DE STAATSGREEP VAN P1LS0EDSKI. HET ARBEIDSCONFLICT IN ENGELAND- 17e Jaargang. ZATERDAG 15 MEI 1926 No. 5250 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenteü 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 59 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling Afzonderlijke nummers 5 ct. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cL Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. 2 Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn ver huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bé-slaat uil vijf bladen, waaronder hei Gciilustrserd Zondagsblad. De Engelsche staking en de klassenstrijd. Do Katholieken hebben altijd de staking als een uiterste middel beschouwd om rechten te behouden of to verkrijgen eveuzoo de uitsluiting. Do socialisten wijken van deze opvat ting nog al af; zij ziju er altijd gauw Lij, oiu het wapen van de staking den arbei der in de hand to duwen. Dat ligt ook in de lijn der Marxisti sche leer: hel gaat bij een staking hunnor- zijils 0111 de machtsk w 0 s t i e. Maar feit is, dat het gebruik van dit wa pen zich boel vaak koert tegen de dege nen, die het hanleeren. Dc leiders der Engelsche staking liebheu dat klaarblijkelijk ook ingezien. En zij hebben daardoor de meer hef tige klassenstrijders tegen zich itigeno- meu. I11 de kringen der Nederiaudsehe so ciaal-democraten werd niet dc rechts-, maar de maebtskwestio gesteld; do heer ytenhuis, in de communistische pers bij uitzondering met lof vermeld, noemde den strijd in Engeland een geweldige mani festatie van do veranderde strijdmothoden iu den klassenstrijd. Do Engelsche sociaal-democraten heb ben echter in hun nuchterheid ingezien, dat die strijd om de machtskwestie het volk geen heil zal of kan brengen. „Do Volkskrant" merkt naar aanlei ding daar va 1 zeer juist op: „De Engelsche sociaal-democratie zal wel socialistisch blijven (van een socia lisme intusschen, dat zich in wezenstrek ken van de continentale sociaal-tleinocra- tio onderscheidt), maar als bereikt wordt wat waarschijnlijk lijkt; dat de afstand tusschen socialisme en communisme nog is vergroot, dat het bedenkelijke van een algemeene staking als wapen beter wordt erkend, dan zal bel En,Tolsche avontuur, ondanks de tientallen verloren millioeneii in economisch opzicht, nog goede vruch ten opleveren." Inderdaad. D» klassenstrijd-voorstan ders liebheu door de En-clsc-ho staking geen wind in de zeilen p-ekrogen! In de „Hi-rum Novarum" (welker her denking morgen te Voorhout schitterend moge slagen!) zegt Leo XII, dat stakin gen do belangen van arbeiders, patroons en van de gehcclc maatschappij benadee- len. Do Pau^ verbiedt de stakingen niet, maar wil ze zooveel mogelijk voorkomen, voorkomen door alle voor overleg ge- cigende middelen. Dat inzicht in de rampzalige gevolgen, die stakingen, vooral la n gd u r i g 0 sta kingen, meestal 11a zich sloepen, schijnen zelfs do s o c i al i s t i s c li 0 leiders der Engelsche staking te hebben! De maarschalk is meester van Warschau. De regeering-Witos zou reeds afgetreden zijn. Pilsoedski bezet alle ministeries. Volledige controle op telefoon en telegraaf. De Poolsche legatie tc Berlijn heeft uit Warschau bericht ontvangen dat Pilsoeds ki alle ministeries bezet heeft en volledige controle uitoefent op de telefoon- cn tele graafdiensten. De regccring zon gevlucht of gevangen zijn. Volgens 'een te Berlijn binnen gekomen bericht uit Warschau zou Pilsoedski zich in het bezit