„Be l ciiIsé Caufant'
Tweede Blad.
Zaterdag I Mei 1926
De Noordpoolexpedities.
In den zomer, vooral tijdens een klein
hittegolf je, hebben wij altijd een bijzonder
interesse in de eeuwige ijs- en sneeuw
velden van de Noordpool, die wij bij zulke
gelegenheden als in een visioen van ijsco-
1;arretjes zien, 011 wij benijden de Noord
pool-reizigers, die overdag altijd ijswafels
kunnen sabbelen en 's nachts door geen
muggen gekweld in de koele sneeuw kun
nen gaan maffen.
Heeft in heete dagen de Noordpool
moer dan gewone belangstelling bij den
gewonen door warmte gekweldcn mensch,
de Pool heeft steeds, winter en zomer, de
bijzondere aandacht gehad van ontdek
kingsreizigers, dio bij gebrek aan ander
onbekend gebied, zich thans met lust en
ijver op de ijsvelden werpen. In dezen
tijd zijn niet minder dan 4 expedities te
gelijk op weg naar bet Poolgebied. Voor
eerst een Amerikaansche expeditie, die
mot vliegtuigen vanuit Point Barrow in
Alaska het ijsgebied ten Noorden van
Alaska wil exploreeron. Zij nemen als ba
sis de kustplaats Point Barrow en onder
nemen van daaruit eenige kortere of lan
gere tochten niet zooals het uitkomt. Hun
doel is niet uitsluitend om de Noordpool
te* bereiken, maar om zooveel mogelijk on
bekend gebied in kaart te brengen. En
als men op de kaart naziet, vindt men
daar nog een heele lap wit, aanduidend
alles wat nog door geen menscbenvoet is
betreden, noch door een menschenoog is
waargenomen.
Vervolgens hebben wij een Fransche
expeditie. Wat deze precies wil en hoe zij
haar doel wil bereiken, weten wij niet
precies. Wij gelooven ook per vliegtuig,
maar de berichten omtrent deze expeditie
zijn zóó schaarsch, dat ze geheel in het
vergeetboek dreigen te geraken.
Iels meer bekend is de Amerikaansche ex
peditie van kapitein Byrd, die hetzelfde
grapje wil uithalen als Amundsen verle
den jaar deed. Amundsen zelf is blijkbaar
door ondervinding wijs geworden en geeft
er thans de voorkeur aan om met een
luchtschip over de Noordpool te vliegen.
I)eze expeditie is de meest bekende van do
vier. Zooals men weet, maakt zij gebruik
van een Italiaansch luchtschip, welks por
tret eenigen tijd geleden in onze foto
pagina heeft gestaan, en dat zich thans
te Leningrad bevindt, waar het na een
voorspoedige reis van Rome via Pulham
(Engeland) en Oslo wordt opgehouden,
omdat de meermast en de loods op Spits
burgen nog niet gereed zijn. Evenals Byrd
i- ook Amundsen van plan om vanaf
Spitsbergen zijn tocht over de Pool aan te
vangen en linea recta aan te stevenen op
Point Barrow in Alaska.
Wanneer men een kaart van bet Noord-
poolgebied voor zich neemt en de route van
Amundsen-volgt, ziet men, dat de reis gaat
door een groot onbekend gebied, dat zich
voornamelijk uitstrekt tusschen de Noord
2")Ool en Alaska. Het is een gebied van on
geveer 1 millioen vierkante mijlen. Aan
rlon Europeeschen. kant is het Poolgebied
heter bekend, maar ten Noorden van
Alaska is alles nog ondoorvorscht terrein.
Men weet thans, dat zich ten Noorden
van Europa geen vasteland bevindt en dat
op de plek van de Pool zelf ook een diepe
nee is, maar de Poolvaarders meenen, dat
zich in het onbekende gebied boven Alas
ka vasteland moet bevinden. Dar uit te
maken is mede een opgaaf, welke Amund^
sen en zijn gezellen zich gesteld hebben.
Men meent, dat het in de toekomst spe
ciaal voor de luchtvaart van groot belang
zal zijn, of daar land is, ja of neen.
