e Zoidóehz (Eou/tomt r/e jaargang. MAANDAG 17 MEI 1926 DE STAATSGREEP IN POLEN. No. 5251 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Vooi leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal. Bij ome Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad le voor de Ahonnfi's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewon o adverlentlën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeolingen wordt bet s dubbele van het tarief berokend. s Kleine adverftentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn ver huur, koop en verkoop IO.50. DE REGEERING-WITOS AFGETREDEN. EEN OVERGANGSKABINET GEVORMD. NIEUWE PRESIDENTSVERKIEZINGEN Het kabinet-Witos treedt af. Pilsoedski na zwaren strijd moester van Warschau. Uit Warschau wordt gemold: De strijd om do macht is met do volkomen over winning van maarschalk Pilsoedski ge ëindigd. De president der republiek Wojcio- fhowski cn de minister-president Witos, die Vrijdagnamiddag uit liet Belvedère- paleis gevlucht waren, (welk paleis reeds weinige uren later door Pilsoedski's troe pen werd bezet), ten einde in de provin cie den tegenstand tegen ^le rebellen te ocgauisceren, hebben, nadat zij do nutte loosheid hunner pogingen hadden inge zien, heiden hun ainbl neergelegd. Iu een gemeenschappelijke proclamatie waarin zij hun aftreden mededeelcn, heb ben zij zich tot liet land gericht, met het verzoek de orde cn de rust te handhaven en den door Pilsoedski geschapen nieu wen slaat van zaken te erkennen. Aan de troepen, die de regötriug-Witos uil de provincie te hulp kwamen en die hun opmas sch naar Warschau voortgezet hadden, is hevel gegeven, naar hun garni zoenen terug te koeren. Op grond van de na lange onderhande- lingeu tusschen Pilsoedski en den voorzit ter van den Poolschen landdag, Rataj, verkregen overeenstemming verwacht men le Warschau, dat de provincio het door den president cn Witos gegeven pa rool zal opvolgen en dat verder bloedver gieten derhalve vermeden zal kunnen wor den. Op het bericht der overwinning van Pil soedski en van hot aftreden van het ka binet hebben de vakverecnigiugen de to Warschau geproclameerde algemeene .slaking opgeheven. ETc n o v el ga ngslt a 5 i n t. Er is een overgangskabinet gevormd on der leiding van prof. Bartel. Van dit ka binet maakt als minister van Buitenland ode Zaken niet Skrzynski, maar de voor malige Poolsehe gezant te Rome, Za- leski, deel uit. De overige portefeuilles zi)n in handen van politiek-neutrale vaklie den. Pilsoedski is minister van. Oorlog. Prof. Bartel verklaarde, dat de regeo- i'ing op den bodem der grondwet staat. Zij zal tot de verkiezing van den nieu wen president in functie blijven om de rust to herstellen. Verkiezing van een nieuwen prosidont. Met groote spanning verwacht men de bijeenroeping van de Nationale Vergade ring voor de presidentsverkiezing, welke krachtens de grondwet onverwijld, dat is practisch binnen 8 tot 10 dagen, moet plaats hebben. Er kondigen zich evenwel moeilijkheden aan door de houding der linksch radicale partijen, do sociaal-demo era ten, de Wizwolenie en de Boerenpartij. Alle drie partijen publiceeren verklarirj- 1 gen, waarvan de gemeenschappelijke zin is, dat de- vruchten van de overwinning van Pilsoedski over de reactie niet door een Nationale vergadering verloren mo gen gaan, waarvan de meerderheid rechts is. Deze partijen eischen derhalve on middellijke ontbinding