MAANDAG 21 JUNI 1926 17e Jaargang. No. 5280 3)e Ccidóelve 0ou^omt OeABONNEMENTSPRIJSbedraagtbij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL •Franco per post I 2.95 per kwartaaL Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, by voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct* met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eikon dap uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlSn 30 cenl por regol Voor Ingezonden Mededeclingen wordt het 5 dubbele van het tarief bereken.! z Kleine advertentlSn, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver- huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit twee hladen. ÏST Zij. die zich met I Juli a.s. wenschen te abonneeren op „De Leidsche Courant", ontvangen tot dien datum de courant gratis. De Democratische partij en de Katholieken. 't Is zeker geen mooie karaktertrek van n jong meisje, als liet graag een huwe lijksaanzoek krijgt, ora het te kunnen af rijzen. Voer gp:i gaaf karakter ligt daarin min of meer pijnlijks, al laat het tenslotte het gezond verstand en het nuchtere oordeel, dat d# beslissing in moet pemen, niet verdringen door tea zeker gevoeligheid, welke bij de oplos levens-kwesties verderfelijk kan iji). Zulk 'n beslissing zal echter al heel 0jn i ioedig en heel beslist worden genomen, 5 cr tusschen de twee een beginsel- helding is van godsdienstige overtui- Iedcre vergelijking loopt mank en ook die, welkfc wij hier gebruiken, gaat kreu- 1: De R. Tv. Staatspartij staat herhaal- :!iik voor het geval, dat zij een aanzoek ii met haar in do politiek samen to wer ken moet afslaan. Zij vindt dat niet aange- maar eiken keer ligt tusschen haar ni dengene, van wien het aanzoek komt, :en diepe klove van beginsel-verschil. Dat aanzoek is al gedaan in de laatste taanden door S. D. A. P. en door Vrijz.- gciw (Demper. En nu heeft nrof. Hocres het weer pesteld namens do Democratische Partij. In een vergadering van deze partij, j.l. Zaterdag tc Amsterdam gehouden, zeidc de zitter, prof. Hocres, o.m.: .Aan de democraten in Nederland de juk om or np {<r ,.'!ocf, de R. K. Kerk niets, niets en rog eens niets hebben te duchten van do f&mocratie in ons land. Maar de taak ook, om er op te w'jzen, dat dc sociale vrede alles te duchten heeft van het samengaan in één politie ke partij van mannen en vrouwen, die Let. niet met elkander eon? zijn in den ïcmlcn strijd. De E. K. Kerk, do P. K. hebben wen den, die nog onvervuld zijn. En tevens jiaat vast, dat zij door sommige niet- Kntholieken nog altijd niet steeds bil lijk worden behandeld, niet steeds voor ol worden aangezien. Die gebeurt ook omgekeerd: maar het geeft ons niet het recht, daarom tegen do It. K. soortge lijke wapenen te gebruiken. Tegemoet dient gekomen aan" rechtma tige wenschen, die samenvallen mot 's lands belang, omdat zij een der hoofd zaken van een democratisch Staatsbe leid: het beginsel der gelijkgcrecTrtighe» d urwezfnl'jken. Daarom zou moeten wor den opgeheven artikel 171 der Grondwet, dat belemmert de procqssievrijheidWeg met art. 177 der Indische Staatsregeling, beter bekend als art. 123 van het Re geringsreglement, dat belemmert do missie-vrijheid en in strijd met. art. 168 onzer Gondwct is en met art. 173 der wet op de Staatsinrichting van Ncd.