MAANDAG 16 AUGUSTUS 192.6 17e Jaargang. No. 5329 0* a 80NNEMENTSPR1JS bedraagt bij vooruitbetaling Voor (yflktan 19 cent pei week 12.50 per kwarta&L F) yoza Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal Franco tier post 12.95 per kwartaal Hei Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver- ki",i-'üaaj tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bjj voor- niti'e'-AÜng. Afzonderlijke nummers o ct„ met Geïllustreerd 7,..\i UgsbJad 9 ct. Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlentlBn 30 cenl per regel Voor Ingeionden Mededeelingon wordt bet 3 dubbele van het tarief berekend s Kleine adverlenllën, van ten hoogate 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver. huur, koop en verkoop IU.50. fill HOMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN. HET GROOTE GEZIN. Hoezeer het noodig is, dat wij Katho lieken overal paraat zijn tot verdediging der beginselen onzer levensbeschouwing, hl. vk wel toen voor eenige dagen in de raadszaal van Warmond de toepassing van lel Noo-Malthusianistisch principe op.nl ijk en bij officieele gelegenheid ver kondigd werd. Hen lid van dien gemeenteraad, de beer Mr. D. W. Molbuyzen, verdedigde daar een toekenning van kindertoeslag aan een po li tic-ambtenaar voor ten hoogste drie kinderen. Als gronden voor deze opvatting voerde hij blijkens een in „De Leidsche Courant" verschenen verslag der raadszit ting aan, dat hoofdzakelijk aan de bevol kingstoename de depreciatie van den tegen w M idigen tijd te wijten is, dat die toename een ramp voor de maatschappij is te ach ten. Hoewel hem op zijne verderfelijke op vattingen zoowel door den voorzitter, bur gemeester Schölvinck, als door verschil lende raadsleden van antwoord is gediend en do redactie van „De Leidsche Courant" gelegenheid vond hem deswege zijn ver antwoordelijkheid voor te houden, geeft hel voorval toch nog voldoende aanleiding tot cenige opmerkingen voor het groote ge zin cji wat daarmee verhand houdt. Do poging van Mr. Molhuyzen is in haar juiste iDeteekenis propaganda voor de opzet lelijke gezinsbeperking voor 't nicuw- ïnal llmsianisine. Immers hij wil de groote gezinnen druk ken. door boven 3 kinderen den kinder toeslag te onthouden, daarbij zich latende leiden door vrees van overbevolking, en blijkbaar vergetende, dat zijn systeem tot oen toestand van onderbevolking kan voe ren. - ..Maar wee het volk, dat door kunst- matige beperking der geboorten in zulk con toestand geraakt, welke in vroegere eeuwen het gevolg van verschrikkelijke onheilen, van verwoestende oorlogen, van besmettelijke ziekten placht te zijn." 1). Zulk een volk gaat ten onder op gods dienstig en zedelijk gebied, omdat het ver geet de wetten van God en niet meer er kent. dat Hij de Meester is van leven en dood; gaat ten onder op materieel terrein, omdat het zich niet bekommert om de eco nomie van het algemeen, maar alleen be dacht is op rijkdom, genot, gemak en aan zien van den eenling en een verschrompe ling van zijn energie, zijn levenskracht en weerstand ondergaat. - Zoo is het gegaan met het oude Ro mein scho Rijk, dat onder den dreunenden tred der Germaansche wereld vergruizeld werd, zoo zal het gaan met Europeesche volken van heden, die de symptomen der verwording als gevolg der opzettelijke ge boortebeperking met den aankleve van i!i« a in zich omdragen. Het is derhalve van de hoogste ur gentie, dit neo-malthusianisme to dooden, voordat het ons doodt". 