van het parle ment en uitschrijving van nieuwe verkie zingen. Daarbij is de moeilijkheid, dat het Poolsehe parlement alleen door eigen be sluit zichzelf kan ontbinden. Onmiddellijke ontbinding zou dus alleen door een dic tatoriale verordening in strijd met de grond wet mogelijk zijn. Voor zof ver nu a kan nagaan, streven zoowel Pilsoedski als Bartel en de voor zitter van den Landdag Rataj er naar, T'on dergelijke radicale ontwikkeling tegen te gaan en zich te houden aan de grond wet zonder dictatuur. Het is mogelijk, dat daarom de bijeenroeping der Nationale Vergadering vertraagd wordt om tijd te winnen, en een compromis der partijen voor de presidentsverkiezing mogelijk te maken. De voormalige minister-president Witos is le Wilarow geïnterneerd. Do ministers Rykszynski en Radvan alsmede de tijde lijke leider van het ministerie van Bui- tenlanclsciie Zaken MorawSki, lmvintW- "HancIbT"ÖsïêwléskïT ©n do minister van Justitie Bieciioeki, bevinden zich to 1 ei sen. De voormalige president dor repu bliek Wojciechowski heeft zich voor een zomervacautie naar Spala begeven. De voormalige chef van den militairen vliog- dieust, kolonel Zagorski en generaal Rozwadowski zijn geinterneerd. De voor malige ualionaal-dcTc ;c: che at (-vaar digde Dmowski werd gearresteerd, daar h;; uit het venster van zijn woning de troepen van Pilsoedski schoot. BUëTE^LA&D Volkenbond Om de bondsraadszetels. Hot standpunt dor verschillende la, nden. Do beraadslagingen der studiecommissie in zake de reorganisatie van den Volken- iioudsraad hebben Zaterdag haar hoogte punt bereikt. i Zoowel door de verklaring van 'den Argent ijnsclien gedelegeerde, Lebrelton, als door die van den Duitschen gedelegeer de, den gezant te Parijs, Von Hoesch, als ook door do door dezen met den Engel- sclien gedelegeerde, lord Robert Cecil, ge voerde besprekingen en door een bedekt, dreigement van den Spaanschen gedele geerde, Palacios, zijn de standpunten thans volkomen duidelijk gewordeu. Met uitzondering van Spanje en Brazi lie zijn er geen candidaten voor een per maueute.n RaadszeteL Duilschland mengt zich in geen enkel opzicht in de kwestie der. permanente raadszetels, welke kwestie do oorzaak van liet ontstaan der Maart-crisis is g eweest. De Duilscho regeering is evenwel bereid, in de aangelegenheid der niet-permanente zetels een concessie to doen, indien door deze concessie een oplossing bereikt wordt. Daarbij houdt zij echter vast aan haar standpunt, dat iedere vermeerdering v het aantal der permanente Rnadszetels Dtiitschlands toetreding tot den Volken bond onmogelijk zou maken. Bij den aanvang dor zitting verklaarde de Argentijnsckc gedelegeerde, Lebrelton, dat zijn regeering, ten einde oplossing der I cris>is mogelijk le maken, bereid is, ac- coord to gaan met do vermeerdering van j bet aantal der nieI-Permanente zetels tot onder voorwaarde evenwel, dat bet j 'otaal der Raadsleden het getal van 14 niet zal overschrijden, zoodal met uitzonde ring van den aan Duitscbland toe te wijzen zetel geen vermeordering van het aantal permanente zetels mag plaats vinden. Do Spaansche gedelegeerde, Palacios, verklaarde, dat zijn regeering zich volle vrijheid van beweging moet voorgehouden, indien aan Sp&nje's eiscli op een perma nenten zetel niet mocht worden voldaan. Om 1 uur werden dc beraadslagingen nor commissie verdaagd tot Maandag* •vond half elf. In dien tusschen tijd zou een