WOENSDAG 2 JUNI 1926 17e Jaargang. No. 5264 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post fl 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon* en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewons advertentlSn 30 cenl per rogel Voor Iogcronden Mededcolineen wordt hot 5 dubbolo van hot tarief bcrckond. a Kleine advorlontlön, van ton hoogato 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer besiaai uit twee bladen. Over de sociale wetgeving. Een beschouwing in „Het Handelsblad" vangt aldus aan: Ten congressQ Zondag in Utrecht ge houden (er viering yan het zevende lus trum der encycliek „Rerum Novarum", heeft do oud-minister Aalberse een uit spraak gedaan, die men nu juist niet van hem zou hebben verwacht. Ouzo hedeudaagsche arbeidswetge ving noemde do vader der meest bestre den wet fip dit terrein, „de Arbeidswet 1919", „ia den grond verkeerd". De verwondering over deze uitspraak van den lieer Aalberse behoeft niet zoo groot te zijn, want mr. Aalberse herin nerde daaraan zelf al in 1910 bij de behandeling van Talma's Arbeidswet heeft li ij hetzelfde beweerd! l'n zijn rede zeido mr. Aalber.se o.m.: Ifoo verder en dieper het ingrijpen van Overheidswege wat betreft do Ar beidswetgeving ging, des te levendiger werd het besef, dat noodgedrongen de Slaat steeds meer ging buiten zijn natuurlijke taak, dat hij deed, wat eigenlijk, en dan ook veel heter, door do Maatschappij zelve moest worden ge daan. Maar de maatschappelijke orga nen, bereid en geschikt om deze taak over te nemen en naar behooren te vol voeren, onl braken. Het instellen van deze organen van Staatswcgo is to ontraden, omdat kunst matig gokweekle organen do uoodigo le vensvatbaarheid missen. Sociale orga nen moeten in en uit de Maatschappij zelve groeien, willen zij voldoende kracht bezitten, om de hier bedoelde taak naar behooren te vervullen. ..Het Handelsblad" concludeert hieruit, dat het minister Aalberse ontbroken heeft aan geduld; hij had niet moeien komen met een Arbeidswetgeving, als do Arbeids vet is, die in den grond verkeerd is, maar n op moeten wachten, dal de door ïicin Moeide maatschappelijke organen cr zoucleii zijn, welke zouden kunnen doen, op natuurlijke wijze, wat de Staat, gaan-: do buiten zijn eigenlijk terrein, beoogde mot dc wettelijke regeling. En het „Hbld." vervolgt dan: Wetgeving, die „in den grond ver keerd" is kan alleen reactie wekken en daardoor den normalen groei van het rechtsbewustzijn op sociaal terrein Ver tragen. Bovendien kan zo do mogelijk heid dat bewustzijn in daden tot uit drukking te brengen in hoogc male be- moeilijken. Hiertegenover moet tweeërlei worden opgemerkt. Eerstens: Iets onvolmaakt of zelfs ver leerd doen kan beter zijn dan dat iets in bel geheel niet wordt gedaan. En in dit geval: Een arbeidsregeling door bet wetgevend optreden van den Staat, bet volk in den grond verkeerd is, is feitelijk Ier dan dat er op bet gebied van de ar beidsregeling hoelemaal niets of heel weinig zou worden gedaan; dan dat er zou blij ven lieerscheu ccn vrijwel bandelooze vrij heid op liet gebied van den arbeid, welk vrijheid, zooals men weet, onderdruk king van do maalsckappolijk-zwakkeren beloekeut. Vervolgens: Wij /ijn hel ook in deze met mr. Aalberse eens, dat zulk oen wet geving volstrekt niet behoeft te vertra- sea „den normalen groei van het rechts bewustzijn op sociaal terrein"; volstrekt '■iet behoeft te bemoeielijken „de moge lijkheid dat bewustzijn in daden lot uit