DE ALGEMEENE STAKING IN ENGELAND UITGEBROKEN. 17e Jaargang. DINSDAG 4 MEI 1926 No. 5241 ie0ou/^omt Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. By onze AgentCD 20 cent per week 12.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 50 cL per kwartaal, by voor* uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Oit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advortontlën 30 cent per regel Voor Ingezonden Medodeelingen wordt het z dubbele van het tarief berekond. 3 Kleine advortontlën, van ten hoogsto 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop IU.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. V Propaganda. Zooals reeds gemeld, beeft tie Katho lieke Garde, te 's-Gravcnhago Zaterdag en Zondag op grootschc wijze liaar zilveren jubileum gevierd. Zondag waren de sprekers Pater Bor- romaeus de Groeve O.F.M. en ir. Feber; Zaterdag Pater Vrijmoed O.F.M. (niet de beer Feljer, zooals abusievelijk gisteren gemeld) cu mr. Kropman. Pator Vrijmoed heeft in zijn rede 'n paar opmerkingen gemaakt over de pro paganda, welke, eenvoudig als 'n simpele redeneering en klaar als bet daglicht, toch nog wel "ns onder de aandacht mogen worden gebracht. Ten eerste do opmerking, dat gods dienstige propaganda gaat vóór de po litieke. Buiten allen twijfel staat dat de politieke propaganda goed èn 11 0 0 d- z a k 01 ij k is. Maar hoven de politieke ac tie staat toch do propaganda voor den Godsdienst, zonder welke er geen flinke actio, ook geen politeke actie, is te voe den. Men dringc door in deze waarheid: Actie, ook politieke actie. zonder door woord en voorbeeld of door voorbeeld elleen vooruit te dragen het licht van den Godsdienst, heeft maar weinig waar de of geen waarde of doet zelfs kwaad in plaats van goed V e r v 0 1 g 0 n s de opmerking, dat als belemmering voor do propaganda in den weg staat liet gebrek aan kennis (lor be- giusolen en het gebrek aan Katholieke cultuur bij de propagandisten zelf ge brek aan Katholieke cultuur; en Pater Vrijmoed illustreerde dit gebrek aldus: ;.Hoc maken we, om iets to noemen, het Kruisteekcn, hoe staan wo tegenover mo derne dansen, moderne kleeding, tegen over dagdieverij en beursspeculatie?" Wij zullen deze gedachten niet uitwerken; alleen willen wij dit even vastleggen, dat onder Katholieke cultuur de spreker zeer terecht verslaat bijvoorbeeld het be hoorlijk makou van het Kruistoeken, ook het niet toegeven aan de mode-Ideediug en de mode-dansen, ook het eerlijk zijn in den arbeid en den handel. Katholieke cul tuur is: hot uitdragen, liet neerleggen, het doen leven van do Katholieke beginselen in de practijk. in ons eigen dagelijksch le ven en werken, het consequent zijn van ons doen aan ons denken, van ouzc daad 1 aan onzo leer. Propagandisten, uittrekkend als dra- Kers van deze Roomsche cultuur zij kun nen zoo vruchtbaar werken in onzen tijd! „De sport hoeft tegenwoordig helaas meer belangstelling dan het werk dor pro paganda; wat konden do lichaamskrach ten, daaraau besteed, niet heel wat beter worden benut voor de propaganda!" aldus pater Borromaeus de Greeve in zijn Zon lag gehouden rede. Ook deze opmer king mag wol 'ns door Katholieke jonge mannen worden overwogen BUITENLAND Joego- Slavië. Macedonische komitadji's in actie. Te Stroemitza in Macedonië is door ko mitadji's een bom geworpen in de dicht bezette hall van een hotel, welks eigenaar, een zekere Cesarczitsj, do leider is van de in Zuid-Servië tegen dc komitadji's ge vormde formaties. De