17e Jaargang.
ZATERDAG 24 APRIL 1926
No. 5233
9e. SeidóolTe
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAFENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advortenllën 30 cenl per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
5 dubbele van bet tarief berekend. s
Kleine advortenllën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
botrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-
buur, koop en verkoop IO.50.
Dit nummer bestaal uil vijl bladen, waaronder
bel Geïllustreerd Zondagsblad.
Minister Lambooy
Mot het feit, dat oud-minister Lam
booy weer belast is mei de portefeuille
Vnü Oorlog is do pers algemeen ingeno
men, voorzoover bet betreft clen persoon
van den heer Lambooy.
Sommige bladen zien echter in deze wis
seling een politieken kant: een slap naar
het herstel van de coalitie, waarmede zij
niet zoo ingenomen kunnen zijn! 't Wil
ons voorkomen, dat de vrees dien bladen
spoken voor de verbeelding toovert
De „N. Rott. Crt." trekt uit deze porte
feuille-wisseling een conclusie van politie
ken aard, die nog veel onaannemelijker is,
die even onjuist moet worden genoemd
als hatelijk voor de R. K. Kamerfractie.
Het blad schrijft:
Het heele conflict van November
komt bierdoor in het juiste licht te
staan. Zoo nog iemand mocht twijfe
len, of de ontslagaanvrage van No
vember wel uoodig was, of er inder
daad eenig landsbelang mee was ge
moeid, dan heeft hij thans een ondub
belzinnig antwoord gekregen van nie
mand minder dan den heer Lambooy
zelf. Zijn nieuwe aanvaarding van de
leiding van het departement is de
daad, waarmee zijn protest Vvan 'No
vember als nietswaardig verloochend
wordt.
Laten wij hopen, dat uit deze benoe
ming niet alleen de heer Lambooy,
doch ook de politieke partij, die hem
in November zoo toejuichte, omdat hij
zich door haar op sleeptouw had la
ten nomen, iets voor het vervolg zal
hebben geleerd. Ministers moeten niet
aftreden en uit een hoos humeur
moeilijkheden uitlokken in den .Staat,
als gold het daarbij geen grooter be
langen dan die van een voetbal- of
cricketclub.
Er is wel eenige durf voor uoodig, om
aldus lo schrijven of men moet een on
begrijpelijke verblindheid voor do feiten
veronderstellen bij den politieken hoofdre
dacteur van de „N. Rott.' Crt."l
Feiten toch ziju:
dal in November de samenwerking dor
drie rechtsche partijen in de Tweede Ka
mer werd verbroken en dot dit als c o n-
sequentie met zich bracht, dat er
dau ook geen coalitic-rogeering meer zou
zijn;
dat toen zijn afgetreden de vier Ka
tholieke ministers die in hot Ministerie-
Colijn zalen als ministers der gecoaliseer-
de partijen.
Eu feiten zijn ook:
dat met het nu in functie treden van
den lieer Lambooy niet opnieuw een
coalitie-regeermg wordt gevormd;
dat het weder optreden van dezen éénen
minister der vier afgetreden, daartoe ge
noopt door bijzondere o m s t andi g-
li e d e n, niet beteekent, dat d c afgetreden
Katholieke ministèrs weer opnieuw, zij
't dan nu in een niet-parlementair Kabi
net, aan de regeeringstafel-zijn gaan zit
ten.
Do „N. Rolt. Crt." is met haar zure
opmerkingen naast de werkelijkheid.
V Reorganisatie R. K. Staatspartij.
Er komt meer belangstelling voor de
reorganisatie der R. K. Staatspartij. Aan
vankelijk had het den schijn, alsof de in
teresse van dc R. K. georganiseerde kie
zers op het vriespunt stond. Doch nu de
hoofdbesturen van dc Standsorganisaties
hun meening bekend maken en nu deze
meening in eenige belangrijke punten af
wijkt van die, welke in de voorgestelde
reorganisatie-plannen is neergelegd nu
gaat er ook van onderaf - meer belangstel
ling opleven.
