17e jaargang. VRIJDAG 23 JULI 8926 No. 5303 9a Ecidóete (Sou^omt O© ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12*50 per kwartaal. p,ij onze AgenteD 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver- trijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, by voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gowono adverlenl.In 30 eent per regel Voor logeionden Mededcoliogen wordt het dubbele van het tarief berekend. - Kleine advertontian, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver buur, koop en verkoop tO.SO. [II NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADE*. Licht en schaduw. Het lypeereade in Rembrandt's sehilde- lijen is de werking, de verdeeling van licht en schaduw. Dk&rdoor zijn het kunststukken, die spreken in alle eeuwen cn over heel de wereld tot ftlle mcnschen, want zij geven: het loven hot leven in z'n diepste innerlijkheid en wezenlijk ste werkelijkheid. Deze Rembrandt-bcschouwing is men vergeve hot ons slechts een inleiding oiu vast te stellen twee héél nuchtere fei- loii uit het „politieke" leven in ons va derland op den dag van heden. Wij bedoelen hier „politiek" in een wat moer uitgebreider zin, dan het gewoonlijk in de spreektaal verslaan wordt. Eerstens een verheugend feit. Wat zijn wij gelukkig, doordat ons ruilmiddel, de gulden, zijn waarde heeft «houdenWat is do maatschappelijke locstand hier licht in vergelijking met il die voor dc Belgische en Fransche be reiking niet te overziene rampen van de dalende francs!Daarvoor moeten wij dankbaar zijn! En gaarne vestigen wij in dit verband de aandacht op een zeer juist artikeltje in „De Maasbode", overge nomen in de rubriek „Uit de Pers" (3de Had). En nu een feit, dat somber stemt. In hot verslag van de gemeenteraads- vergadering van Amsterdam lazen wij pistereu, dat daar nog zijn 12.000 krotwo ningen. Dat is een feit, hetwelk wij als der vele uitingen van armoede en gebrek in ons vaderland, moeten waarne- Wat zijn er rondom ons, vooral in dezen tijd, in het gemeenschaps-lcven in ons vaderland donkere plekken van noodlijdcndheid, van malaise en werkloos- leid, van gemis aan een menschwaardig beslaan!. Ziehier, in enkele strekennage- bootst een Rembrandtiaansch schilderij: ilicl'.t en schaduw geworpen over een beeld "it den toestand, waarin het Nederland- volk op den dag van heden ver leert! liet. licht r.teint tot dankbaarheid en blijdschap maar de schaduw doet na denken cn stelt voor den geest den onaf- *i'sbaren plicht van sociale werkzaam heid, O u a f w ij s b a a r, speciaal voor ons, Katholieken! ÉBliaYEÊSL&iiSD Volkenbond De toelating van Duilschland. Zonder voorafgaande onderhandelingen. Ik* Londcnsche medewerker van de Jess. Ztg." meldt uit diplomatieke krin- vernomen te hebben, dat Duitschland liet begin van September in de eerste filing van den Volkenbond en Volken- •tondsraad lot lid van den Bond en lot per manent lid van den. Raad gekozen zal wor den en wel zonder voorafgaande onderhan delingen, eenvoudig op grond van een voor al van den voorzitter der z. g. eerste com- aisde, waarin verklaard zal worden, dat wds in Maart door deze commissie en de plenaire bijeenkomst is vastgesteld, dat I'iiilschland recht heeft gekregen op het lidmaatschap. België De belastingen op vreemdelingen. Ontwerp b ij d e n M i n i 6 t e r r a a d ingediend. .De Belgische ministerraad zou zich he- Mn bezighouden met het bespreken eener '"Wijfshfilasting voor vreemdelingen in Wïië. i{ej volgende ontwerp is nl. inge vend: Dc vreemdelingen in België, d. w. z. jy?eni