bom ontplofte te midden der hotel gasten, waarvan een twintigtal werd ge- A\?nd, o.w. velen ernstig. Twee hunner zijn inmiddels aan de bekomen verwon dingen bezweken. Britsch-lndië. De onlusten in Calcutta, Vervolging van Indische bladen. Dó situatie is te Calcutta langzamer hand opgehelderd en gedurende de paar laatste dagen zijn er geen ongeregeldhe den meer geneest, terwijl ook de indivi dueel geweldplegingen minder worden. Door de maatregelen van de Euro peanen, die samenwerken, is de voedsel voorziening weder normaal geworden, het zakenleven in het Noorden van Calcutta staat echter nog steeds stil. Het Verkeer gaat woder zijn normalen gang en do po litie tracht, ten einde liet altremeene ver troeven te herstellen, de winkeliers te be wegen weder hun zaken te openen. Do politie gaat door met de arrestatie yan een groot aantal personen en heeft invallen gedaan in verschillende bureelen jan Indische bladen, die, naar beweerd Wordt, opruiende geschriften hebben ver spreid. Men gelooft, dat de regeering te gen verschillende bladen vervolgingen zal instellen. Men is algemeen van meening, dat do onlusten een gevolg zijn van een samen zwering en men vreest, dat de onlusten zich nog* zullen uitbreiden. Te Barixal heb ben aanvallen plaats gehad op Hindoe tempels, terwijl uit Dacca eveneens aan- allen worden gemeld. De laatste debatten in het Lagerhuis. Militaire en economische regeeringsmaatregelen. De algemeene staking bij de vitale bedrij ven in Engeland is vannacht om 12 uur begonnen. Het Lagerhuis is verdaagd. Alle onder handelingen zijn mislukt. In het Lagerhuis. Het Lagerhuis kwam gisteren om 3 uur bijeen. De eerste minuten der zitting verliepen rustig, doch later werd het zeer rumoerig. Van beide kauteu werden verwijten tot elkaar gericht. Baldwin diende een resolu tie in, waarin aan den Koning dank be tuigd wordt voor de afkondiging van den „noodtoestand" en voor het uitvaardigen der proclamatie. Van de zijde der Labour-Parlij werd hef tig tegen deze resolutie geprotesteerd. De motie van Baldwin werd, aangenomen met 307 tegen 108 stemmen. Vervolgens was bet woord aan den eersten minister B.jldwin tot bet afleggen van een verklaring ever den toestand. „IK HEB ALLES BEPROEFD." Onder groote spanning ving Baldwin zijn rede aan. Hij zeide: Dit is de ernstigste situatie, waaronder liet Huis ooit bijeengekomen is. Sedert ja- reu heeft de mijnindustrie te kampen niet moeilijkbeden, die nog verzwaard worden door de organisatie van dc industrie zelve, en door de methode van regeling der loo- nen. Spreker is er van overtuigd, dat er geen oplossing zal en kan worden gevon den, zoolang er niet een geheel andcro geest in dc industrie zal hcersclien en zoo lang er niet een geheel andere organisatie zal zijn gevonden voor de regeling der loo* n en. Of wel dc mijneigenaars kondigen oen verlaging aan, of de federatie van mijnwer kers vroeg een verhooging. Beide partijen vroegen gewoonlijk meer dan zij verwacht ten of behoorden te krijgen, doch tot onder handelen kwamen zij niet. Be mijnindustrie moet volgens de regec- ring het probleem onder de oogen zien, van not bedrijf voort te zetten zonder subsidie. De premier beproefde elk middel, om een conflict te vermijden. Om 11.30 uur Zondagavond vernam de premier, dat een inbreuk had plaats gehad op de vrijheid van de pers en dit bracht icm lot dc overtuiging, dat het tijdstip was gekomen, waarop het onmogelijk werd voor de regeering dc one' handelingen voort te zetten. Als