!3G reaJMSTBEEK
UIT NIEUWKOOP EN NOORDEN.
XVII.
Uit oude Tijden.
Noorden.
„Noorden Öuurtsgewijze gebouwd,
„Dus niet wel een dorp te noemen,
..lloort zich echter als een goed,
„En zeer aangenaam vlekje roemen:
„Dat door nutte Veenderij,
„Steeds een drokke werkplaats zij".
Met dit voor de Noordenaars vleiend
rijmdicht beginnen de Nederlandschc
Stad- en Dorpbeschrijvers, Bakker en Van
Ollepen, in het jaar 1801, een korte be
schrijving uit den ouden tijd over Noor
den.
Minder vleiend noemt de Geschied
schrijver, W. J. J. C. Bijleveld Noorden in
den ouden tijd een onaanzienlijk, van
Nieuwkoop afhankelijk dorp, dat pas in
do 18e eeuw to' grooter bloei is gekomen
door do verveningen.
Do lezer begrijpt wel, dat hot eerste
oordeel meer slaat op het tijdperk rond do
18c eeuw, en dat het laatste op vroeger
tijden ziet
Veel konden wij van dit dorp niet meer
achterhalen; het archief van den Polder
Achltienhoven, welke Polder vóór 1854
een zelfstandige gemeente was, doch sinds
dien gemeentelijk hij Nieuwkoop is ge
annexeerd, dit archief, dat ongetwijfeld
van groot belang was voor de geschiede
nis van dat gedeelte van Noorden is vóór
enkele jaren, geborgen op den zolder van
een poldermeester, een prooi geworden
vande muizen.
Het archief van de Gecombineerde
Noordscliebuurter en Voordijksche Pol
ders, welke Polders burgerlijk tot de ge
meente Zevenhoven behooren, doch tot het
Gemaal „Uphof" een deel uitmaken van
het dorp Noorden, dit archief is in den
nacht van 12 op 13 Maart 1884 bijna ge
heel verbrand, tegelijk met hot raadhuis
van Zevenhoven, waarin het geborgen was
Dit is natuurlijk uitermate te betreuren
Ik hoop echter, voorzoover de tijd mij dit
vergunt, binnenkort in andere archieven
nog een en ander te vinden en te verzame
len, om dit ter gelegenpr tijd alhier mede
te doelen.
Voor het heden vergenoege men zich
met het volgende.
Evenals overal elders in onze streken is
do Hervormde kerk op het Noordsche
Dorp de historische plok van het katho
lieke bedehuis in den ouden tijd.
Noorden was in den ouden tijd geon
zelfstandige parochie en de kerk was niet
ftiecr dan een kapel, behoorende tot de
Parochie van Nieuwkoop en welke van
daaruit door den Pastoor bediend werd.
Reeds oudtijds is beschreven, dat de ka
pel op een zeer mooi punt gelogen was en
een sieraad voor het dorp uitmaakte, te
meer omdat zij in een zoor goeden staat
werd onderhouden.
De kapel was omringd donr jv»iu«auW<
•a -tnu uxiïgeving, was toen goed grasland.
Achttenhovon bestond oudtijds uit 18
hofsteden, in de 17e eeuw ging dit aantal
achteruit en daalde zelfs tot 10, later is
dit weer toegenomen, terwijl er nog enkele
huisjes bijkwamen.
De boerenwoning, genaamd dc Vrije
Haak, bewoond door J. Noordegraaf
op don voorgevel van do woning staat nog
de naam vermeld was oudtijds een af
zonderlijk leen en omvatte 14 morgen
land. Het gedeelte, gelegen tusschen do
Hosch wc tering en de kade, gelegen langs
de Kadewetering, groot 78 morgen, was
bosch en droeg ook den naam van „den
Bosch". De Heer van Nieuwkoop, Noor
don en Achttienhoven voerde tevens den
Xn ;;Heor van de Vrije Haak en don
Bosch Vooral in de 18o eeuw was het
een eer een langen titel to kunnen voeren
on vindt men dion titel dan ook steeds in
dien tijd volledig aangegovcn.