subcommissie het ontwerp van eer, tekst van een reorganisatieplan in eerste cdacte vaststellen. Deze tekst zal. menen ij wordt aangenomen, door de commissie aan den Raad in diens bijeenkomst van Juni worden voorgelegd, waarna de com missie waarschijnlijk in Juli een tweede bijeenkomst zal houden belast met de kabinetsformatie. De offi- cieele benoeming van den nieuwen Rijks kanselier, do wederbenoeming dor hui dige ministers en de benoeming van den nieuwen Rijksminister van Justitie, dr. Bell, zou in den loop van vandaag plaats vinden. Aan de beslissing van Marx om liet Rijkskanselierschap to aanvaarden wa ren langdurige besprekingen, iu de Cen trum-fractie en onder handelingen tus schen Centrum en Duitscjiè Volkspartij voorafgegaan. In de eerste plaats ging het er om, den tegenstand der Dn it ache Volkspartij tegen een voortzetting der coalitie iaat de demo craten in verband mei de houding van laatstgenoemden in de kwestie.'der vlag- genverordeuing te breken. Aan den anderen kant wilde het Gen- rum zich verzekeren li-gt-u eventueele cnscben dor Duitsche Volkspartij, om een verbreeding van de regeeringsbasis naar rechts voor te bereiden. Het Centrum ildc vooral in deze richting bepaalde ga ranties van de Duilscho Volkspartij heb ben Des namiddags kwamen de vertegen woordigers der beide partijen bijeen. Het resultaat was: wederkeerde Jconcessies, ile partijen verklaarden zich bereid in minderhoidsregeering zitting te nc- Daardoor hr-J de Duitsche Volkspar tij hiar standpunt opgegeven, dat de huidig"» regocr-ingscoalitic dpor de hou ding der democraten tegen Luther, cn de Inggemoiordening als outburtdeii moest worden beschouwd. Voorts werd mén het er ovep pen. dat de buiteiilandsch- en binnenlaiidtcH-politieke situatie de vorming van een regeering ver- op (••■a meerderheid van den Rijksdag .steunt. Met d< ze algemeene re actie lioe'i In-l Centrum er van afgezien de DuitM ho Volkspartij vaat te leggen op uitsluitend met dmreociaal-de- mocjatni. Immers deze rede (pur laat ook de mogelijkheid open. dat op zekere voor- „un, '.Ier o,.-. u.ukoinst v.-rvnt. dat voor de ineerdorheids- aannierking Engeland. NA OEN STRIJD. De Typografen aan het werk. Ook do Londensch© haven arbeiders w o o r aan 't w e r k. Dc vereeniging van daghiadeigenaren is tot overeenstemming gekomen met do typografenbonden. Maandagmiddag zullen de Londcnsche avondbladen weer verschij nen. Dinsdagochtend de ochtendbladen. De overeenkomst, die een einde ipaakt aan de staking in do Londonsche havens, sluit zich in haar bewoordingen aan bij de overeenkomst in zukc de spoorwegen. Het geschil in de mijnindustrie. Do inbond der nieuwe voorstellen. Baldwin's ontwerp van dc voordellen r regeling van hef geschil in dc mijn- idustrio volgens de door hel rapport dor kolenconimissie aangegeven lijnen, voor ziet in het treffen van wetgevende maatre gelen. gedurende deze zittingsperiode, met betrekking tot de amalgamutie; tevens in het invoeren van oen heffing op hel bezit n eigenaars van royalties, het beperken n de werving van werkkrachten voor de mijnen, het instellen van een nationalen ioonraad voor de mijnen, het instellen van n nationalen raad voor brandstoffen en •leclrisrlien stroom, waarin labour-verte- 'ligors zitting hebben; voorts het benoemen van een commissie voor het on derzoeken van voorstellen der koleneom- inznke de verdeeling van de winst; ct opstellen van plannen