bevinden van geheel War schau, met inbegrip van het Belvedère- paleis. Volgens ue eene lozing zouden de leden der regeering-Witos gevangen ge zet ziju, doch volgens andere lezingen zijn zij gevlucht. Gevechten in en om Warschau. Ook opstand inde provincie. Uit Praag wordt gemeld: Gistermorgen vroeg ontbrandde voor -Warschau opnieuw do strijd tusöchen de troepen van Pilsoedski en die der regee ring. Het aantal aanhangers van Pilsoeds ki onder dc regeering stroepen neemt ech ter voortdurend toe. Naar verluidt, is te hemberg en in voormalig Galicië een op stand tegen de regeering Witos uilgebro- I ken. Wilna door P i 1 s o e d s k i-t 1' c p e n beze t. Volgens de laatste berichten van dc I ï'oolsche grens moet dc Poolsche regee- I ring naar Posen zijn gevlucht. Het bericht dat Wilna zich in handen l van dc aanhangers van Pilsoedski bevindt, I wordt van andere zijde bevestigd. In de stad moeten onlusten zijn uitgebroken. I Hot station is door militairen bezet. I Ook op liet station Grajewo zijn mili- I tairc posten geplaatst, klaarblijkelijk par- I tijfcangers van Pilsoedski. I Op het traject BialystokWarschau I heeft men een spoorwegbrug in de lucht I laten springen. Hot garnizoen van Bia- I l.yslok, dat last had ont vangen in de rich- I 'ing Warschau op tc rukken, as gedwon- I gen terug tc keeren. I Het garnizoen van Stargardt ontving I evenals andere garnizoenen 111 Posen en I .'l'onvmerelic opdracht in dc richting War- I schau op te rukken. I hi het vroegere Duitsclic gebied moot de I lemming ten opzichte van Pilsoedski niet I Kunstig zijn, daarentegen moet Pilsoedski I ^eel sympathie hebben bij de bevolking I van Lcmberg en van Congres Polen. I t it Danzig wordt gemeld, dat het zeer I jnocilijk is betrouwbare berichten uit Po- I hn en vooral uit Warschau te verkrijgen. I £elft> met dc steden in Pommcrclie, zooals I 'Bromberg is geen telefonische gemeen- I schap te verkrijgen. 9.1' ^.c keurs to Danzig is een scherpe I daling in den zloty-koers ingetreden. I De post uit Polen is niet aangekomen I evenmin worden Poolsche couranten I ontvangen. I Algemeene staking te I Warschau. I v sociaal democraten die Pilsoedski I - eunen hebben gister te Warschau de al- I Seaicene Making doen uitbreken. Deze sta- I ui"1^ 13 'n hoofdstad inderdaad algc- I f0?"' veeds eerder gemelde 6poorweg- I ma v'u£> nog niet ten uitvoer gebracht. I e Lcmberg staken uitsluitend de arbei ders der spoorwegwerkplaatsen. Volgens een telegram van twee uur whs gisteren dc situatie nog steeds onzeker. Het. Belvedère-paleis, dat sniert- dn» vn c.'cn morgen hevig door Pilsoed ski's troepen werd aangevallen, bevond zich toen nog steeds in handen van de ^eringslroc- pcu. Tn don loop van den middag deden geruchten dc ronde, dat dc leden van dc regeering in vliegtuigen Warschau haddon verlaten. Deze geruchten zijn evenwel on juist gebleken, want alleen de minister van Handel is naar Posen gevlogen. De gevechten van gisternacht waen zeer bloedig. Het communiqué der regeering spreekt van 91 dooden en 240 gewonden. Het heet evenwel, dat het aantal dooden en gewonden belangrijk groot er is. Men schat het aantal dooden op 200, dat der gewonden op duizend. Des voormiddags ziin gisteren nieuwe regeerings!roepen uit Posen ie Warschau gearriveerd, die in de voorstal Ochota ge legerd zijn. In den loop van den middag werd melding gemaakt- van een succes der regcerin est roepen. De zelfmoord van den voormaligen mi nister van Oorlog, Sosnkowski, die