-Indië. Zij zijn in strijd met art. VI van ons Be ginselprogram, dat wil „volledige uitvoe ring van het in onze wetgeving neerge legde beginsel van volkomen vrijheid van bet belijden zijner godsdienstige ïneenin- Klinkt, oppervlakkig beschouwd, wer- fkk wel aanlokkelijk. Opper vla k- i? beschouwd! ilaar, als we slechts even nadenken, dan «werken we, dat er in die mooie woorden veel inhoud ligt, waaraan wij wat ouden hebben. Wie zijn „d e democraten in Nederland"? •a wat is „de democratie in ons land"? hakt al wat zich in den lande uitdruk- „democratisch" noemt eender over Zogstukken, dio voor de Katholieken van *'-a"g zijn?En: wie is het eigenlijk, °'c do E. K. Staatspartij een aanzoek voor eu politiek huwelijk doet? De emeritus 'wgleeraar prof. Heeres maakt zich in de w-itick schuldig aan wat we van zoovele »ngelui in het dagclijkseh leven zien: zo "ten al over trouwen als ze er nog niet -a moesten denken! Prof. Heeres is n.l. °°rzittcr van 'n Partij, die... geen en- ;e'gn zetel heeft in het Parlement of in frov. Staten( alleen heeft, do D. P. ecni- yetels in Gemconleraden) 'i willen verder nog 'n enkele opmer- maken over 'n paar verklaringen van ,r*'- Heeres. j 'of. Heeres beweert „dat de sociale vre- te, duchten heeft van liet samen- één politieke partij van mannen Spuwen, die het niet met elkander zijn in den socialen strijd". Wij heb- j. te5°n deze bewering niet veel bezwaar, niet het „niet met elkan- t>jeCe,ns z'jn" zou bedoelen het princi- e' n'et inet elkander eens zijn r klaarblijkelijk wil hij dat juist niet or li brieu linfl zeggen 1 Hij doelt op verschillen in nuance, m tempo, in „conservatief"- of „democra tisch" zijn. Maar deze kunnen in een partij ongetwijfeld een goeden invloed uit oefenen;' 't is volstrekt niet vanzelf spre kend, dat dc sociale vrede daarvan veel te duchten heeft. Ten slotte willen wij verklaren, niet te begrijpen, wat prof. Heeres bedoelt mot do bewering dat de Katholieken ande ren niet steeds billijk behandelen, niet steeds voor vol aanzien. Een nadere aan duiding, van deze bewering, die wij in de door ons gelezen verslagen missen, zou wel interessant zijn. BUITENLAND Volkenbond De Internationale Arbeidsconferentic. Een handgemeen. In de Arbeidsconfercntie is Zaterdag zoowel in figuurlijken als letterlijken zin gevochten. Tijdens de rede van den fas- cilischen arbeidersgedelegeerde Rossoni over de geldigverklaring van zijn mandaat vlogen een Fransch en een Italiaansch ambtenaar van liet Internationaal Ar beidsbureau elkaar in de baren, omdat eerstgenoemde de rede van Rossoni be spottelijk maakte. Nadat de vechtersbazen waren verwijderd, ging de conferentie verder. Even later volgde een heftige woordenwisseling tusschen den Fran- schen arbeidersafgevaardigde Rivelli, dio de Ilaliaansche regeering aanviel en den Italiaanschen regeerihgsafgevaardigde Do Michelis. De Ncderlandscke regecringsge- delegeerde mgr. Nolens sprak een ver standig woord, toen hij zei, dat het nu eindelijk eens uit moet zijn met do jaar- lijksche discussie over eenzelfde regeo- ring en een zelfde persoon. Men kan over de geldigheid van het mandaat stemmen, doch het is onnoodig elk jaar' opnieuw een aag - «i; Vl, i„ Het mandaat van Rossoni werd zooals gewoonlijk met 67 tegen 24 stemmen gel dig verklaard. Duitschland. DE ONTEIGENING VERWORPEN. De uitslag van het referendum. Ongeveer 1 millioen vóór onteigening. Naar het Wolff-bureau meldt, waren hedennacht kwart over twaalf do resul taten uit 34 van de 33 kiesdistricten be kend. In totaal werden 14.730.64-4 stemmen vóór en 536.850 legen de eineigening uit gebracht, benevens 503.264 ongeldige stem men. - Waar bet aantal geldige stemmen ia totaal omstreeks 20 millioen moet bedra gen kan