premier moest hij de ke]angen van het geheele land in het oog houden, bij deze op het laatste oogenblik onder de be dreiging van algemeene staking gevoerde besprekingen. De regeering zag zicli uitgedaagd door een andere regeeriug. Voordat de despoti sche macht, om last te geven tot een alge meene staking, aan een kleine executieve in handen gegeven werd, waren de grooto massa's der arbeiders niet geraadpleegd. Rede van Thomas. Tn de rede van Thomas, die na den pre mier aan het woord kwam, kwam scherp raar voren, hoe zeer de vakvereenigingslei- ders onder den indruk van het gebeurde staan, dat hun, evenals de regeering, over het hoofd dreigt te groeien. De premier heeft een overzicht gegeven van wat naar zijn meening de toestand is. maar hij heeft een werkelijk essentieel punt weggelaten, zeide hij. Het cenige, dat de arhcidersleiders den premier gevraagd heb ben, voortdurend gevraagd hebbeen van Maandag tot Vrijdag, was den onderhande laars een eerlijke kans te geven en de be dreiging met lock-out weg te nemen. Maar dat is nimmer gebeurd. Daarop zijn de on derhandelingen afgebroken. Niettegen staande er gedurende tien dagen geconfe reerd is, werd eerst Vrijdagmiddag om 1 15 uur een concreet voorstel gedaan, nog geen. twaalf uur voor de lock-out zou beginnen. Toen dit aanbod eindelijk gedaan werd, eischten de eigenaars, dat men vooraf zou toestemmen in de verlaging der loonen en dat daarna de besprekingen over het rap port geopend zouden worden. Geen enkel arbeidersleider had hierop in kunnen gaan. De stijgende spanning. Duizenden luisteraars van de d r a a d 10 0 z e. Do draadloozo heeft de taak van do cou ranten thans overgenomen. Zondagavond, na de afwerking van het gewone programma, deelde de stem uil den aether, in plaats van het gewone „Good night everybody'' uit to sproken mede, dat van kwartier Lot kwartier het nieuws be treffende den voortgang der onderhande lingen zou worden uitgezonden. Toen begonnen een paar uur van drama tische bestemming. Na de mededeeling, dat •n Downiijirslrecl belangrijke besprekingen waren aangehangen tusschen de leiders der vakvereenigingeu en de regeering, kwam ieder kwartier dc mededeeling: nog niets nieuws te molden. De spanning steeg met fclke 15 minuten. Zal het" vrede of oorlog worden, dat was de vraag, die duizenden luisteraars zich stelden. Toen. omstreeks middernacht, kwam de mededeeling, dat de „Daily Mail" niet verschonen zou en een uur later de fatale mededeeling, dat de regeering deze inbreuk op de persvrijheid onvereenk-baar achtte met de voortzetting der onderhandelingen, welke trouwens toch wel niet tot resultaat zouden hebben ge voerd. De British Broadcasting £!omp. zal van beden af nieuwsberichten betreffende den toestand draadloos uitzenden om 10 uur V morgens, 1 uur en 4 uur des middags. Des avonds van 79.30 uur zullen de ge wone nieuwsbulletins worden verspreid, terwijl overigens de gewone concert-pro gramma's zoo lang mogelijk gehandhaafd blijven. Militaire maatregelen. Troepen te Liverpool aan wal. Twee slagschepen zijn voor Liverpool aangekomen. Zij zetten twee bataljons in fanterie aan wal. De troepen waren in volledig marsch-tenue met slaalhclmen en geweren. Allo verloven in het leger zijn geschorst. Alle troepen hebben order gekregen om zich gereed te houden. De spoorwegen zijn onder controle gesteld tijdens de staking. Economische voorzorgsmaatregelen. Beperking van het steenkhol- verbruik. I11 verband met de kolepslaking hooft do Britschc regeering