2). Het is gebrek aan levensmoed dit ge vaar niet onder het oog te willen zien en de bescherming van "het groote gezin te vcnvaarloozen in stede van krachtig te be vorderen. Vrees voor overbevolking is een slechte geleidster. „Een talrijke bevolking is een zegen voor den Staat. Want hoe grooter do bevolking, des te grooter is de kans op een illustre élite in den Staat, des te krachtiger zal kunnen zijn do verdediging der natie". 3). Het groote gezin is voor Staat en volk ecu zegen. Zij er verre van te beweren, dat zij dio niet de zorg voor een gezin of voor een groot gezin dragen, niet zegenrijk voor Staat en volk zouden arbeiden. Integen deel, talrijk zijn de voorbeelden, die tot ge tuigenis van het tegenovergestelde kunnen strekken. R" bedoeling is hier, aan te toonen, dat het groote gezin een gelegenheid en een leerschool is tot groote maatschappelijke krachtsontwikkeling en tot opvoeding voor den toekomstigen staatsburger en lid van do maatschappij. De ouders van het groote gezin zullen doar Je talrijkheid van hun kroest een prikkeling hebben tot uiterste krachtsin spanning om de welvaart in bun gezin zoo koog mogelijk op te voeren. Ongetwijfeld bij velen en harden ar beid zullen zij zich niet altijd kunnen gunnen, wat zij aan weelde en genietin gen anderen zien bezitten. De vraag rijst, of zij or niet gelukkiger om zijn, dat zij do onvoldaanheid, die het najagen van weel do cn genot met zich brengt niet als oen levensleegte die altijd maar weer aan gevuld wil worden, kennen, maar dat zij we] kennen de vreugde van heerlijk resul taat van harden opoffer enden arbeid. En in dat resultaat is begrepen het ge luk en hot goed welslagen der kinderen, die in het gezin een sociale leerschool bij "uitstek hadden. Het groote gezin is als zoodanig een -eorschool voor socialen zin. De kinderen •eoren meer en beter dan in kleinen kring de noodzakelijkheid van onderwerping aan het gezag. Zij krijgen door noodzakelijk te betoonen onderlinge inschikkelijkheid, on- derlingo hulpvaardigheid, onderling lief debetoon en met elkaar meeleven, een ont wikkeling van socialen zin, die hun in het verdere leven en tevens voor de maat schappij van groot nut zal zijn. Men voere niet aan, dat de zorg voor kinderen uit kleine gezinnen deze tot groo- tere geesten kan vormen, dat überhaupst do meerdere kinderen niet zoo volwaardig zouden zijn als de eerste en dus do volks kracht bij het opvoeden van weinigen tot Übermenschen meer baat geeft voor de maatschappij. Het staat vast dat voor de kinderen uit één- of tweekindsgezinnen niet zelden de weg al te zeer gebaand en geëffend wordt, zoo zeer, dat iedero moeilijkheid zo gemakkelijk doet struikelen. Prikkeling tot ontwikkeling van energie, tot werk zaamheid ontbreekt daar niet zelden. Egoïsme en genotzucht maakt hen zoo gauw tot gevangenen en luiheid vergezelt in bun karakter ook weer niet zelden on matigheid en slapheid. Do bewering, dat uit kleine gezinnen niet flinke leden der maatschappij voort komen, zij verre geworpen, maar bij ge boortebeperking wordt de kans op groote mannen en kunstenaars toch geringer, wordt do keuze voor hervorragende men- schen aanmerkelijk verminderd. En hoe staat het groote gezin tegenover deze dingen. Natuurlijk zal het ook zelfs mislukkelingen opleveren, maar hooren we ook even wat Prof. Forstraann en Dr. Aussenis daarvan zeggen: „De >K 1 n. Volks zei tung (4 Juni 1909) schrijft naar eeno statistiek van L. G. Robinsvitsch, dat het grootste deel der beroemde mannen geboren werd, toen bun ouders Tceds op roeren leeftijd wa ren. Als laatgeborcnen noemt zij van do vier en zeventig;, Franklin (van 14 kinderen, Coleridge, (van 14), Schubert (voorlaatste