die niet voorzien zijn van een Wgische identiteitskaart, zullen verplicht yorden tot het betalen eener verb lijfsbelas- ■Uen bedrage van vijftig procent van den -Jurprijs hunner hotelkamera of -apparte menten. Deze belasting zou ook gevorderd *ö«len van de vreemdelingen, die in de ■"plaatsen een gemeubileerd appartement t0|i villa hebben gebuurd. Do inning zou wr iuiddcl van zegels geschieden. De ho- '••liouder of de eigenaar zou voor do juiste "voering verantwoordelijk worden ge- Wd. Duitschland. De Duitsche pers over Poincaré. 0n slecht onthaal links, onverholen wantrouwen rechts. bladen wijden kolommcnlange arlike- den persoon van den in Duitsch- :jfp0?St Schalen" Franscliman, Rav- k *°iocaré, die thans door president ui !r?1,e met de vorming van liet nieu- Wbinet belast is. Lt uc' algemeen nemen de bladen van t. afwachtende houding aan tegen- actt mnn van de Roerbezet ling, die thans in Frankrijk weder het heft in han den zal krijgen. Zoo schrijft do democratische „Vossische Zei lung", na een karakteristiek van Poin caré te hebben gegeven: „Het is duidelijk, dat het karakter van een man als Poincaré veel gecompliceerder is, dan de poütieko polemieken zouden doen vermoeden. Zeker is, dat zijn machtsbegeerte geen grenzen kent. De macht, die hij thans op grond van den binnenlandschen toestand in Frankrijk krijgt, zal hij wel niet lang daartoe beperkt laten, docli zeer zeker zal hij trachten hot gebied dor buitenlandsche politiek binnen het bereik van zijn invloed te brengen. In derdaad is de kwestie van de saneering der begrooting nauw verbonden met de kwestie der Fransche schulden en vorde ringen. „Poincaré heeft in het jaar 1922 Brian l ten val gebracht, toen deze op het punt stond een soortgelijke overeenkomst tot stand te brengen, als in 1924 in Londen is gelukt. Poincaré daarentegen heeft ge meend, de Angelsaksische landen te kun nen dwingen tot het verleenen van ver strekkende concessies. Hef resultaat is ge weest. een ernstige benadeeling, niet alleen van Duitschland, doch ook van Frankrijk. Men mag aannemen, dal ook een man van de hardnekkigheid van Poincaré er niet meer aan denkt, het experiment te herha len, dal reeds eenmaal onder belangrijk gunstiger omstandigheden zoo volkomen schipbreuk heeft geleden. Indien hij do po sitie van zijn land ook tegenover do Angel saksische mogendheden wil herstellen en de schulden slavernij wil vermijden, dan moet hij den weg der toenadering tot Duitschland afleggen en dat des te sneller on te meer doelbewust, daar zijn naam pijn lijke herinneringen in het Duitsche volk wakker roept. „Wij willen in alle kalmte de verdere ontwikkeling der zaken in Frankrijk af wachten. Duitschland kan en wil zich niet do weelde veroorloven, volgens gevoe lens van genegenheid of afkeer te beslis sen. „Welke ook do Fransche regeering zal zijn, in Duitschland zal zij een open oor vinden, indien zij uitgaat van de erken ning, dat rekening moet worden gehouden met de levensnoodzakelijkheden van het Duitsche volk, hetgeen een voorwaarde is voor do samenwerking tusschen beide sta ten voor het gemeenschappelijk horstel. Het cenlrumhlad, de „Cermania", schrijft: „Poincaré is de vertegenwoordiger van een onvruchtbare nationalistische politiek die het door den wereldoorlog reeds zoo verzwakte Europa nog dieper in den af grond stiet. Niettemin zou het o.i. ver keerd zijn, uit het feit, dat aan hem do vorming van het nieuwe kabinet is opge dragen, voor de betrekkingen tusschen Duitschland en Frankrijk een ongunsti ge wending to vreezen. Op het