drukking te brengen". Integendeel, daar door kan juist o.i. dat rechtsbewustzijn borden verlevendigd en de mogelijkheid ('"i het in de practijk tot uiting to doen komen worden vergroot, kon andere, hiernaast slaando vraag is, do Staat niet kan bevorderen de totslancl- "'|:!1;Vsr van de bier bedoelde maatechap- l'-'lijke organen, welke moeten berusten op gemeenschappelijk streven van werk gevers en werknemers. Met erkenning van juistheid van mr. Aalberse's mocning, ni0n die organen niet kunstmatig moet Kv.cokon, moet deze vraag o.i. bevestigend «omen beantwoord. •JBUITENLAND' Frankrijk. Briand naar rechts. ^ordading der f ina n c i e c1e debatten, l i" 'j011 zi'liag, zooals het Franschc par- d 1M or in zeer langen lijd geen gekend ^jord heden door Briand do kracht- olbracht, hot kartel der linksche par* i01-v,te s*aan en do parlementairr .riioid naar rechts (e verplaatsen. Ji"',.,)-^jrcn c^r'e iftterpellalie-verzooken iij.p omtrent do financieele plannen f •'-georing. Briand verzocht evenwel dit p. !r e ^cbat te verdagen. Ifgoering heeft voor het leidon van bet herstel van den franc haar geheele autoriteit noodig, zeide bij, en niets wekt zooveel ongerustheid als do indruk van broosheid der regeering. Een regecring, welker bestaan aan een zijden draad hangt is onmachtig de ernstige problemen van bet oogenblik op te lossen. „Indien do regeering in staat zal zijn, den strijd voor den franc met succes te voeren", zoo zeido bij, mag zij niet ver zwakt uit dit debat te voorschijn komen. Op ec-n dergelijk ernstig oogenblik als Frank rijk thans doormaakt, moet de stemming i duidelijk zijn. Indien men onvoldoende ver trouwen heeft in de huidige regeering, mag men zich niet van stemming onthouden, maar moet men tegenstemmen. Indien enkelen zich in staat achten een meerderheid te vormen, dat zij dan het bewind in handen nemen. De regoering is van meening, dat, als zij den indruk heeft, dat het werk van den oenen dag, den vol genden dag weer wordt teniet gedaan, zij er genoog van heeft, ..genoeg, genoog!" bo- sioot Briand, onder uitbundig applaus van centrum en .rechterzijde. Do stemming over liet instellen van de financieele debatten beeft ten slotte niet aan dezen oproep beantwoord. Het cen trum en do geheele rechterzijde, samen 313 afgevaardigden, stemden voor Briand. 147 afgevaardigden, beslaando uit 29 com munisten, 98 socialisten en 20 radicalen stemden tegen Briand, terwijl bijna de ge heele radicale partij, namelijk 115 leden van cïe 1-10, zich van stemming onthield. - De dag is een historische dag geweest. Maar do draagwijdte van den groolen om keer zal bepaald worden door wat nu ver der met liet ministerie zal gebeuren. Mon dient niet uit bet oog (e verliezen, dal men thans voor eep ongewonen toe stand slaat, dat de minister-president etennt op een kamermeerderheid, wier zwaartepunt bij de rechtschen en ex- oppositie ligt, terwijl bij regeert met oen ministerie, dat samengesteld is uit onver- valschte radicalen, ja zelfs tal van kop stukken dor radicale groepen van bet kar tel. Ngq tweo arbeïdcrsleiders niet teruggekeerd. G r o o t e bezorgdheid te P a r ij e. Behalve Tomasi, de leider der Franscho communisten, die ongeveer zes maanden geleden naar Rusland ging om daar een onderzoek in te stellen en te Moskou op mysterieuze wijze is overleden, zijn nog (wee andere Franscbe vakvcreenigingslei- ders, Le Petit en Vergas, die eveneens naar Rusland gingen, ook nimmer teruggekeerd. Er bestaat lo