Bevindt zich.daar land éón of meer
eilanden bijv. dan zoudea daar lan
dingsplaatsen voor vliegtuigen en lucht
schepen kunnen worden aangebracht met
gelegenheid om benzine in te nemen en
misschien ook stations voor weerberich
ten. Het is n.l. in 't geheel niet buitenge
sloten dat er nog eens een druk vliegver
keer over het Poolgebied zal ontstaan, al
thans in den zomer, als de zon er dag en
nacht niet ondergaat. Volgens kenners van
het Poolgebied moet het er in de lente en
begin zomer ideaal vliegweer zijn, vooral
door gelijkmatige temperatuur. Men heeft
bovendien, zooals gezegd, het voordeel van
de middernachtzon en tenslotte is voor
sommige groote trajecten de weg over de
Pool korter. Denk bijv. aan het traject
New-YorkJapan of EngelandJapan,
om maar een paar sprekende voorbeelden
to noemen. Het vliegen over het Poolge
bied levert één groote moeilijkheid op,
welke ook Amundsen ondervindt, doch
welke hij op geniale wijze heeft opgelost.
Men moet in deze streken n.l. vliegen op
het compas, maar dat is zoo dicht bij de
magnetische pool volkomen onbetrouw
baar. Men heeft er nu het^ volgende op
gevonden. De zon is 's zomers in deze stre
ken dag en nacht aan den hemel, staat
's middags om 12 uur precies in het Zui
den en om middernacht precies in het
Noorden. Men kan dus, als men de zon
kan zien, op iedeb uur van den dag uitre
kenen, waar deze zich bevindt. Het eeni
ge vereischte is, dat men een horloge heeft,
dat den juisten tijd aangeeft. Het is dus
zaak een naar goede horloges mee te ne
men, die gedurende eenigen tijd iuist blij
ven loopen en als het mogelijk is ze te ver
gelijken met de tijdseinen, welke draad
loos den aether worden ingezonden. Dit
laatste is natuurlijk alleen mogelijk als
men een draadloos ontvangtoestel aan
boord heeft, dat gevoelig genoeg is om
deze seinen op te vangen. Amundsen heeft
thans als compas een toestelletje aan
boord, dat in aansluiting op een uurwerk
met do zon meedraait. Wanneer do be
stuurder nu in verband met do te volgen
richting het toestel zuiver instelt vóór hij
vertrekt, heeft hij tijdens de reis niets an
ders te doen. dan te zorgen, dat het
beeldje van de zon, hetwelk in het toe
stelletje wordt opgevangen, precies op de
aangegeven plaats blijft staan. Hij houdt
dan automatisch dezelfde richting.
Een andere moeilijkheid voor Aniund-
sens luchtschip de „Norge" is het landen
op het ijs. Men heeft daarvoor een speciaal
en stevig anker geconstrueerd, maar of dat
voldoende zal zijn, is te betwijfelen, wan-
neer men bedenkt, hoe» moeilijk het reeds
is voor een luchtschip om te landen op eon
gewoon vliegveld, dat toch van alle go-
makken voorzien is. Als er oen beetje veel
wind staat, is zoo'n gevaarte niet te hou
den. De bemanning van de „Norge" is
echter vol goeden moed en hoopt de moei
lijkheden alle schitterend fe overwinnen.
Wij hopen het met hen en wachten met
spanning de nqg te out vangen berichten
af, wanneer de expeditie eenmaal van
Spitsbergen zal zijn vertrokken.
Op het oogenblik vertraagt een hevige
sneeuwval de werkzaamheden.
UIT DE OMGEVING
HILLEGOM.
Aanbesteding. Gisteravond word door
den architect G. Verkoren in Flora voor
rekening van den heor W. Gijselaar Jr.
aanbesteed het houwen van oen Landhuis
aan de Leidseheslraat. Ingekomen waren
5 inschrijvingsbiljetten, waarvan con on
geldig. Uitslag als volgt: Wicdemeijer en
Go. Hillegom f 9838; Vcrgunst en Daudeij
Lisse 9810; Firma Harskamp te Am
sterdam 8353.25; Joh. Seijsoner en Zn.,
Hillegom .8267. De gunning word aan
gehouden.