thans als vaststaand worden aangenomen, dat de onteigening zonder schadevergoeding verworpen is. De stemming te Berlijn rustig. De volksstemming over de onteigening der vorstenhuizen heeft, voor zoover tot dusver bekend, in het geheele Rijk op en kele onbelangrijke uitzonderingen na een kalm verloop gehad. Te Berlijn had het mooie weer in do vroege ochtenduren talrijke lauwou en on verschilligen reeds vóór 8 uur, het aan- vangsuur der stemming, naar buiten ge dreven, waar geen stembussen staan, en slechts de vogels bun stemmen doen weer klinken. Of echter do regen, die in den namiddag inzette, dezo dagjes-menschon nog tijdig naar huis heeft gedreven om vóór 5 uur him stem uit te brengen, is op zijn minst genomen twijfelachtig. In elk geval heeft de regen menig oudjo en menigen zieke den gang naar de lokalen bemoeilijkt. In bet algemeen ging het zeer kalm en vreedzaam toe, en op het gevechtsterrein bij de Gedachtniskirche, waar bij vroe gere verkiezingen de veldslagen tusschen Hakenkreuzeler en communisten plaats hadden, ging het dank zij den maatrege len der politie, die voortdurend patrouil leerde, zeer rustig toe. In de arbeiderswijken van het Noorden en Oosten toonden, in tegenstelling tot het Westen van Berlijn, de straten reeds door vlaggentoo:i, dat de dag een bijzondere beleekenis bad. Volgens officieel© mededeeling van den Polizciprasident zijn gisteren te Berlijn 21-i personen naar het politiebureau ge bracht wegens vechtpartijen, verboden dra gen van wapens, overvallen, - verboden aanplakken, belcedigingen, bet overschrij den van de bapmijl en het niet opvolgen van aanwijzingen der politie. Bloedige botsingen bij Halle. Te Amniendorf en Ossendorf bij Halle hebben gistermiddag verscheidene bloe dige botsingen plaats' gehad tusschen Stahlhelm-leden en Communisten, waar bij aan beide zijden van schietwapens ge bruik werd gemaakt. Men meldt tot dus ver 5 zwaar- en 20. lichtgewonden. Di Stahlhelm maakte met 7 auto's een pro- pagandatocht van Halle uit naar do om liggende plaatsen, en werd, bij hot pas- seereu van Amtnendorf en. Osendorf door communisten met straatsteenen bekogeld. Daarop ontstond eon vuurgevecht, waarbij aan beide zijden tal van personen gewond werden. De Scliupo kwardjsle Taat op het tooneel van den strijd. Ook to Maagdenburg hebben gistermid dag botsingen plaats gehad tusschen rechlsradicalen en communisten. Aan beide zijden vielen revoRo-flfclïoten. Voor zoover bekend, werden drf^tfjorsonen ge dood. To Stettin hadden Zaterdagavond orde verstoringen plaats. Als protest tegen de volksstemming hadden c^njge partijen een fakkeloptocht op touw gazet. De deelne mers werden door communisten met stee- non bekogeld. Er volgde coh, bfoedigo bot sing, zoodat do politie met gummistokken tegen de ordeverstoorders- Uioest optreden. Tal van personen werd gewond en ver scheidene gearresteerd. Tot middernacht kwam het op verscheidt ne punten der stad tot botsingen en de politie bad moei te do orde te herstellen. Frankrijk. Briand weer formateur. II c r r i o t niet geslaagd, net ziet er naar uit. alsof ten slotte ibeh nog een tiende kabinet-Briand zal optreden. Ilerriot is na een dag en twee nachten van besprekingen niet geshiagd cn heeft zijn pogingen, om een ministerie te vor men, in do vroege uren van gistermorgen opgegeven. Briand heeft zijn plaats in den namid dag ingenomen. - Dezen keer gelooft liij, da' hij slagen zal. Hij rekent er op zijn kabinet vandaag bijeen te hebben. Herriot faalde wegens zijn