Parijs, groole bezorgdheid ever het lot dezer mannen. Men noemt aan dat deze leiders zooveel geheimen van de Sovjets ontdekt hebben, dat zij voor Rus land gevaarlijk geworden waren. De Fran scbe communjslen verklaren echter, dat zij een -natuurlijken doocl gestorven zijn. Engeland. Het mijnconfiict. Do e ge e t i n g s s u bs i d i c verkeken. Maandagavond 12 uur is de termijn af- geloopcn van Baldwin's toezegging van re- goeringssubsidie. Op dat moment was nog geen antwoord ongekoAen, noch van de mijneigenaren, noch van de mijnwerkers, zoodat bet aanbod van 3 millioen pd. st. subsidie vervallen is. Beide partijen blij ven op bun stuk staan. De m ij-S e n in L a ncas b i r e geopend. De mijneigenaars in Lancashire hebben besloten bun mijnen te heropenen op ba sis van een acht-urigèn werkdag. De valsche muntersaffaire. Naar den Volkenbond? Do Matin" meldt, dat de bij de verval* schingon to Boedapest betrokken regeerin- gen geenszins voldaan zijn over de wijze, waarop bet proces tegen do vervalsclicrs is. afgewikkeld. Die regieringen zijn van oordeel, dat zoowel de debatten in hot Hongaarsche parlement als liet gerechte lijk onderzoek erop gericht waren, de waar heid to verbergen. „De Franscho regee- ïing", zegt bot blad, „die buitengewoon goed van informaties is voorzien, vooral door toedoen van haar gezant te Boedapest, is tot geheel andere conclusies dan graaf Betblen gekomen. Zij zal weldra gelegon-- heid hebben haar houding zoowel te Parijs als te Geneve to doen uitkomen en een politieke lijn dienovereenkomstig le vól- gen." De' „Oeuvre", het radicaal-socialistische blad, acht de Hongaarsche affaire evenmin ten einde. De documenten, die do Fransclie gezant in Hongarije mee naar Parijs neemt, zegt liet blad, zullen geen plaats laten vor twijfel in zake Prins "VVindisch- gralz' actie. Men zal tot de ervaring ko men, dat de machines voor het maken der valsche biljetten van officieele zijde zijn besteld en betaald. Eet blad voegt er aan toe, dat de Tsjechische regeering, hande lend in overeenstemming met de Fran scbe. den Volkenbond zal verzoeken, een internationale conventie lo maken tegen bankbiljet-vervalscliers. Wanneer, besluit de „Oeuvre", do zaak niet voor don Raad in Juni wordt gebrchf, komt zij voor dc AJgemeene Vergadering in September. -. /JL. T urkije. ":,T; Naderend Mosoel-accoord. 'T" i Angora aanvaardt (le „linie yan Brussel". Volgens oen telegram uit Constantinopcl beeft de Turkscho regecring de z.g. linie van Brussel voor liet Irakgebied aangeno men. JDo Engelsche ambassadeur is uit Constantinopel naar Angora vertrokken voor bet voeren van nadere onderhandelin gen met de Turksche regecring. Het blad „Milliet'' meldt nog, dat Tur kije ook 'n gv.rauliepact zal sluiten met Irak. Turkije zou 10 pet. ontvangen van de inkomsten, welke Irak heeft uit dc pe- troleumbronncn van Mosoel, zoodat de petroleumkwestie eveneens geregeld is. De „linie van Brussel" is de door den Volkenbondsraad in zijn zitting van Oc tober 1924 te Brussel voorgestelde grens lijn lusschcu Turkije en Irak, die neer komt op een verlegging van deze grens narü liet Zuiden, d. w. z. Ion gunste van Turkije. Do grenslijn begint daar, waar do rivier Kabocr in den Tigris uitmondt, en eindigt, waar de rivier Haji-beg de Perzi sche grens snijdt. Door deze te aanvaar den, accepteert Turkije implicite reeds do territoriale regeling, waarover de Volken bondsberaadslagingen hebben geloopen. Marokko De politieke toestand. Ziwar's