laatste lijk commandant der stad Posen was, wordt bevestigd. Sosnkowski was een in tiem vriend van Pilsoedski en geraakte dus, toen de regeering den troepen bevel gaf haar te beschermen, in een gewe tensconflict. De- brigade, waarover dc gc neraal het- bevel voerde, rukte zelfstandig tegen Pilsoedski op. Uit dit conflict wist de generaal geen anderen uitweg dan den dood. De indruk in Frankrijk. De Parijsche bladen houden zich uit voerig met de gebeurtenissen te Warschau bezig. Do berichten over do onlusten ont- lcenen zij over het algemeen aan dc Ber- lijnsehc bladen. Het feit, dat Pilsoedski tot- de linksche partijen in Polen behoort, geeft de recht- sche bladen te Parijs tot onvriendelijke opmerkingen tegen Pilsoedski aanleiding, waarbij ook de vrees blijkt, dat het bond genootschap met Polen voor Frankrijk slechts weinig waarde zal hebben, ind in Polen do binnenlandschc twisten do overhand krijgen. Ook wordt er op gewezen, dat 'een bur geroorlog in Polen des te gevaarlijker zou zijn, nu de algemeen toestand in Europa nog zoo verword is. De „Echo do Paris" noemt Pilsoedski een bekwamen samenzweerder en erkent diens militaire eigenschappen, doch het ontbreekt Pilsoedski, volgens dit blad, aan do scheppende kracht, die een groot staatsman moet bezitten. Het blad vraagt zich ook af, of er wel licht verband bestaat tusschen het op treden van Pilsoedski en de Putschplan- nen# in Duitschland. Do „Petit Journal" stelt de vraag, of Pilsoedski zich alleen ten doel stelt een met behulp van links te vormen regeering aan het hoofd der zaken tc stellen, of dat hij de dictatuur zou willen invoeren. De „Matin" en dc „Echo de Paris" ge- loovcn dat Pilsoedski een goede verstand houding met Duitschland wenscht. Wat zijn houding tegenover Rusland betreft, verschillen de bladen van meening. Terwijl de „Matin" gelooft, dat Pilsoedski met Rusland zou willen .samenwerken, noemt dc „Echo de Paris" Pilsoedski een vijand van Rusland. DE SPOORWEGSTAKING OPGEHEVEN. BALDWIN DOET VOORSTELLEN VOOR DE MIJNINDUSTRIE. Het accoord met de spoorwegarbeiders. Geen staking meer zonder o v e r 1 e g. t De berichten van gisterèn, die inder daad het vermoeden wettigden, dat de op heffing der algemeene si 'king gevolgd zou worden door een ebaolischen toestand, te wijten aan de starre houding der wem- gevers, worden weerlegd jddor de berich ten van heden, die er op wijzen, dat veel meer een normale toestand vrij snel be reikt zal kunnen worden. De premier, wiens populariteit dopr liet afioupen van het groote confliot enorm is gestegen en iu wien ook van arbeiders zijde onbegrensd vertrouwen wordt ge steld, kon in liet parlement uiedtdeelen, dat er overeenkomst is bereikt tusschen de vakbonden en dc spoorwegdirecties op voorwaarden, die door den leider der spoorwegarbeiders, Thomas, alleszins be vredigend werden genoemd. Deze voorwaarden luiden, dat de arbei ders weder in dienst zullen genomen w or den, zoodra het verkeer zuii.s loelaal en men hun werk kan verschaffen. De in dienstneming geschiedt naar anciënniteit. De vakvercenigiugen geven toe. dat zij door het afkondigen van de staking ver keerd hebben gehandeld tegenover dc maatschappijen en erkennon, dat deze door de stakers weder aan to nemen geen afstand doen van het bij do 'wel toege stane recht compensaties te eist-hen van de stakers en de audcrc verantwoorde lijken. De vakvereenigingen verbinden zich geen stal.ingsordor meer aan de leden te geven zonder voorafgaande .onderhande lingen met de maatschappijen. kot plan bestaat niet "i.sverlaging in te voeren. Sommige werknemers zuilen naar andore posten overgeplaatst worden. De overeenkomst heeft geen betrekking op hen, dio zich aan gewelddaden of in timidaties hebben schuldig gemaakt. Baldwin's voorstellen voor de mijnen. Gebaseerd op het rapport van Samuel. De on twer p-v uur stellen van Baldwin, ter -regeling van het geschil iu dc mijn in dustrie, dio gebaseerd zijn op het rapport van de kolen-commissie, behelzen o.a.: Het nemen van wettelijke maatregelen, nog gedurendo dc huidige purlcmeuts/ii- ting, betreffende samensmeltingen van mijnen; voorts bet helfen van een zeker per centage op de royalitics der eigenaars ten bate van liet welzijn der mijn werkers: het beperken der aanwerving van nieu we arbeiders in de mijnen; het instellen van .en natiouuleu loon- raad voor de mijnindustrie; het instellen vuil een brandstoffen- on electriciteilsfand, waarin ook verteyen- woordigers der arbeiders zitting zullen hebben; het instellen ener cununi sic ter bc- studeering van do voorstellen tol winst- verdeel ing der coinmis de-Sa mui»]; liet voorbereiden van imi 11 tingelen Ier ondersteuning van naar elders overge plaatste mijnwerkers, cn het instellen coner commi de voor de woningvoorziening in de niijndislriclen. Do regeering zal voorts opnieuw linan- cieolen steun aan de mijnindustrie verleu nen tot een bedrag van ongeveer drie mil- lioen pond sterling. De hervatting van den arbeid. De Britsclic premier Baldwin zette gis teren den toestand als volgt uiteen: I)e onderhandelingen met de havenar beiders, zijn overal gaande en daarbij worden geen moeilijkheden gevreesd. De tramdiensten in het geheele land, benevens do busdiensten en de treinen loop op de ondergrondscho spoorwegen worden morgen weer hervat, al zal op den eersten dag de dienst nog niet vol maakt zijn. Ook voor de hervatting van hel werk in die bedrijven, waar de voorwaarden nog niet zijn vastgesteld, beslaat geen bezwaar en die voorwaarden zullen voor dc arbei ders niet onaannemelijk zijn. Voor de staal- en machinefabrieken schijnen zich geen moeilijkheden voor to doen In Sheffield en andere industrieel© centra bereidt men zich dan ook reeds voor op een zoo snel mogelijke hervatting der werkzaamheden. In de meeste plaat sen is het werk in die takken van bedrijf reeds hervat. In do# typografische bedrijven is de si tuatie nog niet geheel opgelost. Moeilijk heden doen zich hier voor met onkelo groote maatschappijen, die belust zijn met de distributie van de dagbladen. Do be kende firma Smith, die kranten en l°c- tuur aan de stationsboekenstnlletje^ ver spreidt, eischt tot dusver, dat do stakers, die worden teruggenomen liet lidmaat schap van de vakbonden zijlen opgeven. De moeilijkheden, die zich liier voor doen, betreffen minder de zetters en do drukkerijen, dan wel do personen van het expeditiebedrijf, maar ook daar verwacht men spoedig een oplossng. Ten aanzien van de dokken duren do onderhandelingen nog voort. In Liverpool lubben reeds vele havenarbeiders het werk hervat. Niettemin zal het moeilijk blijken de industrieele machinerie weer in het rechte spoqr tc brengen. De ontwrichting is niet alleen beperkt gebleven tot de industrieele- en transport bedrijven, waarvoor de staking werd afge kondigd, doch heeft zich ook uitgestrekt lot de textiel-, schoenen-, kleeding- en nnrdewerkindustrie, die sterk hebben ge leden door het gebrek aan