DONDERDAG 17 JUNI 1926
17e Jaargang.
No, 5277
0e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwaxtaaL
jg onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
franco per post I 2.95 per kwaxtaaL
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ctjper kwartaal, bq voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct„ met Geïllustreerd
9 cL
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowone advertentlSn 30 oent par regal
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine advertentie», van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnur en ver*
hunr, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
Naar een betere Maatschappij
Er worden onder de studenten pogin-
n aangewend om te komen tot een Ver
eniging van „revolutionair denkenden
a.iu onze Hoogescholen." In een oproep
tot een bijeenkomst, die Zondag to Am
sterdam wordt gehouden, wordt het vol
gende gezegd:
„Nu het meer en meer duidelijk wordt,
dat de kapitalistische maatschappij in
haar valpcriode is gekomen, en een betere
maatschappij op komst is. wil men aan
die komst trachten mede te werken door
tet vereenigen van alle imellcctueelcn, d'.o
plooven aan een radicalen ommekeer in
de bestaande toestanden, en bereid zijn,
klassen der arbeiders en hoeren
d/.rbij te helpen. Als een der eerste stap-
pea daartoe is gedacht de vorming eener
lereeniging van revolutionair denkenden
wn onze Hoogescholen. Degenen, die deze
illen helpen voorbereiden, worden uitge
nodigd tot een bespreking."
Wij gelooven niet de plank ver mis te
laan, als wij voorspellen, dat het „alle
gaartje" van studenten, die aan dezen op
roep gehoor zullen geven, Zondag te Am
sterdam een droevig schouwtooneel zal
ertoonen van de geeste3verwarring in
ónze dagen!
Een verwarring, die uit de enkele wa-
:;»e en schemerige zinnen in het boven
wande ook al blijkt.
Het in één adem noemen van "de „klas
sen der arbeiders en der boeren" in het
bovenstaande is wel wat vreemet, lijkt ons.
- Dit slechts even terloops opgemerkt.
Wij gelooven niet, dat de hier bedoelde
pogingen heel veel resultaat zullen hebben.
Maar toch tóch ligt daarin ook al
weer een levendige herinnering aan den
plicht van de Katholieke studenten, van
de Katholieke „intellectueelen" om mot
Bgovslen-ha$tm n n to., rr J
■pjl^Trbewegïng van onzen lijd, mee to
werken opdat er inderdaad op
komst moge zijn „een betere maat
schappij", een maatschappij, waarin in
plaats van heidensch „kapitalisme" heer-
schen Christelijk recht en Christelijke
liefde.
BU1TEÜLAND
België
Francqui's reis naar Londen.
De staat der Belgische
financiën.
Bij zijn terugkeer uit Londen heeft de
Belgische minister Francqui de volgende
verklaring afgelegd: Ik ben tevredon over
mijn reis naar Londen, waar ik de her
nieuwing der credieten heb verkregen, die
om indertijd zijn verleend.
Dat is een resultaat, waarover wij vol
daan kunnen zijn. Deze gelukkige regeling
geeft aan de regeering de gemoedsrust, die
noodig is om orde te brengen in de bin-
renlandsche financiën van het land. Daar
na zal de regeering zich ernstig kunnen
bezig houden met de stabilisatie van uen
Belgischen franc.
Het i3 goed, dat men naar aanleiding
daarvan weet, dat de regeering nog geen
enkele beslissing dienaangaande heeft ge
nomen. Wanneer zij definitief het program
vaststellen voor de stabilisatie van
don franc, zal worden nagegaan onder wel-
ko voorwaarden do stabilisatie zal ge
nlieden, op welke wijze en met welke hulp,
tonder acht te slaan op omstandigheden,
*elke buiten die zaak omgaan, en met als
uisluitend doel de stabilisatie van den
Belgischen franc.
Duitschland.
Om het referendum.
Rechtsehc terreur?
