DINSDAG 13 JULI 1926 \1q Jaargang. No. 5299 0e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling .Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaaL Agenten 20 cent per week f2.60 per krwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL jet Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, by voor- ifljetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct^ met Geïllustreerd 9 ct Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 cent per regel Voor Ingeionden Mededeelingen wordt het 3 dubbele ran bet tarief berekend. s Kleine advertentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver- huur, koop en verkoop 10.50. nummer bestaat uit twee bladen. Vragen voor ds. Lini.beek. Het anti-papistisch Tweede Kamerlid dj. Lingbeek heeft, zooals men weet, aan do Regeering vragen gesteld inzake de salarissen van de religieuse onderwijzeres- en onderwijzers, onze Zusters en Broeders. Het is dit Kamerlid blijkbaar een doorn in liet oog, dat déze onderwijskrachten oven veel salaris geni'eten als de leekenl De Slaat geeft, daar de religieusen niet gehuwd zijn en in kloosters samenleven, geld uit, dat voor Roomscke doeleinden wordt gebruikt, aldus opponeert zulk soort anti-papisten, waarbij zij zicli clan in hun benepenheid stekeblink toonen voor wat de rechtvaardigheid eischt. Wij willen den heer Lingbeek "nu 'ns slof geven voor 'n paar andere vragen, 'waardoor- hij zich van het gegronde ver wijl van anti-papisme, dat hem nu aan kleeft, zou kunnen schoon wasschen. E Curatoren der Amsterdamsche Univer siteit en het Amsterdamsche Bureau van jSlalistiek hebben een boekje met cijfers hot licht doen zien, met statistische gege vens betreffende de Universiteit van Am sterdam in vergelijking met de andere 5cderlandscko universiteiten. Uit het loekje blijkt o.a.: dat na 1900 het aantal studenten te [Amsterdam is toegenomen van ÖOO tot dat in dienzelfden tijd het aantal stu denten in alle faculteiten is toegenomen, ijiaar in do faculteit der godgeleerdheid van 31 tot 8 daalde. dat die 8 thelogische studenten opge leid worden door 6 theologische profes soren; dat elke student de gemeente por jaar j/981, doch elke theologische student niet iinder dan.... ƒ5262 per jaar kost; dal per student in de rechten slechts '320 behoeft uitgetrokken te worden, wat hls weinig meer is dan het college- bedraagl; dat er in Nederland in het afgeloopen L 52 dominees, 296 rechtsgeleerden, 221 •en, 129 wis- en natuurkundigen en [80 litteratoren afstudeerden. Naar aanleiding van deze gegevens zou 'ds. Lingbeek aan de Regeering b.v. de polgcnde vragen kunnen doen: 1. Hoeveel 'moot heel het Nederlandsche volk jaar lijks opbrengen vootf dè opleiding van Protestantsche dominé's; 2. Acht de -Re- wing het niet een eisch van billijkheid, dat allen godsdienstigen richtingen, Protes- iniisehen zoowel als Katholieken en an deren, een evenredig deel als tegemoet koming in de opleiding van hun geestelij ken uit 's Rijks schatkist wordt toegewe- m De heer I.ingbeek zou met het stellen vmi deze vragen weer recht staan maar ini zal liever zijn scheve positie tegenover *i'n Katholieke landgenooten blijven in nemen, waardoor hij in. het gevlei blijft Vfln n zeker deel Protestanten dat nu een maal de zaak der Katholieken krom wil BilSTESSLfiWO België Tegen de daling van den franc. Drastische maatregelen. De Belgische ministerraad heeft gisteren namiddag de finaneieele en monetaire si- onderzocht. De volgende besluiten 'jn door den ministerraad genomen: Do regeering zal heden een verklaring dfi;n financieelen toestand in de Ka- J' afleggen. De minister van Financiën zou de ver- en'v°ordigers van do Nationale Bank - *a.n de Particuliere banken bijeenroepen m'i<fn- nn samenwerking met hen on- L>- maatregelen te nemen (er ver- '-'uging^ van den franc. Een permanente mumssic zal van heden af voor dit doel ormd worden en de controle op de wis- koersen zal worden versterkt, i D^regéering-zal heden (Dinsdag) aan Panement een wetsontwerp voorleggen, 1 .aan den koning voor den tijd van zes rp' on do noodzakelijks volmachten wil (t.w'l 0®.aI1e kwesties met betrekking lol 'fluciaire circulatie en de leeningen voor hiAt vonsnviddelenvoorziening, alsmede plrekking lot het functionneeren en •siijvmg van de amortisatiekas, te rege- J.\minisler van Arbeid en Industrie li.,-/,.''uister van Landbouw zullen de <;.;[naar8 0,1 andere belanghebbenden tij- l°n einde te komen tot maat- 8'i 'Pj' annsaande bet huilen van meel op j~ 'f hetgeen een bezuiniging zal ver-" rf,n van een half millioen per dag op j, JlVo,°l' van granen: Ook maatregelen 1 r °i n export van granen, meel, sui- .- PIk k°len zullen besproken worden. 0 minister van Financiën is belast F"., t' 're^on van maatregelen om het ileVan a"e woekde-artikeIen te ver- 6. De ministerraad heeft alle hesluiten, genomen door het comité van de schatkist, wat betreft cle bezuinigingen, toe (e passen op openbare uitgaven, bekrachtigd. 7. De spoorwegtarieven voor het goede renvervoer zullen met 10 pet. worden ver hoogd en do speciale tarieven met ongeveer 20 pet. De Guldensporendag. Geestdrift in Vlaanderen. De Guldensporendag is Zondag in het Vlaamsche land li aast overal gevierd, hier plechtiger dan elders, doch steeds met hij zonderen geestdrift. Vele vereenigingen hebben de gelegenheid te haat. genomen om eens te meer een motie voor amnestie aan to nemen, in de hoop dat eindelijk aan den wensch van het Vlaamsche volk gehoor zal worden gegeven. Te Brussel trok een sterke groep Vla mingen na het feest in den schouwburg stoetsgewijze door de stad naar het Vlaam sche Huis op de Groote Markt. Hier en daar werd de groep uitgejouwd en uitge scholden voor „Boches" of handlangers van de Boches". De aanwezige politie, die met den stoet meestaple, joeg enkele groep jes jongelieden, die het op oen tegenbetoo- ging aanlegden, uiteen, doch verder had den geen ernstige incidenten plaats. In de provincie gaf liet 11e Julifeest ook tot geen incidenten aanleiding. De nationalistische pers had nochtans het Guldensporenfeest een an,ti-Belgische manoeuvre genoemd. Frankrijk. De schuldenregeling met Engeland. Spoed.ige overeenstemming. De Fransche minister van Financiën is, zooals gisteren gemeld, 12,50 te Croydon angokomen, waar hij werd ontvangen door den Franschen gezant en verschillende leden der Fransche-ambassade. In den na middag zijn daarop de besprekingen met don Britschen minister van Financiën, Churchill, op de Fransché ambassade be gonnen, en in den avond voortgezet. Officieel wordt medegedeeld, dat Caillaux volkomen overeenstemming heeft bereikt met minister Churchill met betrekking tot de fundeering van de Fransche oorlogs schulden aan Engeland. De definitieve fun- deeringsovereenkomf/t is door de twee mi nisters onderteekend namens hun resp. regeeringen. De tekst van de overeenkomst zal vanavond worden gepubliceerd. Cail laux zal, naar men verwacht, nog heden naar Parijs terugkeeren. De Sultan van Marokko te Parijs. De sultan van Marokko kwam gisteren morgen 10.40 te Parijs aan en werd aan het Gare de Lyon, dat geheel versierd was, zooals hij de ontvangst van builonlandsche vorsten de gewoonte is, ontvangen door don president, Doumergue, den premier, Briand, en de andere leden der regeering, met uitzondering van Caillaux, die even te voren naar Londen was