van 14), Washington Irving (van 11), Napoleon (van 8), Rubens en Richard Wagner (van 7), Rembrandt (van 6) en Karl Maria von Weber, die het ze vende kind zijner ouders was. Balzac was do laatste van de 3, George Eliot van de 4, Schumann van de 5, Mozart van de 7, Michiel de Ruyter en Willem van Oranje waren beiden de jongste van de 12. Al deze menschen zouden aan den vooruitgang zijn onthouden geweest, zoo hunne ouders met twee kinderen hadden genoegen kunnen en willen nemen. Al leen het zegenrijke neomalthusianismo ver staat cn wil deze kunst. Gelukkig de toekomst, die hiervan de heerlijke vruchten zal plukken. Het neomalthusianisme moest hier eens ernstig in zichzelf keeren en vragen of zijn eigen groote wegbereiders cn propa gandisten volgens bun eigen systeem wel hadden behooren te bestaan." 4). Slechts enkel% opmerkingen zijn hier ge maakt naar aanleiding van het geval door Mr. Molhuyzen in den Warmondschen Raad gesteld. Maar ze doen duidelijk zien, hoezeer hij er naast was met zijn ideeën. Zeer juist werd hem door den Voorz. en medeleden op zijn ergerlijke opvattingen gewezen. Wellicht dat een laatste citaat nu van Prof. W. Gort van der Linden hem geneest van de meening, dat een toenemende be volking een ramp voor de Maatschappij zou zijn. Deze professor schreef in De Gids van 1887 onder meer: „De vermeerdering der bevolking is de veer van het' leven, prik kelende tot ruimer productie, tot nieuwe vindingen, de concurrentie opwekkend, welke steeds het oude sloopt en het nieuwe sticht. De voortgaande maatschappij is als een steeds aanwassende pyramide, die om hooger te worden een immer breederen grondslag behoeft. Zal de maatschappij vooruitgaan, dan moet de bevolking toe nemen." 't Spreekt vanzelf dat boven alles om godsdienstige redenen de verwerping van het Nco-Malthusianisme vaststaat. Maar uit 't bovenstaande blijkt, dat ook maat schappelijke motieven er allerkrachtigst voor pleiten, en tevens dat toekenning van kindertoeslag tot een maximum van drie kinderen practische propaganda voor het verderfelijke stelsel kan geacht worden, wat natuurlijk niet beteekent, dat geen li miet bij de toekenning zou mogen worden gesteld. Die limiet vinde men echter dan liever bij het begin, dan bij het einde van het kindertal. BUITENSLAND Li-ga Voorhout. G. BULTEN. 1) Bevolking en Bevolkingsvraagstuk ken vrij naar Heinrich Pesch S.J., door Joh. Kerkvliet Az. Uitgave Futura, blz. 9 Dl. I. 2) T.a.p. blz. 37. 3) Leerboek der Sociologie door J. D. J. Aengenent, 3e dr. blz. 486. Uitg. Fu tura. 4) Het Neo-Malthusianismo door F. Forstmann, Prof. Theol. Moral en Dr. A. W. Ausems, vrouwenarts. 2e dr. Uitgave Wed. v. Rossum, Utrecht, bl. G6 en 67. Mexico. DE KERKVERVOLGING. Geen incident. Het herderlijk schrijven van het Moxicaansche Episcopaat. Er heeft geheerscht en er hcerscht nog een misverstand over de vraag of werke lijk over Mexico het interdict is uitgespro ken. In hun herderlijk schrijven, waarin zij de door hen te nemen maatregelen tegcu- over de invoering der anti-kerkelijke wet ten aankondigen, cn welk schrijven thans voor ons ligt, wordt het woord „interdict" niet anders gebruikt, dan om te kennen te geven, dat het niet de bedoeling van het Episcopaat is de zware straf van het inter dict aan de geloovigen op te leggen. We geven hier deze belangrijke passage uit bet herderlijk schrijven weer: „De onmogelijkheid beschouwend onze heilige bediening uit te oefenen onder da bepalingen ons bij deze wetgeving opgelegd, en na den Allerheiligsten Vader, Zijne Hei ligheid den Paus te hebben geraadpleegd