Tm do omgeving: van de zoogenaamde
itooiwomng, thans bewoond door J. P. van
'•aaien, was eveneens een vrij uitgestrekt
bosch, tusschen 1631 en 1647 aangelegd
door den Ambachtsheer Johan de Bruyn
van Buitenwerk. Een eeuw later was dit
bosch weder verdwenen. Volgens otido
Kaarion was er een aanzienlijk gebouw in
gelogen, vermoedelijk oen jachthuis met
jagers woning.
Wat de Katholieke gemeente betreft,
nier hoop ik nog nadere gegevens van to
vulden, nadat echter de kapel op hel
Noordsche Dorp in beslag was genomen
door de Protestanten, waren de Hoorde-
iiaars vermoedelijk eenigen lijd verstoken
van oen eigen kerkgebouw en moesten zij
elders hun plichten gaan vervullen. De
-Katholieken hebben echter zeer veel te
danken aan den even edelen als vurig
Katholieken Hoor Johan de Bruijn van
Buitenwerk, stichter van het voormalig
kasteel in het Dorp Nieuwkoop en van het
nog bestaand gemeentehuis. Zoo vond ik
ook. dat kort na de komst van genoemden
Heer, tusschen 1631 en 1633, in Noorden
een kerk in schuurvorm werd opgericht
welke ui den loop der tijden veel verbe
terd werd. Vermoedelijk was het nog het
zelfde gebouw. Zeker stond het althans op
dezelfde plaats, waar in 1883 en 1884 do
beslaande kerk en pastorie zijn gebouwd
Do schuurvorm doet daar mede aan den^
ken. Immers, de Noordenaars die onge
veer 30 en meer jaren oud zijn, vertellen
I, dat de huidige pastorie slaat op de
luiideenng van de voormalige, waar sell
er ui zelfde Irani de kerk was aange-
hoiiwd. Een klein, slank torentje slond in
nel midden op het gebouw, achteraan was
een groot afdak gebouwd om ruimte te
winnen, de pastorie had sloclits één ver
dieping, ofschoon do zolder zeer ruim
was, en ook een vliering had. Do kamer
van den Pasloor was dan ook op den zol-
A cel >1 rijg is -gevoerd, waar de nieuwe
kerk en pastorie gebouwd zouden worden
Dat hel historisch plekje hier veel toe
bijgedragen heeft, om het bouwwerk op te
y trekken, waar zulks geschiedt is, lijkt ons
zeker en ook verklaarbaar.
Dat onder Achttieithoven tegen Zegveld
aan, in tien ouden tijd een cathedraal zou
gestaan hebben, welke in den loop der tij
den aldaar is weggezonken, is een mee
ning, welke bij sommigen leeft, doch wel
ke gerust naar het rijk der fabelen ver
wezen kan worden. Althans in oude hoe
ken of beschrijvingen is daar geen spoor
van te vinden. Mocht iemand zoowel hier
van als van geheel de geschiedenis onzer
dorpen, mogelijk gegevens bezitten, dan
houd ik mij dringend aanbevolen.
CRITICUS.
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Jubileum Deken Hellegers.
Als wij de liefde van de Alp henaren
voor hun jubileerenden Herder moeien
waardeeren naar liet spontane enthousias
me waarmede zoo velen zich hebben op
gemaakt om de feestavonden schitterend te
doen slagen, dan moet die liefde lot een
lioogen graad van volmaaktheid zijn geste
gen.
Immers, als wij memorecron dat allo
R. K. Vereenigingen uit den voorraad
schuur van hun kunnen bet beste hebben
geofferd, als wij de echte feeststemming
beluisteren welke heerschtc onder dit eer
ste dorde deel van de parochianen, om
hun feestvierenden Pastoor geschaard in
blij genieten, dan :s het voorzeker niet te
voel overdreven, als wij reeds bij den aan
hef onzen grooten lof brengen aan hen,
die hij dit alles do leiding hadden en zoo
den juisten toon van een zoo huiselijk
feest als dit er oen was wisten te inspi-
reeron.