Polderbestuur. In de gisteren alhier
gehouden vergadering van den Venneper
polder, alwaar de verkiezing van oen Se-
cretaris-Ponningmeester plaats had tor
voorziening in de vacature A. M. van dor
Jagt werd no. 2 van do voordracht de
heer *H. J. Lyclama gekozen.
Mooie gift. Door een dame to Den
Haag, dio onbekend wcnscht te blijven,
werd aan den WelEerw. Pater van het
Westeinde, dio van hier naar de Missie
van Zuid-Afrika vertrok, een prachtig
Kazuivel en een gift van 1000 ter hand
gesteld.
Verkeersongeval. Gisteren zou de
heer L. van Schio vanaf het Patrouaata-
gebouw aan do Hoofdstraat den weg over
steken naar do Vosselaan. Door niet vol
doende uit to kijkon werd Jiü door een mo
torrijder aangereden, met bet gevolg, dat
hij kwam te vallen en zijn fiets geheel in
elkaar gereden werd. Ook de motorfiets
werd nogal beschadigd, waarvoor do mo
torrijder vergoeding eischte. Een en an
der zal nog nader uitgezocht worden.
NIEUWKOOP.
Bevolking. Gedurende do maand
April werden tor secretarie aangegeven
12 kinderen; overleden 2 personen; 10
personen vestigden zich binnen de ge
meente, terwijl er 17 naar elders ver
trokken. 3 huwelijken werden voltrokken.
Geboren: Gerrit z. van G. Sanders en
L. Vorduijn. Johannes Wilhelmus z. v.
H. M. Woerde on M. G. Luijben. Gerrit
z van A. Gruis en A. Harmsen. Heu-
drikus Gijsberlus z. van J. Sinuuernian en
.A. van do Loo.
Getrouwd: M. Woeldcrs 20 j. en M.
G. de Rooij 19 j. Cl. P. Huigsloot 28 j.
en G. M. Wildenburg 21 j.
SASSENHEIM.
Gemeenteraad.
Verbreeding van den Rijksweg in
den Ouden Post. Het belemme
rende Kooirecht.
De raad dezer gemeente vergaderde gis-'
teravond to 7 uur. Aanwezig alle leden.
Do notulen der vorige vorgadcring wor
den goedgekeurd. Ouder do ingekomen
stukken was een medcdeeling, dat voor
den aankoop van een perceel door de ge
meente in het park Rusthoff een bedrag
in totaal van f 15,910.50 was - uitgegeven.
Voorts een dankbetuiging van den heer
du Croix voor de toegekende salarisver-
hnoging en een verslag van de commissie
tot wering van schoolverzuim. Deze stuk
ken werden voor kennisgeving aangeno
men.
Wat dc waterleiding betreft - niette
genstaande allo onrustbarende berichten
'zei do voorz. gaat het met do waterleiding
nogal. Op 21 April waren .103 nieters ge
plaatst en 460 aansluitingen, zoodat «lus
een honderdtal inwoners nog op dc meter
wachten. De bijbetaling voor do verlen
ging der dienstleiding is vlot verjoopen
tot een totaal bodrag van f 2565.69. Enkelo
achterblijvers werden tot betaling ge
bracht, waarvoor apr. den chef van politic
een pluimpje gaf. Enkelo niot-betalers
hebben tot nog too slechts een vaderlijke
vermaning gehad, maar men zal tot kras
ser maatregelen overgaan.
De heer v. .d Gecat vindt het water hoo
langer hoe slechter wonion. Hij kan zich
indenken dat dogenen dio goed wel-water
hebben, hot leidingwater niet willen be
talen.
De heer Bader zou el 'ns weten waarom
het eiken dag slechter wordt.
Do hoer v. d. Geesthet is ongeniet
baar; 't is modder. XI moet bij mij eens
thee komen drinken!!...