tot steunv. rlee- ig van vervangen mijnwerkers, het in- •Ilen van een woningeommissic in de •inijndistrieten. De regeering zal verderen lancieelen steun verleenen aan de iniju- dusli'ie: om en nabij drie millioen pd.sl. Baldwins vooratellen voorzien verder in en niet nader omschreven verlaging der niiiiniiiinlnniicii. De inijiici-ü-naren zii1I»mi ten gedurende do eerste vièr vnnaii- Dit nummer bestaat uit twee bladen. wit, gezegd vorming alleen partijen - komen, die de rechtse -Witheid der bo aUmmle intviiwtio.u.1■uiu-.mslvn er kennen m voor do vnortadlinu dor hui- dico buil.ulunilsrli» publiek con waar borg biu'iuu Hij do bokondo liouding dor Duilsch-ualionalen l.it ojraicbtc van do buitonlnndscbo publiek. .nzomlorbo.d ton op7.irl.lo van Lure.aio cn 1bul.srbb.nd .■treden ml don V.dknib „ml. is con uil- breiding der l ugeuriug.e ualilic naar tocht» echter vrijwel onmogelijk. Internat. Pasconferenten. Tegen on middel ij ko a f s c h a f- fing dor pas-visa. De internationale pasconferentie te Cl nève heeft zich Zaterdag tegen de onmid dc-llijke afschaffing der pas-visa verklaard De conferentie is van meening, dat de geleidelijke afschaffing der doorreis- on I inreisvisa onder de tegenwoordige om standigheden door bijzondere verdragen tusschen de verschillende staten geregeld moet worden. België. De Minister-crisis. En de daling van de franc. De koning heeft andermaal Francqai ontvangen. Deze beeft den souverein medegedeeld in de regeering te willen treden als alle par tijen voor de redding van den francs wil len medewerken. Dat de financieel© toestand uiterst cri- tiek is, wordt ten overvloede bewezen dooi den jongstcn weekstaat van de nationale bank, waaruit blijkt, dat het deficit van dc schatkist de laatste zes dagen met 180 millioen francs is vermeerderd. Hot totaal der loopendo rekeningen steeg over zelfde tijdperk van 8315 millioen tot 8605 millioen francs. Een Zaterdagnamiddag gehouden mi nisterraad van het afgetreden kabinet was. van oordeel, dat het wenschelijk is de ka mers Dinsdag bijeen te roepen. Het is niet uitgesloten, dat op aandringen van de na tionale bank dit instituut vergunning zou krijgen voor het disconteeren van een tot anderhalf milliard francs scliatkistbons. Duitschland. DE KABINETSCRISIS. Marx formateur. Uitbreiding der coalitie m o g o 1 ij k. De Rijks-president beeft gisteravond den Rijksminister' van Justitie, dr. Marx, cn konings Ma- keizer en ko er. koning en HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Pilsoedski heeft den strijd gewonnen. In Ouitschland is dr. Marx met de for* matie van een nieuw kabinet belast. Brieven van Justizrat Class aan der ex-keizer. Pacificatie in Engeland. De toestand wordt geleidelijk normaal. De „Norge" veilig in Alaska geland. F.r is geen land ontdekt. Luchtvnart), :Mc blad). BINNENLANO. Een Hongaarsche dankbetuiging ;ran de Ncderlandsche pleegouders (2do bind). OMGEVING. Een gewestelijke encycliekmeeting te Voorhout (lste blad). r.nt dc strijd in Engeland zonder twijfel i politicken aard is cn een belangrijke stap raarts naar do communistische revó- luti( Albanië Fascisten Albanië binnengedrongen? e c h t o n met r o g e e r i n g s* troepen gemeld. Volgens betrouwbare beriohten ilit Ti ra- zijn fascistische honden met motorboo- ton v.tn do Italinausche kust, in het bijzon- er uit iiet gebied van Rrindisi, goed ge wapend en uitgerust naar Albanië geko* en