In velerlei vorm kregen wij te booren en
te zien wat in Alphen aan geestelijke en
lichamelijke ontwikkeling wordt gedaan
en het dient dadelijk gezegd, op waarlijk
vruchtbare wijze van zulke capaciteit
zelfs, dat men zonder c-enige schroom
zicli voor het publiek kan laten booren en
zien.
En het valt op dal van al die vereeni
gingen de goedo leiding, die er aan wordt
gegeven, weerspiegelt in het gepraesteer-
de. Men zal ons niet euvel duiden dat wij
een critiek verslag nalaten.
Mocht er al een feil zijn, die storend
heeft gewerkt, dan werd die weer goed
gemaakt door de grooto toewijding, welke
sprak uit heel het gegevene.
Dc hoogeerwaarde deken was van uit
de pastorie onder do tonen van een wel
komstlied, begeleid door do harmonie Leo
XIII, do zaal binnengeleid met de hem
vergezellende genoodigden, waarna kape
laan I.ips namens do vereenigingen den
genoodigden een welkom toeriep.
Alsnu traden achtereenvolgens voor het
voetlicht (dat er niet was, maar als hoog
noodig wel in de maak zal zijn) do R. K.
Zangvcreeniging O. B. K. met een Hulde
groet, een Feestlied en Priesterglorie, al
les voor gemengd koor. We moeten O. B
K. gelukwenscken met haar groot succes.
Zij leverde zeer goed en muzikaal werk,
terwijl uitspraak en nuanceering zeer_Jo
van Nickerk heeft veel goeds weten tot
stand te brengen.
Het R. K. Kerkkoor gaf (met Knapen
koor) „Jesu dulcis" en het mannenkoor
een Feestgroet van zeer goed gehalte. Dc
jongensstemmen moeten nog worden ge
cnltiveerd en in gedekten toon leeren zin
gen. De feestgroet is flink gezongen, een
zeer krachtige uiting van een góed besla
gen koor.
„Ons Tooneel" gaf oen in verzen ge
schreven tooneelspel in een bedrijf „Pries
terlijke Roeping". Dit keurig en een echt
roomschen geest ademend stuk vond een
goede vertolking. Er zat gang in en in ve
lerlei opzicht was er te waardeeren. Als
men nu nog aandacht geeft aan dc plaats
in to nemen op het tooneel. de gesticu
latie en do uitspraak van do- woorden,
dan zal do waarde en vooral de moraal
van het stuk aanmerkelijk in waarde win
nen, want het libretto is een betere ver
zorging len volle waard. En het tooneel
heeft goede krachten die het stuk naar een
booger plan kunnen opstuwen.
Als wc nu nog memoreeren 't optreden
van do Gymnastiekverceniging „Wils
kracht", dan zeggen wij met do fecstgc-
nooten verbaasd te hebben gestaan over
wat deze jongo mcnschen hebben ge
bracht.
Lichaamskracht en kolossaal uithou
dingsvermogen deden mooie staaltjes van
wat er al zoo te bereiken valt zien.
Ook de Harmonie Leo XIII zouden wij
niet gaarne vergeten! Dan ganschen avond
werden de feestklanken langs de versier
de wanden geblazen en met de andere ver
eenigingen heeft ook Leo XIII een groot
deel van de lof zich zien toegemeten.
Tot slot kregen wij een schitterend hul-
de-tableau van „Wilskracht", hoog van
stand en zeker even hoog van spontane
hulde.
Zoo was dan het einde gekomen van
een avond die misschien vele zorgen heeft
gehaard, doch waarvan in het schitterend
slagen de zoo gouden spreuk bewaarheid,
ligt, dat eendracht macht maakt en willen
kunnen is.