reputatie, die WiTW 6if zijn poglniraK': 'lislen «rbindt cale partij had gehoopt ^H^.de rarii- stcun uit de centrumgroepen van de ge matigde nationalisten te krijgen, om in slaat te zijn zonder de socialisten to mar- cheeren. Het volgen van het socialistisch program zou namelijk een fataal effect op do vorming van een kabinet en op den franc hebben gehad. Briand heeft verklaard, dat het ditmaal in zijn bedoeling ligt zijn ministerie to ba seeren op oen meerderheid, die hem kort geleden in do Kamer heeft ondersteund. Dit beteekent, dat het een rechtscho Cen trumcombinatie zal zijn on hij zeker Poincaré zal verzoeken, zich bij hem te voegen. Mon zegt, dat Briand er ook aan denkt een beroep op Caillaux te doen. Poincaré en Caillaux in hetzelfde kabi net, zou voor korten tijd nog ondenkbaar zijn geweest. Maar men beweert, dat in de afgeloapen week Poincaré schijnt ver klaard te hebben, dat, indien "do redding van Frankrijk van eon ramp op liet spel stond, hij er niet om gaf met wien hij werkte. Poincaré financiën? Briand zoü bijna alle leden van het de missionaire kabinet willen behouden. Hij zou echter hedenochtend een onderhoud hebben met Poincaré en hem voorstellen do portefeuille van Financiën te aanvaar den. Indien Poincaré er in toestemt de por tefeuille van financiën te aanvaarden, zal Briand hedenmorgen zijn andere mede werkers kiezen. Hij zal dan Donderdag voor do Kamer verschijnen. Engeland. De mijnwerkerssiakinn. Geen ui*t keeringen. Voor de eersto maal sedert het begin van de staking kon de mijnwerkcrsfedcra- lie van Lancashire en Cheshire geen sta- kingsuitkeering geven aan haar 80.000 le den. De nieuwe voorwaarden. Do mijneigenaars zullen deze weok aan den ingang der groeven, de voorwaarden doen aanplakken, waarop de arbeiders, met den 8-urendag als grondslag, weer aan het werk zullen kunnen gaarn Naar verluidt kunnen de mijndistricten in drie deelen verdeeld worden, n.l. die, waarin de loonsverlaging iels minder dan 10 pet. zal bedragen, en dio waar de loons verlaging iets meer dan 10 pet. zal be dragen. ''"4. Naar verklaard wordt, stellen de mijn eigenaren zich ten doel zooveel mogelijk toezeggingen te doen met betrekking tot de loonen en zooveel mogelijk schachten en kolenvelden in de eerste categorie on der te brengen. In minstens 50 pet. van de schachten of meer zal in bet geheel geen loonsverlaging worden ingevoerd. Van do overige mijnon zullen er zooveel mogelijk ondergebracht worclen in de tweede cate gorie cn waarschijnlijk 25 pet. zal in de derde groep geplaatst moeten worden. Het aanplakken van deze nieuwe voor waarden zal samenvallen met de indie ning bij hot parlement van het ontwerp van wet, waarbij vergunning tot het ver lichten van acht uur werk per dag in do mijnen verleend wordt. Uiteraard kan de 8-urendag niet eerder in werking treden dun nadat het desbetreffende ontwerp zal zijn aangenomen, doch er zal gebruik ge maakt kunnen worden van de wettelijke bepaling, dat gedurende 60 dagen per ka lenderjaar acht uur per dag gewerkt kan worden. Tsjecho-Slowakije. De aanstaande Musfeesten. D c houding der rogoe ring. Mon schrijft uit Praag aan de „Msb.": „Nog drie weken slechts scheiden ons van het grooto Sokolcongres, dat van 3 tot 8 Juli in Praag met ongekenden praal en luister zal worden gehouden en in welks raam ook de Hus-herdenking van het Tsjechische volk is gedacht. En juist do grootscliheid van liet raam maakte do Hus-feesten zelf zonder twijfel tot een ge beurtenis, on wel dos te belangrijker, daar