kabinet b 1 ij f t nog. In een onderhoud, dat do Egyptische rremier Ziwar Pajjja met koning Focad bad, overhandigd o eerstgenoemde den ko ning een brief, waarin hot kabinet zijn ontslag aanbiedt. Onmiddellijk na zijn on derhoud met den koning riep Ziwar Pasja den kabinetsraad bv--~n bn deelde mede, binet in functie bleef totdat de politieke toestand duidelijker was geworden. Egypts De strijd in Marokko. De capitulatie van IC r i m. De correspondent van dc „Matin" tc Fez meldt, dat Abd cl ICrim te Tuza streng wordt bewaakt. Niemand wordt lot liem toegelaten. In Spaansche kringen dringt men aan op bot houden van ccn conferentie, waar in over bet lot van Abd el ICrim zal wor den beslist. Volgens een bericht uit Ma drid komt in verschillende bladen o.a. in do officieoio „Gaceta do Madrid" de vensch lot uiting, dat hoewel thans aan de voorwaarden van het verdrag van Madi-id is voldaan, de samenwerking tussclion Frankrijk en Spanje zal voortduren. Waar schijnlijk zal een nieuw verdrag worden gesloten om de verhouding voor do toe komst tc regelen. Een aanval op Tc toean. Volgens berichten uit Marokko is do be drijvigheid op bet oorlogstooneel do laat ste dagen weer toegenomen. Do ontevre denheid onder de stammen moet in sterke mate zijn toegenomen. Stcrko afdeelingeu Rifflrocpcn hebben onder bet opperbevel van den broeder van Abd-cl-ICrim Totoean aangevallen en zich van dc voorsleden meester gemaakt. Een „D u i t sc h e" C a i d gevangen genomen. Bij de door do Fransclien in Marokko gemaakte krijgsgevangenen, bevindt zich ook een zekere sergeant-majoor IClems, ccn Duitsch deserteur uit liot Spaanache vreemdelingenlegioen. Klems was door do Riffi tot Caid van Elhaja benoemd. China. De nieuwe strijd bij Peking. Wat doet W o e-P o i-F o cl Do „Chicago Tribune" verneemt over den nieuwen strijd beuoorden Peking nog liet volgende: Na twee dagen watiliopigen strijd heeft bet Kffo Min-tsjuun (nationaal leger) zich uit den Nankow-pas ccn weg gebaand dwars door het Mandsjoorijscbe leger (van Tsjang-Tso-lin), waarop dit laatste terug trok tot een linie twaalf mijl benoorden Peking. De Kwo Min-tsjuun-strijdkrachtcn handhaven zich nog op het veroverd ter rein. Men vreest to Peking, dut deze troe pen misschien de hoofdstad zullen bezet ten. Het Mandsjoorijscbe ldger ondervindt nog extra moeilijkheden door de muiterij van zijn z.g. „bandietcndivisic" to Lang- fang, halverwege tussclien Peking en Tienlsbi, waardoor al liet verkeer is stop gezet. Do muiters zijh ontwapend, maar velen zijn gevlucht en trekken than3 plun derend over het land. De commandant van het Kwo Min- tsjuun verklaart, dat liij bezit heeft geno men van den spoorweg door bot noordon van Sjansi, waardoor hij zijn versplinterde legers weer kan verzamelen en misschien zelfs flinke 'vorstorkingen sturen naar het front bij Peking. Wat zonderling is bij dit succes dor Kwo Min-tsjuun-trocpen, is de blijkbaro werkeloosheid van do strijdkrachten van maarschalk Woe Pei-foe, van wien men maar niets lioort. Geruchten over een breuk tussclien Woo en Tsjang Tso-lin zijn niet bevestigd, maar zeker is, dat Woe's troepen niets doen op het oogen blik. De vreemde legaties te Peking geloo- ven, dat een nieuwe omverwerping der „tc- gcoring" aldaar voor do deur staat, tor- wijl toch nog niemand is toegetreden tot bet kabinet van Dr. Yen. De toestand maakt bet twijfelachtig, of, gelijk was voorgenomen, Woensdag n.s. de slotzitting der Tarievenconfercntie kan worden