Was het wonder dat de lioogeerw.
deken aan het einde van dezen avond in
een warm woord, tot allo medewerkers
gesproken, dank bracht en hulde aan hen
die dc leiding hadden en die de uitvoeren
den tot een zoo groot succes hebben ge
leid. Zijneerw. was gelukkig dat men zoo
heeft willen toonen dat de Pastoor een
ruime plaats in de harten van zijn paro
chianen inneemt en zeide dank aan allen
die tot zulk een, met succes bekroonden,
avond hebben meegewerkt.*
En nadat men een warm opklinkend
„Lang zal hij leven" had gezongen, gin
gen allen welvoldaan huis-toe. doch lang
zal nog de herinnering aan dezen hlijen
avond, uiting van liefde voor den deken,
blijven voortleven. Sp.
Rectificatie. In het verslag der fees
telijkheid ter gelegenheid van het jubileum
au deii hoogeerw. deken zijn enkele ver
keerde regels ingeschoven cn andere weg
gelaten, waardoor het leek alsof sommige
oordvoerders een onbegrijpelijke toe
spraak hadden gehouden.
De heer C. IJ. Ponsioen, die sprak na
mens het Armbestuur, zeide, dat hel nu
eens in liet publiek gezégd mag worden,
dat de deken steeds in stilte veel voor de
armen heeft gedaan. Den arme gegeven
is Gode geleend, luidt het gezegde en dan
mogen wij vast vertrouwen, dat de groot
ste zegen van God zijn loon zal zijn.
Hierna sprak de deken een woord van
dank. Alvorens allen zich gaan versprei
den. wil spreker in korte woorden do schit-
terendo woorden van kapelaan Lips be
antwoorden. Zooals te doen gebruikelijk
was, heeft deze tamelijk wel aangedikt
en van al die lof moeten wij het noodige
afdoen. Laten wij God danken, voor het
weinige, waartoe ik in slaat hen gweest.
Daarom toch dank voor dezen feestdag
voor de steun en de bereidwilligheid
waarmee go mij dit feest hebt bereid. Ik
hen ook een mensch ouk hij mij wil dus
het uiterlijke en stoffelijke er wel in. En
ik hen u zeer dankbaar voor dit uiterlijk
toeken van waardeering. om mijn huiska
mer zoo gezellig mogelijk te maken.
Do belangstellende lezers gelieven zelf
de gerectificeerde gedeelten in het verslag
in te lasschen.
Botsingen. Gistermorgen kwam oen
auto uit de van Boetselaerslraat in hot
sing met een uit de Raadhuisstraat ko
mende auto van bode V. Beide voertuigen
liepen eenige matericcle schade op.
In de drukke Brugstraat passeerde
Zondagmiddag een auto, bestuurd door
Mej. G. Plotseling raakte zij het beheer
over het stuur kwijl, waardoor de auto
op oen rijwiel aanschoot en dit geheel
vernielde. De schade zal worden vergoed.
Geboren zoon van IJ. Sluis geboren
Groenendijk zoon van M. van den Akker
geb. Van Zwielen zoon van A. M. van
Keeken gel), van der Bijl zoon Aan W.
M. Kempen geb. van Leeuwen dochter
van A. van Vliet geboren Vrccken wonende
tc AJkemade zoon van M Mulder geb.
De Wit dochter van E. Zuidam geb. van
den Broek zoon van B. M. Michiclen
goh. van Dien zoon van S. Dikker geb.
Spangar zoon van A. S. van Vonderen
geb. Van der Weijden.
Overleden: G. Gesman echlg. van
W. Winkel 72 jaar J. W van Eist jd.
3 jaar - M. van Arkcl echtg. van W.
Kruijt 77 jaar J. G. van Amsterdam
echtg. van P. J. van Zeijl 35 jaar G. E.
Verseput jd. 4 maanden A. Griffioen
echtg. van C. J. Halm 36 jaar.
Gehuwd: A. Wolswijk wodr. 33 jaar
en N. Hogencs jd. 22 jaar T. don Ouden
jm 25 jaar en J. A. Lagcrwij jd 22 jaar.
BODEGRAVEN.