van deze feesten afhangt of do breuk mot het Vaticaan volkomen zal worden dan wel of een gezonder inzicht toch haan zal bre ken. Het Sokolcongres hoeft op do eersto plaats een pan-Slavisch karakter, dat de sterkte cn do aancengeslotenheid der Tsjo- cbisch-nationale turn- en sportvereenigia- gen en voorts van do heelo Tsjechische natio moet demonstroeren. In zoover heeft natuurlijk hot Sokolcongres oen uitgespro ken anti-Duilschc lendenz. Gelijk intus- schen in do Sokol-vereenigingon zelf koerscht ook in het Sokol-congrcs oen sterke anti-katholieke stemming, en juist daarom hoeft men Hus in het middelpunt der feestelijkheden geplaatst. Hus geldt bij do Tsjechen niet op do eerste plaats als nationale ^vrijheidsheld, zooaI§ het in viering lieer, 'mliaf xhenkf-vi^.„o-iii/LO-nln der van het Pausdom en van de Katho lieke Kerk. Om or oen idee van lo geven, tot welk oen omvangrijkheid het aanstaande Sokol congres van het toch betrekkelijk kleine Tsjocliischo volk zal uitgroeien, volgen hier conigo cijfers: De feestcommissie rekent op een aantal bezoekers van 580.000 man. waaronder ongeveer 120.000 Sokolieden in uniform, van beiderlei geslacht. Wanneer men be denkt, dat de geheele Sukolorganisatie omtrent 623.000 leden lolt. wier ras- on wier zelfbewustheid sterk ontwikkeld zijn, dat zij derhalve omtrent 10 procent van do Tsjechische natio omvat, dan krijgt mon oenig begrip van do to verwachten mach tige demonstratie. Aan de turnoefeningen iu het nieuwo stadion, dat 7 millioen Tsje chische kronen heeft gekost, zullen 38.000 turners in uniform deelnemen. Het is dui delijk dat een dergelijke nationale demon- atralio zich met eenig recht als een ma nifestatie van het Tsjechische volk kan laten gelden. De vraag is thans: welk standpunt zal de Regeering tegenover do Hus-feeslen van het Sokolcongres innemen? De beslissing zou ondanks allea ditmaal gemakkelijker kunnen zijn, daar er een ombtenaren-regeering en niet meer een coalitieregeering aan het roer staat en de nationalistische en socialistische kringen uit hun bedoeling met do Hus-fccsten geen geheim maken. Toch staat te bevreezen, dat de Regeering tegen, den nationalisti- sclieu stroom en het terrorisme der par tijen niet opgewassen zal blijken. In d;t opzicht is teekenend een dringende inter pellatie van do Tsjechische socialisten, welke 9 dezer in hot Parlement werd inge diend en welke do officieelo deelneming der Regcoring aan do Husfeestcn verlangt. Do interpellatie tot den Minister-resi dent en do Ministers gericht, luidt aldin: le. Is U iets bekend van de geruchten, volgens welke U niet van plan zoudt zijn aan do komondo Hus-feesten deel te ne men? 2e. Is U bereid, een openlijke en binden de verklaring af to leggen, dat U aan do aanstaande Husfeosten, dat wil zeggen die van het jaar 1926, officieel dcelm 1 zult? Het is begrijpelijk dal alle Katholieken van do Tsjccho-Slowaaksche republiek, do Tsjechische zoowel als de Duitsche, met bange zorg de komende Husfeosten tege moet zien. Voegt de regeering dit jaar aan den H. Stoel en daarmee aan het Katho licisme in dit land zelf, door haar offi cieelo deelneming aan liet sterk, anti-ka tholieke Husfcest een nieuwe beleediging toe aan die van het vorige jaar, dan wordt het Vaticaan wel gedwongen daaruit de laatste conclusies te trekken. Griekenland. Koningin Olga. t De vroegere koningin-weduwe van Gri het voornaamste nieuws BUITENLAND. Het referendum in Duitschland inzake de onteigening der vroegere Vorsten heeft de onteigening