materialen, moeilijkheden bij liet vervoer der produc ten, of gebrek aan brandstof. Vooral wat dc kleedingindustrio be treft, is schade geleden door het annu- iee«en van orders voor seizoenartikelen. l)e gewone Pinkster-orders zijn voor het grootste deel ingetrokken en al zal ook 't zeer ongunstige weer wel een na- de. ligen invloed gehad hobben. de staking heeft de koopkracht van een groot deel der bevolking verminderd. Hét loonverlies weegt hier zeer zwaar. De kosten der staking. Op 50 in i 11 i o c n pond sterling geschat. Nu de staking opgeheven is. houdt men zich hi bevoegde kringen bezig met hel berekenen der koden. Hel verlies wordt g< hal op 5 millioen poiul sterling per stakingsdag, dus in totaal 50 milioen l«.nd sterling. Volkenbond De reorganisatie van den raad. Spanje en Br a z i 1 i b 11 ndli a v e n hun e i s c h e n. In de commissie tot bestudooring van de sa men.set Hing van den Volkenbonds raad zotte de Spaansche gedelegeerde de Palacios nogmaals uiteen, waarom Span je een permanenten raadszotel eischt. Spanje wilde van geen compromis weten. De gedelegeerde van Zweden. Sjoeborg. gaf een uiteenzetting van bet standpunt van zijn regeering. Zweden wenscht geen wijziging in de samenstelling van den Raad. Na lieiu voerde de vertegenwoordiger van Brazilië het woord, die een uitvoe rige verklaring van het standpunt van zijn regeering ter kennis van de commis sie bracht. De regeering van Brazilië houdt vast aan haar eisch van een per manenten zetel in den Raad. Na de redo van den Braziliaan ver klaarde de Chineesche gedelegeerde, dat hij ingevolge de jongste door hem ont vangen instructies van zijn regeering d«n eisch van China iu zafco een permanen ten raad-zetel slechts dan zal handhaven, indien de Raad, behalve door Duitsch- lands opneming, nog verder mocht wor den uitgebreid. De Poolsche gedelegeerde, Sokal, be perkte zich tot de verklaring, dat de eischen der verschillende stalen, waaron der Polen, met botrekkiug tot een perma nenten zetel bekend zijn, en dat hij daar aan niets had toe te voegen. Overigens sloot hij zien aan bij Cecil's voorstel om bet aantal der niet-perina- nente leden tot negen te verhoogen, en een rooslcrslelsel in te voeren voor de niot- pciiuaneiile leden. Duitschland. DE KABINETSCRISIS. Gessier slaagt niet. Een Gentru m-1 id voor den Kansolierspost. Rijksweer-ministor Gessier is gisteren door president Hindenburg ontvangen aan wien bij verslag over zijn besprekin gen met de partijen heeft uitgebracht. Gessier di'clde den president mede, dat 11 ij vermoedelijk niet in slaat zal zijn op do huidige basis een nieuwe regeling te vormen. Hij verklaarde zich evenwel be reid, verdere besprekingen te voeren, ten einde do politieke situatie op te helderen en hoopte in verband daarmede voor he denvoormiddag aan Hindenburg positieve YOui'stcHen te kunnen doen. Tevoren had do president den voorzit ter van den Rijksdag, Loobe, ontvan gen In den Rijksdag zelf vonden -iw kin gen plaats tuftsehen de fraHieMihi .s v in het Gentrum, de Dtiitsche volk? partij en de Beierschc volkspartij. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. In Engeland is overeenstemming bereikt met de spoorwegarbeiders, die nog steeds doorstookten. Ook in andere bedrijven worden de moeilijkheden bij dc werkher vatting langzamerhand overwonnen. In Polen is Pilsoedski meester van den toestand tc Warschau. Ock in de provin cie hcerscht opstand. Ook Wilna door Pilsoedski-troepen bezet. Spanje, Brazilië en Zweden handhaven hun standpunt inzake de reorganisatie van dun Volkenbondsraad. t)r. Gessier niet geslaagd in de vorming van een nieuw Duitsch kabinet. Is dc „Norge" te Nome aangekomen of niet? (Luchtvaart 011 Telegrammen). Dc bisschop van Triest bij een auto-on- geluk gedood (Buitonlandscho Berichten, We blad). BINNENLAND. Een bezoek aan het Doofstomme .li- tuut te Sint Michiels-Gesfel (2de blad). LEIDEN. Overleden is de Ecrw. Priorin van het R.-K. Wees- cn Oudcliedenhuis, Z ^tcr Blanco. OMGEVING. Het veiling-wezen in Roelofarc:. :n (2de blad). Hot resultaat dozor beraadsla-rin en was de vrii algemeene opvatting, dat u kabinet-Gessier voor b cl n 11 y rijke bcs!b 11- gen geen uitzicht zou hebben op het v r- krijgen cener meerderheid iu den Hi; s- dag. De moeilijkheden zag men l.pofk in de onvoorwaardelijk afwijzende hou ding der 'sociaal-democraten, die ond ?»- hel/innig te kennen hebben gegeven, te genover een eventueel k.ilrinOt-Osslor ut neutraal te kunnen blijven. Doch ook in den boezem der luie! <j coalitie-partijen zelf, mot name bij Irbt centrum, bestaan tegen een kabinet-Ge w- ler bedenkingen. De gisteren in den loop van den namid dag tusschen de fracties gevoerde oud' r- handelingen hebben tot result;',ai 1 dat het centrum, zij hot niet officieel, it u toch feitelijk, den Rijkskanselierapost v ir een centrumsman opeiacht. Dientengevolge wordt 1k' wan" n- lijk geacht, dat heden een door het c n- truin voor dezen post aan te wijzen ean- didaat door president Hindenburg niet de vorming van hot nieuwe kabinet zal worden belast. Na dc ontdekking der Putsch-plannen. Hu i szo ok i n ge n bij de Ho er in dustrioelon zonder resultaat. De omvangrijke huiszoekingen, welke in verband met de 'Putschplannen dep „Völkischen" hebben plauts gehad bij Genoral-diroktor Vögler te Dortmund, Ge-* heimrat Kirdorff te Mülheim, goneruj- direktor Wiskotl te Essen en don voorzit ter van do Bergbaulicher Vereiu, liergrat Wiukhaus te Essen, alsmede bij den ad- niinitJrateur van do Bergbaulicher Ver eiu, dr. von Loewenstein to Essen, licb- ben enorm opzien verwekt en drei"cn iu '11 politiek schandaal van den eersten rang li* zullen ontaarden. In do kringen der grool-indiHitriooc' -n verklaart men, dat de geheele actio dep Pruisische regeering in den -slechts 1-u doel heeft, tot iederen prijs J>cwij mate riaal legen de industrieeïen uit liet Roer gebied te verkrijgen om aan een eveu- tueoie nieuwe rijasregeering der recht- sclie pnrtijen moeilijkheden in den weg te kunnen leggen wegens beweerde dictatuur plannen. Allo industrieele» in het Roergebied, hij wie huiszoeking is gehouden, hebben te- gen den Berlijnschon politiepresident. dm daartoe lost heeft gegeven, non aanklacht ingediend wegens ambtsmisbruik, beleedi- ging en huisvredebreuk. Op hel hofdburenu van politie te Es sen is medegedeeld, dat de huiszoeking"» geen bezwarend materiaal hebben opgele verd. K a p i t 0n E li r h ar dt te B e r I ij n. Naar de „Lokal Anziger" verneemt, is kapitein Ehrhardt per vliegtuig te Ber lijn aangekomen om de geruchten tegen te spreken, dat li ij gevlucht zou zijn. I Frankrijk. De troebelen op St. Jeanne d'Arc-dag. D e gevolgen. Een zevental .studenten zijn reed oord-cld wegen verzit en beleediging van de politic bij d" Jeanucd'Arc-betoo- gingen. /.ij kwamen met een dug hechte nis of een geldboete von de zaak af. Ho verdedigers critisecrdon de houding van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1