De heer Speelman vindt het water zoo
kwaad niet. loder waterleidingbedrijf
maakt „kinderziekten" door. Laten zelfs
de leden van den Raad toch niet beginnen
met do waterleiding af lo kammen op een
wijze zooals do heer v. d. Geest.
Do voor/., onderstreept dit. Het gemeen
tebestuur kan do volle verantwoordelijk
heid voor de bruikbaarheid van het water
als drinkwater dragen.
Weth. Warnaar vindt het vooral van
belang, dat door do deskundigen in
uitzicht is gesteld, dat het water volko
men goed wordt.
Ingekomen is een adres van eenige in
gezetenen om do Nieuwe Haven to dem
pen. Aangezien eenige maanden geleden
nog besloten is om de toestand daar te la
ten zooalhet. was, wordt het schrijven
niet in behandeling genomen. Het adres
blijft echter onder den aandacht van B.
en W.
B. en W. slcllon voor een berm aan te
koopen voor heb onlangs gekocht perceel
grond aan den Wannonderweg, ter lengte
van 212 M. en ter diepte van 3 M. De
koopsom A-oor deze berm, welke eigendom
van de Hcrv. Kerk to Warmond, is f 1000.
Do voorz. zegt, dat deze prijs wel hoog is,
maar de grond erachter stijgt door den
aankoop in waarde.
De lieer Vcrkley vindt <lo koopsom veel
te hoog; het is f 1.50 per M2. voor een bij
na waardolooze berm.
Weth. Warnaar acht het nu den tijd om
«Ie aankoop te doen, nu aan hot achter-
ligegnde perceel nog niets veranderd is.
Meerdere leden uiten eveneens hun ver
wondering over den hoogen prijs.
Na uitgebreide diseussio wordt het voor
stel van B. en W. aangenomen met één
Btem tegen (van den heer Vcrkley). Over
Aankoop van den eelicelen herin over eer.',
lengte van i)t>0 M. wordt ond .uuui d
De verkoop ibor het C -.\\r.\i m
obligaties Xi-dorlamt 12:8. r. ,1 l:ano
tot extra aflosai restM.l iicening
(ot dat bedrag, wordt goedgekeurd. I><1
obligaties, indertijd u.iag.-k..; h* e «vi.
koers van fc'J pet. staan :iu op een !;oer\i
van 101 pet.
Voorgesteld wordt een ver-<r hvc»; vaal
to stellou op do ligj 1 w.i .-u
en aanwijzing ligplaats.
De heer v. d. Geest stelt de v i Ha
ven als ligplaats voor. Opgemerkt wordt*
dat dan weer aan havcnruinito wordt in
geboet. Aangewezen wordt tenslotte da
Oosthavcn cn do Nieuwe Haven, tor vijl
B. en W. zullen bepalen waar. liet liggeld
wordt voorgesteld op 50 cK per dag te be
palen, wanncor heb woonschip langer dat.
14 dagen ia de gemeente ligt.
De voorgestelde verordening v-or3t aan
genomen. Tegen stemden do hoeren v. d.
Geest, v. llliijn, Vcrkley cn Krom.
Do balans en exploitatie rekening dor
Woningbouw vereeniging „Vooruitgang'' zal
op verzoek van den heer v. uiseveUl bij
do leden circuleeren.
Voorstel tob aankoop van oen strook
gronds ter verbreeding van dolt Rijksweg
vanaf mevr. Wed. v. d. Voort tot aan do
Zuiderstraat. Het betreft hier de verbree
ding van den weg met 5 M. aci ter do boo-
menrij. De verbreding tal «I r do ge
meente worden verricht, waarvoor liet Rijk
een vergoeding geeft van f 13.500. Het be
drag van aankoop der verachillondo por--'
('Celon grond voor do huizen beloopt!
f i'202.50het loggen van een trottoir kost
f4262. Do verbreeding geschiet! I over een
lengte van 572 M.
Do heer Zonneveld vroeg, daar
ccnigo eigenaars weigerden 5 M. grond af
tc staan, doch toezeiden een verbloeding,
urn 3 M. niet tegen te werken, of tegen
dezulken een onteigeningsproces zou aor
den gevoerd. Hij zou daar geen voorstan
der van zijn.