zijn zij van Tirana uit het i lichtingen m verband met dezo aanffeMp beid te verstrekken. Dc verijdelde Putsch. Br i e v e n aan d e n c x-k c i z o r en z ij n v r o u w. liet officieel© persbureau van de Prui sische reggeriug publiceert twee brieven van Justizrat Glass, die onderscheiden lijk aan den ex-keizer te Doorn en diens geinaliu zijn gericht. De brief nan keizer Wilhelm, die 15 December 1925 is geda teerd. begint niet <i<-n volgenden fraaien aanli.'f: \an des 'keizer jesteil, allerdoorlucliiig ning, alïergoniidigsto ke heer!" Justizrat Class dankt den keizer voor hot blijk van waardeerL-g. dat hij eenige ''••"en (evoi»i! ontvauceii had en voor i» giiadigo Widniung lhres Bihbs' en erzekerl den keizer, dat hij en zijn al- Duitsrlm vrienden, wn-r aantal en beleeke- nis bestendig toenemen, onvermoeibaar aan het werk zijn om „in het gereinigde bevrijde vaderland het keizerschap der Hohenzollérus iu grooteren luister te her stellen." Dc aanhef van don brief aan do gema lin van Wilhelm II (gedateerd 26 Januari 1926) luidt als volgt. „An Ihro Majestal die Koisorin, uiul Herrin!" In dezen brief botiourt Glass, don kei zer niet persoonlijk te kunnen bezoeken om hem verslag uit te brengen over „d"M stand van onze actie". Hij voor, dat men prins Otto von mar, die van alles op de hoogte Doorn' zal ontbieden en hre..- den des ja ars. voor zoover noodig deze lootten te handhaven. De regeering zal het hiaat vullen met een subsidie ilit de genoemde drie millioen pd.st. Er een raad worden ingesteld, bestaande uit drie vertegenwoordigers, één vnn de raiin- jgenaars, een van de muitwerkers ei reutralen voorzitter, welke binnen nationale overeenkomst inzake lnonen en arbeidsuren zal opstellen, voorts ...j. de beginselen zal vaststellen, vol eens wel- krachten naar het Oosten en het ke de loonschaal in elk (listriet zei worden Oosten voortpedrongen. bepaald, en tevens een minimum-pereen- ])ft Spaansche troepen, die te Alhnccmas taco zal vaststellen, rekening boudend met Rem.d lagen, trokken naar het Zuiden, den toestand en de vooruitzichten van den óoch bij hun successen leden zij nanzien- nandel. üjke verliezen. Vele gewonden zijn Tetocap. De loonen zullen niet worden vermin- binijêngebraoht. derd in de districten, waar zij op bet j)e Kif ff beweren vorder vele Spanjaar- oo"enblik 45 shillings per week of minder Jen je hebben gevangen genomen fin li„i Westelijk front, in dn nabijheid Marokko Dc Riffi nemen wraak. O p in a r s c li der Spaanse h— Franse he troepen. Sedert de hervatting der vijandelijk!»» "Vnneehn Oil SuaanscllO 7u»d" Tn geval van oneenigheid ton onzichte der loonen berust do beslissing neutralen voorzitter. Indien er tüdoliik in een wijziging dei arbeidsuren wordt toegestemd zal regeering onverwijld de noodige wetgeveü- maatrceVn voorstellen, in verplichtingen der Terrine zijn af hankelijk van do fts»nranrdin<? door rlme nar'pen Baldwin vertrouwt dat •ride zijden zo zullen aannemen; hij geen antwoord voor Maandag to vci- wsohten. r k e r s. stelt echter Salm Horst naar heft dan oen eiin«de hebben kbnRlied aan over iijk>i>r.'si.l™t vnn Hindenburg. <lin gebnel under den clorf.'lmL.'