MAANDAG 3 MEI 1926
No. 5240
DE BRITSCHE MIJNWERKERSSTAKING.
17e Jaargang.
O© ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad ïb voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adveilenllin 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mcdcdcelingen wordt hot
dubbele van het tarief berekond. z
Kleine adverlenliën. eua ten hoogste 30 ivoordon, nraarln
betrekkingen worden aangeboden of govrangd, huur cn ver
huur, koop cn verkoop I U.50.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
V De Meimaand.
Be S D. A. P. in ons laud heeft zon
der opvallende gebeurtenissen haar jaar-
lijksche 1 Mei gevierd. Dit jaar was er
overal bijzonder werk vau gemaakt, om
de kinderen mobiel te maken, te verza
melen en (e brengen onder den indruk
vn de socialistische Mei-leuzen voor dit
jaar, die meer speciaal betroffen den
8-ürigen arbeidsdag in ons land en cleü
internationalen vrede. Do roode 1 Mei
viering van dit jaar over heel bet land
geeft in de berichten, die wij daarover
ontvingen, den indruk van 'n meer kal
mer optreden dan voorbeen; ook wat wij
or van zagen maakte dien indruk. Zoo
waren er b.v. bij den optocht, die door
Leiden's straten trok, inplaat.s van
schreeuwende opschriften op fel-roode
doeken, zooals anders, cenige ..praalwa
gens", svmboliseerend de anti-oorlog-
actie en de strijd voor een goede woning,
-gelijk men er ook in een 3-October op
tocht zou kunnen verwachten....
Maar bij dit al beeft ons weer getroffen
de scherpe tegenstelling tusschen Roomsch
en Rood in een streven, dat inderdaad
de menschheid een zonnig geluk kan ver
schaffen, in het streven naar. vrede
Ja, wij zijn er ons heel goed van be
wust, dat onder de Katholieken niet door
allen op '11 volmaakte wijzo wordt ge
streefd naar een vrede, gebaseerd op
waarachtige onderlinge JiefcL1; it is verre
daarvan. Maar het is toch onder de
Katholieken met do beoefening zier naas-»
tenliefde zoo geheel anders dan onder de
socialisten!
Onwaar is het, dat door do socialisti
sche beginselen de onderlinge liefde, de
onderlinge verdraagzaamheid wordt ge
kweekt en bevorderd cnwaar voor wat
betreft da verhouding tusschen de ver
schillende maatschappelijke klassen,
maar óók onwaar voor wat aangaat de
verhouding tusschen de klasgenooten, de
„arbeiders", onderling. De den menschen
overgeërfde zelfzucht wordt door geen
Godsdienst-plichten ingeperkt en terugge
drongen; het zichzelf zoekend „Ik" is
aan zichzelf ove^elaten zonder steun of
leiding door Godsdienstige beginselen....
Ook de Katholieken vieren hun Mei.
En ook wij vieren een vredesfeest; het
feest van do herdenking der uitvaardi
ging van Paus Leo XIlI's encycliek „Re-
rum Novarum", die een sociale-vredes-
encycliek zou kunnen worden genoemd;
welke encycliek een vrede predikt, geba
seerd ep onderlinge rechten èn plichten,
met bindende kracht door de strenge zede
lijke wetten van den Godsdienst
Ook -de Katholieken vieren hun Mei.
En ook wij vieren een vredesfeest; het
feest van onze Moeder Maria. O. men be
hoeft heusch geen kwezel te zijn, om bij
zonder b 1 ij te wezen in deze maand, die
ons den vrede des harten verdiepen kan
doordat wij op bijzondere wijze eeren
Maria, de Koningin des Vredes..
De Mei-maand, onze vr e des-maand!
ÜUHTEMLAMD
België.
f Geen havenstaking te Antwerpen.
I, Do dokwerkers krijgen
cén franc loons verhooging.
De pariteitscommissie van de haven
van Antwerpen is bijeen geweest ter be
spreking van den eisch tot loousverhoo-
ging, gesteld door de havenarbeiders. De
commissie heeft besloten met ingang van
heden (Maandag) een loonsverhooging
van één franc per dag toe te staan, zoo
lang de broodprijs tiveo franc of meer
bedraagt. Do havenarbeiders hadden een
verhooging van twee francs verlangd. Het
gevaar van een staking is uit <}?n weg
geruimd.