Hat do berichten over een rechtsche ter-
Te»r op de stemgerechtigden in verband
"je* het a.s. referendum niet ongegrond
blijkt wel duidelijk hieruit, dat de
jLicieele Pruisische persdienst" een mede
deling daaromtrent bevat. Daarin wordt
geconstateerd, dat inzonderheid onder be
jaging niet ontslag en andere benadee-
,n3 getracht wordt invloed te oefenen op
'c stemgerechtigden. Daarom wordt de
aandacht erop gevestigd, dat een dergelijk
optreden niet alleen in strijd is met den
Seen van de grondwet, maar ook tot een
\ervolging voor den rechter kan leidon.
rf- iIS van de constitutie waarborgt iede-
Duit schor het recht van vrije meenings-
nïa °n ',epaalt uitdrukkelijk, dat nie-
u hem wegens de uitoefening daarvan
g benadeelcn. Geen rechter kan in uit-
cvieruiig van dat recht volgens de grond-
een rechtsgrond vinden voor de ont-
•n ing van een bestaande contractueele
l ou'iing. Mocht niettemin op grond
arvan een dergelijke verhouding verbro
ken worden, dan kan de benadeelde scha
devergoeding eischen.
Een straatgevocht te Ham bom.
Een bloedige botsing tusscben Stahl-
lielm-lieden en leden van den Roten Front-
kampfer-Bund heeft gisteren" in do Schil-
lerstrasse te Hamborn plaats gehad. Een
troep Stalhhelm-lieden wilde daar mani
festen tegen het .referendum aanplakken,
toen een aantal communisten op straat
verscheen, en dit trachtte te beletten. Bij
de daarop volgende botsing werden een
Stahlhelm-iid en een communist door scho
ten zwaar gekwetst. Een groot, aantal werd
licht gewond. Het kwam ten slotte tot een
geregeld gevecht, waarbij tal van schoten
gewisseld werden. Eerst de versterkte po
litie kon de vechtenden versnreiden, wier
aantal allengs tot meer dan 500 was aan
gegroeid. Vijf personen werden gearres
teerd.
Frankrijk.
DE KABINETSCRISIS.
Briand weer formateur.
De portefeuille van financiën
b 1 ij f t de moeilijkheid.
Bij het verlaten van het Elysée heeft
Briand verklaard, dat hij van president
Doumergue opdracht, heeft gekregen een
kabinet- te vormen. Hij meende dit niet te
mogen weigeren.
Briand zal trachten een proef te nemen
met een breeder groepeering van politieke
partijen. Hij zal de partijen vqrzoeken
met het oog op den ernst van dén toestand
do onderlinge twisten te vergeten, zich
alleen het nationaal belang voor oogen te
stellen en te streven naar het herstel der
financiën.
Het verloop der crisis.
De bladen constateeren algemeen, dat.
Briand dc man van het oogenblik blijft, om
een ministerie te vormen, zooal niet van do
breede basis, waarin alle stroomingen van
dc Kamer vertegenwoordigd zullen zijn. Dc
„Ere Nouvelle" schrijft, dat het hier geen
politieke kwestie is, doch dat het er enkel
om gaat te weten, of Frankrijk voortaan
nog als groote mogendheid zal tellen, of
niet.
De „Matin" meldt, -dat m den jongsten
kabinetsraad Péret een schrijven voorlas,
waarin hij de commissie van experts „af
brak'.
Verscheidene ministers protesteerden, en
op een gegeven oogenblik kwam Briand
tusschenbeide en verklaarde tot groote cn
algemeene verbazing dat hij er genoeg van
bad voortdurend van minister van Finan
ciën te veranderen, en dat ook hij zelf be
sloten had, zich terug te trekken.
De minister van Justitie, Pierre Laval,
verzocht daarop zijn collega's Briand s
taak te vergemakkelijken door hun porte
feuilles ter beschikking te stellen.
Naar de „Echo de Paris" vernoemt, zal
Doumergue's reis naar Londen uitgesteld
worden, tot na de definitieve vorming van
een nieuw kabinet.