en met zijn goedkeuring, bevelen wij, dat na den 31sten Juli, totdat wij anders be palen, alle kerkelijke diensten, waartoe do medewerking van priesters wordt vereischt zullen gesuspendeerd worden in alle kerken des lands. „Wij doelen u mede, beminde kinderen, dat de bedoeling hiervan niet is u de zware straf van. het interdict op te leggen, maar wij bedoelen uitsluitend van het eenige ons op dit oogenblik ter beschikking staande wapen gebruik te maken, om te protcslee- ren tegen de anti-kerkelijke clausules van de Grondwet en tegen do wetten, welke daardoor worden gesanctionneerd". Calles verzoeningsgezind? Geen aanklacht tegen aarts bisschop Moray del Rio. President Galles 1 besloten geen for- meele aanklacht in te dienen tegen aarts bisschop Moray del Rio, in verband met een interview, dat deze onlangs met eeni ge Amerikaansche persvertegenwoordigers heeft gehad. Door dit interview zou do grondwetsbepaling overtreden zijn, die geestelijken verbiedt critiek op do rogee ring of op de constitutie van het land uit te oefenen. België De vreemdelingenbelasting. In het rapport aan den koning dat hel regeeringsdecreet betreffende de vrblijfsbo- lasting voor vreemdelingen vergezeld wordt gezegd, dat deze maatregel nóodig wordt go- acht voor dezen crisistijd, waarin de prijzen in het binnenland niet meer overeenkomen met de intrinsieke waarde der producten op de wereldmarkt. De maatregel heeft dan ook tot doel een zeker evenwicht te herstellen, en do verarming van het land to voorkomen Zooals gemeld, wordt de belasting op de huurprijzen van hotelkamers of apparte menten van 10 op 20 procent gebracht, en de tax op do prijzen voor yolledig pension van 10 op 15 procent. Een uitzondering wordt echter gemaakt, zooals bekend, voor do onderdanen van laden met gedepreciccr- de valuta, en als zoodanige landen worden beschouwd, Bulgarije, Frankrijk, Luxem burg, Griekenland, Italië, Polen. Portugal, Roemenië, Tsjechoslowakije en Joegoslavië. Do automobiel- on motorfietsbelasting geldt echter voor alle nationaliteiten. Do dag van binnenkomen en die van vertrek worden daarbij beide gerekend. De verhoogde spoorweg tarieven 1 September in werking. Op 1 September gaan de nieuwe spoor wegtarieven voor hel reizigersvervoer in. De \erhooging bedraagt ongeveer 20 procent. Engeland. Het mijnconflict. Redevoeringen van Cook. Cook heeft gedurende het week-end zijn voorbereidingen getroffen voor de gedele geerden-conferentie, die vandaag in Londen wordt gehouden. Hij heeft Zuid-Wales be zocht, zijn eigen district, waar de oppositie tegen de voorstellen van het memorandum der bisschoppen het sterkst is geweest, en heeft daar een aantal redevoeringen gehou den. Hij is overal met groot enthousiasme ont vangen en wanneer de vergaderingen, die hij heeft toegesproken, representatief voor het district geacht mogen worden, 13 hij er wel in geslaagd door de mijnwerkers ten gunste van onderhandelingen op basis van liet memorandum te stemmen. Dit kan niet zonder invloed blijven op de stemming der gedelegeerden. De confe rentie van boden zal aantoonen, of Cook do kleine meerderheid, die het memoran dum bij de stemming verworpen heeft, kan doen verkeeren in een minderheid. Hij heeft opnieuw de toezegging ge daan. da! de leiders onder een voot-w n - insluit, zullen aanvaarden, en dat de voor waarden voor een eventueele overeenkomst eerst aan de mijnwerkers zelf ter beoordee- liug zullen worden voorgelegd, alvorens de executieve deze zal onderteekenen. Groote kolen-invoer te Liverpool. Te Liverpool komen zulke groote hoeveel