Steun aan de Britsche mijnwerkers.
De Belgische mijn werkers op
G Mei b ij e e n.
De federatie van mijnwerkers in België
zal 6 Mei bijeenkomen om te onderzoeken,
welka maatregelen van solidariteit geno
men kunnen worden ten aanzien van de
staking der Britsche mijuwerkers.
Duiischland.
Het verdrag van Berlijn.
R a d i o-r ede van S t r e st m a n n.
Dr. Strescmaim hield 'Zaterdag voor de
radio een rede over het Duitsch-Russische
verdrag. De rijksminister van Buiten-
landsche Zaken zeide o.a.. dat het afslui
ten van hel verdrag van Berlijn, tusschen
het Duitsche Rijk en Rusland, de interna
tionale openbare meening sterk heeft ge
troffen. Op zichzelf bestond daartoe geen
«tanleiding. Het is een verdrag tusschen
twee nabuurstaten, opgesteld met het doel
Het vakvereenigingscongres kondigt de algemeene staking aan
De noodtoestand geproclameerd
Dinsdagmorgen algemeene staking.
Het Britsche vakvereenigingscongres
heeft Zondagnacht besloten de algemeene
staking tegen Dinsdagmorgen af te kon
digen. De secretaris van den trausport-
werkersbond, Bevin, heeft deze ernstige
verklaring afgelegd.
Na Dinsdagmorgen zal aan niemand
meer worden toegestaan aan liet werk te
gaan.
Het besluit lot afkondiging eener sta
king bij alle vitale diensten, wanneer er
geen overeenstemming met de mijnwer
kers is bereikt, is voorafgegaan door het
nemen van een besluit met de stemmen
van bijna alle vakvercenigingen, om aan
het bestuur van het vakvereenigingscon
gres algeheelc volmacht 1e verleenen. De
staking zal zicli uitstrekken tot de spoor
wegarbeiders, de transportarbeiders te
land en te water, de dokwerkers, de typo
grafen met inbegrip van die in het dag
bladbedrijf, de metaalarbeiders, de arbei
ders in de chemische industrie en de
bouwvakarbeiders, behalve die. welke be
trokken zijn bij den bouw van ziekenhui
zen. Daar ook de arbeiders in de electri-
sclic centrales en gasfabrieken bij de be
weging zijn aangesloten, zul de industrie
verstoken zijn van stroom. De gezond
heidsdiensten zullen blijven fuuctionnee-
ren; evenmin zal er eenigc stoornis zijn
in do hygiënische en voedingsdiensten.
„Bereidt n voor op de s t a k i n g."
De Britsche minister van Binnenland-
sche Zaken heeft zich gisteren ongeveer te
middernacht per draadloozen omroep lot
het Britsche volk gericht cn het gewaar
schuwd, zich voor te bereiden op de alge
meene staking. Hij heeft verklaard, dat
de regeeriug alle maatregelen zal treffen,
om de handhaving der vitale diensten te
verzekeren. Hij riep vrijwilligers op voor
de te vormen corpsen.
De „noodtoestand" geproclameerd.
Do koning heeft wegens de staking in
de mijnen den noodtoestand („state of
emergency") geproclameerd.
Dc proclamatie door den koning van
den „noodtoestand", machtigt de regee
ring tot het treffen van alle maatregelen,
die zij noodig oordeelt voor het handha
ven van de openbare orde en het verzeke
ren van de essentieelo levensbehoeften,
het transport, enz.
Staking bij de ..Daily Mail."
Bij de „Daily Mail" is gisteravond een
staking uitgebroken, uit verzet van de
drukkers en zetters tegen een zinsnede in
een hoofdartikel over de algtraeene sta
king. Deze zinsnede luidde:
„Wij roepen allen, die dc wet eerbiedi
gen, op, om hun diensten ter beschikking
van koning en land te stellen", wat dus
een oproep is om zich bij het vrijwilligers
corps van den minister van Binnenland-
sche Zaken aan te sluiten.