vertrokken. Her- riot, maarschalk Pétain, generaal Gouraud, de prefect van de Seine en vele andere autoriteiten wraen eveneens ter verwelko ming van den sultan aanwezig. De sultan was vérgezeld van zijn drie zonen, twee zijner ministers en den resident-generaal •van Marokko, Steeg. De sultan van Marokko heeft daarna den president der Fransche republiek een hezoelc gebracht. Hij werd met het gebrui kelijke ceremonieel ontvangen. Vervolgens heeft de sultan een bronzen palm neerge legd op hef gaf van den Onbekenden Sol daat, waarbij hem door'de menigte een ovatie werd gebracht. Engeland. Hei geschil in de mijnindustrie. In een rede aan het eind der vorige week gehouden heeft de secretaris van den Mijnwerkersbond Cook te verstaan gege ven, dat er binnenkort een conferentie zal worden gehouden van alle groepen ar beiders, betrokken hij de mijnindustrie. Het is evenwel niet duidelijk waarover de besprekingen zullen loopen. De bladen hechten echter gewicht aan deze mededeeling, daar het de eerste aan wijzing is sedert de stopzetting in de steen kolenindustrie begon, dat de leiders zich voor een toestand geplaatst zien waarin zij een hernieuwing van den steun en het vertrouwen der leden noodig hebben. De Balkan De Kleine Entente. De kwestie van den Raadszetel. De Roemeensche „Adeverul" publiceert een klaarblijkelijk officieuse mededeeling van het ministerie van'buitenlandsche za ken, volgens welke het nog niet zeker is, dat Roemenië reeds dit jaar een zetel in den Volkenbondsraad zal krijgen. Volgens h^t blad is het niet onmogelijk, dat Bcnes nog voor een jaar gekozen zal worden. Deze mogelijkheid wordt met het besluit der reorganisatie-commissie gemotiveerd, om enkele niet-permanente leden van den raad ditmaal slechts voor één jaar, in plaats van drie jaar te kiezen. Zou naar de meening van de Volken bondsvergadering de K'eine Entente on der deze categorie vallen, dan zou Benes tot 1928 zijn zetel behouden. Volgens een in Boekarest circuleerend gerucht zou tusschen de Kleine Entente en Polen een overeenkomst betrefefende don raadszetel bestaan, waaraan ook Roeme nië zijn goedkeuring heeft gehecht. Rusland De Britsch-Russische betrekkingen. Krassin naar Londen. De Sovjetregeering heeft besloten Kras sin naar Londen te zenden, teneinde door middel van nieuwe onderhandelingen de min of meer gespannen verhouding tus schen Londen en Moskou tot een einde te brengen. De ondersteuning der Brit sc he stakers. De Sovjelbladen melden, dat de te Mos kou voor de Britsche mijnwerkers gehou den inzameling slechts 15.000 roebel heeft opgebracht. De lijst van inschrijvers be vat meer dan 20.000 namen. Zooals men weet, heeft de roode vakcentrale Donder dag j.l. 370.000 roebels aan Cook doen toekomen en daarbij medegedeeld, dat deze som bijeengebracht is, doordat men van de loonen der Russische arbeiders een bijdrage hoeft ingehouden. Voorts werd medegedeeld, dat nogmaals een bedrag zal worden gezonden, .zoodra het centrale vak- vereenigingscomité voldoende gelden bij een heeft. Volgens mededeelingen der Russische bladen hebben de roode vakvereenigingen in den loop van Mei en Juni een totaalbe drag vean 3.720.686 roebel ter beschik king van de Britsche mijnwerkersgesteld. Perzië. De Perzische opstand ernstiger. Gevaar voor R i z a's regime? Volgens de „Chicago Tribune" neemt de opstandige beweging in Perzië een zeer ernstig aspect aan. Kogtsjen, een stad van 20.000 zielen, is in handen der rebellen gevallen. Een revolutionnair bewind zou vlak aan de Russische grens zijn ingesteld, onder leiding van een jong Perzisch offi cier, die in Rusland zijn opleidin g heeft genoten. Aan zijn bevelen gehoorzamen tal van