Muziek. Vrijdagavond kwamen de
drie gezusters Ghlebrta alhier een muzi
kale, soiree geven in hotel van Ressum.
Er was weinig publiek, maar wat er was
heeft genoten van het sublieme vioolspel
van dit Boheemsche drietal. Diverse num
mers werden schitterend vertolkt en met
','Véruzalorif r"vtuT"feunod' 'erfden°.Tvc
Maria" waren af. We gelooven wel, dal
degenen die dezen avond naar van Ros-
surn gegaan zijn het niet betreurd hebben,
en een volgende keer zeker terug zullen
komen.
Geboren: Willem z. van K. G. Bos
en W. Bosman Gorry Jacoba d. van A.
G. Sprij en G. Ilasper.
Ondertrouwd: P. l'Amic 2(5 j. en
A. E. Schintz 20 j. A. Vcrweij 32 j. cn
P. van Dam 28 j. J. van Griethuizen
34 j. en K. ten Brummelcr 24 j. W.
Kammeraad 26 j. cn E. Gentenaar 22 j.
H. van Dijk 27 j. en N. van der Zwan
24 j.
Overleden: Maarljc Blonk, geil.
met J. Visser, 80 j., ovorl. te Utrecht
H. van den Oever 35 j.
Gevestigd: A. Helsloot van Al hen
a. d. Rijn W. van Bergen Bravenboer
en gezin van Niemverkerk a. d. IJssel
G. B. Goudriaan van Gouda If. Rcijn
en gezin van Zvvammerdam A. G Roem
van Renkum A. Wingelaar en gezin
Aan Alphen a. d. 'Rijn K. M. van der
Beek Aan Zegveld.
Vertrokken: F. Stouthart n. IIo-
kendorp G. van Vulpen naar Nijkerk
J. Schouten naar Papekop J. A.
Schouten en gezin naar AmerSfoorl.
GROENENDIJK.
Besmettelijke ziekten. Er doen zich
alhier verschillende gevallen van Dipliteri-
tus voor. Dc gevallen bobben nog al ccn
gunstig verloop. Vanaf heden is de It. K.
school ter voorkoming van verdere be
smetting tijdelijk gesloten.
NIEUWKOOP.
Mond- en Klauwzeer. Onder het vee
Aan don A'cohouder J. G. van Rossenberg
is een gCA'al van mond- cn klauwzeer ge
constateerd.
Collecte. De opbrengst van de in de
R. K. Kerk alhier gehouden collecte ten
bate van een te stichten R. K. Kerk te
Amstelveen bracht ruim f 330.op.
Voor den watersnood. De collecte
voor den watersnood heeft bij dc HcrA\, dc
Remonstrantsche, de Christelijk Ger. en de
Gereformeerde Gemeente respceJicA'elijk
opgebracht f 214.1G, f 123.G3, f72.50 cn f52;
de gelden zullen behaWe die van de Ger.
Gemeente, Avelke reeds aan do „Stan
daard" zijn gezonden, worden overge
maakt aan den Burgemeester Aan Zwam-
merdam, ter leniging van den nood in den
Vettenbroekschen Polder onder tie ge
meenten Zwammerdam en Reeuwijk.
ZEVENHOVEN.
Geboren: Thoodorus Hermanns Gijs-
bertus z. van J. V. Angevaare en M. A.
van 't Schip.
SPORT
VOETBAL.
Huldiging M. V. V.
Meo meldt ons uit Maastricht:
Ter gelegenheid van het behalen van
bet Zuidelijk Voetbalkampioenschap Averd
M. V. V. gisteravond feestelijk ingehaald.
Een groote lichtstoet, waaraan alle ver
eenigingen deelnamen, trok door de stad.
Üp het stadhuis Averd de verceniging of
ficieel ontA-angen en gehuldigd. Daarna
had een receptie plaats in het clublokaal,
waar meer dan 50 bloemstukkon Avaren
ingekomen.
Huddersfield Engelsch kampioen.