oogenblik bestaat er gegrond uitzicht, dat Poinca- ï'ó's minister van Buitenlandsche Zaken Briand zal keeten en Briand zou geheel zijn groot Europecsch aanzien als mensch en als staatsman op het spel zetten, in dien hij thans in de komende maanden een andere buitenlandsche politiek zou gaan voeren, dan hij in de afgeloopen ja ren heeft gedaan". De bladen van rechts daarentegen ge ven onverholen uiting aan hun wantrou wen tegenover den nieuwen premier. Zoo schrijft de groot-industrieele „Lo- kal Anzeiger": „Poincaré zal waarschijn lijk Briand in zijn kabinet opnemen en deze zal dan wel de portefeuille van Bui tenlandsche Zaken toegewezen krijgen. Briand, die het tegenover het verzot der Fransche rechterzijde niet heeft kunnen klaarspelen, ook maar een fractie door te zetten van datgene, wat de Duitsche gedelegeerden te Locarno uit zijn mond hebben gehoord, Briand zou dit thans wel vermogen, nu Poincaré premier is?" En liet blad vraagt verder: „Onder Poincaré zou waar worden, wat tot dusverre ondanks Locarno en on danks het anti-chambreeren der Duitsche onderhandelaars te Genève niet waar is geworden, namelijk, dat het machtclooze Duitschland door het tot dc tanden ge wapende Frankrijk als gelijkgerechtigde mogendheid wordt behandeld en erkend, waarmede alle geschilpunten in loyale samenwerking zou worden opgelost?" De Völkischo „Deutsche Tageszeitung" is van oordeel, dat voor Duitschland door den terugkeer van Poincaré het bewijs is geleverd, dat alle betere verwachtingen, die men van de gesloten verdragen heeft gekoesterd, op zand zijn gebouwd. Frank rijk is, zegt hot blad, zijn leider van giste ren trouw gebleven en het Frankrijk van Locarno, Londen en Genève is slechts de voortzetting van de methoden van Poin caré, die men thans reeds sedert een men- schenleeftijd met succes tegenover Duitsch land heeft toegepast. Do nieuwe aera van Poincaré zal ondanks de gewijzigde om standigheden op de oude gelijken, zoolang Duitschland zich blijft vastklampen aan het starre parlementarisme en zoolang het niet eindelijk zijn lot toevertrouwd aan een man, zooals Frankrijk op het punt staat te doen." Frankrijk. FRANKRIJK IN AFWACHTING.. Waarschijnlijk heden hel kabinet gevormd. Samenwerking met links toegezegd. Poincaré heeft gistermorgen een dele gatie ontvangen uit de interfractiouoele republikeinsche Kameraroep. De afge vaardigden kregen den rodruk, dat Poin caré vastbesloten is, een kabinet samen te stellen. De afgevaardigden legden den nadruk op do noodzakelijkheid, den partijen van links een vertegenwoordiging in het kabi net te verzekeren, waarop haar getalsterk te haar recht geeft. Poincaré heeft op een voor do delegatie zeer geruststellcndo wijze geantwoord. Ten aanzien van den indruk, dio onder de partijen van links ten govolgo van zijn aanwijzing tot kabinetsformateur is teweeg gebracht, verklaarde Poincaré, dat do al- gemeeno opvatting is, dat zijn aanwezig heid aan het ministerie van Financiën on der de huidige omstandigheden tot een herstel van het vertrouwen kan leiden. Hij meende slechts nuttig werk te kunnen ver richten, indien hij tevens do functie van premier uitoefende. Welke ook onder do gegeven omstandigheden de politieke be zwaren mochten zijn, welke de oplossing der crisis met zich zou kunnen medebren gen, hij achtto deze oplossing toch onver mijdelijk. Hedenochtend de beslissing. Poincaré heeft gisteravond bij het ver laten van het Elyséc, waar hij met Dou- mergue een onderhoud had, dat 40 mi nuten duurdo, aan persvertegenwoordi gers verklaard, dat hij zijn