eenheden van het leger. Naar aan 't blad gemeld wordt, rukken do rebellen op naar de hoofdstad die niet bijster sterk verdedigd wordt. Lieden uit Azersbcidsjan zijn de Russische grens overgestoken, en men vreest dat zij van de Sovjets steun zullen ontvangen, waarna zij weer den Perzi sclien bodem zouden betreden en de op standelingen te Korassan helpen. Sjah Riza Pahlevi is uiterst bezorgd. Hij zou gevaar duchten voor zijn regime in Perzië. China. Do burgeroorlog. Woe marcheert tegen Canton op. Uit Sjanghai wordt aan de „Chicago Tribune" gemeld: Berichten uit Canton en Hankau wijzen cr op, dat thans een definitieve militaire krachtmeting tusschen de radicale Chi- neesche Kwomintang-partij en de Tsjili- troepen onder maarschalk Woe Fei-foe voor de deur slaat. De Canton-regeering heeft een algcheelo reorganisatie doorge voerd; generaal Tsjan Kaitsjek is lot be velhebber van leger en vloot benoemd. Alle spoorwegen zijn .voor troepentrans port gereserveerd. Dit transport geschiedt noordwaarts, naar de grenzen van Hoe man on Kiangsi. De troepen bestaan hoofd zakelijk uit die welke do laatste jaren on der Russisch toezicht zijn gedrild, en de munitie is waarschijnlijk van de Russen gekocht en uit Wladiwoslok aangevoerd. De Tsjili-strijdkrachlen in het noorden hebben als opperbevelhebber generaal Tsjao Heng-li, den vroegcren gouverneur van Honan en deze troepen zijn afkom stig uit de provincies Hocpcli en Honan. Maarschalk Woo Pci-foe brengt thans gelden voor zijn qampagne bijeen door „ge dwongen leeningen". Meer dan een maand reeds zijn voor hoede-gevechten tusschen de noordelijke en de zuidelijke legers in Hoenau gaande, zonder noemenswaard succes aau een van heide zijden. Het is thans duidelijk, dat Woe zich te gen Caulon opmaakt, om te trachten, de „roode" regeering aldaar te verdrijven, en dat dit besluit een definitief gevolg is van het jongste compromis tusschen hem en Tsjang Tso-lin. Daarbij heeft Woe de vrije hand tegen het Kwomintang gekre gen, en Tsjang Tso-lin de vrije hand le gen het Kwomintsjuun (het radicalo z.g. „nationale" leger in het N.). De leiders van Kwomintang en Kwomintsjuun heb ben onlangs samen geconfereerd, om hun verdediging tegen de combinatie van Woe en Tsjang perfect te maken. De komende strijd gaat tusschen de radicale partij on do conservalievo partij. Elk beslissend re sultaat er van zal gewichtige gevolgen hebben voor de toekomstige buitenlandsche politiek van China. Amerika. De staking te New-York. Ofschoon de slaking op de ondergrond- sche nog voortduurt, loopen er toch trei nen; de snelheid ervan is echter voorzich tigheidshalve iets verminderd. De stakingsleiders trachten ook de be ambten van de ondergrondscho sporen te Brooklyn in staking te doen gaan. De leiders der arbeiders hebben er hun tevredenheid over betuigd, dat de districts „atterney" een onderzoek heeft gelast naar het ongeluk, dat Vrijdag heeft plaats go- had met een trein, bestuurd door een sla- kingsbreker", die naar het heet, niet vol doende in het vak bedreven was. Volgens een ander bericht hebben de arbeiders van de eleclriciteitswerken te New-York zich grootendeels aangesloten bij de staking van het personeel van den Underground. BIMfêEMLflMP NEDERLAND—BELGIë. De Tweede Kamer over het verdrag. Nieuwe onderhandelingen gevraagd tor wegneming van de grootste bezwaren. Aan het voorloopig verslag, omtrent de nieuwe overweging in de afdeelingen, om trent het verdrag tusschen Nederland en België is het volgende ontleend: Vrij algemeen werd hulde gebracht voor de talentvolle wijze, waarop do Minister de bezwaren, tegen het verdrag ingebracht heeft beantwoord. Slechts weinigen zullen niet