.v invloed van mannen als dr I.ulhnr en <lr. Stru-emann staal. Hu srlirijfl: ..Het is ohi Ie builen als men ziet hue lie L-eneiaal-veldmaarsehalk run vertrouwen sebenbl aan lieden, dio het vaderland ernstig belden geu-baed. Here God, dat de jrogincen om Item do oogen tc openen spoedig succes niogen nebben. Frankrijk. De intergeallieerde schulden. Pêret naar Londen De Fransche minister van financiën Téret is gisterenavond 1o Londen gearri veerd in verband 'met de regel mg van de Fran-che schuld. Instemming der ni ij n w o r Gemold wordt, dat verscheidene miin werkerqdistrietcn zich roe's ten dc voorstellen van Baldwin uitgesproken. De Kanaaldiensten. De normale Kanaaldiensten tu Engeland en Frankri»!: zijn her.vnt. Het Russische geld. Toch geaccepteerd? De voWnde sensationeolo bewering komt i it Moskou: Dc secretaris vnn dc Britsche miinwei- kcrsfedcratlc. Gook. heeft Iclfcrafifh aan conf'-rci ffc van Russ«-.-he mijnw. rl die te Moskou wordt gehouden, mod tl celd dat de Britsche mi'nwerkers ga" inene'«ee!en steun zullen aanvaarden ewoigerd heeft. Ronde vakver nr nanb'idi Op hel Westelijk front, iu (le Tanger-zono, hohlien de Riff. Djeballa's de stammen, die zich onlari"s nan de .Spanjaarden hebben onderworpen, overrompeld. Het versterkte dorp var» Zellal-Caid, den leider der Boni-// enf- siam werd eveneens bestormd en ingeno men. Zellal zelf ontvluchtto gewond en ligt thans in het ziekenhuis to Tanger Do mees tort van zijn bloed verwan ten en vol* geliiiveii zijn gedood of gevangen genomen. fti Tanger komen vele vluchtend© vrou wen en kinderen aan. In do nabijheid van Tetoean zijn de onderworpen Be'u-Madan aangevallen door Biffi en Bjeballa's. Het dorp werd in brand gestoken en vol.» bewo ners zijn gevangen genomen Zoowel daar de streek van de R ni-Zoar, z»in door dc Diffi velo represailles i?einm»»n Ds Snnnjaarden schi»'nen uiei - )»ij nuiite te zijn dezè represailles tn vocrkomci Door de met de vemleging lrda^Jo Fran sche en fepannsche doktoren en hun tenten in het Rif worden aio», alleen .Spaansche en Fransche gevangeui ook do gewonde Riffi vevaugd d» maar hef Internationale v: oenigingen beeft daarop na .r .lil uuu T„«ol.llio w,n, nn. unmbblollijk «n .lu Rr;Urb münwCTVurs bul b~»r»e vun 2 (l m.llmun ui-buis. 'l.iI rc"d- bijuun .luun van :lu nl'-umuenn ^■ulnnfl nvur Iu zun.lun, T)u mmmunisliscbo Inlprnnlinnhb Ir.lurnationvlu vnn Hnmlu vak..-., u, i cl.bun vorder cn bernen s«lr- nrbuulurs van allu landen, om run le bremrpn tot «leun miinrverker?. Zinnvviuf. Rad'V. Trol-k: un - pnvjet-leiderbulJun -irlikub u rterd, die lol «trekking hebben le bet vlaki.12 nnar Hu lden lui de Kn?elsche Australië Een staking van mijnmachirtlsten. De steenkolen in d u strie stopgözet. In Nieuw Zuid-Walen, in Victoria en Tasmaniü is een staking uitgebroken on der de mijnmachinislcn, die'ten getale van twintigduizend den arb -id hebben Heenre ed uit profes} tegen liet feit, dal de mijn- rormars hebben geweigerd 0111 de pro- ies voor bekwaamheid en plicbsbetrach- ting weder in te stellen, die de mnchii,:s- ten vroeger genoten, doch welke werd<»u longezet door de ..Goal Tribune.1" ond -r welks toozicht d«» mijnindustrie de hi.a!-t( jaren heeft gestaan. Tengevolge vnn dez« .'taking moest het mijnbedrijf worden ge staakt. Met <le steking van de mUnmachinisten valt samen een slaking van automol»i<*l monteurs en mclaalftrbeidcrs, die een 4'i urige arbeidsweek eisohon, zooals is ic gelegd in de arli.'idsweltcn van Nieuw Z,ru Wales, doch die door 't Bondsbof voor/'»' veel de metaalinduslrie betreft in si rij met de grondwet word verklaard.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1