In dit nummer hebben wij opgenomen
het rapport van het R. K. Werkliedenver
bond. Dit wil drje belangrijke wijzigingen
in de concept-statuten.
Het wil:
rcchtstrceksche verkiezing van
afgevaardigden der sociale organisaties in
den Partijraad. (Voorgesteld is de opname
in den Partijraad van de Katholieke le
den van den Hoogen Raad van Arbeid);
de candidaatstelliug voor de Tweede
Kamer niet leggen bij den Partijraad,
inaar bij het lagere college de
Bondsvergadering;
in don Partijraad niet op te nemen
afgevaardigden van do Rijkskieskringor-
ganisaties.
Nu schijnt ons de verwezenlijking van
Öo twee eerste verlagens niet gewenscht
maar er ia over te praten: wat weegt
zwaarder het voor of het tegen?
•daar de derde wensch is. naar ons in-
zicht, beslist onaanvaardbaar. Alles wat
daarvoor in het adres ter verdediging
wordt aangevoerd is waardeloos in be
trekking tot deze ver-gaande conclusie.
Men lette alleen maar op deze onlogische
samenhang: aan de Bondsvergadering,
die wordt gevormd alleen door afge
vaardigden uit dc Kieskringen, moot can-
didaatslclling voor do Tweede Kamer toe
vertrouwd: in de Partijraad hebben deze
afgevaardigden als zijnde over '1 alge
meen menschen van weinig beteekenis!
geen toegang.
Met bet hier als derde genoemde ver
langen zal liet R. K. Werkliedenverbond
geen succes hebben!
BySTENLAND
Dultschland.
Berlijn en Moskou tot een accoord.
Het verdrag no g v o r M a a n d ag
g e t e c k e n d.
Volkomen overeenstemming is bereikt
tusschen de Duilsclic en Russische regee
ringen ton aanzien van den iekst van hel
Duitsch-Russische verdrag, dat zonder
verwijl geteekend zal worden, waarschijn
lijk nog voor Maandag.
De publicatie zal tegelijkertijd te Ber
lijn en Moskou plaatsOicbbén. Tévens zal
een overzicht gepubliceerd worden van dc
gewisselde nota's-tusschen de beide re
geeringen. Het verdrag zelf is zeer kort,
doch de nota's vormen oen uitgebreid do
cument. De tekst van liet verdrag zal niet
aan de geallieerde regeeringen worden
medegedeeld, voordat liet verdrag is ge
teekend.
Ehrhardt weer op het tooneel.
Kapitein Ehrhardt, de stichter en
voorbeen aanvoerder van de bekende
Duitsch-nationalistische organisatie-G(on-
sul), waartoe, ook de moordenaars van
Erzberger en Rathonnu behoorden, laat
weer van zich spreken, nadat hij zich lang
in dc schaduw had gehouden. Dinsdag
toch vond onder zijn leiding te Soblis in
Saksen een militaire parade plaats vau
de „Stahlhekn" en de „Wohrwolff", waar-
hij hij zich liet omringen door een talrij
ken staf, waarvan de leden in vracht
auto's waren gekomen. Na de parade ver
klaarde Ehrliafdt, dat hij de fusie van
alle monarchistische organisaties in één
enkele organisatie voorbereidt. Die eene
organisatie zou ten doel hebben 'het her
stel van een „groot Duitschland".
Engeland.
De crisis in het mijnbedrijf.
Baldwin aan het w e r k.
De Britsclie premier Baldwin is giste
ren zijn bemiddeling in het mijncónflict
begonnen met een praclischen maatregel
te nemen. Hij heeft n.I. beiden partijen
verzocht een kleine commissie te vormen
om do besprekingen te voeren, daar z.i
de volledige besturende lichamen der twee
organisaties onhandig groot zijn. Met deze
kleinere commissies zal de premier nu
trachten een uitweg te vinden uit de im
passe, waarin de kwestie „districts- of
nationaal mininluinloon", de mijnindus
trie heeft gebracht.