Dc voorz. antwoordde, dat «lit niet heb
geval was; ook de nfstand van 3 M. grond
zal dankbaar worden aanvaard. Slechts
enkelo aanwononden hebben do 5 M. grond
niet willen afslaan; deze pereeelen bob
ben een gezamenlijke lengte van 32 M. Met
do uitvoering vnn Let werk zal waar.
schijnlijk in dit najaar begonnen worden
en geschieden door wcrkloozen. llel voor-
stol van B. en W. werd mol een stcni
blanco aangenomen.
Punt 6. Verhuring boerderij v, d. Goc-t,
lokte oen zoor uitgebreide discuuio i-it.
Den heer v. d. Geest is verleden j r toe
gestaan de boerderij nan dc Kcrklaau to
betrekken tegen vooruitbetaling der huur
voor één jaar en vraagt thans nog c<*n
jaar liet pand to mogen blijven bewonen.
Tenslotte word met nlg. at. aangenomen
een voorstel van den lieer Bisschop* un
hot huis nog voor een half jaar te ver', i-
xen, terwijl in hot contract dc bepaling
wordt opgenomen «lat do gemeen!e j i
■verantwoording draagt voor cv nietw'.o
ongelukken, dio door do bouwval r 1 rl
vaii het huik mochten worden voroo:/;\: t.
Het voorstel •van B. oh W. rit «lo
rechtskostcn t enge vol go van dc belemme
ringen voor het bouwen door den koei-
bccr, ad f333.05 te vergoeden, weid even-
eens met alg. stemmen aang> u ne». Po
gemeente is in 't geheel niet verantwoor
delijk voor de mislukking vitn l.e' bouw
plan. Toen v. d. Geest gedwon.tni was in
rechtsgeding te gaan, is hem door IV en
W. in uitzicht gesteld een gcdocltp)iil:o
vergoeding van «le rechtskostcn. nungezien
het ook voor dc gemeonlo van behing wns
te weten op welken afstand van do kooi
gebouwd mocht worden. Dat do heer v. d.
G. met bouwen begonnen ia. hangen io het
proces, is zijn eigen onvoorzichtigheid.
Over de al of niet verantwoordelijkheid
van het gemeentebestuur werd langdurig
gesproken. Ook het gemeontcbo*v.lur ha«l
plannen beraamd om hier toch nog to hel-
pen, maar deze plannen wnren mislukt.
Besloten word tenslotte, dat B. en W. deze
/aak in beraad zullen houden.
Ook over «lo bestemming van het bouw-
terroin aan do kazerne werd nog niet be
slist. Eerst zal gesproken worden met do
aan wonenden van de Nieuwe Haven over
«lo demping en nagegaan zal worden in
hoeverre do gemeente tot demping het
recht hoeft.
Bij de rondvraag wilde de heer Bis-
schop* naar aanleiding van een belas
tingoverzicht der verschillende omringen
de gemeente waarbij Sassonheim verre
weg hot langste bleek nog eens de aan
dacht vestigen op den raadhuisbouw.
De voorz. betuigde zijn volkomen in
stemming met het gesprokene!
WeCh. Warnaar wil eerst liet hudliuii
bouwen dan het raadhuis. Kpr. zou er
echter wel voor zijn, het terrein voor het
Koningshuis Ie reserveeren voor do toe
komstige slandpla.ii- van het Stansen-
heimsche raadhuis.
Hierna sluiting «Ier openbare vergade
ring to kwart voor elf uur. waarna do
raad in geheime zitting ging.
Gcvestrigd: A v. «1 Meij en gezin van
Katwijk. O. Af. do Grot van Oogst geest.
- M. Hoppe van Ileein-lede A J. v. d.
Voorn van T.eidcn K. v. Tul geb. Dek
ker van Leiden. S. Zuilhof van Haar
lemmermeer. - - -L A Runnik van Leiden.
-• A I'. W. v. d. Hoek van Cilge en Rijon.
- J. Vcnveij van Rijnsburg, V Grif
fioen van Oegstgeest. M. J. v. d. Zwhan
van Wamel. - A. G. Verhaar van Lisse.