besprekingen hedenochtend geëindigd hoopt te hebben. „Ik zal dan", zeido hij, „mijn voorstel len doen voor do samenstelling van het kabinet. In den loop van den dag heb ik een aantal Kamerleden én Senatoren ont- vange, van v.io sommigeii^ponlaan, an deren op mijn verzoek l'*'. men. Ik heb hun om lmh opinie gevraagd. Morgen ochtend zal ik een beslissing nemen." De nederlaag van hei Cartel. Een groote zucht van verlichting ging gisteravond in Parijs op, toen 't nieuws van Herriot's nederlaag bekend werd. Dit is een van de opmerkelijkste feiten van de geschiedenis der jongste dagen: de vijandige demonstraties voor het Kamer gebouw, die met moeite door de politie en bereden republikeinsche gardes uiteen gedreven werden. Het was een betooging, niet alleen gericht legen Ilerriot, maar ook tegen de zwakheid der Kamer. Er is ook een demonstratie gehouden voor het Elyséa s Het behoeft nauwelijks gezegd te wor den, en zelfs de Cartel-bladen geven het toe, dat het met het Cartel gedaan is. Do aandacht moet echter even gevestigd wor den op de ironie der dingen. Nadat tweo jaar en twee maanden geleden Poincaré na de algeineeno verkiezingen ten val kwam, wordt deze zelfde man geroepen, het land te redden. De vreugde van de niet-carlellisten was vandaag natuurlijk groot, terwijl de „Ere Nouvelle" en de „Quotidien", de voornaamste Cartel-orga- nen, zich teleurgesteld maar berustend beloonen. Het eerste blad somt een aan tal feiten op, die liet avontuur van Her riot en zijn vrienden hopeloos maakten van den beginne af cn zegt, dat, nu hot parlement duidelijk getoond heeft wat het noodig heeft, Doumergue niet behoefde te aarzelen in de keuze van een eersten mi nister. „Het is een feit, zegt het blad, dat het op het huidige tragische oogenblik, nu de geldlade leeg is en het volk uit zijn hu meur, onmogelijk is, nog een fout te ma ken, want alle mogelijko fouten zijn reeds begaan." Do „Quotidien", die Ilerriot zoolang mo gelijk gesteund heeft cn zelfs nu nog voor hem opkomt, door te zeggen, dat hij do democratie goed gediend heeft, bekent, dat er nu wel geen regeering moor zal komen, die den wil van het volk uitdrukt, zooals die bij de algemeene verkiezingen tot uiting kwam. Raoul Pérei Kamer-president. Herriot weigert een candidatuur. Raoul Purct is hij herstemmnig met 227 stemmen tegen 215 op den socialist Bouysson lot voorzitter van de Fransche Kamer gekozen. Bij de eerste stemming werden op Péret 197 en op Bouysson 113 stemmen uitgebracht. Do radicaal-socialistische fractie had Herriot voor het presidentschap candidaat willen stellen. Deze weigerde echter, daar hij zijn politiek optreden het karakter van volstrekte belangloosheid wilde xdoen be houden. Oenemarken De Kroonprins. Naar de „B.A.Z." verneemt, maakt het Kopenhaagscho dagblad „Ekstrabladet" melding van het in hofkringen in omloop zijnde gerucht, dat kroonprins Frederik van Denemarken voornemens is afstand te doen van zijn rechten als kroonprins en troonopvolger. Oostenrijk Botsing met communisten te Weencn. Dertig personen gearresteerd. Do communistische beloogingen ton gunste van emigratie naar Rusland heb ben te Ween en ernstige wanordelijkheden doen ontstaan. Eenige personen worden gewond. Er haddon dertig arrestaties plaats. Poien. Een groote spionnage-affaire. 