarin zich een aantal
Europeanen bevond, die ter hoogte van
hot eiland Lantao ten Westen van Hong
kong aan hel visschen waren.
Nadat barkassen en motorbooten wa
ren leeggeplunderd, dwongen de zeeroo-
vers do Chineesche equipages hen nu t do
grootste motorboot naar Maeao ov r te
brengen.
Japan.
Japans emigraiie-pc iliJ:.
Een belangrijke w ij z i g in;
Een verklaring van groote betcek'-ni-,.
betreffende Japans eraigratie-politrnk
afgelegd door een persoonlijkheid van li
ministerie van Buitenland- e Za!:
HET VOORNAAMSTE NIEU 7S
BUITENLAND.
Naar uit Mexico gemeld v csn
regeling in het conflict tusschcn Kerk en
Staat aanstaande zijn.
Na de Grieksche omwenteling. Pan
galos is naar Athene overgebracht.
Een wijziging in de emigratie-politiek
van Japan.
Twee arrestaties van personen, die ver
dacht worden van den aanslag op den D-
trein bij Lehrte. (Buitenl. Berichten, :Mo
blad).
BINNENLAND.
Een wetsontwerp tot regeling van de
coll. contracten is spoedig te verwachten
(lste blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem
(Kerknieuws, 2do blad).
Agenda voor oen vergadering der R. K.
Kamer-Centrale Leiden (lsto blad).
Een vergadoring van St. Josephgezcl-
lenvereenigingen to Amsterdam (lsto
blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
Do photopagina geeft o.m. te zien:
Photo betroffendo don strijd tusschcn
Kerk en Staat in Mexico. Het spoor
wegongeluk met den D-trein Berlijn
Keulen. Openluchtspel te Soest. P&-
lestoinscho molen onder Zegwaart.
mededeelde, dat op 11 September een
Zuidzee-handelsconferentio zal worden ge
opend. In do verklaring werd gezogd, dal
Japan zijn emigratie-politiek grondig ge
wijzigd heeft, nadat hot do nutteloosheid
en de dwaasheid van zijn vroegere pogin
gen had geconstateerd, om Japanners to
zenden, naar streken, waar zij niet ge-
wenscht worden, Voor do toekomst heeft
Japan dan ook hot voornemen, Hokkuida,
Formosa en andore bezittingen to koloni-
seeren, maar het wil geen emigranten meer
zenden naar Australië, Canada of andoro
landen, in het besef, dat de vroeger, poli
tiek veel onaangenaamheden heeft veroor
zaakt. Japans politiek is thans zijn handel
rnet andoro landen uit to breiden, voornI
langs de Stille Zuidzee, terwijl do rogoe-
ring de industrieelen en fabrikanten aan
moedigt, alles te doen, ten einde do fabri-
cagekosten te verlagen, de kwaliteit hun
ner artikelen to verbeteren en groote ex
portzaken te beginnen.
Een wetsontwerp, dat een programma
voor de emigratie naar Hokkaido oinvit,
zal tijdens do komende zittingsperiode aan
het Japansche parlement worden voorge
legd.
BiHHENLaND
EEN REGELING VAN DE COLL.
CONTRACTEN.
Indiening van een wetsontwerp tc
verwachten.
Aanvulling van hot burg cl ijk
wetboek.
Vrij spoedig is do indiening to verwach
ten van een wetsontwerp in zake do bur-
gelijke regeling van do collcctiovo arbeid»
overeenkomst.
Daartoe zal worden voorgesteld con aan
vulling van hot Burgclijk Wetboek. Do
bedoeling ia o.o. bepalingen vast te stol
len houdend© do voorwaarden, waaronder
verecnigingen van werkgevers cn van werlc
nemers bezorgd zullen zijn, om collect ie vo
arbeidscontracten nan to gaan, terwijl
levens voroschrift.cn zullen worden voor
gesteld, nopens do wijzo, waarop dorgo-
ljko arbeidsovereenkomsten kunnen wor
den aangegaan.
R. K. KAMER CENTRALE LEIDEN.
Vergadering op Zaterdag 11 September.
De R. K. Kamer-Centrulo- Leiden zal een
algemeene vergadering houden op Zater
dag 11 September 1926, des namiddags
1.30 uur, in het Dondsgebouw (Sleen-
schuur), Leiden.
De agenda vermeldt:
Verslag van de op 11 en 12 Juni 1.1. ge
houden Bondsvergadering.
Aanpassing van liet reglement van do
R. K. Kamer-Centrale Leiden, aan het re
glement van do R. K. Staatspartij.
Verkiezing van afgevaardigden en plaats
vervangers naar de vergaderingen van den
Partijraad, volgens art. 8 van het ont-
werp-regloment.
Tegelijk met deze agenda ia verzonden
oen ontwerp-reglemonf, Véél tijd om dit
ontwerp te bekijken is den besturen en don
loden der locale Kiesv. niet gegeven.
Maar erk'iul moet ook worden, dat het
ontwerp v. mt- ehrjnlijk niet zooveel stof