Do premier zoekt de oplossing, naar do
Press Association verneemt, niet behulp
van een regeeringsléening, waarvan reeds
eerder sprake is geweest. Do leening zou
op tamelijk langen termijn verstrekt wor
den, om de reorganisatie der industrie,
zooals de steenkoolconimissie zicli die
heeft voorgesteld, mogelijk te maken.
De eerste voorwaarde voor de leening
zou zijn de sluiting der niet meer econo
misch te exploiteeren mijnen. De interest
op de leening zou voor een derde deel ge
garandeerd worden door de regeering,
terwijl de eigenaars en de mijnwerkers
ook elk een derde deel zouden moeten op
brengen.
Spanje
De geest van Locarno.
Spaanse hFranscli vriend
schapsverdrag?
In een officieus communiqué over den
gisteren te Madrid gehouden ministerraad
wordt medegedeeld, dat tusschen Spanje
en Frankrijk onderhandelingen worden
gevoerd over een vriendschapsverdrag in
den geest van Locarno.
Polen.
De politieke toestand.
Skrzynsk; wil 1 Moi aftredon.
De premier 6krzynski heeft besloten
na 1 Mei af te treden. Vóór dien tijd wordt
wellicht het voorstel tot wijziging der
grondwet, ingediend door de Christen
democraten, aangenomen.
Volgens dit voorstel zal de president dor
republiek gemachtigd worden, het parle
ment to ontbinden. In dit geval zal in Mei
het parlement worden ontbonden.
Estland
Communistische leider geëxecuteerd.
Wegens geheime v e v s t a n d-
houding m et Mosko u.
De krijgsraad tc Reval heeft gisteren
den leider van do onwettigo organisatie
der Estlandsehe communisten, Riesemann
(er dood veroordeeld wegens het in het
geheim uitvoeren der b. i van Moskou
en bet organisceren dutionairc
elementen in Estlan nn is in
den nacht geexecutec
Rusland 4
Ruslands pact-politiek.
G e z a m o n 1 ij k optreden der
B a 11 i s c lie St aten.
De plaatsvervangende FiuSchc minister
van bultenlandsche zaken (dc minister
zelf heeft wegens een conflict met den pre
sident zijn ontslag thuis gekregen), heeft
in een onderhoud met journalisten mede
deelingen verstrekt betreffende de kwes
tie van het voorgestelde veiligheidspact
tusschen Rusland en de Baltische staten.
De sovjet regeering heeft zich monde
ling tot alle Baltische staten gewend met
een voorstel tot het sluiten van afzonder
lijke verdragen, inhoudende neutraliteits-
clausüles en bepalingen omtrent arbitrage
Dc regeeringen der Baltische staten
hebben daarop verklaard, dat zij in bo-
ginsel tol onderhandelen bereid zijn on
.schriftelijke voorstellen verwachten, waar
bij zij evenwel uitdrukkelijk te kennen ge
ven, dat elke bepaling, in strijd met het
covenanl van den Volkenbond, voor hen
onaannemelijk is.
Vorder was een verdrag slechts moge
lijk tusschen de sovjet-unin eenerzijds on
do gezamenlijke Baltische .stalen ander
zijds.
Zoodra de onderhandelingen een vasten
vorm zouden aannemen, zou een conferen
tie dor Baltische ministers v;m builcu-
landsche zaken worden belegd,
Turkije.
De Turksche mobilisatie.
Russische v r i e n d o 1 ij k h e d e n.
Volgens den correspondent van de
„Chicago Tribune" te Constantinopel
moeten de militaire voorbereidingen van
Turkije veel belangrijker zijn dan lo! nu
toe werd aangenomen. In totaal moeten
250.000 man gemobiliseerd zijn.
Volgens den correspondent moet de re
geering te Angora zich er wel van be
wust zijn, dat slechts een opgeven van
Mossoel en de petroleumterreinoD aldaar
een gomeouschappolijkcn aanval van Ita
lië en Griekenland op Turkije kan verhin
deren. In politieke kringen tc Angora is
men liet er echter niet over eens of men
van Mossoel zal afzien; in militaire krin
gen is men er beslis! tegen, dat in liet
Mossoelvraagstuk door Turkije concessies
worden gedaan.