T. Schalk van Haarlemmermeer.
V er t r o k k o n: \f. v. d Voort naar
Utrecht M. Heijns naar Werkendam.
11 P. W'n ar denburg naar VGravonhagp.
II. W. Lange veld naar Eibergen, - A
Mulder en gezin naar Lisse. J. B. Roos
Laar Gouda. L.è Sluymer naar Noord*
wijkerhout. W. Vis naar Hillegom. J
v Waveren naar Haamstede, Zeeland
X M. Warmerdam naar 's-Gravenhage.
J. F. A. Uplioff naar Alkemade. M. If.
Bron goh. van Handel naar 's Gravenliag®.
G. M. Bouwmeester naar Noordwijk.
Geboren: Wilhelmina d van J. D.
Heijns en A Keijzer. Maria Elisabeth
Jlendrika Thercoia d van J- Rcijzen en
M. G. Vreeburg. Theodora Elisabeth d.
EEN BEZOEK AAN
In het jongsto nummer van „Het
Schild" lezen we het volgende om meer
dan één reden merkwaardige artikel van
de bekende niet-Katholieke schrijfster
Ellen Forest, geschreven naar aanleiding
van een bezoek aan het Klein-Seminarie
van ons Haarlemsch Diocees te Heemstede
Wij veroorloven on9 het interessante
artikel hier af te drukken.
Zooveel hadden we ervan gehoord, maar
gezien nog niets. Je wordt een beetje bang
van „zien" in. onzen tijd. Telkens weer ga
je goedsmoeds, telkens weer eindigt alle
illusie in het ten zooveelsle male gedoemd
worden, het probleem op te lossen: „wie
heeft liet mis, zij of ik?"
Telkens weer moet ik een zuiver-physie-
ken afkeer overwinnen als ik geplaatst
word tegenover de „fantasie" van onze
architecten, beeldhouwers, schilders. En
was het dan nog maar „fantaisie toute
pure"! Meestal is het een ratjetoe van des
kunstenaars vage herinneringen, en her
kennen zij, die zelve gezien hebben, heel
duidelijk invloeden van de Khmer kunst,
van Egypte, China, Zoulou kunst of van
de naieve voorstellingen der Inca's.
We zouden gaan „zierr". 'n Angstig be
sluit.
Maar.had ik 's morgens niet den
eersten koekoek gehoord, dien voorbode der
lente? en lag het Seminarie niet in een der
schoonste gouwen van ons land, waar
afzichtelijke bollenschuren nog niet opper
machtig alle schoonheid te niet doen.
Ik ben niet Roomsch, dus was de voor
geschiedenis van hot gebouw dat we gingen
zien, mij vreemd. Die wil ik ook niet in
details weten. Voor mij is, aan wat do
Roomsclien doen, maar cén machtige drijf
veer „geloof' en één benijdenswaardige
grondslag „eenheid". Wij, Protestanten,
protesleeren tegen dio eenheid en noemen
die „Roomsche kuiperij". Alsof er bij ons
geen kuiperij bestond, geen geknoei en intri
gue! Laten we even aannemen dat al, wat
rnenschen beroeren, menschelijko fouten
heeft, dat er dus bij de Roomschen even
goed kuiperij kan zijn, als bij ons, alleen
daar gaat alles om een ideaal en bij ons
helaas, om kleine persoonlijke belangetjes.
En als we dan dat leelijke woord gebrui
ken, éér we iets grootsch bewonderen, zit
er dan niet rneer „afgunst" in dan „af
schuw'' van wat we 'n kwaad meeiien? La
ten wij even eerlijk de hand An eigen boe
zem steken en ruiterlijk bekennen: „wij zijn
afgunstig op het resultaat van wat we cri-
tiseeren."
Neen, geen andere voorgeschiedenis voor
mij dan „geloof" en „eenheid'.' En dan
op stap.
AVeer de koekoekl. Bode van lente, vreug
de, geluk! En alom in de lucht, vrome, stille
verteedering. We rijden langs groote, eer
waardige, oude buitons, langs stukkVn his
torie.