onder de bekoring zijn gekomen van de met zooveel warmte gestelde Memorie van Antwoord. Sommige leden hadden er aansloot aan genomen, dat in 1 van do Memorie van Antwoord wordt gesproken van het ver drag, „waartegen zooveel stemming is ge maakt". Zij waren van oordeel, dat de ac tie, welke tegen het lractaat is en wordt gevoerd, zich in liet algemeen heeft geken merkt door zakelijke argumenten, ontleend aan het landsbelang. Andere leden wilden dit gaarne erken nen, maar waren desniettemin van mee ning, dat hij deze actie een aantal bezwa ren te breed, is uitgemeten en de goede eigenschappen van het verdrag zijn mis kend. Ondanks do onmiskenbare verdiensten van de Memorie van Antwoord had de in houd van dit stuk, toen men zich eenmaal aan den suggest ie ven invloed van het he ioog had onttrokken, op vele leden een onhevredigenden indruk gemaakt. Noch het protocol van 18 Mei 1920, noch 's Ministers betoog, hadden de be denkingen kunnen wegnemen, die hij hen tegen goedkeuring van het verdrag beston den. De Memorie van Antwoord wekt den in druk, alsof een wantrouwen moet worden weggenomen, dat slechts aan één zijde zou bestaan cn waai-too slechts van één zijde aanleiding zou zijn gegeven, zoodul slechts van één zijde en dit zou dan Nederland zijn tegemoetkoming zou moeten wor den betoond. Nederlands houding heeft evenwel geen aanleiding tot wantrouwen gegeven. De leden, die het verdrag bestreden, konden zich met de ideëelc opvattingen, door den Minister ontwikkeld, alleszins vereenigen; zij zouden wenschcn, dat deze opvattingen in aUe landen ovcrhcerschend waren. (Jok zij stelden grooten prijs op een goede ver standhouding met België; zij zouden dezen nabuur gaarne in een zoo gunstig moge lijk cconomischen toestand zien. Maar deze idealen, zoo betoogden zij. worden niet gediend, wanneer, zooals in het on derhavige verdrag, geheel onverplicht wordt tegemoet gekomen aan wensclien van anderen tot schade van het eigen land zonder dat daar eenige compensatie van de andere zijde tegenover staal. Wanneer de tegemoetkoming onzerzijds te groot is, zal de onderlinge goedo ver standhouding schade lijden en zullen, in geval van nieuwe internationale botsingen, nieuwe gevaren kunnen rijzen. kien moet niet vergeten dal do afgewe zen cischcn tot afstand van territoir en van «souveieiniteitsrcchtcn onrechtmatig waren en niet hadden mogen worden ge stold. Dat zij ten slotte zijn teruggenomen, kan geen aanleiding zijn tot het doen van concessies op economisch gebied, die vor der gaan dan met do belangen van Ne derland strookt. De hier aan het woord zijnde loden oor deelden liet traclaat, ook na de totstandko ming van het protocol van 18 Mei 1920, onaannemelijk. Andere leden merkten op, dat dit trac laat moet worden beoordeeld in het licht van de omstandigheden van 1919. Het was natuurlijk, dat de Regeering, op politiek gebied overwinnaar gebleven, ten aanzien der economische desiderata van België toeschietelijk is geweest. Indien het traclaat toentertijd tot stand was ge komen, zou liet zeker zijn goedgekeurd. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND Drastische maatregelen tegen de daling van den Belgischen franc. Tusschen Frankrijk en Engeland is over eenstemming bereikt inzake de schulden regeling. Caillaux heeft de overeenkomst geteekend. De opstand in Perzië. Weer een staatsgreep in Portugal? (To- legramnien). v BINNENLAND. Het voorloopig verslag van de Tweedo Kamer inzake het Nederlandsch-Bclgische verdag. Algemeen wordt de hoop uitge sproken, dat opnieuw onderhandelingen met de Belgische regeering zullen worden aangeknoopt, tot wegneming van nog be staande bezwaren (1ste blad). Onze