maatregelen getrof fen om de beschikbar,: k-len-voorradcn in Engeland tc houden. Zij heeft den buiten- landschc regeeringen medegedeeld, dat er geen reserve van hunkerkolen in de Brit schc havens aanwezig is en geen nieuwe voorraden worden aangevoerd. Het zal derhalve niet mogelijk zijn zich inEnge land van buukerkolen te voorzien. Een uitzondering hierop wordt gemaakt voor die schepen, die speciaal in liet nationaal belang dienst verrichten. De leider der regeeringsliulporganisatie heeft dc volgende orders uitgevaardigd: Voor huiselijke doeleinden mag geen steenkool worden verstrekt of in ontvangst genomen, als het desbetreffend gezin reeds over meer dan 250 K.G. beschikt. Voorts mag zooals gemeld niet meer dan 50 K.G. per week worden geleverd of in ontvangst genomen. Wat betreft industrieën en handelsza ken, waarbij inbegrepen fabrieken, win kels, scholen en kantoren, mug het woke- lijksch verbruik, hetzij uit voorraden of anderszins, niet meer bedragen dan de helft van het gemiddelde, dat wekelijks verbruikt werd in dc vier weken, vooraf gaande aan den Isten Mei. Nieuwe voor raden kunnen slechts in ontvangst worden genomen na schriftelijke toestemming der plaatselijke autoriteiten. Gas en olectricitcit. De South Metropolitan Gas Gomp. hoeft een circulaire uitgegeven, waarin zij baar afnemers verzekert, dat er geen onder breking in de gas-levering zal plaats heb ben, daar de arbeiders in dit bedrijf voor een groot deel mede-aandeel houders zijn. Wat de andere gas- en electrieitcitsmaat- schappijen betreft, er zijn vrij groote voorraden en gedurende zekeren lijd zal de levering van licht en stroom onge stoord kunnen voortgaan. Lichtreclame en verlichting van etala ges is verboden, maar lichten die naar de meening der politie noodig zijn voor be scherming van den eigendom en voor do openbare veiligheid mogen blijven bran den. Do postdiensten. De postmaster-general beeft medege deeld, dat geen pakketten voor de kolo niën of voor vreemde landen kunnen wor den aangenomen, evenmin als pakketten of briefzeudingen voor liet binnenland van moor dan acht Eng. onsen, behalve voor aflevering in de stad. Het ministerie van Handel heeft te Londen een melkeen- (ralo opgericht. Alle melkhandelaars moe ten hun melk, zoo noodig, ter beschikking van deze centrale stellen. Honderden vrachtauto's staan reeds ge reed in Hyde Park, dat voor bet publiek gesloten is, terwijl uit allo doelen van de stad verdere vervoermiddelen worden bij eengebracht. Maatregelen voor kinder voeding. In Lanarkshire (Schotland) is een raad van actie gevormd door de mijnwerkers en andere bij hen aangesloten organisa ties om zich in verbinding te stellen met de gemeenteraden en de ondcrwijsautorl- teiten, teneinde gebrek te voorkomen en voor kindervoeding tc zorgen. Vrijwilligers gevraagd. De leider der regeerings-hulporganisatlo heeft een oproep gericht tot de eigenaars van motorvoertuigen, om hun wagens ter beschikking van liet vrijwilligers-comitó to stellen. De leider verzoekt geen onnoodig ge bruik van automobielen to maken en ver zoekt tevens personen, die voor zaken per auto moeten rijden, zooveel mogelijk an deren behulpzaam te zijn. De oproep van de regeering voor vrij willigers is te Londen niet zonder ant woord gebleven. Uit alle rangen en stau- den melden zich vrijwilligers aan. Het passagiersvervoer. Staking bootdien st Hoek van H 0 11 a n dH a r w i c h. In verband met do- staking in Engeland, woi'dt de dienst der nachtbooten vau Hoek