ge houden. Nieuwe successen van bet Kwo Min- Isjuun, later uit .Sjansi gomold, doen bet vermoeden rijzen, dat een of andere grooto zege der „nabionalen" te wachten is. B'ftütE INLAND TWEEDE KAMER. Overzicht. Naar huis. De Naarderkwestie. Hel autobuswetje. De erfenis van het Nationaal Steuncomité. Niet gokken bij paardenrennen. Wij kunnen met een overzicht volstaan. De hartstocht van do Kamer om maar aldoor te vergaderen overdag, 's avonds cn een deel van den nacht is plotseling verdwenen. Geen avondvergaderingen meer, in 't geheel geon vergaderingen meer. Naar buis tot vandaag over veer- lion dagen! Dan worden liet lraciaal met Duitscliïancl, cn (op voorstel clcr Commis sie van Rapporteurs) opnieuw ook bet Weer is do Naarderkwoekers-geschicdo- nis op de-agenda geweest. Maar het laatste bedrijf is nog niet afgespeeld. Minister Lambooy wil nog nadero in lichtingen inwinnen cn vroeg en verkreeg deswege uitstel, maar zonder cenig debat kwam de Kamer cr niet af. Oud-Minister van Dijk vond namelijk in den brcf van overste Ilackstroh aanleiding om oven te doen uitkomen, dat bij zich niet aan liet produceeren van valsche cijfers had schuldig gemaakt; (le gegevens bad de oud-Minister op juiste wijze weergegeven en bet onderzoek zou nu wel uitwijzen of. dezo gegevens den. toets der criliek kun nen doorstaan. Dr. do Visser merkte terecht op, dat dezo kwestie ook het fatsoen van de Ka mer raakt. Het autobuswei jo en het wetsontwerp ter voorkoming van dubbele belasting voor het scheepvaartbedrijf gleden er zon der stemming door, evenals bet conver- siewetje voor sommige Indische looningen, waarvan de booge-rentegevendo leeningen van 1919, 1921 A en B, tezamen tot een bedrag van 203 millioen, het eerst voor conversie in aanmerking komen. Daarna werd wat gepraat over bet voortzetten, door de Regeering, der steun betalingen uit de erfenis (8 ton) van het Nat. Steuncomité. Do Regeering wil daar voor nu de oud-gepensioneerden in aan merking doen komen, d.w.z. voor liet steun trekken uit de rente van die 8 ton. Meer dan één lid vreesde, dat men daar mede niet genoeg zou bereiken, maar mi nister I)e Geer antwoordde, dat men dan, over een paar jaar, altijd nog wat kon bij passen.... indien het beschikbare na hot vrijvallen van steunbedragen aan dc uit stervende rentotrokors dan nog niet ge noeg zou zijn. Eu het ontwerp werd aan genomen. Laatste punt der agenda was do motie- Van Rappard, luidende: „De Klimcr, van oordeel dat het totali- satorverbod een hoogst nadeeligcn invloed uitoefent op de paardenfokkerij, vooral wat betreft de fokkerij van het paard met bloed, noodigt de Regecring uit art. 254 bis van het Wetboek van Strafrecht zoo danig te wijzigen, dat do totalizator bij dc Noderlandsche rennen cn harddraverijen wederom kan worden toegelaten.'' 't Was een stokpaardjo van den lieer Van Rappard, dio tegenover do belangen derpaardenfokkerij die toch wel bij voorstanders zelf op niet al te veel daad werkelijke belangstelling schijnt te* kun nen Tekenen, als zij liet zonder gokken kij wedrennen niet stellen kan! blind is voor do inderdaad toch niet to onder schatten bezwaren van zodelijken aard tegen het wedden op de renbaan, waarbij de speelzucht wordt aangewakkerd en aanmerkelijke bedragen kunnen worden vermorst. Do motie werd verworpen met GO tegen 9 stemmen. Er vóór stemden alleen de 5 aanwezige Vrijheidsbondcrs benevens de hoeren Van Voor t tot Voorst (It. K), HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Briand