Huddcrsficld heeft zich definitief van
het League-kampioenschap verzekerd door
een 30 oa-erwinniug op Bolton Wande
rers. Dit is het 3c kampioenschap in suc
cessie.
KORFBAL.
NEDERLANDSCHE KORFBALBOND.
Voor a.s. Zondag zijn de volgende Aved-
strijden ingelaschl:
Kampioenschap Westelijke le klasse:
Hilversum: ExcelsiorFluks.
Kampioenschap Oostelijke le klasse:
Enschede: Naas—E.Iv.C.A.
Zilveren Korf.
le Ronde: Dordrecht: DcctosHet Zui
den.
2c Ronde: A'dam: D.T.V.- D.D.V., Spor
tief—Westcrkwarljer I, Den Haag of Lei
den: Winnaar Ons Eibernest—Vitesse (L.)
contra O.S.C.R.
Zilveren Nieuws van den Dag-bal.
le Ronde: A'dam: Allen Weerbaar I—
AdA'endo II.
2e Ronde: A'dam: Swift IIActief, To
go—Koog Zaandijk II, D.T.V. II—D.V.
D. II.
WIELRENNEN.
Noodlottige val.
De laatste étappe van den „Giro d'Ita-
lia", van Forli naar Milaan, een afstand
van 575.8 K.M., heeft een slachtoffer ge-
eischt. Gaggi op A. J. S., die alle étappes
als eerste aankwam, kwam bij Desio, 18
K.M. van Milaan, zoo ongelukkig te val-
len, dat hij ernstige, inwendige kneuzingen
opliep en twee uur later oa'erleed.
Een groot aantal rijders klaagde over
bandendefect en Tonani werd er op be
trapt, dat bij schoenspijlcors over den Aveg
strooide. HoogslAvaarscliijnlijk zal hij dan
ook worden gediskwalificeerd en zelfs
oA-crwcegt men gerechtelijke stappen tegen
fccm le doen nemen.
BILJARTEN.
Om het wereld-kampioenschap.
De lijst der inschrijvingen a-oor het we
reldkampioenschap biljarten is gisteren
gesloten cn bevat de namen der volgende
snclers: Dommering (Nederland), Moons
(België), Van Belle (België), De Dónckcr
V-L>eigie;, rsoussa {Ugyptej, Uarantièrc
(Frankrijk), Léger (Frankrijk), Garrie
(Frankrijk). Dc wedstrijd begint op 15
April cn zal zeven dagen duren. lederen
dag worden er a-icr matches gespeeld.
Kampioenschap L. B. B.
De uitslag der Voorwedstrijden om het
kampioenschap Ie klasse van den L. B. B.
gehouden op 12 April in café „Zomer-
lust" luidt als volgt:
pnt. hrt. h.s gem.
B. de Iloo 200 60 16 2.80
G. H. v d. Voort 155 68 13 2.27
B. Mastenbroek 121 53 13 2.28
J. v. d. Berg 200 53 23 3.77
Hedenavond voortzetting.
POSTDUIVEN.
„De Ooievaar".
Dc postduiven verceniging „De Ooievaar"
tc Wassenaar hield Zondag haar eersten
Avedvlucht vanaf Roozendaal. Uur van los
lat ing 8. Aankomst als a'olgt:
1. C. Sijbcsma 9-11-43 u. 2. W. Donders
9-12-11 u. 3. H. Gordijn 9-12-34 u. 4. P. van
Rijn 9-14-22 u. 5. W. Donders 9-14-57 u. G.
C. Sijbesma 9-15-9 u. 7. W. Knijnenburg
9-15-25 u. 8. P. van Rijn 9-16-7 u. 9. idem
9-4G-19. 10. idem 9-1G-25 u. 11. W. Donders
9-1(3-41 u. 12. A. de Smit 9-17-19 u. 13. idem
9-17-27 u. 14. W. Knijnenburg 9-18-27 u. 15.
W. Donders 9-20-30 u. 1G. W. Khijncpburg
9-21-53 u.