Ook 't „Oud Clooster", dat wat nu „Nieuw
Hageveld" is, heeft zijn geschiedenis. Het
oude Spaarne, dat er langs vloeit, heeft
menig tafereeltje weerspiegeld, het pen
seel van Garot, een Chardin, waardig.
Langs een heerlijke laan, langs de over
blijfselen van een oud buitentje, komen we
er
Droomen we? Waar zagen we dezen go-
vel? Brugge, aan bet Minnewater, heeft
iets dergelijks en dan Versailles!
Heerlijk, rustig, weldoend! Jan Stuyt,
meen ik, is de architect en laten we voor
alles hem huldigen. Het is zoo verleidelijk,
zoo makkelijk, zoo misdadig tevens, eigen
erbarmelijke fantasie uit te leven, ten koste
(on op kosten) van anderen.
Het eischt zooveel zelfbeheersching, zoo
veel wilskracht, zooveel cn zoo hoog in
zicht in de werkelijke richting van onzen
tijd, om te durven zeggen, in steen of in
woord: „Ziet, wat deze maakten was zóó
schoon, dat ik het niet beter kan". Wat
deed Jan Sluytl Als een echt kunstenaar,
als een man van fijnen smaak, gaf hij core
die oere toekomt, en zoo is zijn werk gewor
den, een juweel! En als alle moderne Am*
sterdamschö gebouwen, als de nachtmerrie
van de Haagsche Bijenkorf en de momen-
tale klok In het Raadhuis van Rotterdam
alleen nog zullen zijn: afzichtelijke getuige
nissen van momenteele schoonheidsver
krachting zal „Nieuw Hageveld" rein en
puur vertellen, hoe al die dwaasheid maar
een uitspatting was van een volk. dat in
de kern gezond en verstandig was.
En als de architect voor het kleed ruiter
lijk bekende: „ik kan het niet schooner dan
dezen" voor het inwendige kwam hij
zelf op.... en maakte het tot een schooit
harmonisch, practisch geheel.
Hier is met „liefde" gewerkt. Niet alleen
voor gold.
Een heelen middag hebben we er ge
dwaald en we hebben geleerd, wat een
dracht kan, wat liefde vermag. Ik zou een
Hod willen dichten op de vlekkelooz9 reib-
held van gangen, trappen en zalen, op den
Pieter do Hooghschen glans en glorie der
hypermoderne, hygiënischo keuken! Hier
«JIEUW „HAGEVELD"
werken geen rnenschen, hier werkt „lief
de, toewijding, geloof"
Wie zei me laatst: „Als de Katholieken
Let heft in handen krijgen, gaan we terug
tol oer-tocslanden". Och kom! Al te graag
wordt dergelijke onzin geloofd. Ik zelf ge
loofde het toch. Maar één biik in de douche-
zaal van Nieuw Hageveld stelt u gerust.
Wat 'n installatie! Van Amerikaansche per
fectie! Stellig de beste, meest complete,
meest up to date inricht ng in ons land
Ik zou alle roomsch-vijamligen wel wak
ker willen schudden, hun willen toeroepen:
„Blijf niet volharden in uw middeleeuwsche
vooroordeelen! Ziet wat ze doen, en begrijp,
dat hier meer achter zit dan gij denkt en
iets anders dan gij vermoedt!" Wij hebben
alleen kunnen bewonderen. Als ik een jon
gen was, zou ik hier willen zijn, tusschen
werkende, denkende, biddende mannen.
Zeg me nooit meer, dat het onderwijs er
slecht is. Gaat eens zien naar dio proof-
zaal voor wis- en natuurkunde! Ziet eens,
wat daar aan de allermodernsto apparaten
bijeen isl De boekerij is een diepe bron van
alles en nog wat. Elke kamer {het zijn geen
eenvormige cellen, maar mooie, ruinm, fris-
sche kamers) van de leeraren, heeft een
eigen, kleine boekerij, maar de groote, alge-
meene is ook voor hen de wel, waaruit ze
steeds weer putten.