De redactie weigerde deze passage te
schrappen, waarop de staking uitbrak.
Een onvoorzien gevolg.
De staking bij do „Daily Mail" heeft
een onvoorzien en verreikond gevolg ge
had. Het blijkt, dat hel kabinet in deze
staking een reden heeft gezien of aanlei
ding heeft gevonden om de onderhande
lingen af te breken.
Het officieel© communiqué van de re
geering luidt:
„De regcering gelooft niet, dat een op
lossing van de moeilijkheden in de mijn
industrie gevonden kan worden, welke
uitvoerbaar en voor alle partijen eervol is,
zonder dat het steenkoolrapport oprecht
wordt aanvaard. Deze aanvaarding sluit
in: reorganisatie van de industrie, waar
mede onmiddellijk een aanvang gemaakt
moet worden. In den tijd. die verloopen
moet om do resultaten van deze reorgani
satie te verkrijgen, dient men tijdelijk de
loonen of den werktijd aan de omstandig
heden aan te passen, waardoor het eco
nomisch mogelijk zal zijn het bedrijf ge
durende dien tijd voort te zetten.
Als dc mijnwerkers Qf, namens hen, de
vakverbondscommissic bereid geweest
zouden zijn duidelijk te verklaren, dat zij
dit voorstel aanvaarden, dan zou de re
geering bereid zijn geweest, de onderhan
delingen te hervatten en het subsidie ge
durende veertien dagen te verlengen.
Sedert de onderhandelingen tusschen
den premier en de leden >au de vakver-
bondscoinmissie plaats hebben gehad, is
niet alleen algemeene staking tegen Dins
dag a.s. geproclameerd in de belangrijk
ste bedrijven, doch heeft reeds een grove
inbreuk plaats gehad op do vrijheid van
de pers. Deze laatste daad is een tarten
van de constitutionecle rechten en do
vrijheid der natie.
Zijner Majesteits rogeering eisclit,
voordat de onderhandelingen hervat kun
nen worden, dat dc vakvereenigingscom-
missie de inbreuk, door de staking ge
pleegd oj) de persvrijheid, desavoueert en
onmiddellijk en onvoorwaardelijk de in
structies voor een algemeene slaking in
trekt."
De postverzending per vliegtuig.
In geval do algemeene staking uit
breekt zal de postverzending plaats heb
ben per vliegtuig vanaf Hyde Park te
Londen naar de provincie.
om den vrede en de vriendschap te be
waren en zich te onthouden van het on
dersteunen van andere mogendheden, die
tegen een der heide partijen agressief zou
optreden. Het verdrag is eerder een van
zelfsprekendheid dan een sensatie.
Duitschland kan niet leven zonder de
Russische agrarische producten en Rus
land niet zonder-de Duitsche industrie.
Hij zette vervolgens uiteen, dat do bin-
nenlaudsche politiek van een land niets
te maken heeft met de verhouding tus
schen beide landen. Evenmin als het re-
publikeinsche Frankrijk er aansloot aan
nam, een hondgenootschap te sluiten met
het tsaristische, absolutistische Rusland,
evenmin kan het tegenwoordige Duitsch
land veroordeeld worden wegens het feit,
dat het met Sovjet-Rusland goede econo
mische en politieke betrekkingen wil heb
ben.
In plaats do vroegere politiek van
bondgenootschappen treedt thans de poli
tiek van neutraliteit en van arbitragever
dragen. Gebleven is echter het elementaire
verlangen naar vriendschappelijke be
trekkingen met het groote Russische volk.
Dr. Strescmann wierp toen de vraag op,
waarom het verdrag van Berlijn door ver
schillende vreemde mogendheden met
argwaan ontvangen is, een argwaan, die
zich in do laatste dagen nog versterkt
heeft.