„De Luchtpost."
De postduivenvereniging „De Lucht
post" te Zoelermeer-ZcgAvaart hield Za
terdag 1.1 haar eerste vlucht vanaf Roo
zendaal. De prijzen bestonden uit eieren.
Toslating 12 uur. Aankomst le 12—37
35 van A. v. d. Snok Pz„ 2e 125745
Van G. .T. G. Veldhuizen. 3o 1258—38
idem. 4e 125845 van .T. Lexmond, 5e
1-5927 van G. J. G. Veldhuizen. 6c
111 Aan J. Lexmond. 7e 118 van
idem.
DE OLYMPIADE 1928.
Indeeling der Sporten.
Dc „Tel." publiceert dc volgende data
van do Olympische Avedstrijden in 1928 te
Amsterdam
20—29 Juni Voetbal.
18' Juli Idem.
30 Juni Plechtige opening.
27 Juli Hockey.
519 Schermen.
615 Lawn Tennis.
915 .-. Athletiek.
(Marathon op 15 Juli.)
78 JuliGcwichlheffen.
915 Worstelen.
913 Moderne vijfkamp.
11 en 1621 JuliZeilen.
16—23 ZAvemmen."
18—19 Gymnastiek.
21 en 23 Idem.
1823 Boksen.
1922 Roeien.
2022 Wielrennen.
1823 Paardesport.
21 Plechtige sluiting.
LUCHTVAART
Vast in de modder.
De Belgische Congovliegers zijn op hun
terugtocht naar Brussel thans te Belgrado
aangekomen. Vandaar Avilden zij Zater
dagmorgen vertrekken, maar een gewel
dige regenval A'an Vrijdag op Zaterdag
bleek het vliegterrein „Novi Sat" in een
Avaren modderpoel te hebben herschapen.
Toen de aviateurs trachtten het toestel
vooruit te brengen naar een vaster stuk
grond van het genoemde vliegterrein, zak
te het vliegtuig tot tAveemaal toe tot de
helft Aan zijn romp in dc* modder Avog.
Ondanks alle moeite slaagden zij er niet
in de machine uit de modder los te krij
gen, -zoodat zij Avel verplicht zijn to Avach-
len lot het terrein voldoende is opge
droogd.
De Noordpooltocht met de „Norge."
Volgens een bericht \*an den secretariat
voor den luchtvaartdienst in Noor\A-egen,
zou liet luchtschip „Norge" niet vóór 20
dezer op Spitsbergen arriveeren. Daarna
zouden nog Avel tAvee Aveken noodig zijn
om op Spitsbergen dc noodige voorberei
dingen voor den tocht naar do Noordpool
le treffen, terwijl het zelfs zeer Avaar-
schijnlijk was, dat het luchtschip eerst te
gen het einde van Mei zou vertrekken.
Zondagnamiddag om half vijf kAvam liet
Ilaliaansehe luchtschip de „Norge'*, met
Amundsen en major Scott aan boord, bo-
ven het vliegkamp Pulhar; (Norfolk) aan.
De landing leverde, ondanks allo voor
zorgsmaatregelen, eenigo moeilijkheden op
maar n'a ongeveer een uur Avaren deze
moeilijkheden ovcnvonnen.
Het luchtschip had dc Avcerboriehten,
Avelke van Engeland Avaren uitgezonden,
regelmatig op zijn tocht van Rome naar
Engeland ontvangen, en aangezien dezo
factor ook a-oor de verdere reis van groot
belang is, zal hiermede zoo lang mogelijk
Avorden voortgegaan.
WETENSCHAPPELIJKE BERICHTEN
Bestaan cr pechvogels?
Aangoboron neiging tot
ongelukken.
Bij een statistische bewerking door miss
Ncwbold van ruim 16.000 kleinere ongeA-al-
len, die in verschillende fabrieken voor
kwamen, is gebleken, dat het gemiddelde
aantal aanzienlijk bcinvloed Avordt door
een kleine groep van menschen. die een
aangeboren neiging tot ongelukKcn schij
nen to bezitten.