Geïllustreerde Pacina De pholo-pagina geeft o.m.: Do Maria- Processio la 's-Hertogenhosch Kiekjes van tennissen, schermen, wielrennen, bok sen Het zoo geteisterd Padang Iloog water hij het meer van Constance. De Regeering heeft in dio dagen openlijk gezegd, welke verplichtingen wij op ons hadden genomen, zonder dat iemand iirof huiten het parlement daartegen ojigeko* men is, of hrccdcre voorlichting heeft ge vraagd. De Regeering mocht dus aanne men, dat zij het volk achter zich had onl liet buitenland heeft hetzelfde moeten den ken. Do hier aan het woord zijnde leden achtten do Regeering dan ook niet vrij om thans de concessies, in moeilijke omstan digheden gedaan, terug te nemen. Neder land zou daardoor zijn welverkreeen repu tatie; ven betrouwbaarheid od internatio naal gebied schade doen. Sterker gewor den, ('uMf'esNMvs terugnemen, die mon hij de onderhandelingen eenmaal heeft ge daan,-is eon gedraging, die in liet verkeer tusschen Stalen evenmin past als in het verkeer tusschen individuen. Tegen dit betoog kwamen verscheidene leden op. De Kamer is vrij om hot traclaat los van de politieke constellatie van 1919 te bc- oordeelen. Men zal niet kunnen ontkennen, dat do Volksvertegenwoordiging en de organen der publieke opinie door den loop van za ken een deel dor verantwoordelijkheid voor hot traclaat hebben te dragen gekregen en dat de Kamer zich hiervan vóór haar be slissing rekenschap zal hebben te geven; De opmerking, dat België niet zou heb ben afgezien, voor de toekomst, van het stellen van territoriale eischen ton na do el o van Nederland, noemden eenige leden on juist. Zij vestigden er do aandacht op, dat artikel VI van het verdrag van 1839 be vestigd wordt. Dit artikel houdt o.a. do verklaring van België in, dat het „voor altijd afstand doet van alle aanspraak op het grondgebied, alle do steden, plaatsen en oorden gelegen binnen de grenzen dor •bezittingen van de andere partij." Waren vele leden van oordeel, dut liet lractaat, ook na de bij het protocol van 18 Mei 1926 tot stand gekomen aanvullingen onaannemelijk is met het oog op do over dreven economische concessies, die daarbij aan België worden gedaan, er waren eveneons vele leden, die meer het zwaarte punt in do politieke verhoudingen zagen cn die een verwerping van hot onderhavige wetsontwerp zouden betreuren, omdat zij voorzagen, dat daardoor in België een at mosfeer zou worden geschapen, waarin het moeilijk zou zijn tot een nieuwe, voor heide landen bevredigend^ overeenkomst te geraken. Daar beide landen het groote belang van een goedo onderlinge verhou ding inzien, moot van beide zijden al hot mogelijke worden gedaan om con verwer ping te voorkomen. België- kan niet ver langen, dat Nederland alleen daarvoor of fers brengt. Nederland mag hopen, dat ook België daarvoor belangrijke tegemoet komingen over heeft. Daarom werd alge meen de hoop uitgesproken, dat do Regee ring om liet verdrag voor de Stalen-Ge- neraal aannemelijk te maken, met de Bel gische Regeering opnieuw in onderhande ling zal treden om te streven naar wegne ming van de nog groote en voor talrijke leden dor Kamer onoverkomelijke bezwa ren, welke in het voorloopig verslag nader worden toegelicht. Dit zou kunnen geschieden Moor een nader protocol, maar heter nog door een gewijzigd lractaat, omdat men dan niet meer de bewoordingen van het eene stuk met liet andere zal behoeven tc vergelij ken. Als voorname bezwaren worden dan op gesomd: de onnoodigheid van een nieuw Schelderegiem en urn de instelling van de voorgestelde commissie van beheer, dio een ernstige aanranding vormt van onzs souvereinifeit.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1