verworpen. In sommige sta den hadden botsingen plaats. Briand wocr kabinetsformateur. Poin caré zou minister van financiën svocdcn. De a.s. Husfeesten te Praag. BINNENLAND. Het Intern. Eucharistisch Congres. Do ontvangst van den Pauseüjken Legaat op het Coliseum te Chicago. Dc groot- sche opening. De enorme deelname. Een v/clkomstelegram van president Cco- lidgc. Een uitgebreid telegram van den Duitschcn Rijkskanselier. Rede v. 2.D.H. den Aartsbisschop van Utrecht. (2de blad). Het ontwerp-verdrag met Duitsch land in da afdeelingen der Tweede Ka mer. Verschillende leden zijn, hoewel niet tevreden, voor ratificatie ter willo van den landbouw, (tste blad). Motor met zijspan bij Delft door een auto aangereden; een dood cn een zwaar gewonde. (Gemengde Berichten, 2e blad). kenland, Olga, is overleden. Turkije. Het complot tegen Kemal. 40 porsoncn gearresteerd. Meer dan 40 personen zijn gearrestc I in verband, met het complot legen Mocsla- fa Kemal, o.w. 10 afgevaardigden der op positie. Er is sprako gowecst het parle ment bijeon to roepen, ten einde bun par- raentairo immuniteit op te heffen, doch clo voorzitter verklaarde, dat zulkniet noodig was, gezien het foit, dal zij op „heaterdaüd betrapt" zijn. I)o nresidifit Van he» gerechtshof der rm- eomplot een weloverwogen .•vimonzwerlng van een geheimo politieke groep was i do omverwerping der regeering ten doel had. De Balkan De Kleine Entente. Haar vertegenwoordiging i u don B o n d a r a a d. Volgens berichten uit Veldes he ft do conferentie der Kleino Enlento goedge keurd, dat Roemenie de Kleine Enlento den Volkenbondsraad zal vertegenwoor digen. In den herfst zal worden beslist over deze vertegenwoordiging voor drie of sléchts voor één jaar zal gelden. Polen. Een poging tot een aanslag op Pilsaedski. Vrijdag heeft een onbekende vrouw getracht een aanslag te doen op Ril- soedski. Rij haar verhoor weigerde zij eenig antwoord te geven. Zij ia wegens gekrenkte geestvermogens ter observatie opgenomen. Rusland Nieuwe Priestervcrvclgir.gcn. - II o o g o kerkdignitarissen g e a r r o s t o e r d. De Baltische pers "publiceert berichten uit Moskou, betreffende verschillende arrestaties te Moskou en Leningrad vaa hooge kerkdignitarissen. BtHWEMLAKD De Koninklijke familie in Zwitserland. De correspondent van de ,,N. It. Gil. te Genève meldt: Naar ik verneem, i-i In t de bedoeling van onze Koninklijke fund. aan het einde dezer maand of in dn eer sto dagen van Juli in Zwitserland pan t> komen en dan gedurende ongeveer "U week in Beatenberg verblijf to houden. Beatenborg is een fraai gelagen en ru-'.ig hotcjdorp boven het nieor van Tlmn mi ligt op een hoogte van ruim elfhonderd meter, met een schitterend gezicht op -lo sneeuwbergen van het Burner Oberland. Belastingverhooging in Utrecht. Do grootst mogelijke meerderheid van het coilcgo van B. cn W. van Utrecht wenachfc den factor der inkomstenbelastin gen voor lt)é(!/1027 to bepalen op 0,575 (thans 0.525). Rel belastingjaar l!>26/'27 zal moeten opbrengen rond f 1.750.000 als ge volg van aanzienlijke tegenvallers met be trekking tot do kwade posten. De kleinst mogelijke minderheid van B. cn VV. acht de handhaving van den factor op 0.525 mo gelijk, als op do begroeting voor 1927 min-^ merkelijke bezuinigingen tot uiting komen.' Is de Raad tot deze bezuinigingen niet be reid, dun meent deze minderheid dat zeker niet voor dc komende Jaren met een factor 1 van 0.575 zal kunnen worden volstaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1