„Briand wil nog niet sterven".
Men zegt, dat Briand gisteren na het
ontslag van Péret niet oumi idellijk tot een
collectief ontslag van zijn ministerie be
sloten heeft, alleen om eerst nog een voor
hem gunstige stemming van de Kamers uit
te lokken.
Briand wil nog niet sterven, dat wil zeg
gen, politiek nog niet sterven. Hij heeft
zijn eerzucht gesteld op ccn schoon einde
en dus is het waarschijnlijk, dat hij het
nog eons zal probeeren met een tiende mi
nisterie.
Ongetwijfeld is Briand een knap en fijn-
1 voelend politicus, maar hij heeft, steeds ge
toond, dat zijn kwaliteiten vooral bestaan
in het scheppen van een overgangstoe
stand. Hij is de man van de nuance, niet
dc man van de daad.
Daar Frankrijk op het oogenblik een
man van de daad noodig heeft, moet men
zich afvragen, of het poneeren van den
naam Briand als kabinetsformateur wel
een oplossing beteekent. Getuigt het niet
veel eer van het voortduren van een on-
klaren toestand, of met andere woorden
van een onoplosbare verlegenheid 1
Wanneer Doumergue Briand met de op
dracht van kabinetsformatie belast, meent
men, dat deze in de eerste plaats zal trach
ten zich dc medewerking van Herriot en
Poincaré te verzekeren.
De houding van Herriot is niet zeer dui
delijk. Men had gehoopt dienaangaande
eenig houvast te zullen krijgen door een
verklaring van Herriot op het kleine con
gres van de radicale partij. Hij heeft zich
daar echter bepaald tot het openen van
het congres en is daarna onmiddellijk
weggegaan.
De inqening overheerscht, dat Herriot
het aanbod van Briand. om in een door
dezen laatsteu geleid ministerie zitting te
nemen, zal afslaan. Volgens dezelfde lezing
zou Poincaré een aanbod van Briand waar
schijnlijk wel aannemen.
Tegenover de wachtende persvertegen
woordigers toonde Poincaré ziok uiterst
stroef. Zelfs niet tot een enkel woord was
hij to bewegen. Niettemin blijft men Poin
caré noemen voor do portefeuille vau Fi
nanciën.
In zijn jonge jaren heeft hij die porte
feuille al eens gehad, doch hij kan zeker
niet als een financieel expert aangemerkt
worden.
Engeland.
Het aanbod van de mijneigenaars.
Scherpe critiek van Labour op
B a 1 d w i a's rede.
Na Baldwin's rede werd heftig critiek
uitgeoefend door Labour, van welko zijde
de premier herhaaldelijk met groote ver
ontwaardiging was goiuterrumpeerd. Een
der mijnwerkersafgevaardigden. Harts
horn, verklaarde, dat, ernstig als de situa
tie was voor do rede van den premier,
deze rede den toestand nog ernstiger heeft
gemaakt.
De meest imbeciele politiek, om tot een
regeling te komen, was een strijd tot het
bittere einde. Niet veel minder echter was
de politiek, die een oplossing zoekt door
erlenging van den werktijd en verlaging
der loonen.
Zelfs al zouden deze beide voorwaarden
worden aanvaard, waartoe men de mijn
werkers niet zou kunnen brengen, dan zou
het probleem der mijnidustrie niet opgelost
worden.
Do industrie in haar huidige organisatie
biedt geen basis voor een bliiveude rege
ling; deze basis moet eerst gelegd worden
door de mijnen te unificceren en door het
elkaar in prijs onderbieden op de inter
nationale markt te voorkomen.