500 arrestaties. De „Nouo Freio Presso" verneemt, dat do politieke politie te Krakau en Lemberg in Polen een uitgebreide Russische spion- nage-organisatio heeft ontdekt. Vooral studenten vormen do meerderheid der le den. 500 personen zijn gearresteerd. DO Poolsche regeering krijgt haar zin. Aanneming van grondwet s- wijzigingen en volmachten. Do door de Poolsche regeering-Barlel verlangde grondwetswijzigingen en be voegdheden zijn gisteren in derde lezing met 250 tegen 95 stemmen door den Land dag aangenomen. Onder do grondwetswijzigingen is ook do beperking der gewone zitting van don Landdag tot vijf maanden en het onlbin- dingsrecht door den president aangeno men. Het vetorecht legen de afkondiging van wetten werd echter verworpen. Daarentegen werd het dccreteering3- rccht, dat in tweede lezing verworpen was, thans door den Landdag aangenomen, d. w. z. do bepaling dat do president der ro- publiek tusschen de wetgevende perioden met macht van wet mag uitvaardigen, voorzoover die decreten ten minste niet op de begrooting, do legcrsterkte. oorlog ver klaring, grondwetswijziging, kiesrecht, en dergelijke principieelo aangelegen lieden betrekking hebben. De aanneming geschiedde, nadat de re geering verklaard had, dat zij onder alle omstandigheden op aanvaarding stond cn bij verwerping niet zou nalaten, do daar uit voortspruitende consequenties lo trek ken, d. w. z. een crisis zou doen ontstaan. Bij do stemming vermocht zij do ver- eischlo meerderheid to krijgen, omdat do afgevaardigden van rechts en liet midden in grooter aantal in den Landdag aanwe zig waren dan die van links on die der nationale minderheden. Syrië. Fransch succes in Syrië. Uit Beiroeth wordt gemeld: Na de oase van Ghocta omsingeld te hebben, slaagden do Franschen er in tot deze oase door tó dringen, waar zij allo hindernissen, cr door do opstandelingen aangebracht, ver wijderden. To Damascus werden Dinsdag 70 gijzelaars en 296 gevangenen binnen gevoerd. Do Franschen telden op het ge vechtsterrein dc lijken van 150 opstande lingen. Britsch-lndie. Do doodelijke feesten. Weer zes dooden en 100 g e w o n- don in Calcutta. Do laatste dag van do Moharramfeoston gaf te Calcutta aanleiding tot verschillende opstootjes. Zesmaal werd de politie tot vuren gedwongen. Hierdoor werden zes personen gedood en ongeveer honderd ge wond. Het regenseizoen is th%ns in Britsch- Indiö begonnen, doch in weerwil van den buitengewonen regenval, dio het water in do straten tot een meter hoogte deed stij gen, duren do gevechten in het Noorden der stad, waarbij tusschen Mohammedanen en Hindoes messteken worden gewisseld. BINNENLAND DE SALARISSEN VAN RELIGIEUSE LEERKRACHTEN. De vragen van Dominé Lingbeek. Hot antwoord van do Ministers Op do vragen van den hoor Lingbeek be treffende het verstrekken eerter opgave van het aantal der tot den geestelijken stand behoorende mannelijke en vrouwe lijke leerkrachten (kloosterlingen), ten aanzien van welke uitkeeringen uit 's Rijks kas werden ontvangen, verbon den aan R. K. scholen voor lager, middel baar, hooger en ander onderwijs op 1 Ja nuari 1926: do bedragen, waarop dc voor 1926 gemelde Rijksuitkeeringen aan de be trokken schoolbesturen ter zake van sa larissen der bedoelde kloosterlingen wor den geraamd, cn het bedrag waarop de belastingadministratie het genot van k<>.t en inwoning van kloosterlingen voor den aanslag in dc Rijksinkomstenbelasting HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Naar vernomen wordt zal Duitschland in September als lid van den Volkenbond worden toegelaten zonder voorafgaande onderhandelingen. Hoe Duitschland Poincaré als kabinets formateur opneemt. Poincaré zou vandaag met zijn kabinet gereed komen. Een groote spionnage-affaire in Polen, BINNENLAND. Te Bussum heeft gistermiddag een met een revolver gewapend indringer een over-* val goplecgd in do Boaz Bank. Hij wist mot 7000 to ontkomen (Gemengde Bo-t richten, 2de blad). Een overval door drie Duitschers ta Niouwenhagen Een doode en een go- wonde (Gemengdo Boriohten, 2do blad). Een valsche chcqué van 52.000 door een Antwerpscho Bank uilbetanld (Ge- mongde Berichten, 2de blad). Da Regecring beantwoordt do vragen van ds. Lingbeek inzake do religicuse leer krachten bij het onderwijs (lsto blad). Het Bestuur van het R.