Naar de correspond .-.it verder wil we
ten, moet de Rossiscire regeering aan die
van Angora hebben voorgesteld, zich ais
onafhankelijk lid hij de sovjet-Unie aan
te sluiten, waarvoor dan Rusland een mi
litair bondgenootschap met Turkije zou
sluiten, en de Turkselio troepen met mu
nitie en oorlogsmateriaal zou voorzien,
terwijl in iiet geval vart een aanval nog
verdere luilp toegezegd zou zijn.
Syrië
De groote opmarsch der Franschen.
Uit Beiroet h wordt gemeld: De groote
opmarsch der Frans die troepen togen
Soeweida is Donderdag begonnen Een
detachement is Vrijdagmorgen van Ez
Ras vertrokken en heelt zonder in< iden-
ten Charie bereikt.
Twee Drusische boodschappers, die brie
ven bij zich hadden van persoonlijkheden
uit den Djebel Druse zijp door opstande
lingen gepakt en voor een soort correclio-
neeie rechtbank gebracht op last van dezo
werden hun de handen afgehakt.
Britsch-lndië.
De relletjes te Calcutta.
Ondanks de door dc politie getroffen
voorzorgsmaatregelen is de strijd tus
schen Hindoes en Mohamedaucn opnieuw
uitgebroken.
Er zijn 5 dooden en een bi.'-tai gewon
den.
Afrika
De Italianen en Somaliland.
Een nederlaag dor r e g e e r i n g s-
t r o o o 9 fl-
Uit Lamoe wordt gemeld, dat er een
groote vermindering van het aantal daar
aankomende inlandscho schepen en do
totale afwezigheid van schepen onder Ita-
liaansche vlag geconstateerd is. Dit wordt
toegeschreven aan ernstige gevechten in
Italiaanscli Somaliland ten Noorden van
Mogadisjoe. waarin de regeoringst roepen
zware verliezen hebben geledon.
Do Somalis zijn intusschen in twee
groepen gesplitst, waarvan een in de
richting van Britsch Somaliland is terug-.
getrokken, en dc andere naar Abessynlë.
De Italianen hebben een blokkade van
do kust ingesteld en verscheidene inland
scho vaartuigen in beslag genomen en
laten zinken, waardoor liet handelsver
keer stil staat.
Amerika.
De oorlogsschulden.
Een spoedig accoord met
F r a n k r ij k?
Gisteren werd uit Parijs gemeld:
Do Amerikaanscho schuldencommissie
komt heden bijeen en men acht het niet
onmogelijk, dat een Fransch-Ameri-
kaansch accoord nog in den loop van den
dag zal worden ondortoekend.
De „Matin" meldt, dat Frankrijk gedu
rende de eersto vijf jaar allo stortingen
boven het bedrag van twintig milliocn
dollar, dat naar bekend reeds thans jaar
lijks door Frankrijk wordt betaald, als
interest op de schulden wegens de Ameri
kaanscho leveringen van oorlogsvoorrn-
den) zal kunnen opschorten tot na 1930,
in welk jaar do Fransche Dawes-annuiteit
300 millioen dollar bedraagt. Het blad
meent, dat hierdoor tusschen de betalin
gen van Frankrijk aan'dé Verèènigde Sta
ten en die welke Duitschland krachtens de
Dawes-ovoroenkomst aan Frankrijk moet
doen, een duidelijk verband is gelegd.
Huerta vlucht uit New-York.
De Pavijscho editie van do „New-York
Herald" meldt uit New-York, dat do voor
malige president van Mexico, Huerta, die
daar incognito vertoefde, uit de stad is
gevlucht, uit vrees voor een complot, dat
door eenige Mexicanen tegen hem was ge
smeed.
BIMWEMLIUIP
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
De Indische Begrooting. De motiea-
Cramer en De Visser verworpen.