heden steenkool aan, dat op verzoek van den voorzitter der kolencrisis-commissie voor het Noordwestelijk district een spe ciale regeling is getroffen door do haven autoriteiten der Mersey om deze kolenzen- dingen in ontvangst te nemen. In verband hiermodo wordt het spoorwegemplacement uitgebreid, evenals het aantal kranen en bergplaatsen. De grootste hoeveelheden worden ontvangen van het continent, doch er komen ook steenkolen uit Amerika. De Balkan Het BulgaarschJoegos'avisch conflict. Bulgarij's antwoord. Uit Sofia wordt geseind: Het Bulgaarsche antwoord, dat thans in groote trekken is opgesteld, zal de beschul digingen van de buurstaten weerleggen. De regeering zal den toestand aan do Griekscho cn Roemeensche grens bespre ken, terwijl gewezen zal worden op het al- geheelo ontbreken van feiten, welke men als pogingen van Bulgarije zou kunnen be schouwen, om de veiligheid van Grieken land en Roemenië in gevaar te brengen Roemenië zelf wordt in, het antwoord ver antwoordelijk geacht voor de pijnlijke ge- fceurlenissen in den Dobroedsja, waardoor ernstige onrust onder do Bulgaarsche be volking van deze provincie is ontslaan. Mgj, betrekking tot de Joegoslavische grens, welke vaak het tooneel is van inci denten, waarbij bloedvergieten geen uitzon dering vormt, zal het antwoord der regee ring een volledige uiteenzetting bevatten der oorzaken van dezen toestand, welke on afscheidelijk verhonden is met do positie van Bnlgaarseh Macedonië. Do nota zal voorts ophelderingen gever, over do revolulionnaire beweging. De oor zaak van het bestaan daarvan zou volgens de nota niet in Bulgarije gezocht moeten worden. Bovendien zal do rogeering de groote moeilijkheden naar voren brengen, welke Bulgarije bij de bewaking der grens ont moet ton gevolge van de onvoldoende mili taire macht en ondanks den wensch. om de bewaking zoo volledig mogelijk in het belang van het land zelf uit te oefenen. Verder zal verklaard worden, dat Bul garije een vredelievende politiek nastreeft en in het belang van den vrede fot elke op offering bereid is. De buren zouden daartoe echter eveneens veel kunnen bijdragen door de noodigo maatregelen te nemen, welke in hun vermogen li-^en. waardoor dc oor/aken dor ongeregeldheden zouden verdwijnen. Ten slotte zal liet antwoord er den na druk opleggen, dat Bulgarije met allo be schikbare middelen do wanordelijke ele menten bestrijdt. Tiet zou on prijs worden gesteld, wanneer de buren Bulgarije zouden ondersteunen door het te helpen bij de po gingen, om de ernstige crisis, waarin het land door den oorlog is gebracht, te. hoven te komen. Fen afschrift van het antwoord zal aan de drie groote mogendheden worden ga zonden. die daardoor het gedrag van Bul garije ter beoordeeling zullen krijgen, De rogeering heeft voor het oogenblik van haar plan. om de kwestie voor den Volkenhond fc brengen, hangende de ver dere ontwikkeling der onderhandelingen, afgezien, Dit sluit evenwel niet uit.'dal hel land zich el(k opgenbl'k bereid zal verkla ren het woord nan Geneve ie geven, zoodra zulks wenschelijk voorkomt. Een nieuw grens- incident? Uit TTskub wordt gemeld, dat Vrijdag avond Iaat opnieuw een Bulgaarsche ben de op Zuid-Slavisch gebied is doorgodron- gen. Tengevolge van de duisternis sliet Ie bende op den post van Zuid-Slavische sol- dalen. die vuur gaf dat beantwoord werd Do romitadji's zijn ontkomen, met achterlating van twee dooden. Rusland Dc strijd om het leiderschap. K a m o n o f gaat don weg van Z i n o w j c f. Uit Moskou wordt geseind, dat Nikoian is benoemd tot volkscommissaris van