Zoo ongemotiveerd als vroeger het wan
trouwen van Rusland was tegenover de
Duitsche politiek, welke het doel nastreef
de om uit den druk van het verdrag van
Versailles tot een dragelijke verhouding
met de mogendheden van het verdrag
van Versailles te geraken, even ongemo
tiveerd is thans dp opwinding der open
bare meening der verschillende mogend
heden. Het gemompel ovgr een geheim
verdrag was vroeger onzin en is ook
thans onzin gebleven. Dat het verdrag
met dc bepalingen van het Volkenbonds
pact en van het verdrag van Locarno
volkomen overeenstemt, dat kunnen het
ministerie van Buitenlandsche Zaken en
zijn juridische adviseurs zelf uitmaken.
Die er aanstoot aan neemt, dat Duitsch
land volgens het verdrag van Berlijn zelf
beslissen zal, of een staat als aanvaller
beschouwd moet worden of niet. vergeet
volkomen, dat dit beslissingsrecht voor
alle mogendheden, die hij den Volkenbond
zijn aangesloten, eveneens bestaat. Nie
mand zal van Dui'schland verwachten,
dat het andere dan naar zijn geweten
deze beslissing zal nemen.
Wachten met het sluiten van het ver
drag van Berlijn had Duitschland alleen
kunnen doen, als er zekerheid had be-
staan, dat de moeilijkheden in zake toe
treding tot den Volkenhond in September
a.s. uit den weg zouden zijn geruimd. Een
waarborg ,daarvoor kan bij den huidigen
staat van zaken niemand geven.
Rusland
De Sovjet-oorlog tegen den Godsdienst.
Bespreking der strijdtechnick
Tc Moskou is volgens een telegram uit
Riga aan de „Times" een congres ge
opend van alle „werkers" tegen den gods
dienst met de bedoeling om de'methode
van den religieuzen strijd te reorganisee-
ren.
Een van de leiders der communisti
sche partij Yaroslavsky, aldus het tele
gram, gaf een overzicht van de huidige
situatie. Hij deelde mede dat dc commu
nistische aanvallen tot nog toe hadden
gefaald de gewenschte resultaten op te
leveren en dat vele propagandisten in de
provincie tot een ontbinding van de
„atheïstische kringen" hadden aange
spoord. wijl hun agitatie steeds 't volk
prikkelde. Zij hadden ook met nadruk ver
klaard, dat t de politieke opportuniteit
eisch te, dat aan dergelijke negatief werk
een einde kwam.
Yaroslavsky was van oordeel, dat deze
atheistischo kringen ongelijk hadden en
dat het dwaas zou zijn om wijziging in
de tactiek te brengen, omdat enkele anti
godsdienstige excessen ongewenschte ge
volgen hadden gehad. Hij gaf toe, dat
ernstige meemngsverschillen over dit
vraagstuk bestonden. In vele plaatsen
waren zij er in geslaagd hot gezag der
orthodoxe kerk tc ondermijnen, doch het
volk had eenvoudig goddienstige seelen
gevormd, waartegen nu de strijd moest
worden aangebonden.
Volgens berichten uil Moskou heeft hot
commissariaat van justitie, waaronder dc
godsdienslvraagslukkeii ressorteeren, de
plannen om de orthodoxe kerk te sovjeti-
zeeren gewijzigd en met don metropoliet
Sergei van Nihsiji Novgorod onderhande
lingen geopend.
De autoriteiten hopen met den metropo
liet tot een compromis te kunnen komen
en hem een minder agressieve houding
tegenover de sovjet-regeering te doen aan
nemen.
Marokko
Het ultimatum aan de Riffi.
K r i ni moot v r G Mei
antwoorden.
Uit Oodjda wordt geseind, dat de con
ferentie niet de Riffi verdaagd is ten ein
de de Fransche en Spaansche delegaties
in de gelegenheid te stllen oen nota op te
stellen, welke aan Azorkauo in liet Ara
bisch overhandigd zal wur Ion voor diens
vertrek naar hot Rif. In deze nota wor
den de nileenloopcnde standpunten in
zake de gestelde vredesvoorwaarden nog
eens kort samengevat en nader toege
licht. opdat Abd-ol-Krim zich met volle
dige kennis van zaken kan uitspreken.