De voorzitter gaat haast maken. Woens
dag en Donderdag der volgende week
worden avondvergaderingen gehouden
voor de algemeonc beschouwing'n over de
begrootingen van Justitie en Onderwijs,
in afwachting dat de overblijvende hoofd
stukken der Staatsbegrooliug in bespre
king komen na afhandeling der thans
vastgestelde agenda.
Van do algemecne beschouwingen over
de Indische begrooting waren nog ter af
doening overgebleven de stemmingen
over de nioti e-G r a m e r in zake in
trekking van het Indiscbe-Slrafwetboek-
arlikel, dat gericht is tegen stakingen, en
de inoti c-I.. d e V i s s 0 r betreffende de
Gonunnnistcnvervi.ljing. Do andere mo
tie-C ra mor, omtrent ecu andere sa
menstelling van den Volksraad, was inge
trokken, omdat de voorsteller zijn dank
beeld niet wilde wagen aan een onzuivere
stemming, als gevolg van de omstandig
heid, dat een aantal leden, ofschoon op
zichzelf wellicht voorstander van een go-
wijzigde samenstelling, toch zouden te
genstemmen, omdat de be.-li -sing over «Ie
geldende samenstelling eerst een jaar
oud is.
De overgebleven motie-( Iraniër werd
verworpen met 51 logen 27 sloimneu. die
van de S. D. A. P., de V-I», en L. de
Visser.
De motie-I,, de Visser moest het doen
met de-stem van den voorsteller alleen.
Bij de behandeling der nfdoolingen
pleitte de beer v. It ij e. k v o r s 1 (II-
K.) voor bevordering der uitbreiding
van de arbeidsinspectie. De heer Bult e u
(R.-K.) hesprak het volks.,intorwijs, dat
daalt. Vooral aan mannelijke Europee-
schc leerkrachten is behoefte, In de. bezol
diging moet verbetering worden ge
bracht. Ook do sulwsidieoring van het bij
zonder onderwijs moet worden herzien.
De vergadering weid verdaagd lol
Dinsdag 1 uur.
DE MINISTERWISSELING.
Schriftelijke vraag.
Het „Hbld." verneemt, rial prof. mr. dr.
Ant. van Gijn, lid der Tweede Kamer,
aan de regeering een schriftelijke vraag
heeft gericht over de ministerwisseling
aan liet departement van Oorlog;
Wij hebben den afgetreden minister van
Oorlog, a.i. minister van Marine, prof.
A. van Roven, gevraagd - aldus bel
„Handelsblad" of bij bereid zou ziju,
een iïaclere uiteenzetting Ie geven van de
beweegredenen, welke hem lol zijn ontslag
hebben genoopt.
De heer Van Royen antwoordde on-, dat
naar zijn mcening niet hij «Ie aangewezene
was om nadere inlichtingen te geVen.
maar de minister-president, de lieer De
Geer. (Dit kan a.s. Diusdqg al in
Tweede Kamer gesi-liieden. Red. I„ (ai.;
Slechts wanneer deze Iiiededrelilig'-n
mocht doen. met welke hij zich niet zmi
kunnen voreenigen, zou de beer Vitu
Royen zich geroepen gevoelen zelf te
spreken.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Overeenstemming tusschen Berlijn en
Moskou. Het Duitsch-Russische verdrag
wordt nog vóór Maandag onderteekend.
De opmarsch der Franschen in Syrië.
BINNENLAND.
Verschenen is het Voorlooplg Verslag
der Tweede Kamer betreffende het wets
ontwerp, houdende nadere bepalingen
omtrent den accijns op den wijn, belas
ting inlandschen vruchtenwijn, (late blad)
Ingediend Is een wetsvoorstel tot wijzi
ging der Land- en Tuinbouw-Ongevallen-
wet 1922, waarbij de Bedrijfsverenigin
gen belast worden met een bijdrage van
ten hoogste J 125.000 per jaar in de ad-
ling aan Oorlog. (2do blad).
Persstemmen over de personenwisse-
ling aan Oorlog.
minister natuurlijk te moeion eerbiedigen,
maar dat zijn stilzwijgen in zoovorrc ook
te betreuren was, wijl thans kon voort
woekeren het gerucht, dat reeds do rondo
deed, volgens hetwelk (leze portefeuille
wisseling „van to voren wel zou ziju af
gesproken."