Of door de debatten het mijnprobleem
nader is gebracht tot een oplossing, moet
worden afgewacht. Eerst zullen de voor
stellen van de eigenaars, waarover de pre
mier sprak, in een definitieven vorm aan
de mijnwerkers moeten worden voorgelegd,
jas.1 vaff-lji. JU1,?1 'i?arty geeft, gëen
reden tot groote verwachtingen. MacDo-
nald, die niet aan de debatten heeft deel
genomen, noemde Baldwin's verklaring
„rampspoedig", en de Labour-fractie, die
erleden week besloot, de voorgenomen
motie van afkeuring over het regeerings-
beleid in het stecnkoolconflict in te hou
den, zal morgen er -over beslissen, of deze
motie alsnog zal worden ingediend.
Moskou's antwoord aan Engeland.
De vakvereenigingen zonden
het geld.
In antwoord op het Britsche memoran
dum wijst de Sovjet-regeering er nog op,
dat er in Sovjet-Rusland geen verbod be
staat tegen het zenden van geld naar het
buitenland; de eenige beperking is, dat de
verplichting bestaat tot het aanvragen
cener vergunning. De Sovjotrogeering kan
daarom den vakvereenigingen niet verbie
den, geld te zenden ter ondersteuning van
de vakvereenigingen in een ander land. De
Sovjet-regeering ontkent, dat er doör haar
geld is gezonden; do zending had plaats
door den centralen raad van de vakver
eenigingen.
Visa geweigerd.
Naar de „Daily Express" meldt, I ebben
de Duitscho cn Hongaarsehe afgevaardig
den voor de internationale conferentie van
bouwvakarbeiders, welke morgen te Lon
den zal worden geopend, geen visum voor
de reis naar Engeland kunnen krijgen.
Naar verluidt, is het visum geweigerd naar
aanleiding van een ingesteld officieel on
derzoek naar de politieke bedrijvigheid
der afgevaardigden.
De Duitsche cn Hongaarsehe organisa
ties hebben daarop meegedeeld, dat zij do
conferentie niet zullen bijwonen.
De organisatoren van de internationale
conferentie hebben in verband met de wei
gering der visa de conferentie afgelast.
Tsjecho-Slowakije.
Tegfen de graanrechten.
Politie jaagt de betoogers
uiteen.
In weerwil van den stroomenden re
gen heeft te Praag do aangekondigde grou
te proteslmeeting in verband met de aan
neming door het Tsjecho-Slowaaksche
parlement van de verhoogde graanrech
ten plaats gevonden.
Om twee uur gistermiddag verlieten de
metaalbewerkers, de textiel- en de land
arbeiders hun werk en trokken in op
tocht naar het Wenzelplein, waar dc
20.000 demonstranten op een politiecor-
don stieten. Onophoudelijk kwam het tot
botsingen tusscben do betoogers en de po
litie. Telkens als de manifestanten er in
slaagden, zich op het Wenzelplein te ver
eenigen, werden zij weer door de politie
uit elkaar gejaagd. Om half zes zag de
politie zich genoodzaakt tot een formeelen
stormaanval met den gummiknuppel over
te gaan. Ieder die niet er in slaagde een
goed heenkomen te vinden, werd door de
bereden politic onder den voet gereden.
Aan beide zijden zijn talrijke personen
gewond, terwijl een groot aantal arresta
ties door de politie werd verricht.
Intusschen vergaderde het parlement,
dat ieder oogenblik een aanval der be
toogers verwachtte. Een sterke afdeeling
gendarmerie wost de manifestatnen even
wel op een afstand fo houden. Het parle
ment werkte de agenda zoo snel mogelijk
af en werd daarop tot morgen verdaagd.
Zal Bcnesj aftreden?
Oppositie der Nationaal-
Deniocraten.
De Tsjecho-Slowaaksche minister van
Buitenlandsche Zaken. Benesj, heeft van
het Bestuur der Nationaal-democrati-
sche partij het verozek ontvangen al6 mi
nister af te treden, daar de partij waar
toe do minister behoort tegen het ambte
naren-kabinet van Czerny scherpe opposi
tie zal-voeren en alle voorstellen, die (hoor
het kabinet zullen worden ingediend, zal
bestrijden. De Nationaal-democraten heb
ben reeds in het wetsontwerp tot verljoo-
giug der invoerrechten op graan aanlei
ding gevondert, tot scherpe oppositie over te
gaan.