van Holland op Harwich, ingaande 5 Mei a.s., gestaakt, zoodat voorloopig do laatste boot naar Engeland van Hoek van Holland hedenavond zal vertrekken. Dc Engelsche Spoorwegen kunnen er niet voor instaan, dat de treinen, wclko de aansluiting aan die laatste bootver- bind iug bedienen, in den morgen van 5 Mei zullen loopen. lieden wordt de bootdienst Harwich Hoek van Holland gestaakt. Speciale diensten van de K.L.M. I11 verband met de staking iu Engeland zal de K.L.M.naar liet ITaagscho Aneta- kantoor verneemt, lieden en volgende da gen, des ochtends 8 uur twee exlra-toe- stellen jn do vaart op Londen brengen, die door belangstellenden kunnen worden gehuurd, liet tqpstel van 2.30 n.m. uit Amsterdam en 3.15 uit Rotterdam zal don gewonen dienst vervullen. De dienst V 1 i s s1n g e n Folkestone. Do schepen, die gisteren van het vaste land te Folkestone aankwamen, haddon niet zooveel passagiers als verwacht werd. Dc boot uit Vlissingen had 84 passagiers en de boot uit Boulogne 300. Bijna allen waren Britschc onderdanen. De .dienst tusschen Vlissingen en Folkestone zal ge durende de staking worden voortgezet. Men zal trachten de treinen voor den dienst naar Boulogne te haudhavon. De spoorwegen. Hot hoofdbi sluur van do Nationale Unie van spoorwegarbeiders beeft aan do afdeelingen het volgende telegram doen toekomen: „De stillegging van het bedrijf schijnt onvermijdelijk. Totdat wij undere orders geven, moet iedere man de instruc tief opvolgen, die reeds gegeven zijn. Geen trein van welken aard ook mag door onze leden bediend worden. Wij handelen in volkomen overeenstemming met do Unie van spoorwegklerken. Gij moot dat in do districten ook doen. Veroorlooft niet aan ordclooze of wanorde-stichtende elemen ten op eenige wijze tusschenbcide te ko men. Handhaaft de volmaakte orde. Hebt vertrouwen in uw vertegenwoordigers. Volkomen loyauloit zal bet succes verze keren." Op order van hot hoofdkwartier zullen do Iersche spoorwegarbeiders niet aan do algemeene staking deelnemen, daar hun deelneming niet noodzakelijk wordt ge oordeeld. Fietsen en oliekacliols doen opgeld. In de Londonx hc winkels was gisteren groote vraag naar rijwielen, petroleum kachels» veldbedden en andere zaken, die men verwachtte noodig te hebben wan neer de staking zou doorgaan. Saklatvala gearresteerd. Een bevel tot inhechtenisneming is uit gevaardigd toren het communistische La gerhui lid Saklatvala. Spanje Het komplot tegen den koning. Hol vonnis. Do Krijgsraad hooft, Znlerdng j.l. recht gesproken over de negen jongelieden, die verleden jaar op den Alios do Garrnf, do heuvelen bewesten Barcelona, oen com plot tcgon Koning Alfons hadden ge smeed. Een door hen vervaardigde bom zou door middel eencr eleel risehe gcb'Ming springen op het moment dal de Koning in Barcelona zou aankomen. Het complot werd ontdekt en de Krijgs raad sprak do doodstraf uit voor de «Irio hoofdschuldigen on gevangenisstraf van acht tot veertien jaar voor de zes andc ro beklaagden. HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De algemeene staking in Engeland he dennacht om 12 uur uitgebroken. Militair# en economische regeeringsmaatrenclen. De stagnatie in het reizlgersvervoer. De premier heeft in het Lagerhuis een uit eenzetting van de onderhandelingen gege ven. De terugslag van het Gritsche mljncorv- flict op de Duitsche mijnindustrie. Een bandjir In Ned.-lndië. (Nod.