Wanneer A'erschillcndc personen hetzelf
de werk doen en dus aan hetzelfde arbeids
risico blootgesteld, zal den één zelden of
nooit, den ander herhaaldelijk een onge-
aral oa'erkomen. De crA'aren arbeider is wat
dit betreft in een gunstiger positie dan do
ongeschoolde krachtde jongeren zijn in
den regel onfortuinlijker dan de ouderen.
Maar ook al houdt men rekening met de
factoren, ervaring cn leeftijd, dan blijken
toclx nog bepaalde personen tot het krij
gen van ongelukken „voorbeschikt" te zijn.
Diezelfde, in dc fabriek onfortuinlijke
menschen zijn dat ook thuis; inderdaad
schijnt er een categorie a'an onhandigen
te bestaan, die altijd en oa-eral „pech"
hebben en in Avier handen b.a\ geen mes
of geen breekbaar a'oonvcrp veilig is.
Merkwaardig in dit a-erband is ook het
feit, dat het aantal ongCA'allen, dat een
arbeider overkomt, evenredig is gebleken
aan het aantal keeren, dat hij ziek wordt.
Behandeling van cholera met klei.
_Af en loc duiken oude geneesmiddelen
cp en het blijkt dan, dat ze ten onrechte
niet meer worden toegepast. Zulk een ge
neesmiddel is klei of kaolinc, dat Aroeger
Aeelvuldig werd toegepast, maar tegen
woordig weinig wordt gebruikt. In een
Amcrikaanseh tijdschrift schrijft dr.
Braadfladt over de zeer gimstige resulta-
ten, die hij bij een cholera-epidemie liecft
gehad, door zijn patiënten groote hoeveel
heden kaoline te doen slikken. Van zijn 35
kaoline-patiënten stierf cr slechts één, die
reeds buiten kennis in het hospitaal
kwam; van de 65 andere patiënten stier-
Aen er 16. Men kon wel eenigszins begrij
pen, hoe het kaoline werkt: het absor
beert n.l. do giften, die in den darm door
de cholcrabacillcn worden geproduceerd
en door deze absorptie kunnen deze giften
niet in het lichaam dringen en luin wer
king doen.
Ook bij andere darmziekten schijnt kao
line vaak een gunstige Averking tc hebben,
„Brit. Med. Journal'-'.
Sinaasappelen als voedsel.
In vroeger jaren, toen men de vitaminen,
nog niet kende, golden vruchten en zeker
sinaasappelen als luxe-eetwaren.
Sinds men echter Aveet, dat vele vruch
ten rijk zijn aan verschillende soorten vi
taminen, heeft men ze met een ander oog
leeren bcsehomven en leeren waardeeren.
als voedsel, dat tegelijkertijd nuttig en
aangenaam is. In Amerika hoorde men tot
a'oor kort twee leuzen die op school verzor
ging betrekking hadden, ji.l. in iedere
school een weegschaal en een liter melk
voor het groeiende kind. Maar nu heeft
men dij. laatste veranderd in: voor ieder
kind een liter melk cn een sinaasappel per
dag.
Moderne Amcrikaansche onderzoekingen
hebben inderdaad aangetoond, dat de ge-
wichtstoeneming na het eten van sinaas
appelen veel en veel grooter is dan over
eenkomt met de enkele voedingswaarde
van die vrucht. Dc kalk en phosphorus-af-
zetting waren veel heler, cn ook dc mag
nesium-stikstofaanzetting waren verbe
terd. Bij dc proeven werd wel is waar A'ccl
sinaasappelsap gebruikt: 600700 cm3. per
dag, maar dat was slechts om duidelijke
resultaten tc krijgen. Zeker is het, dat
sinaasappelen ccn uiterst nuttig cn gezond
voedsel voor kinderen zijn en dat het geen
luxe is, als ieder kind in onze streken cr
's a\ inters 12 stuks per dag nuttigt.
„J. of the Am. Med. Ass."