Naast de tradities der Kerk, leven hier
de tradities der rnenschen. Nog, als in de
middeleeuwen, zijn de priesters schatbe
waarders van wat de menschheid wrocht.
En ze bewaren alles, niet als boózo waak
honden, maar als vriendelijke, mededeel
zame verzamelaars, trotsch op hun schat
ten, die ze zoo graag laten bewonderen
En rnenschen zijn het, rnenschen van
vleesch en bloed, met menschelijke belang
stelling en nieuwsgierigheid, naast hun
stellige zekerheid omtrent God en zijn Be
loften. Hier, bij lien,die het stigma „on
verdraagzaam" kenmerkt, géén zalvende
onnatuurlijke preektoon, géén: „Heer, ik
dank u, dat ik niet hen gelijk deze"....
gedoe! Deze lieden hebben iets beiers dan
uiterlijk vertoon van „boven do gemeento-
te-slaan'\ Ze voelen geen behoefte aan een
zalvende spreekwijs, ze kennen heiliger zal
ving dan die van menschenstem.
Ik heb Nieuw Hageveld gezien en moer
dan ooit bon ik overtuigd, dat deze rnen
schen, die zulke dingen tot stand kunnen
brengen, do werkelijke dragers onzer be-
»schaving zijn. Onze werclis gekomen op
een puDt, waarin „kiezen" geboden is.
't Is nu maar de vraag: ..Wat wenselit ge
voor onze wereld? Organisatie of de>orga-
riisatio, worden of verwording? Aan liet -
eind van liet touw staat aan den oenen
kant zwart, aan den anderen rood. Wat
daar tusschen ligt trekt vruchteloos rechts
of links. We moeten kiezen. En wio
wenscht nu ondergang en verwording?
Hier geldt het woord: „hoort niet (als ge
daar legen bent) naar mijn woorden, maar
ziet naar mijn daden."
Die daden, door de eeuwen heen, behiel
den voor ons alle klassieken, alle hand
schriften, alle kunst. Die daden gaven ons
de schoone Gothische kathedralen, als ju-
woelen gevat in de ketting, die is de weg
welken de kruisridders gingen. Die daden
gaven Toorop een waardig kader en zuiver
den de literatuur.
En die daden bestreden post en cholera,
gaven hygiëne en scholen aan Volken die
geen van beiden kenden, gaven mannen als
Couvreur (China), Wieger en honderden
anderen gelegenheid onbekende talen te
bestudeeren.
Die daden honden nu de wereld nog
eenigszins in bedwang, trachten de traditie
hoog te houden, die wil dat een vrouw zich
bedekt en niet in aanschijn de gelijke is van
den man.
Hun daden zijn bewonderenswaard
zie Nieuw Hageveld! 't Was fijn, die hon
derden frisscho, gezonde jongens te zien,
sportief, studieus, natuur- en kunstlievend!
Onder den hoogen, op dien van Michel
Angolo gelnspireerden koepel, zagen we
hen knielen, en ons trof de eenvoud, de
deemoed, do echtheid van alles. Men zei me:
„die aTme jongens loopen er in ze ko
men er als kinderen en kunnen er later
niet meer uit."
Leugens! Ik stak mijn licht op bij een
der Professoren. „Er zijn er bij, waarvan
we terstond merken die is niet geschikt
om te blijven, maar er zijn er ook dio liet
pa3 heel laat merken. Maar hoe Iaat ook.
wie voelt dat hij hier niet meer hoort moet
gaan. Dit Is geen beroep, het is een roe
ping". Langzamerhand gingen onze oogen
open, vielen vooroordeelen als versleten
vodden af en dan stond daar alleen nog het
goede wat ze doen, deze rnenschen, het
schoone wat ze voor de menschheid behou
den en het ideaal, welks fiere, deemoedige
dragers zij zijn.
Nieuw Hageveld is meer dan een Semi
narie, het is, voor mij als niet-Katholieke,
een vinger op de wondejilek, „oneeniglieid",
een vingerwijzing naar het ideaal ..Een
dracht.''
Oegstgeest. ELLEN FOREST.