heeft gisteren in de Franscha Kamer zijn regeeringsmeerderheid bij rechts gevonden. Het einde van het Moscclconflict? Nieuwe aanvallen der Riffs op Tetoean. BINNENLAND. Tweede Kamer. Het totalisatorver* bod. (Overzicht, 1ste blad). De voorbereiding van een nieuw wets ontwerp nopens het uitoefenen van de tandprothese. (1st© blad). Een rijkscommissie van advies voor werkverruiming. Bij de binnenkort in te dienen nieuwe wijziging van de Dienstplichtwet zal het voorstel tot herstel van een dorde herha lingsoefening komen te vervallen, (lste blad). Heden vierde mgr. dr. B. J. Eras, Pro curator van het Ned. Episcopaat tc Rome, tn Tilburg zijn zilveren priesterfeest. (Kerknieuws, 2de blad). OMGEVING. De watervoorziening in do bollenstreek. (2de bind). Ebels (V. D.), Braat (Plattelander) en Ketelaar (V. I>.) Koninklijke Besluiten. Onderscheidingen. Bij Kon. besluit is J. P. J. Wierta, toon kunstenaar, to 's-Gravenhago, benoemd tob ridder in do Ordo van Orunje-Nnssau. Bij Kon. besluit is verleend de eeremo- daille, verbonden aan de Ordo van Oranje- Nasaau, in brons, aan J. W. Carlier, te Ljkko, agent-besteller bij dc Noord-Zuid- Rij Kon. besluit in toegekend clo' non no Orde van Oranjo-NaSSftu verbondon ecro- medaillo, in brons, aan N. J. Planlfober, metselaar bij do firma J. J. Planjer, te Leiden. Burgemeester. Bij Kon. besluit is benoemd tot burge meester der gemeente Oudkarspel A. J. Wijnveldt. Technische II o o g o s c 1» o o 1. Bij Kon. besluit is aan If. J. Evers cn ir. H. J. HcUvelink, op hun verzonk, eervol ontslag verleend als hooglecranr nan do Toohniscbe Hoogoschool to Delf', met dankbetuiging voor do gedurende vele j.a- ïen den Lande bewezen diensten. Do nieuwe belaslingontvycrpcn. Commissies van voor bereiding. lil do gisteren gehouden Tweede Kamer zitting is op voorstel van den voorziiler besloten, do j.I. Zaterdag ingediende be- laslingontwerpen te stellen in handen van oen comniii.sio van voorbereiding. Tot leden dezer rominL io v.ivl.n be noemd do hoeren Van Vuur- n (R.-K.); Snoeck Ilenkcmans (C.-H.V. .f. i r I (8.1).); Oud (V.l).); J. H. vnn Rijk (R.-K De Wilde (A.-B.) en Van Gijn V IV). Tot plaatsvervangende leden v «b bo noernd do hoeren Kortenhor-t (tl. 'v Schokikng (C.-H.); Van den Tcmx»l ÓS. R.i; Van Aalten (V.l).»: Flr.l.-ufit. K. Scholten (A.-R.) en Boon (VI!' Hel weteoxiferf rp i"i heffing x 1 on wegbelasting is eveneens ee-i.ld in hin den van een Gomniis.-i" van i, i "li; Tot loden daarvan werden beien nel dn hoeren Van Riiekovor.-:":-! (P.-K.): Ho- mans (R.-K.); Van der Waarden (8,1),); •T. J. G. van Dijk (A.-R.); Krijen* (G.-1L): Ebels (V.D.) en Drooglever 1»rlu f V. D.); tot plaatsvervangende leden w. nl.-n benoemd do hoeren Winterman* (R.-K.) Van Voorst tot Voorst (R.-K.): Van B raamhoek (8.1)); Retimer (A.R V> i f - kamp (G.-TI Ketelaar (V.D.) en Van Rappard (V.B.) Co tandprothese. Do bevoogd held van v r 10 Juni 1 9 13 gov est i g d e tand technici. Naar wij vernemen, hoeft naar ■■•unk-i- ding van de besprekingen in do Tw h Kamer betreffende do uitvoering van do "Wet van 29 Juni 1925, inza"rt de bevo I- heid van do vóór 10 Juni 1913 liglo tandtcclmiH. een wetsontwerp h"! Depar- temóni van A tb old, Handel en Nijverheid verlaten. Verruiming van werkgelegenheid. E o n nieuwe commissie van advies. Bij Kon. Bc.duit iover.', ndal hot we.M.schel'jk D bleken in de pl van de bij Ken. Besluit v u» PJ R .ni er

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1