Aan deze nota is een tweede toege
voegd, waarin nogmaals de voorwaarden,
welke de Riffi zullen moeten nakomen,
nauwkeurig worden opgesomd. De Riffi
kunnen dan beoordeelen of zij deze voor
waarden zullen nakomen voor den afloop
van den toegeslanen termijn, die tot den
avond van G Mei duurt. Na dien datum
zullen de Fransehen On Spanjaarden hun
vrijheid van handelen terugkrijgen.
China.
De chaos in China.
T s a 0 Koen w i Ia f t r e d e n.
Officieus wordt uit Pekiug gemeld, dat
Tsao Koen zijn aftreden als president
afgekondigd heeft.
Do tariofconf.erentio.
Naar het agentschap ludo-Pacifique uit
Tokio verneemt, hoeft do Japansclie ro
geering op voorstel van de betrokken "mo
gendheden er in toegestemd 0111 de tarief-
conferentie te Pekiug op te heffen.
F eng weer naar M o s k 0 11
De „Times'-correspondent te Riga ver
neemt uit Moskou, dat generaal Feng Joe-
Siang dc hoofdstad van Mongolië heeft
verlaten en thans op weg is naar zijn ge
zin, dat reeds een paar weken geleden
te Moskou zijn aangekomen. Dezer dagen
werd hij te Vcrkuou linsk verwacht, waar
de autoriteiten hem oen hartelijke ont
vangst bereidden Ook in andere steden
worden maatregelen voor een bijzondere
ontvangst getroffen.
K a r a c h a 11 genoodzaakt te
Peking te h 1 ij v 0 n.
D.' Sovjet-gezant Karaclian te Peking
verklaarde tot den correspondent der
„Vossische Zeitung", dat liii. in weerwil
van zijn plan om spoedig naar Moskou te
rug te koeren, door de omstandigheden ge
dwongen is te blijven.
BONENLAND
De arbeid in broodbakkerijen.
Organisaties en Regcering
Op het d.d. 12 April door do gezamen
lijke werkgevers- en arbeidersorganisaties
uit het bakekrsbedrijf den Minister ge
daan verzoek, inzake onderzoek naar
eventueele wijziging van de arbeidswet
1919 betrekking hebbende op het hakkers-
bedrijf, heeft do Minister als volgt geant
woord:
Het was mij aangenaam in nevenstaand
schrijven te lezen, dat het plan bestaat om
uit de zamenlijke organisaties, die dat
.schrijven onderteekonden, een commissie
te benoemen, welke wil trachten een zeer
bevredigende regeling te ontwerpen be
treffende den arbeid in broodbakkerijen.
Ik hoop, dat de commissie in dit pogen
mag slagen.
Aun Uw verzoek, dat dezerzijds aan die
commissie een voorzitter on secretaris zul
len worden toegevoegd, meen ik niet te
moeten voldoen. Ambtelijke voorlichting
zal U desverlangd met de meeste bereid
willigheid verstrekt worden.
Ook kan ik niet toezeggen, dat geen
ontwerp tot wijziging van in do arbeids
wet neergelegde bepalingen betreffende
deze materie aan eenig college om advies
of rapport zal worden gezonden Alvorens
het rapport dier commissie mij zal heb
ben bereikt. Veel zal hier afhangen van do
spoedige totstandkoming van do voorstel
len dier commissie.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De mijnwerkersstaking in Engeland zal
morgen tot een algemeene staking worden
uitgebreid. De „nationale noodtoestand" it
afgekondigd.
Do Riffs hebben weer uitstel, nu tot fl
Mei, gekregen om te antwoorden.
De 1 Mei-viering in het buitenland. Al
leen in Polen hebben ernstige botsingen
plaats gehad. (Buitoul. Berichten, 2d«
blad).
BINNENLAND.
De verleden week gehouden vergadering
van het R.-K. Huisvestingscomité. Ver
schillende mededeeliugen. (2do blad).
Het streven der bakkersorganisaties om
tct een bevredigende wijziging in do Bak
kerswet te kernen en de houding der Re
geeriug daar tegenover (lste blad).