Do heer Van Roven moest om dojo
suppositie glimlachen: „Ik kan u do ver
zekering geven .dat daarvan natuurlijk
geen sprake is. Ik heb vanochtend zelf pas
in de couranten gelezen, dat de heer Lam-
booy weer zou optreden."
Eerste Kamer.
B ij e o n g o r o o p e n togen a. s.
Dinsdag.
Dc Eerste Kamer is thans in ppenbaro
vergadering bijeengeroepen tegen Dinsdag
27 dezer, des middags Ie 2 uur
Do afdcclingcu van de Tweede Kamer
bobben benoemd tot rapporteurs over" tiet
wetsontwerp tol onteigening vau porcoo-
orfdicn.' ibnarlioden en andere, /.„ke-
lijko rechten, uoodig voor de vorbptcring
van den weg, loopondo van Rijswijk
(Hoornbrug) naar de Vink (aansluiting
aan den Rijksweg) nabij Leiden, in de ge
meenten Voorburg, Vour en Voorschoten;
do hoeren Beniner. Moller, Van Wijnber
gen, Engels en Bijleveld.
Accijns op den Wijn.
B o z w a r e ii (I o r e o m missie voor
belastingen dor Tweede
K a m o r
Verschenen is hot Voorlooplg Verslag
betreffende het wetsontwerp, houdende
nadere bepalingen omtrent don accijns
op den wijn.
In overgroot,* meerderheid bleek hij «lo
vaste commissie voor belastingen logen dit
wetsontwerp ernstig bezwaar te bestaan.
Zij wees er op dat het ontwerp is geba
seerd op do onderstelling dal de wijnen,
welke lift hier betreft, worden gebezigd
tot bet op groote schaal plegen van ver-
valschingen en bedrog. Dat in normale
omstandigheden vruchtenwijn in noe
menswaardige mate zou worden gebe
zigd voor het versnijden vgn buitenland-
sehen wijn, is niet waarschijnlijk. Daar
voor toch schijnen do productiekosten lo
hoog. Slechts een zeer kleine hoeveelheid
wordt op fust verkocht aan een enkelen
grooten afnemer, die zelf bottelt. Ook orn
dezo reden is vermenging op cenigszins
beduidend** schaal onmogelijk
Do steeds stijgende opbrengst van den
wijnaccijns wijst allerminst op een bena
deeling van den wijnhandel en van «Ie
schatkist door do vruchtenwijnfabrieken.
Deskundigen achten het niet mogelijk,
dat vruchtenwijn ook onvermengd als
eigenlijken wijn wordt verkocht.
Voor zoover in hel belang van den
consument tegen vrrvulsching zou moeten
worden gewaakt, zou dit bèliooren to ge
schieden door hel troffen van maatrege
len krachtens de Warenwet 1919. De in
voering van een nieuwe accijnsheffing
is hiervoor allerminst hoi geëigende mid
del. Reeds in April 19Jé> heeft bovendien
«•en ontwcrp-Wijnbesluit krachtens do
Warenwet het licht gezien
Een ernstig nadeel is ook dat de voor-
gestelde bepalingen in feiten hetcekenon
een bescherming van het hiiitenlandsch
product.
Dc cijfer.- van II.".I'M voor de schat
kist en ƒ22.680 voor bot l<ceningfnnds, in
de Mem. van Toelichting genoemd, zul
len voorts bij lange na niet worden be-
»vikl.
Ken kleine minderheid der Commis&io
gaf te kennen, t. o v. dit wetsontwerp
thans nog geen stellige uitspraak tc kun
nen doen. Zij wen-chic haar oordeel voor
te behouden, totdat door de Regeering mn
(lore gegevens zijn verstrekt.
Land- en Tuinbouw-Onyevallenwet.
E e o w b t s o n t w e r ji tot w ij z ii n g
i n g e d i e n d.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijt
ziging der l.atid- en Tuinbouwongövallcfw
wet 1922.