Handel in plaats van Kamenef. Nikoian is uit den Kaukasus geboortig; hij is se cretaris geweest van het districlsbcstuur der communistische partij in den Noorde lijken Kaukasus. Aan den als volkscommissaris van Han del ontslagen Kamenef is geen andere functie aangeboden, zoodat hij, evenals Zinowjef, van allen invloed bij de partij of de regeering is uitgesloten. Van het «Irl unnnschap, d it n i Lenin's do 1 i.M HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De betcekenii van het „interdict" in Mexico. Dc vreennlelingenbelastino in Bctgiö. Het antwoord van Bulgarije op de nota's zijner buren. Kamenef in ongenade. LEIDEN. Het zilveren priesterfeest van pastoor Th. M. Beukers. OMGEVING. Het veertigjarig priesterfeest van pas toor C. J. A. Borsbocm te Hoogmade. Het 55-jarig priesterfeest van oud-pas toor Th. Sartcr te Noardwijk. Do nieuwe volkscommissaris, dio tot op volger van Kamenef werd gekozen, Ni koian, werd in 1895 to Tifiis geboren. Ilij speelde een groote rol tijdens don burger oorlog bij Gakoo en heeft sindsdien wel belangrijke partij-, doch nimmer invloed rijke economische posities Beklefed. Nikoian heet ^ijn benoeming blijkbaar te danken aan zijn voor ld u renden steun van Stalin's politiek. Turkije. Franschcn in Turkije gearresteerd? Z ij z o it d o ii zich aan s p i o n li a g o hebben schuldig gemaakt. Onder allo voorbehoud maken wij mel ding van telegrammen uit Constantinopel aan do bladen, volgens wclko vijf Fran schcn, waarvan tweo luitenants, die vroe ger deel uitmaakten van den generalcn staf van generaal Gouraud, in het gebied van do Dardanellen gearresteerd zijn on der beschuldiging van spionnagc. Er zou den zoor belangrijke documenten bij lion zijn aangetroffen. Syrië. Henry dc Jouvent! gaat heen. Geen am bts hernieuwing in N.o veinbor. Naar wij van gezaghebbende zijde ver nemen, zal Henry de Jouvcnel in No vember a.s., wanneer zijn ambtstermijn als noogo Commissaris in Syrië afloopt, geen hernieuwing van zijn zending aan vaarden. Rebelion bezetten een voorstad van Damascus Vijfduizend rebellen, die een voorstad van Damascus hadden bezet, zijn verdre ven en naar hun dorp teruggekeerd. Do opstand is geheel onderdrukt. Het leven is weer normaal. BIHHEHLAHD Koninklijke Besluiten. Notariaat. Bij Kon. Bcsl. is aan J. do Bruyn. op zijn verzoek, met ingang van 20 Aug. 1920 eervol ontslag verleend uit zijn betrekking van notaris to Abcoude. Universiteit to Utrecht. Bij Kon. besluit is benoemd aan rijksuniversiteit to Utrecht, in dc facnii. ;t der wis- en naluurkundo, om onderwijl .'o geven in de organische- on propaodci.i- scho scheikunde, tot gewoon lioogleeraar: L. Ruzicka, builen ewoon hoogleeraar aan de Technische Hochschul© to Ziirich BE 0MGEV8MB HOOGMADE. VEERTIG-J AHIG PRIEST El PASTOOR HORSBO Ook Iloogmade heeft, ever een priesterjubileum gevierd leiden, ■wijl Zi- h- 1 terdagmiddag, toon wij de stad verlieten, de klokken der St. Pelruskerk haar feest lied rondzongen, zagen wü over de weilan den van verre reeds de vlag ui', de toren spits te Hoogmade wapperen, Maar hoe meer het dorp nader kwam, hoo stiller hel langs den weg werd, wat ons een veeg toe ken leek voor een parochie in feestglorie. En ja!, weldra kwam dc oplossing van dit raadsel: wij hadden ons vergist in Ja omrekening van zomer naar zonne-tijd en waren nu twee uren te vroeg. De parochii met het make jubileerenden met sjerpen men getooide en waren nog druk van toebereidselen o •rdcr te ontvangen. F pr de borst, or. mei I.- - m. verzameld i> z

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1