-Oost- Indië, 2do blad). BINNENLAND. De Katholiekendag in het Diocees Haar lem op 9 Juni a.s. te Goes, (lute blad). Een tweede uitkeering van de Haarlem- sche Hanzebank van 10 pet. (late blad). De algemeene vergadering van den Volksbond in het Bisdom Haarlem. (2# blad). Een bespreking met Minister Kan over den invoer van planten en bloembollen in Amerika. (I,. en T., 2e blad). Onze Geïllustreerde Pagina De photopagina geeft om.- Een 5-tal kiekjes van den voetbalwedstrijd Neder landIlolgië. Het Fokkervliegtuig naar de Noordpool. Een wegwedstrijd mot tractors in Amerika. Duitschland. HET BRITSCHE MlJNCONFLICT. Zullen de Duitsche mijnwerkers meedoen? Eerst over acht dagen? Maandagmorgen was bij don Duil* bond van jnijnworkors nog geen voo-»:<>| van Engelsche rijd® «>f van den intern - - nalen mijnworkersbnnd tot afkondiging eener soliflaritcits.stnking ingekomen. Ook do Duitsche hond van transportarbeidorc heeft nog goon instructie ontvangen v.--q den internationalen hond vnn trahspert- arbeiders tot het treffen vnn msntregelen om hot vervoer van kolen nnnr Engelnnd stop to zotten. Vermoedelijk zal do Irwcstio ocnor soli- dariteitsstalcing oorst ovor acht dnerti door «ten Duitsehen mijnwerkershond n behandeling worden genomen. To vn-on zal do executieve vnn don internationalen mi-nworkersbond bijeengeroepen worden tot liet houden eener buiifne-- gndering, oni te beraadslagen ovor d»n maatregel, wclko in do to Brussel don- ot uitvoerend comité van den internationalen mijnwerkershond aangenomen rcenl-u io wordt bepaald voor liet geval eonor sta king van do Britschc mijnworkora. Do terugslag op de Duitsche industrie. Naar do groot-industrioelo „Lokal A11- zeigor" meldt, wordt in ton"«nngeven 'o Duitsche mijnbouwkringen anneenomen, dat do bij den „Al'cr Borearbcito-'-or- band" n.'inrreslotcn organisaties zullen weigeren, haar medewerking te vorloe -eri voor de levering van kolen naar OrnoU Brittannië, tloeli zich wnarsohpnliik n;et gebonden zullen achten, wat. betref» 1 «t leveren van kolen naar do z.g. „omstre n gebieden", dat zijn din gebieden, waar «lo Engelseho steenkool mot, do Pui'«oho in enneurrontio slaat. Dat zou dus botoekenen, dat naar allo gebieden, met uitzondoring vnn het P.-it- scho eilan nri-k, Duitscho kolen golfeverd zouden kunnen .worden, Do mogelijkheid vnn een internationale Hvmpathicsl&king jn den iniinbouw wn-'t hier zoor onwaarsehijnlijk geacht. TT*t blad wijst in «lit verband op do bonding, dio dc Britseho mijnwerkers fiiden» 'et lijdelijk verzet in het Roergebied hebben aangenomen, t«»cn zij hun Duitsehen knmo- ra-'en evenmin to hulp zijn eokomon. In hoeverre de staking in O mot-Brit tan-. nii; zieli in de Duitsche mijnindustrie voel baar zal maken, hangt natuurlijk geheel van det> duur der stnking nf. Door een k-ng aanhoudende iniinwerkervstnking in En geland zou voor «le Duitscho mijnindustrie de mogelijkheid van een aanmerkelijk herstel bestaan. Tn deskundige Duitscho kringen is men van oordeel, dat oen algemeene staking niet van langen duur zal zijn. Anders zou do toestand zijn, indien het tot 'n staking komt, die tot de mijnwerkers, of tot «lo mijnwerkers en transportarbeiders beperkt zou blijven. Zulk een staking zou zeer lang kunnen duren. Op «lo wereldmarkt zou hierdoor een prijsverhooging worden ingeleid, die aan de opbrengst der herstelleveringon van Duitschland, waarvan d# verrekoning '"t dusverre geschiedde on bnsis der met be-* hulp van hel regeeringssubsidie gehand haafde Engckchc steenkoolprijzen, zeer ten goed zou komen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1