-K. Werklieden verbond wenscht nog geen ndviscercntle leden aan te wijzen voor den Partijraad in de R.-K. Staatspartij (late blad). Over de Kerkvervolging in Mexico. Voorqeschreven gebeden (Kerknieuws. 3o blad). Do „Kaagweek" is begonnen (Sport, 3o blad). Wij geven een kaartje met beschrijving van het nieuwe mijngebied in GolderlanJ (3de blad). Onze Geïllustreerde Pa ina Do photo-pagina geeft o m.: Eeni>:o kiekjes van hot concours hippique to Hoofddorp Het onwoder in I'urijs Do strijd om do grand prix d'I'lurope. schat, hebben do hoeren Waszink en Do Geer, -ministers van Onderwijn, Kunsten cn Wetenschappon en van Financiën, heb volgende geantwoord: Het Departement van Onderwijs, Kuns ten on Wetenschappen vergoodt nanv do geldende onderwijswetten aan do school besturen zeker o bedragen der tegemoet koming in do kosten van hei. van hunnent wege verstrekte onderwijs> Het staat eeh-j tor niet in reohtslrcekscho verhouding tot de personen zelf, dio aan de bijzon b ro scholen hot onderwijs goven, en hot be schikt dan ook niet over officieel© gege vens betreffende bet aantal der tot den geestelijken stand bohoorende mannelij ke on vrouwelijko leerkrachten (priester-u en kloosterlingen). Een maatstaf, om dit aantal te schatten, ontbreekt eveneens. Hot It. K. Centraal Bureau voor Ondor- v.ijs en Opvoeding to 's-Gravonhage bo- schikt Ion aanzien van <liL punt wel over do noodigo statistische gegevens. Uit dio door liet bureau welwillend verstrekte ge gevens puttende, kunnen de ondergete kenden het volgende mededeel en: Op 1 Januari 1926 waren bij het lager cndcrwijs werkzaam 3140 religieuzen (kloosterlingen). Het door het Rijk wegens salarissen van deze personen Lo vergoeden bodrag valt te ramen op 7 millioon gulden. Op 1 Januari 1926 bedroog het getal priesters cn kloosterlingen bij het middel baar onderwijs (gymnasiaal on handelson derwijs inbegrepen) 19S. Om to kunnen na gaan, welk bedrug to hunnen behoeve uit do Staatskas over 1926 zal worden uitge keerd, zou men mooton weten, welk sala ris ioder hunner zal ontvangen. Dit is ech ter niet bekend. Ook het gotal hunner les uren moet worden geraamd. Aannemende, dat zij, dooreengonomen, het zelfde gel al lessen geven als aan do overige docenten, gemiddeld is opgedragen, cn dc subsidiëu over 1924 als maatslaf nemende (do sub- sidiën over 1925 zijn nog niet becijferd), raamt do eerstondorgeteekondo bedoeld bedrag globaal op f 3SO.OOO. Het aantal priesters en religieuzen, dat op 1 Januari 1920 verbonden was aan nij verheidsdag- en avondscholen zoomede bet bodrag hunner salarissen, is nog niet be kend. Op 1 Januari 1925 waren aan deze scholen verbonden pl.rn. 300 priesters cn religieuzen. In hun salarissen wordt door het Rijk in den vorm van subsidie naar ruwe scha', ting voor pi .ra. f 200.000 bijgc- m dragen. Bij het Roomse).-Katholiek Universitair enderwijs eindelijk varen op 1 Januari 1920 16 priesters en religieuzen werkzaam. In de kosten van hun salariceriug droeg het Rijk, dat slechts een kleine tegemoet-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1