Het is te verwachten, dat Benesj aan
liet verzoek zijner partij gevolg zal ge
ven en binnenkort aftreden zal.
Amerika.
Brazilië's uittreden uit den Volkenbond.
De V. S. oefenen er geen invloed
op uit.
Naar aanleiding van liet gerucht, als
zou de gezant der Vereenigde Staten te
Rio de Janeiro Brazilië wegens de uit
treding uit den Volkenbond hebben ge-i
luk gewenscht, wordt door hooggeplaat
ste ambtenaren uit bet ministerie van
Buitenlundscho Zaken der Vereenigde
Staten categorisch ontkend, dat de V. S.
al ware het slechts indirect, betrokken
zouden zijn geweest bij het conflict, als
gevolg waarvan Brazilië uit den Volken-
De Canadcesche regeering.
Verwerp jjg van een motie van
wantrouwen.
Een bij verrassing bij liet Lagerhuis
van Canada ingediende motie van wan
trouwen werd met 113 tegen 107 .stem
men verworpen. Gisteren maakte dc op
positie n.l gebruik van de afwezigheid
van vele aanhangers der rogeering cn
dienden een aantal conservatievo opposi
tieleden op de achterste banken een mo
tie in. Er ontwikkelde zich een langdurig
debat, terwijl de. whips de afwezige leden
optrommelden.
Het Tacna-Arica geschil.
Ga al Chili het gebied militair
bezetten?
In welingelichte kringen verluidt, dat
Chili voornemens zou zijn, na het misluk
ken van het plan tot het houden eener
volksstemming, het omstreden gebied van
TacnaArica militair te bezetten, daar
hot Chilaansche volk van oordeel is, dat
zijn souvereiniteit over Tacna-Arica vast
staat, zoolang de volksstemming niet heeft
plaats gehad.
BINNENLAND
DE RIJKSMIDDELEN.
In Mei.
De rijksmiddelen brachten over de af-
gcloopen maand f 1.33 millioen meer op
dan over Mei 1023; over de eerste vijf
maanden f 15.90 millioen meer dan over
die periode in het afgeloopen jaar.
Dc rijwielbelasting over Mei 1926.
Opbrengst 327.27 0.
Do rijwielbelasting heeft over de maand
Mei 192G 327.270 opgebracht, tegen
422.724 in Mei 1925.
I
Het autobus*ontwerp.
Instemming bij de Eerste
Kamer.
Verschenen is liet Voorloopig Verslag
van rapporteurs der Eerste Kamer over
het ontwerp van wet tot wijziging van do
wet van 13 April 1880 betreffende do
openbare middelen van vervoer, met uit
zondering van dö spoorwegdiensten.
Vrij algemeen werd dit wetsontwerp toe
gejuicht.
Sommige leden meenden evenwel, dat
de ondernemers van autobusdiensten, wel
ke tot bot in werking treden van deze wet
hun bedrijf hadden uitgeoefend, met groo-
tero tegemoetkoming hadden kunnen zijn
behandeld. Andere leden wilden deze mee
ning niet deelen en waren, van oordeel dat
een termijn van zes maanden voldoende i
voor de bestaande ondernemingen om zich
aan le passen aan den nieuwen toestand.
Weder andere leden wezen er echter op,
dat bestaande ondernemingen gevaar loo-
pen, van Gedeputeerde Staten do vereisch
te vergunning niet te bekomen, hetgeen zij
onbillijk achtten, temeer omdat geen waar
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Briand heeft de opdracht tot vorming
van een nieuw kabinet aanvaard.
Het antwoord van Moskou op de En-*
gelsche nota.
Het is waarschijnlijk dat Benesj zal af
treden.
BINNENLAND.
De opbrengst der Rljksmldelen in Mei
(lste blad).
De aannemers over het stelsel van borg
stelling (lste blad).
LEIDEN.