Intusschon kunt u er zich van verzekorf
houden, dat de voorstellen, die de orguni"
salies mij in onderling overleg zullen voor
leggen, Ion zeerste mijn belangstelling zul
len hebben en dat ik die gaarno grondig
zul overwegen.
Ik wil hierbij opmerken, dut de voor
stellen der commissio in waarde zullen
winnen indien daarbij rekening wordt ge-
honden met de verlangens van organisa
ties, wier belangen welieht niet samen loo-
pen met die van de omlerteokenaars van
neven vernielden brief; ik donk hierbij h v.
aan de joodscbe bakkers en aan plaatse
lijke afdeel in gen
De Scciale Wetgeving voor dc Bedienden.
Op audiëntie bij den Minister.
Dc vorige week waren de Hoofdbesturen
van den Ned. R.-K. Bond van Handels-,
Ka 11 mor- en Wiukelhediondon „St Fran-
ciscus van Assisiö", den Nationalen Bond
van Handels- en Kantoorbedienden „Mer-
cunus" en de Nederl. Vereoniging van
Christelijke Kantoor- en Handelsbedien
den ter audiëntie hij Zijno Excellentie, don
Minister van Arbeid.
Aangedrongen werd op spoedige invoe
ring van de werktijdenbesluiten voor d'
Winlcwls, zij het dan ook zonder do invoe
ring van de Rijkswettelijke regeling der
Winkelsluiting, wijl het in den loon der
jaren gebleken is, dat blijkbaar ernstige
bezwaren zijn gerezen om hiertoe spoedig
te kunnen komen, hoewel zij die bezwaren
niet doelen.
Ook werden verschillende motieven uan-
gevoord ten gunste van eon spoedige in
voering vun do arbeidstijdenbesluiten en
de overige bepalingen der Arbeidawe» ia
zake de toestanden op de kantoren.
De besturen wezen er onder andoren
op, dat door een wettelijke regeling dor
arhidstijden ook do groote werkloosheid
der bedienden kon worden bestreden
De Minister nam nota van deze verlan
gens en zegde overweging too.
Belastingverhooying in de Residentie.
W eder invooring dor z a k e 1 ij k 0
Bedrijfsbelasting.
Met de minder prettige boodschap voor
de Hagenaars, dat verhooging dor inkom
stenbelasting noodig zal zijn voor 1926—
1927, zijn B. en W. thans bij den Raad ge
komen. De inkomstenbelasting over 1925
1926 is f 1.060.000 heneden dc raming
gebleven, wat voor hel grootste deel zijn
oorzaak vindt in hot grooto bedrag aan
kwade posten, circa 21 terwijl op 16%
gerekend was.
I11 hun voorstellen aan den Raad komen
B. en W. tot de conclusie, dat het verhou-
dingscijfer 'voor de plaatselijke in konb-
slenhelasting voor 19261927 van 1.2 op
1.3 moet worden gebracht. Voorts kondi
gen zij aan, dat woder-inwerkingtreding
van de zakelijke bedrijfsbelasting noodza
kelijk is en dat tot een verlaging van da
belasting op de bioscopen niet kan worden
besloten
Oud-minister Aalbcrsc Rijkshemiddclaar.
Ir. L. A. Fruylier eervol
0 111I a g e n.
Bij K, B. is oj) verzoek eervol ontsla
gen ir. L. A. Fruytior, als Rijksbomiddc-
laar in liet vierde district onder dunkbe
tuiging voor de door hein in die functie
bewezen diensten.
Als zoodanig is benoemd prof. mr. P.
J. M. Aalbersc, oud-minister van Arbeid
te Den Haag.
De Katholieke Garde te Den Haag.
Zilveren jubileum.
Gisteren vierde dc Haagschc R. K. Pro
paganda vcreeniging ..Dc Katholieke Gar
de" haar zilveren jubileum.
Door Z. D. H. Mgr. A. .f. Gallier, bis
schop van Haarlem werd in de Rt. Jaco-
buskerk een pontificale H. Mis opgedra
gen. Na afloop der H. Mis werd het be
stuur der jubilee rende vcreeniging doof
den bisschop op de pastorie ontvangen cn,
gecomplimenteerd.