Congres van den Chr. Middenstands"
(lste blad).
OMGEVING
De Pioenen-tentoonstelling is verlengd
(Me blad).
borgen voor scjiadeloosstclling worden
gegeven.
Ook werd de opmerking gemaakt, dal hij
het bestaan van twee diensten op ecu zelf
de traject het geval zich allicht zou kun
nen voordoen, dat één dier diensten zou
moeten vervallen. Men vroeg of het niet
goed zoude zijn te (lien aanzien eenige re
geling to treffen.
Verder werd de wenschelijkheid uitge
sproken, dat de wet niet zóó zou worden
toegepast, dat de particulieren concurrents
aJ to zeer zou worden belemmerd.
Ten slotte wenschten enkoio loden er bij
don Minister op aan to dringen, (lat dezo
zijn aandacht zoude schenken arfn het
vraagstuk der verzekering van do perso
nen en goederen die worden vervoerd. Zij
vroegen zich af, of liet niet mogelijk zoudo
zijn do verzekering te contraliseeron en
Kaascontrole.
Verzoek tot instelling eener
centrale commissie voor <lo
stations.
Door de Algemeene Ncdorlandschc Zui-
velboncl is een schrijven aan don minister
gericht waarin er op gewezen wordt, dat
het dringend noodig is "dat er naar meer
eenheid bij onze kauscontrolo gestreefd
wordt en dat onzo rijksnierken, in welk
doel van ons land die ook worden uitgege
ven, dezelfde waarborgen geven in het pro
duct dat zij dekken, terwijl de gebruikers
dier merken naar volhouding overal aan
dezelfdo voorschriften onderworpen dienen
te zijn.
Adressant verzoekt de voorbereiding
eener centrale commissie voor do Kaas-
controlestatious.
Uit het boekdrukkersbedrijf.
liet collectieve arbeids
contract.
In de gistermorgen te Maastricht gehou
den algemeene vergadering van de federatie
der werkgeversorganisaties in liet boek
drukkersbedrijf is besloten, het tegenwoor
dige collcctievo arbeidscontract voor een
jaar to verlengen.
De Ned. Slagershond.
Bespreking van den arbeidstijd
Op de vergadering van den Ned. Slagers
hond, te Utrecht gehouden, is o.m. dc re
geling van den arbeidstijd besproken.
De afd. Rotterdam stelde voor heb
Bondsbestuur op te dragen een volledig
rapport in te dienon aangaande de voor
stellen inzake de Arbeidswet in de vorige
bondsvergadering aangenomen.
Do heer J. v. d. Veer, voorzitter der
commissie van overleg samengesteld uit
den Ned. Slagershond on den Ned. R. IC.
llanzebond van Slagerspatroons, deelde
mede, dat voor een werkjaar van '2.">00
uren of 48 per week do Minister zijn voor
schriften zal moeten geven. De gezellen
willen een collectief arbeidscontract. Do
bonden willen 55-urigo werkweek, de ge
zellen con weck van 52 uren, resp. in een
raam van 04 Y, uur per week met 9 uur rust
tijden door de bonden en 01 Y< uur inet 11
uur rusttijden door dc gezellen gevraagd.
Spr. heeft den indruk dat de gezellen toe
nadering zullen willen, wanneer de verga
dering hot bestuur in dezen zin opdracht
verstrekken zal.
Do afdeeling Botterdam verlangde een
soepeler contract. Do commissie van over
leg zal 't, meende deze afdeeling, nog eens
in studie mootcn nemen. Te Rotterdam
b.v. zijn er weken van CO uren, maar ook
van 40 uien noodig.
Een ander voorstel werd ingediend niet
naar leeftijd, doch naar bekwaamheid de
gezellen te salariceren, hetgeen in strijd is
met hetgeen het contract aangeeft.
Nadat de nfdeeling Amsterdam do
••isehen der gezellen nog al hoog gesteld
had geacht en meerdere verruiming in den
werktijd had verlangd, werd op voorstel
